1. Δικαιοπρακτική ικανότητα του παιδιού
Στο Λουξεμβούργο, η ελάχιστη ηλικία που πρέπει να έχει συμπληρώσει ο ενάγων για να μπορεί να κινήσει δίκη με το δικό του όνομα είναι τα 18 έτη σε όλους τους τομείς δικαίου. Εξαίρεση προβλέπεται για τα χειράφετα παιδιά, τα οποία μπορούν να προσφύγουν στο δικαστήριο με το δικό τους όνομα.
Στο Λουξεμβούργο υπάρχει εξειδικευμένο δικαστικό σύστημα για την εκδίκαση των αδικημάτων που διαπράττονται από παιδιά τα οποία δεν έχουν συμπληρώσει την ελάχιστη ηλικία καταλογισμού ποινικής ευθύνης. Η ελάχιστη ηλικία καταλογισμού ποινικής ευθύνης στο Λουξεμβούργο είναι τα 18 έτη. Ως εκ τούτου, τα παιδιά ηλικίας κάτω των 18 ετών δεν διαπράττουν «ποινικά αδικήματα» σύμφωνα με το λουξεμβουργιανό σύστημα δικαίου αντιθέτως, διαπράττουν «πράξεις που χαρακτηρίζονται ως ποινικά αδικήματα», για τις οποίες εξειδικευμένο δικαστήριο, το Δικαστήριο Ανηλίκων, είναι αρμόδιο να επιβάλλει μέτρα προστασίας, μέριμνας και/ή εκπαίδευσης.
2. Πρόσβαση σε προσαρμοσμένες διαδικασίες
Με εξαίρεση ορισμένα ζητήματα προστασίας της οικογένειας και του παιδιού, οι υποθέσεις αστικού δικαίου εκδικάζονται από τα πολιτικά δικαστήρια. Δεν υπάρχουν ειδικά δικαστήρια οικογενειακών υποθέσεων και υποθέσεων ανηλίκων στον κλάδο της διοικητικής δικαιοσύνης. Μόνο αποφάσεις στους τομείς του ασύλου και της μετανάστευσης εξετάζονται από τα διοικητικά δικαστήρια.
- Εξειδικευμένο δικαστήριο, το Δικαστήριο Ανηλίκων, είναι αρμόδιο για τις υποθέσεις με παιδιά-θύματα ή παιδιά-δράστες, καθώς και για τη λήψη μέτρων προστασίας για παιδιά που χρειάζονται βοήθεια και προστασία. Το Δικαστήριο Ανηλίκων (Tribunal de la jeunesse) διατάζει μέτρα εκπαίδευσης και συντηρητικά μέτρα. Οι ανήλικοι ύποπτοι/δράστες δεν θεωρούνται παραβάτες, αλλά παιδιά που χρειάζονται προστασία και βοήθεια. Ως εκ τούτου, το ποινικό δίκαιο καθαυτό δεν εφαρμόζεται στα παιδιά.
- Στην εισαγγελία λειτουργεί το τμήμα «Προστασία των νέων», το οποίο χειρίζεται εν γένει όλες τις υποθέσεις που αφορούν παιδιά και τις οικογένειές τους. Όταν παιδιά-θύματα εμπλέκονται σε δικαστικές διαδικασίες, οι εισαγγελείς συνεργάζονται στενά με το τμήμα «Προστασία των νέων» της δικαστικής αστυνομίας.
- Στο Λουξεμβούργο υπάρχει εξειδικευμένο δικαστήριο, το Δικαστήριο Ανηλίκων, το οποίο είναι αρμόδιο για την εκδίκαση των υποθέσεων οικογενειακού δικαίου, προστασίας παιδιών και κηδεμονίας. Τα δικαστήρια ανηλίκων και υποθέσεων κηδεμονίας συγκροτούνται από ειδικευμένους δικαστές. Οι δικαστές ανηλίκων είναι αρμόδιοι για την επιβολή της νομοθεσίας για την προστασία των νέων, καθώς και για την τροποποίηση ή την εκτέλεση αποφάσεων διαζυγίου, εφόσον αφορούν τη γονική μέριμνα παιδιών. Οι δικαστές υποθέσεων κηδεμονίας είναι αρμόδιοι για την εκδίκαση των υποθέσεων που σχετίζονται με τη γονική μέριμνα παιδιών των οποίων οι γονείς είναι χωρισμένοι και δεν έχουν παντρευτεί μεταξύ τους. Επίσης, οι δικαστές υποθέσεων κηδεμονίας εποπτεύουν το έργο των νόμιμων αντιπροσώπων και των κηδεμόνων. Στο πλαίσιο του ρόλου τους αυτού, οι δικαστές υποθέσεων κηδεμονίας μπορούν να ζητούν διευκρινίσεις από τους νόμιμους αντιπροσώπους και τους κηδεμόνες παιδιών, καθώς και από τα ίδια τα παιδιά.
