If you wish to bring a case to court, you should bear in mind that there are certain national procedural rules to be followed. These vary depending on the way in which a case is referred to court, but their essential purpose is to help you to present the relevant matters of fact and law in a sufficiently clear and complete manner to allow the court to assess the admissibility and the merits of your case.

The ways in which a case is referred to court vary from one Member State to another. There are also variations within a Member State depending on the nature and circumstances of the application and the type of court. Referral to some courts for particular types of cases may require you to fill in a form or to assemble a whole file on the case. In some cases, it can be done orally.

These variations are explained by the fact that the disputes brought before the courts are also very diverse: by their nature they may be more or less difficult to resolve. It is very important to ensure that nothing is missing, to facilitate the work of the judge, allow the other party to defend itself properly and ensure that the whole procedure goes smoothly.

Please select the relevant country's flag to obtain detailed national information.

When you are involved in litigation in a case where not all the facts of the case are connected with the same country you should check which law will be applied by the court in making a decision.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Het is soms beter gebruik te maken van de 'Alternatieve geschillenregeling' (Zie het betrokken informatiedossier).

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijnen om een zaak bij het gerecht aanhangig te maken, verschillen naargelang het geval. Vragen in verband met termijnen kunnen worden beantwoord door een raadsman of door een bureau dat burgers informatie over de toegang tot het recht verschaft.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie informatiedossier 'Bevoegdheid van de rechtbanken'

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie informatiedossier 'Bevoegdheid van de rechtbanken - België'

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie informatiedossier 'Bevoegdheid van de rechtbanken - België'

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

In beginsel dienen de partijen persoonlijk te verschijnen of moeten zij zich door een advocaat laten vertegenwoordigen, overeenkomstig artikel 728, § 1, van het gerechtelijk wetboek.

Behalve in de procedures bij het Hof van Cassatie (artikelen 478 en 1080 van het gerechtelijk wetboek) kunnen partijen dus persoonlijk voor de gewone rechtscolleges verschijnen en zelf hun conclusies en verweermiddelen voordragen. De rechter kan hen die mogelijkheid evenwel ontnemen wanneer hij vaststelt dat zij door drift of onervarenheid hun zaak niet naar behoren of voldoende duidelijk kunnen bespreken (artikel 758 van het gerechtelijk wetboek).

Wanneer een justitiabele beslist zijn zaak niet persoonlijk bij het gerecht aanhangig te maken, kan hij beroep doen op een advocaat.

Het gerechtelijk wetboek behoudt de vertegenwoordiging van partijen voor de gerechten in beginsel voor aan advocaten. Artikel 440 van het gerechtelijk wetboek bepaalt dat de prerogatieven van het vertegenwoordigingsmonopolie betrekking hebben op het recht te pleiten, te verschijnen en de verdediging van een derde waar te nemen. De leden van de balie hebben ook het monopolie voor het ondertekenen van eenzijdige verzoekschriften, tenzij bij wet anders is bepaald (artikel 1026, 5°, van het gerechtelijk wetboek).

Bij het Hof van Cassatie is evenwel de tussenkomst van een advocaat die de titel van advocaat bij het Hof van Cassatie voert, wettelijk vereist. Deze voorwaarde geldt niet voor de burgerlijke partij in strafzaken (artikel 478 van het gerechtelijk wetboek).

De wet voorziet echter in een aantal uitzonderingen op het beginsel van artikel 728 van het gerechtelijk wetboek, dat bepaalt dat partijen op het ogenblik van de rechtsingang en nadien persoonlijk verschijnen of door een advocaat worden vertegenwoordigd (artikel 728, §§ 1 en 2, van het gerechtelijk wetboek).

Het recht om een partij in een procedure te vertegenwoordigen houdt overigens het recht in om de procedure aanhangig te maken.

Bij de vrederechter, de ondernemingsrechtbank en de arbeidsgerechten kunnen partijen niet enkel door een advocaat worden vertegenwoordigd, maar ook door hun echtgenoot of door een bloed- of aanverwant die in het bezit is van een schriftelijke volmacht en door de rechter is aanvaard (artikel 728, lid 2, van het gerechtelijk wetboek).

