Δικαιώματα των ανηλίκων στο πλαίσιο δικαστικών διαδικασιών

Κύπρος

Περιεχόμενο που παρέχεται από
Κύπρος

1. Δικαιοπρακτική ικανότητα του παιδιού

Στην Κύπρο η ελάχιστη ηλικία καταλογισμού ποινικής ευθύνης είναι τα 14 έτη. Σε όλες τις υποθέσεις, η ελάχιστη ηλικία που πρέπει να έχει συμπληρώσει ο ενάγων για να μπορεί να κινήσει δίκη με το δικό του όνομα είναι τα 18 έτη.

2. Πρόσβαση σε προσαρμοσμένες διαδικασίες

2.1. Ποινική δικαιοσύνη

Γενικά, τα παιδιά δεν έχουν τη νομική ικανότητα να ασκήσουν αγωγή αυτόνομα και, επομένως, μπορούν να ασκήσουν αγωγή μόνο μέσω των γονέων/κηδεμόνων τους.

Όσον αφορά τα δικαστήρια, οι ποινικές υποθέσεις στις οποίες το θύμα είναι παιδί εκδικάζονται επί του παρόντος από τα τακτικά ποινικά δικαστήρια. Ωστόσο, υπάρχουν ειδικοί νόμοι με διατάξεις που προβλέπουν ιδιαίτερη μέριμνα για την προστασία των παιδιών-θυμάτων και των παιδιών-μαρτύρων.

2.2. Αστική δικαιοσύνη

Στον τομέα της αστικής δικαιοσύνης δεν υπάρχουν ειδικά όργανα που να ασχολούνται με τα παιδιά που εμπλέκονται σε αστικές δικαστικές διαδικασίες.

2.3. Διοικητική δικαιοσύνη

Οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας του Υπουργείου Εργασίας, Πρόνοιας και Κοινωνικών Ασφαλίσεων παρέχουν υπηρεσίες για την προστασία και την υποστήριξη των παιδιών καθ’ όλη τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας. Όλες οι υπηρεσίες που παρέχουν και όλες οι πολιτικές που εφαρμόζουν οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας έχουν ως πρωταρχικό μέλημα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.

2.4. Νομικά μέτρα και μέτρα πολιτικής για την αποφυγή αδικαιολόγητων καθυστερήσεων στη διεκπεραίωση των υποθέσεων που αφορούν παιδιά

Δεν υπάρχουν προθεσμίες εντός των οποίων πρέπει να αρχίσουν ή να περατωθούν οι αστικές δικαστικές διαδικασίες, ανεξάρτητα από το αν εμπλέκεται παιδί ή ενήλικας.

Στις τακτικές αστικές υποθέσεις, τα δικαστήρια προσπαθούν να δώσουν προτεραιότητα στις υποθέσεις που αφορούν παιδιά, στο μέτρο του δυνατού και λαμβανομένου υπόψη του τεράστιου φόρτου εργασίας των δικαστηρίων. Οι αιτήσεις προσωρινών μέτρων εξετάζονται χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση.

2.5. Ειδικοί μηχανισμοί στήριξης των παιδιών

Όσον αφορά τις αστικές δικαστικές διαδικασίες, δεν υπάρχουν ρυθμίσεις που να διασφαλίζουν ότι τα δικαστικά κτίρια είναι κατάλληλα για παιδιά και δεν προσφέρεται ψυχολογική ή άλλη υποστήριξη, εκτός αν διαγνωστεί ειδική ανάγκη για τέτοιου είδους υποστήριξη.

Δεν υπάρχουν κανόνες που να επιβάλλουν προσαρμογή των δικαστικών συνεδριάσεων στον ρυθμό και στην ικανότητα αυτοσυγκέντρωσης των παιδιών. Αν υπάρχουν εικόνες ή άλλο υλικό που πρέπει να επιδειχθούν στο δικαστήριο και τα οποία μπορεί να θεωρηθούν επιβλαβή για το παιδί, ο δικαστής μπορεί να διατάξει την απομάκρυνση του παιδιού από τη δικαστική αίθουσα. Το μόνο προβλεπόμενο προστατευτικό μέτρο στις αστικές δίκες είναι η διεξαγωγή της δίκης κεκλεισμένων των θυρών.

3. Διεπιστημονικές πτυχές

Στις υποθέσεις ενδοοικογενειακής βίας, οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας συνεργάζονται με όλες τις άλλες αρμόδιες υπηρεσίες βάσει ενός εγχειριδίου διατμηματικών διαδικασιών, το οποίο εγκρίθηκε από το Υπουργικό Συμβούλιο το 2002. Στις υποθέσεις σεξουαλικής κακοποίησης παιδιού, οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας συνεργάζονται με τις άλλες αρμόδιες υπηρεσίες για να υπάρξει διεπιστημονική προσέγγιση.