3. Νομικά μέτρα και μέτρα πολιτικής για την αποφυγή αδικαιολόγητων καθυστερήσεων στη διεκπεραίωση των υποθέσεων που αφορούν παιδιά
Δεν υπάρχουν ειδικές διατάξεις που να διασφαλίζουν ότι οι αστικές δικαστικές διαδικασίες που αφορούν παιδιά διεκπεραιώνονται χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Όσον αφορά τις δικονομικές προθεσμίες, ισχύουν οι γενικοί κανόνες (αυτοί που ισχύουν και για τους ενηλίκους). Οι κανόνες αυτοί διαφέρουν ανάλογα με το δικαστήριο που εκδικάζει την υπόθεση.
4. Ειδικοί μηχανισμοί και διαδικασίες στήριξης των παιδιών και βέλτιστο συμφέρον του παιδιού
Η εν λόγω υπηρεσία μπορεί να βοηθήσει το παιδί να αναζητήσει έννομη προστασία. Το παιδί μπορεί επίσης να λάβει βοήθεια από δικηγόρο.
- Η έννοια του όρου «βέλτιστο συμφέρον» δεν ορίζεται στην ισχύουσα νομοθεσία.
Η εκτίμηση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού υπάγεται στην αρμοδιότητα των δικαστών. Οι δικαστές μπορούν να λαμβάνουν υπόψη διάφορους παράγοντες κατά την εκτίμηση του βέλτιστου συμφέροντος του παιδιού, συμπεριλαμβανομένων, για παράδειγμα, της ευημερίας του παιδιού, κοινωνικών πτυχών κ.λπ. Παρά την ισχύουσα νομική απαίτηση, το δικαστήριο μπορεί να λάβει υπόψη τις απόψεις του παιδιού κατά τον προσδιορισμό του βέλτιστου συμφέροντός του. Το παιδί μπορεί να εκφράσει τις απόψεις του κατά την εξέτασή του σε αστική υπόθεση, για παράδειγμα σχετικά με τη γονική μέριμνα.
Όλα τα δικαστήρια τηρούν τις συναφείς διεθνείς νομικές πράξεις, όπως η ευρωπαϊκή σύμβαση για την άσκηση των δικαιωμάτων των παιδιών και η νομολογία του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου.
5. Παρακολούθηση και εκτέλεση των αποφάσεων στις διαδικασίες στις οποίες εμπλέκονται παιδιά
Τα παιδιά δεν μπορούν να ζητήσουν με το δικό τους όνομα την εκτέλεση δικαστικής απόφασης. Το δικαίωμα αυτό ασκεί για λογαριασμό τους ο νόμιμος αντιπρόσωπός τους.
Όταν έχει εκδοθεί απόφαση σε βάρος παιδιού-εναγομένου, η εκτέλεση της απόφασης πρέπει να πραγματοποιηθεί σε βάρος της περιουσίας του παιδιού. Τα παιδιά-εναγόμενοι που δεν εκπληρώνουν τις υποχρεώσεις τους από δικαστική απόφαση δεν μπορούν να εξαναγκαστούν με το μέτρο της προσωπικής κράτησης.
Στις υποθέσεις προστασίας παιδιών, το παιδί που εκπροσωπείται από δικηγόρο μπορεί να ζητήσει την εκτέλεση απόφασης του δικαστηρίου με το δικό του όνομα.