Bij de arbeidsgerechten (artikel 728, § 3, van het gerechtelijk wetboek):

• kan de werknemer (arbeider of bediende) worden vertegenwoordigd door de afgevaardigde van een representatieve werknemersorganisatie (vakbondsafgevaardigde) die in het bezit is van een schriftelijke volmacht. De vakbondsafgevaardigde kan in naam van de werknemer alle handelingen verrichten die bij deze vertegenwoordiging horen, pleiten en alle mededelingen ontvangen betreffende de behandeling en de berechting van het geschil;
• ook de zelfstandige arbeider kan in geschillen betreffende zijn eigen rechten en verplichtingen in die hoedanigheid of in de hoedanigheid van mindervalide, vertegenwoordigd worden door de afgevaardigde van een representatieve organisatie van zelfstandigen;
• in geschillen betreffende de toepassing van de wet van 7 augustus 1974 tot instelling van het recht op een bestaansminimum en in geschillen betreffende de toepassing van de organieke wet van 8 juli 1976 betreffende de openbare centra voor maatschappelijk welzijn (OCMW) kan de betrokkene zich bovendien laten bijstaan of vertegenwoordigen door een afgevaardigde van een sociale organisatie die de belangen van de in de wetgeving bedoelde personen waarneemt.

Rechtspersonen, zoals handelsvennootschappen, kunnen enkel persoonlijk verschijnen (d.w.z. door tussenkomst van de bevoegde organen) of zich door een advocaat laten vertegenwoordigen. Zij kunnen geen gebruik maken van de hierna nader toegelichte uitzondering waarin artikel 728, § 2, van het gerechtelijk wetboek voorziet.

Naast de aangehaalde uitzonderingen zijn er een aantal wettelijke uitzonderingen inzake het gezag over en de ontvoering van kinderen.

Het betreft meer bepaald vorderingen op grond van:

• het Verdrag van Den Haag van 25 oktober 1980 betreffende de burgerrechtelijke aspecten van internationale ontvoering van kinderen, strekkende tot de teruggave van het kind, de eerbiediging van in een ander land erkend gezags- of bezoekrecht of de organisatie van een bezoekrecht en
• het Europees Verdrag van 20 mei 1980 betreffende de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen inzake het gezag over kinderen en betreffende het herstel van het gezag over kinderen.

Dienaangaande kan de verzoeker worden vertegenwoordigd door het openbaar ministerie (artikel 1322quinquies van het Gerechtelijk Wetboek) wanneer deze verzoeker zich tot de centrale autoriteit heeft gewend.

Hiervoor werd algemeen uiteengezet hoe kan worden bepaald of men een vordering alleen, dan wel met de bijstand van een advocaat aanhangig kan maken. Daarnaast dient ook een onderscheid te worden gemaakt naargelang de wijze waarop een vordering aanhangig kan worden gemaakt.

Het Belgische recht voorziet in verschillende vormen voor het instellen van een vordering bij de rechtbank. Een vordering kan aanhangig worden gemaakt bij dagvaarding, bij vrijwillige verschijning, bij verzoekschrift op tegenspraak of bij eenzijdig verzoekschrift (cf. infra). Een vordering wordt aanhangig gemaakt door het indienen van een verzoek, dat wil zeggen een rechtshandeling waarmee de erkenning van rechten wordt nagestreefd.

In beginsel wordt een vordering aanhangig gemaakt door de betekening van een deurwaardersexploot waarbij een partij wordt gedagvaard om te verschijnen (artikel 700 van het gerechtelijk wetboek). De vrijwillige verschijning, het verzoekschrift op tegenspraak en het eenzijdig verzoekschrift zijn uitzonderingen op dit algemene beginsel.

In de onderstaande tabellen wordt naargelang de wijze waarop een vordering aanhangig wordt gemaakt aangegeven wie de handelingen stelt en of vertegenwoordiging door een advocaat vereist is.

De inhoud van de vordering naargelang de wijze waarop zij aanhangig wordt gemaakt:

De gewone manier om een vordering aanhangig te maken is bij dagvaarding: er is geen beperking qua materie.

