1. Zdolność procesowa dziecka
Niezależnie od gałęzi prawa, której dotyczy postępowanie, aby samodzielnie wnieść sprawę do sądu, powód w Luksemburgu musi mieć ukończone 18 lat. Zasada ta nie ma zastosowania do małoletniego uwolnionego spod władzy rodzicielskiej, który może wnieść zażalenie we własnym imieniu.
W Luksemburgu ustanowiono odrębny system postępowania z nieletnimi, którzy popełnili przestępstwo, lecz nie osiągnęli jeszcze minimalnego wieku odpowiedzialności karnej. W Luksemburgu minimalny wiek odpowiedzialności karnej wynosi 18 lat. Dlatego też dziecko poniżej 18. roku życia nie popełnia „czynów zabronionych” w świetle luksemburskiego systemu prawnego, lecz „czyny noszące znamiona czynu zabronionego”, które podlegają właściwości sądu szczególnego, tj. sądu ds. nieletnich, właściwego do orzekania środków ochronnych, opiekuńczych lub poprawczych.
2. Dostępność rozwiązań pozwalających dostosować przebieg postępowania do potrzeb małoletniego/nieletniego
Poza niektórymi sprawami z zakresu prawa rodzinnego i ochrony dziecka sprawy z zakresu prawa cywilnego rozpoznają sądy cywilne. W Luksemburgu nie funkcjonują żadne szczególne sądy rodzinne ani sądy ds. małoletnich specjalizujące się w dziedzinie prawa administracyjnego. Sądy administracyjne przeprowadzają kontrolę wyłącznie decyzji azylowych i dotyczących migracji.
- Sąd szczególny – sąd ds. nieletnich – jest właściwy do rozpoznawania spraw dotyczących nieletnich podejrzanych i sprawców, a także do orzekania środków ochronnych na rzecz dzieci potrzebujących pomocy i ochrony. Sąd ds. nieletnich (Tribunal de la jeunesse) orzeka środki poprawcze i zapobiegawcze. Nieletnich podejrzanych/sprawców nie uznaje się za sprawców przestępstw, lecz za dzieci potrzebujące ochrony i pomocy. Dlatego też prawo karne nie ma jako takie zastosowania do dzieci.
- Wydział ochrony nieletnich/małoletnich w prokuraturze zajmuje się co do zasady wszystkimi kwestiami wywierającymi wpływ na dzieci i członków ich rodzin. Jeżeli pokrzywdzony będący dzieckiem bierze udział w postępowaniu sądowym, prokuratorzy współpracują ściśle z wydziałem ochrony nieletnich/małoletnich policji sądowej.
- W Luksemburgu funkcjonuje sąd szczególny – sąd ds. nieletnich – który rozpoznaje sprawy z zakresu prawa rodzinnego, ochrony dzieci i opieki. W sądach ds. nieletnich i sądach opiekuńczych orzekają wyspecjalizowani sędziowie. Sędziowie orzekający w sprawach dotyczących nieletnich/małoletnich są właściwi do wykonywania przepisów w zakresie ochrony osób młodych, a także do zmiany lub wykonywania wyroków orzekających rozwód, jeżeli dotyczą one władzy rodzicielskiej nad dziećmi. Sędziowie orzekający w sprawach dotyczących opieki są właściwi do rozpoznawania spraw związanych z wykonywaniem władzy rodzicielskiej wobec dzieci, których rodzice pozostają w separacji oraz nie zawarli związku małżeńskiego. Sędziowie orzekający w sprawach dotyczących opieki sprawują również nadzór nad czynnościami podejmowanymi przez przedstawicieli ustawowych lub opiekunów. W tym przypadku sędziowie orzekający w sprawach dotyczących opieki mogą zwrócić się do przedstawicieli ustawowych i opiekunów dziecka, jak również do samego dziecka, o udzielenie wyjaśnień.
3. Środki z zakresu prawa i polityki pozwalające uniknąć zbędnej zwłoki w rozpoznawaniu spraw z udziałem dzieci
Nie ustanowiono żadnych przepisów szczególnych pozwalających zagwarantować, by postępowania sądowe w sprawach cywilnych z udziałem dzieci przeprowadzano bez zbędnej zwłoki. Jeżeli chodzi o terminy procesowe, zastosowanie mają przepisy ogólne (które stosuje się również w odniesieniu do osób dorosłych). Przepisy te różnią się w zależności od rodzaju sądu rozpoznającego sprawę.
4. Mechanizmy i procedury wsparcia dzieci a dobro dziecka
Serwis ten może zapewnić dzieciom wsparcie we wnoszeniu środków zaskarżenia. Dziecko może również skorzystać z pomocy adwokata.
- Terminu „dobro dziecka” nie zdefiniowano w obowiązujących przepisach.