6. Πρόσβαση σε μέσα έννομης προστασίας
Παιδί που επιθυμεί να ασκήσει ένδικο βοήθημα ή ένδικο μέσο ενώπιον τακτικού δικαστηρίου πρέπει να το πράξει μέσω του νόμιμου αντιπροσώπου του. Εξαίρεση προβλέπεται για τα χειράφετα παιδιά, τα οποία μπορούν να προσφύγουν στο δικαστήριο με το δικό τους όνομα.
Δεδομένου ότι ο νόμιμος αντιπρόσωπος του παιδιού αντιπροσωπεύει το παιδί και πραγματοποιεί κάθε ενέργεια στο όνομά του, μπορεί να ασκεί μέσα επίθεσης και άμυνας ή ένδικα μέσα χωρίς τη συναίνεση του παιδιού. Το δικαστήριο μπορεί να διορίσει ειδικό επίτροπο σε περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ των γονέων και του παιδιού.
Επίσης, οι αποφάσεις του Δικαστηρίου Ανηλίκων μπορούν να προσβληθούν από το παιδί με τη βοήθεια δικηγόρου.
7. Υπηρεσίες επιφορτισμένες με την υποστήριξη των παιδιών:
Αποστολή της εν λόγω επιτροπής είναι να διασφαλίζει την εφαρμογή της σύμβασης για τα δικαιώματα του παιδιού, η οποία υπεγράφη στη Νέα Υόρκη στις 20 Νοεμβρίου 1989, χωρίς να παρεμβαίνει σε δικαστικές διαδικασίες.
8. Υιοθεσία
Στο Λουξεμβούργο, η διαδικασία υιοθεσίας είναι ανοικτή σε όλους τους κατοίκους Λουξεμβούργου, είτε έχουν την ιθαγένεια της χώρας είτε όχι, καθώς και στους μη κατοίκους που επιθυμούν να υιοθετήσουν πρόσωπο που κατοικεί στο Λουξεμβούργο.
Οι προϋποθέσεις της υιοθεσίας διέπονται από το εθνικό δίκαιο του/των υιοθετούντος/-ων.
Στην περίπτωση υιοθεσίας από δύο συζύγους που δεν έχουν την ίδια ιθαγένεια ή που είναι ανιθαγενείς, εφαρμοστέο είναι το δίκαιο του τόπου της κοινής συνήθους διαμονής τους κατά τον χρόνο υποβολής της αίτησης.
Όσον αφορά τους υιοθετούμενους, εφαρμόζεται η νομοθεσία της χώρας καταγωγής τους, εκτός εάν βάσει της προγραμματισμένης υιοθεσίας αποκτούν την ιθαγένεια του υιοθετούντος. Σε περίπτωση συγκρουόμενων κανόνων περί δικαιοδοσίας, εφαρμόζεται το δίκαιο της χώρας στην οποία πραγματοποιείται έγκυρα η υιοθεσία.
Όποιος επιθυμεί να υιοθετήσει παιδί πρέπει πρώτα να έλθει σε επαφή με το Υπουργείο Εθνικής Παιδείας, Παιδιών και Νεολαίας (MENJE) προκειμένου να καταθέσει αίτηση υιοθεσίας. Της αξιολόγησης της καταλληλότητας του υποψηφίου προηγείται το «πρόγραμμα προετοιμασίας για υιοθεσία».
Η υπηρεσία «Maison de l’adoption» είναι μια υπηρεσία που παρέχει συμβουλές για ζητήματα υιοθεσίας σε όλα τα πρόσωπα τα οποία αφορά η υιοθεσία (υποψήφιους υιοθετούντες, υιοθετούμενους, θετές οικογένειες, επαγγελματίες που ασχολούνται με τις υιοθεσίες).
Η εν λόγω υπηρεσία παρέχει στήριξη μέσω ατομικών συνεδριών τόσο κατά τη διάρκεια της διαδικασίας υιοθεσίας όσο και μετά την υιοθεσία.
Η διαδικασία υιοθεσίας στο Λουξεμβούργο περιλαμβάνει διάφορα στάδια.
Σύνδεσμος με τη νομοθεσία: http://legilux.public.lu/
Φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη στο Λουξεμβούργο (στα αγγλικά και τα γαλλικά) 
(712 Kb) 