Het verzoekschrift op tegenspraak (artikelen 1034bis t/m 1034sexies ger.w.) kan in een aantal wettelijk bepaalde gevallen worden gebruikt. De belangrijkste bepalingen die in de inleiding van de procedure bij verzoekschrift op tegenspraak voorzien, zijn de artikelen 704, 813, 1056, alinea 2, 1193bis, 1239, 1253ter, 1254, 1320, 1344bis 1371bis, 1454, alinea 2, van het gerechtelijk wetboek en de artikelen 331, 331bis en, 340f van het burgerlijk wetboek.

Deze artikelen hebben met name betrekking op:

• de vrijwillige tussenkomst;
• hoger beroep;
• bepaalde verkopen van onroerende goederen;
• alimentatie (verzoeken om toekenning, vermeerdering, vermindering of afschaffing van alimentatie);
• verzoeken inzake huurovereenkomsten;
• de bescherming van de personen;
• vorderingen betreffende de rechten en verplichtingen die voortvloeien uit familiale betrekkingen;
• de echtscheiding;
• de kostenbegroting inzake beslagleggingen.

De vorderingen worden ingesteld bij verzoekschrift dat ter griffie van de rechtbank wordt ingediend of aangetekend aan de griffie wordt gezonden. De partijen worden door de griffier opgeroepen om op een door de rechter bepaalde zittingsdag te verschijnen.

Het eenzijdig verzoekschrift (artikelen 1025 t/m 1034 ger.w.) kan enkel worden gebruikt in de uitdrukkelijk bij wet vastgelegde gevallen, met name bij de artikelen 584, 585, 588, 594, 606, 708, 1149, 1168, 1177, 1186 t/m 1189, 1192, 1195 van het gerechtelijk wetboek. Het wordt eveneens gebruikt wanneer geen procedure op tegenspraak kan worden ingesteld doordat er geen tegenpartij is.

Het eenzijdig verzoekschrift wordt dan ook hoofdzakelijk gebruikt voor eenzijdige procedures, bijvoorbeeld in geval van uiterste noodzaak.

Het eenzijdig verzoekschrift dient op straffe van nietigheid te worden ondertekend door een advocaat, tenzij wettelijk anders is bepaald.

Bijgevolg is de vertegenwoordiging door een advocaat in beginsel verplicht om een vordering bij eenzijdig verzoekschrift in te stellen.

Wanneer het geschil betrekking heeft op een materie die onder de bevoegdheid van deze gerechten valt, kunnen de partijen zich in het kader van de vrijwillige verschijning vrijwillig aanbieden bij de volgende gerechten:

• de rechtbank van eerste aanleg;
• de arbeidsrechtbank;
• de ondernemingsrechtbank;
• de vrederechter of
• de politierechtbank, met betrekking tot burgerlijke vorderingen.

Bij de vrijwillige verschijning ondertekenen de partijen die om een uitspraak verzoeken, hun verklaring onderaan een door de rechter opgesteld proces-verbaal.

Alle contentieuze geschillen kunnen op deze kosten- en tijdbesparende wijze bij de bevoegde rechter aanhangig worden gemaakt.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Wie een vordering bij het gerecht aanhangig wil maken, kan zich tot de ontvangstbalie of de griffie van dit gerecht wenden.

Wanneer het stuk dat de procedure inleidt een dagvaarding is, zorgt de gerechtsdeurwaarder voor de betekening en vraagt hij de griffie om inschrijving op de algemene rol na overlegging van het origineel of, desgevallend, van het betekende afschrift van de dagvaarding (artikel 718 van het gerechtelijk wetboek). De griffie van het gerecht houdt een register (de rol) bij van alle zaken. De inschrijving op de rol is slechts geldig wanneer zij gebeurt uiterlijk de dag vóór de zittingsdag waarvoor de dagvaarding is betekend. De algemene rol is openbaar (artikel 719 van het gerechtelijk wetboek). Aldus kan de verweerder nagaan of de zaak waarvoor hij is gedagvaard op de algemene rol is ingeschreven.

Bij de vrijwillige verschijning verzoeken de partijen of hun advocaten de griffie om inschrijving van de zaak op de rol.

Het verzoekschrift op tegenspraak wordt, in zoveel exemplaren als er betrokken partijen zijn, ter griffie ingediend of aangetekend aan de griffier van het gerecht gezonden door de verzoekende partij of haar advocaat (artikel 1034quinquies van het gerechtelijk wetboek).

