Rozwód i separacja sądowa

Informacje krajowe dotyczące rozporządzenia nr 1259/2010

Informacje ogólne

Unia Europejska postawiła sobie za cel stworzenie obszaru wolności, bezpieczeństwa i sprawiedliwości poprzez przyjęcie środków dotyczących współpracy sądowej w sprawach cywilnych, w których występuje element transgraniczny. Równocześnie zwiększanie mobilności obywateli na rynku wewnętrznym wymaga większej elastyczności i pewności prawnej.

Rozporządzenie Rady (UE) nr 1259/2010 z 20 grudnia 2010 r. wprowadzające w życie wzmocnioną współpracę w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodu i separacji prawnej (zwane rozporządzeniem Rzym III) zapewnia obywatelom właściwe rezultaty w sensie pewności prawnej, przewidywalności i elastyczności, chroni słabszych partnerów podczas sporów rozwodowych oraz zapobiega zjawisku wyboru jurysdykcji ze względu na możliwość uzyskania korzystniejszego rozstrzygnięcia. Pomaga ono również uniknąć skomplikowanych, długotrwałych i bolesnych postępowań.

Bardziej konkretnie rozporządzenie (UE) nr 1259/2010 umożliwia międzynarodowym parom uzgadnianie z góry, jakiemu prawu zostanie poddany ich rozwód lub separacja prawna, o ile uzgodnione prawo jest prawem państwa członkowskiego, z którym mają bliższy związek. Na wypadek gdyby małżonkowie nie zdołali się w tej sprawie porozumieć, sędziowie mogą ustalić prawo właściwe na podstawie jednolitej formuły.

Z drugiej strony rozporządzenie nie ma zastosowania do następujących kwestii: zdolność do czynności prawnych osób fizycznych; istnienie, ważność lub uznanie związku małżeńskiego; stwierdzenie nieważności małżeństwa; nazwisko małżonków; wpływ małżeństwa na kwestie majątkowe; odpowiedzialność rodzicielska; zobowiązania alimentacyjne oraz czynności powiernicze i dziedziczenie. Nie wpływa ono również na zastosowanie rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej.

Jest to instrument wprowadzający w życie wzmocnioną współpracę między uczestniczącymi państwami członkowskimi. Wzmocniona współpraca umożliwia grupie co najmniej dziewięciu państw członkowskich wprowadzanie w życie środków w jednym z obszarów objętych zakresem zastosowania Traktatów w ramach niewyłącznych kompetencji Unii. Zgodnie z art. 331 TFUE nieuczestniczące państwa członkowskie zachowują prawo do dotychczas realizowanej wzmocnionej współpracy.

W europejskim portalu „e-Sprawiedliwość” można znaleźć informacje dotyczące stosowania rozporządzenia.

Wzmocniona Współpraca

W dniu 12 lipca 2010 r. Rada przyjęła decyzję 2010/405/UE w sprawie upoważnienia do podjęcia wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodów i separacji między Belgią, Bułgarią, Niemcami, Hiszpanią, Francją, Włochami, Łotwą, Luksemburgiem, Węgrami, Maltą, Austrią, Portugalią, Rumunią i Słowenią. W rezultacie wymienione 14 uczestniczących państw członkowskich przyjęło rozporządzenie Rady (UE) nr 1259/2010, które zaczęło obowiązywać w dniu 21 czerwca 2012 r.

W dniu 21 listopada 2012 r. Komisja przyjęła decyzję 2012/714/UE potwierdzającą udział Litwy we wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodów i separacji Decyzja ta przewiduje, że rozporządzenie (UE) nr 1259/2010 zacznie obowiązywać wobec Litwy od dnia 22 maja 2014 r.

W dniu 27 stycznia 2014 r. Komisja przyjęła decyzję nr 2014/39/UE potwierdzającą udział Grecji we wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodów i separacji. Zgodnie z tą decyzją od 29 lipca 2015 r. rozporządzenie (UE) nr 1259/2010 jest stosowane w odniesieniu do Grecji.

W dniu 10 sierpnia 2016 r. Komisja przyjęła decyzję (UE) nr 2016/1366 potwierdzającą udział Estonii we wzmocnionej współpracy w dziedzinie prawa właściwego dla rozwodów i separacji. Decyzja ta przewiduje, że rozporządzenie (UE) nr 1259/2010 ma zastosowanie do Estonii od dnia 11 lutego 2018 r.

Aby uzyskać szczegółowe informacje krajowe, należy kliknąć na flagę kraju.

Przydatna strona

ARCHIWALNA strona europejskiego atlasu sądowego (zamknięta 30 września 2017 r.)

Ostatnia aktualizacja: 09/10/2020

Stroną zarządza Komisja Europejska. Informacje na tej stronie nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Komisji Europejskiej, nie ponosi ona również odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane czy odniesienia na niej zawarte. Więcej informacji na temat praw autorskich odnoszących się do stron UE znajduje się na stronie „Informacje prawne”.