Ocena, jakie rozwiązanie służy dobru dziecka, leży w gestii sędziów. Przy przeprowadzaniu takiej oceny sędziowie mogą wziąć pod uwagę szereg czynników, w tym np. dobre samopoczucie dziecka, czynniki socjalne itp. Niezależnie od obowiązujących wymogów prawnych przy ustalaniu, jakie rozwiązanie służy dobru dziecka, sąd może wziąć pod uwagę opinię dziecka. Dziecko może wyrazić swoją opinię podczas przesłuchania na rozprawie cywilnej przeprowadzanej np. w sprawie dotyczącej władzy rodzicielskiej.
Wszystkie sądy mają obowiązek stosować się do instrumentów międzynarodowych, takich jak Europejska konwencja o wykonywaniu praw dzieci, a także do orzecznictwa Europejskiego Trybunału Praw Człowieka.
5. Monitorowanie i wykonywanie orzeczeń w postępowaniach z udziałem dzieci
Dzieci nie mogą samodzielnie dochodzić wykonania wyroku sądu. Prawo to wykonuje w imieniu dzieci ich przedstawiciel ustawowy.
W przypadku wydania orzeczenia przeciwko pozwanemu będącemu dzieckiem egzekucję takiego orzeczenia należy przeprowadzić z majątku dziecka. Wobec pozwanych będących dziećmi, którzy nie wywiązują się z zobowiązań nałożonych na nich na mocy orzeczenia sądu, nie można zastosować środka przymusu w postaci pozbawienia wolności.
W sprawach dotyczących ochrony dzieci dziecko reprezentowane przez adwokata może samodzielnie dochodzić wykonania wyroku sądu.
6. Dostępność środków zaskarżenia
Dziecko może wnieść zażalenie, inny środek zaskarżenia lub wniosek o przeprowadzenie kontroli sądowej do sądu powszechnego wyłącznie za pośrednictwem swojego przedstawiciela ustawowego. Zasada ta nie ma zastosowania do małoletniego uwolnionego spod władzy rodzicielskiej, który może wnieść zażalenie we własnym imieniu.
Ponieważ przedstawiciel ustawowy dziecka reprezentuje je i dokonuje wszystkich czynności w jego imieniu, może wnosić pisma procesowe lub środki zaskarżenia bez konieczności uzyskania zgody dziecka. W przypadku wystąpienia konfliktu interesów między rodzicami a dzieckiem sąd może ustanowić kuratora procesowego.
Dziecko – korzystając z pomocy adwokata – może również zaskarżyć orzeczenia wydawane przez sąd ds. nieletnich.
7. Instytucje zajmujące się udzielaniem dzieciom wsparcia:
Misją tego organu jest zapewnienie wdrożenia postanowień Konwencji o prawach dziecka podpisanej w dniu 20 listopada 1989 r. w Nowym Jorku bez ingerowania w przebieg jakichkolwiek postępowań sądowych.
8. Przysposobienie
Przysposobienia w Luksemburgu mogą dokonać wszystkie osoby zamieszkujące na jego terytorium, niezależnie od tego, czy są obywatelami luksemburskimi, a także osoby niezamieszkujące na terytorium Luksemburga, które chcą przysposobić osobę zamieszkującą na terytorium tego państwa.
Wymogi, jakie należy spełnić, aby dokonać przysposobienia, regulują przepisy prawa krajowego przysposabiającego (przysposabiających).
W przypadku przysposobienia przez dwoje małżonków, którzy nie mają tego samego obywatelstwa lub którzy są bezpaństwowcami, prawem właściwym jest prawo państwa ich wspólnego miejsca zwykłego pobytu w chwili składania wniosku.
Jeżeli chodzi o przysposabianych, prawem właściwym jest prawo ich państwa pochodzenia, chyba że planowane przysposobienie wiąże się z nadaniem im obywatelstwa przysposabiającego. W przypadku kolizji przepisów za właściwe uznaje się prawo państwa, w którym w ważny sposób dokonano przysposobienia.
Każdy, kto ma zamiar przysposobić dziecko, ma obowiązek w pierwszej kolejności skontaktować się z Ministerstwem Edukacji Narodowej, Dzieci i Młodzieży (MENJE) w celu złożenia wniosku o przysposobienie. Przed przeprowadzeniem oceny służącej ustaleniu, czy wnioskodawcy spełniają warunki niezbędne do dokonania przysposobienia, mają oni obowiązek wziąć udział w „kursie dla kandydatów na rodziców adopcyjnych”.
Maison de l'Adoption to służba udzielająca zainteresowanym osobom (potencjalnym przysposabiającym, przysposabianym, rodzinom adopcyjnym, specjalistom uczestniczącym w procedurze przysposobienia) porad w kwestiach związanych z przysposobieniem.
Służba ta udziela wsparcia zarówno w toku procedury przysposobienia, jak i po jej zakończeniu, przeprowadzając spersonalizowane konsultacje.
Procedura przysposobienia w Luksemburgu obejmuje różne etapy.
Łącze do aktów prawnych: http://legilux.public.lu/
Wymiar sprawiedliwości przyjazny dziecku w Luksemburgu (w językach angielskim i francuskim)(712 kB) 
(712 Kb) 