Het eenzijdig verzoekschrift wordt door de advocaat in tweevoud geadresseerd aan de rechter die om uitspraak over het verzoek wordt verzocht. Het wordt eveneens ingediend ter griffie van het gerecht (artikel 1027 van het gerechtelijk wetboek).

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Wat het gebruik der talen betreft, dient te worden verwezen naar de wet van 15 juni 1935 op het gebruik de talen in gerechtszaken (gepubliceerd in het Belgisch Staatsblad van 22. 06. 1935). Deze wet regelt het gebruik der talen bij de burgerlijke en handelsrechtbanken van België.

In beginsel wordt de taal bepaald door de geografische ligging van het bevoegde gerecht. Volgens artikel 42 van de wet zijn er drie taalgebieden: het Franse, het Nederlandse en het Duitse taalgebied. Daarnaast is er de tweetalige agglomeratie Brussel (Frans/Nederlands) die voor de toepassing van de wet de volgende gemeenten omvat: Anderlecht, Brussel, Elsene, Etterbeek, Evere, Ganshoren, Koekelberg, Oudergem, Schaarbeek, Sint-Agatha-Berchem, Sint-Gillis, Sint-Jans-Molenbeek, Sint-Joost-ten-Noode, Sint-Lambrechts-Woluwe, Jette, Sint-Pieters-Woluwe, Ukkel, Vorst, Watermaal-Bosvoorde.

Onder bepaalde omstandigheden kan een zaak echter worden verwezen naar een gerecht waar een andere proceduretaal wordt gebruikt. Tevens kan onder bepaalde voorwaarden een wijziging van de proceduretaal worden gevraagd, in beginsel bij het begin van de procedure.

Het formuleren van de vordering: een bij dagvaarding, bij verzoekschrift op tegenspraak of bij eenzijdig verzoekschrift ingestelde vordering dient schriftelijk te worden opgesteld en moet aan bepaalde vormvereisten voldoen. Vanaf de inschrijving van een zaak op de algemene rol van een gerecht wordt door de griffier een proceduredossier geopend. Het proceduredossier wordt gezonden aan de rechter bij wie de vordering aanhangig is; ingeval het een beroep bij een gerecht van tweede aanleg of het Hof van Cassatie betreft, wordt het tevens gezonden aan de griffie van het hogere gerecht.

Momenteel kunnen geen vorderingen per fax of e-mail worden ingesteld.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangigmaking van zaken en zoniet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

De wet voorziet niet in voorgedrukte formulieren om een zaak aanhangig te maken. Een vordering dient echter op straffe van nietigheid een aantal gegevens te bevatten.

Zowel de dagvaarding als het verzoekschrift op tegenspraak en het eenzijdig verzoekschrift dienen op straffe van nietigheid te voldoen aan een aantal in het gerechtelijk wetboek vastgelegde wettelijke vereisten. Deze verplicht op te nemen elementen betreffen hoofdzakelijk de personalia van de betrokken partijen, het voorwerp van het verzoek, de aanwijzing van de bevoegde rechter en de datum van de zitting.

Zo moet de dagvaarding onder meer de volgende gegevens bevatten (artikelen 43 en 702 van het gerechtelijk wetboek):

• de handtekening van de gerechtsdeurwaarder;
• naam, voornamen en woonplaats van de verzoekende partij en, in voorkomend geval, zijn rijksregister- of ondernemingsnummer;
• naam, voornamen en woonplaats of, wanneer er geen officiële woonplaats is, de verblijfplaats van de persoon die wordt gedagvaard;
• het voorwerp en een korte samenvatting van de middelen van de vordering;
• de rechter bij wie de vordering aanhangig wordt gemaakt;
• dag, maand, jaar en plaats van betekening en
• vermelding van plaats, dag en uur van de zitting.

Het verzoekschrift op tegenspraak (artikel 1034ter van het gerechtelijk wetboek) vermeldt:

• dag, maand en jaar;
• naam, voornaam en woonplaats van de verzoekende partij en desgevallend hoedanigheid en rijksregister- of ondernemingsnummer;
• naam, voornaam, woonplaats en desgevallend hoedanigheid van de persoon die moet worden opgeroepen;
• het voorwerp en een korte samenvatting van de middelen van de vordering;
• de rechter bij wie de vordering aanhangig wordt gemaakt;
• de handtekening van de verzoekende partij of haar advocaat.