4. Εκπαίδευση των επαγγελματιών

Η Αστυνομική Ακαδημία Κύπρου, η οποία αποτελεί το εκπαιδευτικό ίδρυμα της αστυνομίας της Κύπρου, παρέχει διαλέξεις για τον τρόπο χειρισμού των υποθέσεων στις οποίες εμπλέκονται ανήλικοι, σε όλα τα επίπεδα της αστυνομικής εκπαίδευσης. Οι διαλέξεις αυτές αποσκοπούν στην επιμόρφωση των αστυνομικών όλων των βαθμών και παρέχονται στο βασικό πρόγραμμα εκπαίδευσης για τους δόκιμους αστυνομικούς, σε προχωρημένους κύκλους μαθημάτων, καθώς και σε εξειδικευμένα προγράμματα.

Στα στελέχη των κοινωνικών υπηρεσιών παρέχεται τόσο αρχική όσο και συνεχιζόμενη εκπαίδευση στα ζητήματα που αφορούν τα παιδιά, π.χ. για τον τρόπο υποβολής ερωτήσεων σε παιδιά, τον χειρισμό υποθέσεων στις οποίες εμπλέκονται παιδιά κ.λπ.

Όσον αφορά τους δικαστές των τακτικών πολιτικών και ποινικών δικαστηρίων, δεν υπάρχουν απαιτήσεις εκπαίδευσης στον τρόπο μεταχείρισης των παιδιών κατά τη διάρκεια της δίκης. Γενικά, οι δικαστές παρακολουθούν σεμινάρια και συνέδρια επιμόρφωσης στην Κύπρο και στο εξωτερικό, ανάλογα με τις παρεχόμενες δυνατότητες.

5. Βέλτιστο συμφέρον του παιδιού

Στις υποθέσεις στις οποίες το δικαστήριο πρέπει να λάβει απόφαση με βάση το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, το δικαστήριο μπορεί να λάβει υπόψη έκθεση που εκπονείται από τις Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας, η οποία περιλαμβάνει όχι μόνο τις παρατηρήσεις του υπεύθυνου υπαλλήλου των εν λόγω υπηρεσιών, αλλά και τις απόψεις του παιδιού.

6. Παρακολούθηση των αποφάσεων στις διαδικασίες στις οποίες εμπλέκονται παιδιά

Ο περί Αδικοπραγούντων Ανηλίκων Νόμος αναμένεται να αναθεωρηθεί πλήρως, προκειμένου να διασφαλίσει πιο συγκεκριμένα διαδικασίες υπέρ των παιδιών και των νέων. Με τον τρόπο αυτόν, οι διαδικασίες στις οποίες εμπλέκονται παιδιά θα βελτιωθούν και θα ενισχυθούν, με γνώμονα το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού.

7. Πρόσβαση σε μέσα έννομης προστασίας

Το παιδιά μπορούν να ασκήσουν κάθε ένδικο βοήθημα ή ένδικο μέσο που προβλέπεται για τις συνήθεις διαδικασίες, μέσω του γονέα, του νόμιμου κηδεμόνα ή του νόμιμου αντιπροσώπου τους.

Όσον αφορά τις αξιώσεις αποζημίωσης/αποκατάστασης κατά τη διάρκεια ή μετά την ποινική δίκη για την υπόθεση στην οποία το παιδί ήταν θύμα, αν πρόκειται να ασκηθεί τακτική αστική αγωγή για αποζημίωση/αποκατάσταση, αυτή θα πρέπει να ασκηθεί για λογαριασμό του παιδιού από τον γονέα ή τον νόμιμο κηδεμόνα του. Όσον αφορά τις διαταγές αποζημίωσης των θυμάτων στο πλαίσιο της ίδιας της ποινικής δίκης, τα τακτικά ποινικά δικαστήρια έχουν περιορισμένες εξουσίες.

Σε περίπτωση σύγκρουσης συμφερόντων μεταξύ του παιδιού και των γονέων/κηδεμόνων του, οι Υπηρεσίες Κοινωνικής Ευημερίας μπορούν να θέσουν το παιδί υπό τη φροντίδα του Διευθυντή των Υπηρεσιών Κοινωνικής Ευημερίας, ο οποίος αναλαμβάνει τον ρόλο του κηδεμόνα του παιδιού και, αν κριθεί απαραίτητο, μπορεί να ορίσει νόμιμο αντιπρόσωπο για το παιδί.

8. Οικογενειακή ζωή

Στην Κυπριακή Δημοκρατία υπάρχουν διάφορα είδη υιοθεσίας:

  • Εθνικές υιοθεσίες
  • Διακρατικές υιοθεσίες
  • Υιοθεσία παιδιού από προηγούμενο γάμο του/της συζύγου του/της υιοθετούντος/-ούσας.

Σε όλες τις περιπτώσεις υιοθεσίας, πρώτιστη μέριμνα αποτελεί το βέλτιστο συμφέρον του παιδιού, βάσει του άρθρου 21 της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα του Παιδιού.

Φιλική προς τα παιδιά δικαιοσύνη στην Κύπρο  PDF (572 Kb) en

Τελευταία επικαιροποίηση: 11/03/2024

Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται το εκάστοτε κράτος μέλος. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δεν αναλαμβάνει καμία ευθύνη όσον αφορά τις πληροφορίες ή τα στοιχεία που περιλαμβάνονται ή για τα οποία γίνεται λόγος στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.