Het eenzijdig verzoekschrift dient de volgende gegevens te bevatten (artikel 1026 van het gerechtelijk wetboek) :

• dag, maand en jaar;
• naam, voornaam en woonplaats van de verzoekende partij en desgevallend hoedanigheid en rijksregister- of ondernemingsnummer;
• het voorwerp en een korte weergave van de gronden van de vordering;
• de aanwijzing van de rechter die er kennis moet van nemen;
• de handtekening van de advocaat van de partij, tenzij de wet anders bepaalt.

Bij vrijwillige verschijning in eerste aanleg (bij de rechtbank van eerste aanleg, de arbeidsrechtbank, de ondernemingsrechtbank, het vredegerecht of de politierechtbank met betrekking tot burgerlijke vorderingen) kan de vordering worden ingesteld bij gezamenlijk verzoekschrift door de partijen. Op straffe van nietigheid wordt dat onderaan door hen ondertekend en gedagtekend. Het verzoekschrift wordt neergelegd ter griffie of per aangetekende brief aan de griffie gericht. De neerlegging van het verzoekschrift ter griffie of de verzending per aangetekende brief geldt als betekening. Het verzoekschrift wordt op de rol ingeschreven nadat, in voorkomend geval, de rolrechten zijn betaald. In geval de partijen of één van hen daarom verzoeken, of wanneer de rechter het noodzakelijk acht, bepaalt deze laatste een zitting binnen vijftien dagen te rekenen van de neerlegging van het verzoekschrift. De partijen en, in voorkomend geval, hun raadsman worden dan door de griffier opgeroepen om te verschijnen op de zitting die de rechter bepaalt bij gewone brief (art. 706 Ger. W.)

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Er moeten inderdaad kosten aan het gerecht worden betaald.

Bij de indiening van het verzoek moet de verzoekende partij de bijdrage, bedoeld in artikel 4, § 2, van de wet van 19 maart 2017 tot instelling van een begrotingsfonds voor tweedelijnsrechtsbijstand, die momenteel 20 euro bedraagt, betalen.

Tijdens de procedure moeten de partijen bepaalde kosten in verband met de procedure betalen overeenkomstig de door de rechter vastgestelde procedures (onderzoeksmaatregelen, honoraria en kosten van deskundigen, reiskosten).

Na afloop van de procedure zal de rechter de in het ongelijk gestelde partij of, bij gebreke daarvan, de eiser veroordelen tot betaling van het planningsgeld, waarvan het bedrag varieert naar gelang van het geval. Deze bedragen zijn opgenomen in artikel 2691 van het Wetboek van Inschrijvings-, hypotheek- en registratierechten, en wel als volgt:

• in vredesrechtbanken en politierechtbanken, een vergoeding van 50 euro;
• voor de rechtbanken van eerste aanleg en de ondernemingrechtbanken, een vergoeding van 165 euro;
• in de hoven van beroep, een vergoeding van 400 euro;
• aan het Hof van Cassatie, een vergoeding van 650 euro.

Bepaalde zaken zijn vrijgesteld van het recht om te worden gepland, met name die welke onder de bevoegdheid van de arbeidsrechtbanken vallen en die welke betrekking hebben op faillissement en gerechtelijke reorganisatie.

Bovendien wordt in de definitief vonnis in beginsel de verliezende partij overeenkomstig artikel 1017 van het Gerechtelijk Wetboek, eventueel ambtshalve, in de kosten verwezen. Deze kosten moeten aan de andere partij worden betaald of terugbetaald. De op de procedure betrekking hebbende kosten omvatten (artikel 1018 van het gerechtelijk wetboek)

1. de diverse, griffie- en registratierechten, alsook de zegelrechten die voor de afschaffing van het Wetboek der zegelrechten zijn betaald;
2. de prijs en de emolumenten en lonen van de gerechtelijke akten;
3. de prijs van de uitgifte van het vonnis;
4. de uitgaven betreffende alle onderzoeksmaatregelen, onder meer het getuigen- en deskundigengeld;
5. de reis- en verblijfkosten van de magistraten, de griffiers en van de partijen, wanneer hun reis door de rechter bevolen is, en de kosten van de akten, wanneer deze uitsluitend met het oog op het geding opgemaakt zijn;
6. de rechtsplegingsvergoeding, zoals bepaald in artikel 1022;
7. het ereloon, de emolumenten en de kosten van de bemiddelaar die aangewezen is overeenkomstig artikel 1734;
8. de bijdrage bedoeld in artikel 4, § 2, van de wet van 19 maart 2017 tot oprichting van een Begrotingsfonds voor de juridische tweedelijnsbijstand. De honoraria en kosten van de advocaat zijn niet als zodanig in de gerechtskosten begrepen. Deze vallen onder de overeenkomst tussen de advocaat en zijn cliënt. Elke partij vergoedt derhalve de kosten en honoraria van haar raadsman.
   De partij die haar proces verliest wordt immers ertoe verplicht een rechtsplegingsvergoeding aan de andere partij te betalen (artikelen 1018 en 1022 van het Gerechtelijk Wetboek). Het gaat om een forfaitaire tegemoetkoming in de kosten en erelonen van de advocaat van de in het gelijk gestelde partij. Het bedrag van die erelonen en de wijze van berekening en toekenning zijn bepaald in het koninklijk besluit van 26 oktober 2007.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

(informatiedossier 'Rechtshulp')

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

De vordering is daadwerkelijk aanhangig vanaf de inschrijving op de algemene rol, zelfs in geval van vrijwillige verschijning.

Vorderingen op verzoekschrift en in kort geding worden ingeschreven op een bijzondere rol, die het daadwerkelijk aanhangig maken bepaalt.

De betrokken partijen ontvangen geen bevestiging. Zij kunnen evenwel de algemene rol raadplegen om zich ervan te vergewissen dat de zaak op de rol is ingeschreven. Vanaf de inschrijving op de rol rust op de rechter de verplichting om over de zaak uitspraak te doen.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Algemeen kan informatie over het verloop van de procedure worden verstrekt door de raadsman van de partij ingeval zij door een advocaat wordt vertegenwoordigd. Er kunnen tevens inlichtingen worden ingewonnen bij de griffie van het gerecht waar de zaak aanhangig is. De dagvaarding bevat eveneens inlichtingen over de datum van de zitting en de rechter bij wie de zaak aanhangig is.

In een eerste fase wordt met name informatie verstrekt over de inleidingszitting.

In geval van dagvaarding informeert de gerechtsdeurwaarder de verzoekende partij over de datum van de inleidingszitting, die de eerste fase van de procedure vormt.

In geval van een verzoekschrift op tegenspraak of vrijwillige verschijning informeert de griffier de partijen.

In geval van een eenzijdig verzoekschrift is er geen zitting. De verzoekende partij kan evenwel door de griffier worden opgeroepen indien de rechter vragen wenst te stellen.

In een tweede fase wordt de zaak in staat van wijzen gesteld. Elke partij beschikt hiertoe over een wettelijk bepaalde termijn (artikel 747, § 1, van het gerechtelijk wetboek) voor het indienen van stukken en conclusies (schriftelijke argumenten en verweermiddelen). Indien deze termijnen niet worden nageleefd, kunnen de sancties van artikel 747, § 2, van het gerechtelijk wetboek worden toegepast.

Wanneer de zaak in staat van wijzen is en klaar is om te worden gepleit, vragen de partijen de vaststelling van een pleitdatum. De termijn waarbinnen een zittingsdag kan worden bepaald, hangt af van de werklast van het gerecht en van de tijd die voor het behandelen van de zaak kan worden besteed. Door de incidenten die in sommige gevallen opduiken (expertises, horen van partijen en getuigen, enz.) kan de globale duur van een procedure moeilijk op voorhand bepaald worden. Ingevolge incidenten kan een procedure immers mogelijk worden onderbroken of geschorst of kan zij zelfs vervallen.

Aan het einde van de pleitzitting worden de debatten gesloten en neemt de rechter de zaak in beraad. In beginsel moet de rechter overeenkomstig artikel 770 van het gerechtelijk wetboek een maand nadat de zaak in beraad is genomen uitspraak doen.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

De rechter is niet de enige instantie die een geschil kan oplossen.

Eerst kan de betrokken partij proberen met de andere partij in het geschil een schikking buiten de rechter om te treffen.

Als de beide partijen zelf geen overeenstemming bereiken, kunnen zij een beroep doen op bemiddeling. Bemiddeling is een vrijwillige en vertrouwelijke procedure voor buitengerechtelijke geschillenbeslechting door een derde. De bemiddelaar helpt personen die een conflict met elkaar hebben, tot overeenstemming te komen. De partijen nemen vrijwillig deel aan de procedure en kunnen zich op elk moment terugtrekken.

De bemiddelaar is onpartijdig en legt geen oplossing op. Tijdens een bemiddelingsprocedure wordt in gezamenlijk overleg een oplossing gevonden voor alle kwesties die er spelen.

De beraadslagingen over het geschil hebben een vertrouwelijk karakter. De deelnemers aan de bemiddelingsprocedure moeten alle feiten, omstandigheden en stukken waarvan zij tijdens de procedure kennis hebben genomen, geheimhouden.

Elke persoon die van bemiddeling gebruik wil maken als alternatieve vorm van geschillenbeslechting, kan op de website van het ministerie van Justitie een lijst met bemiddelaars raadplegen. Veel rechtbanken hebben centra voor geschillenbeslechting en bemiddeling in het leven geroepen, waar de bemiddelaars op die lijst werkzaam zijn.

Arbitrage is een alternatieve vorm van buitengerechtelijke geschillenbeslechting. Arbitrage kan worden ingezet bij vermogensrechtelijke geschillen, tenzij het gaat om zakelijke rechten, onroerend goed, alimentatiebetalingen of arbeidsrecht. Een arbitragetribunaal kan een permanente instelling zijn of kan worden opgericht om een bepaald geschil te beslechten: ad-hocarbitrage. Arbitrage vindt plaats, wanneer de betrokken partijen een arbitrageovereenkomst hebben gesloten. Een arbitrageovereenkomst houdt in dat alle betrokken partijen een arbitragetribunaal verzoeken om alle of een deel van de geschillen die in het kader van een bepaalde contractuele of niet-contractuele relatie tussen hen kunnen ontstaan of zijn ontstaan, te beslechten. De overeenkomst kan de vorm aannemen van een arbitragebeding in een ander contract of een afzonderlijke overeenkomst. Een arbitrageovereenkomst moet schriftelijk worden opgesteld. Er is sprake van een schriftelijke overeenkomst, wanneer deze deel uitmaakt van een document dat de partijen hebben ondertekend, of van een briefwisseling, telexberichten, telegrammen of een ander communicatiemiddel.

Er is ook sprake van een arbitrageovereenkomst, wanneer de verweerder er schriftelijk of via een verzoek in het proces-verbaal van de arbitragezitting ermee instemt het geschil aan een arbitragetribunaal voor te leggen, of wanneer hij aan de arbitrageprocedure deelneemt door een schriftelijke reactie te geven, bewijzen over te leggen, een tegenvordering in te stellen of bij een arbitragezitting aanwezig te zijn, zonder de bevoegdheid van het arbitragetribunaal te betwisten.

In de arbitrageovereenkomst leggen de partijen vast aan welk arbitragetribunaal of aan welke arbiter zij hun geschillen willen voorleggen, en volgens welke regels het geschil tijdens de arbitrage zal worden behandeld. Voor een procedure bij een arbitragetribunaal gelden meestal specifieke regels.

Voor nadere informatie, zie “Rechterlijke bevoegdheid”.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijnen voor rechtszaken verschillen per geval. Er kunnen verschillende absolute termijnen (waarbij de materiële rechten zelf vervallen) of vervaltermijnen (waarbij slechts het vorderingsrecht vervalt) bestaan. Voor nadere informatie, zie “Procestermijnen”.

Om er zeker van te zijn altijd op tijd een vordering in te stellen, is het raadzaam in elk specifiek geval een advocaat te raadplegen.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie “Rechterlijke bevoegdheid”.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Als algemene regel wordt een geschil voorgelegd aan de rechtbank die bevoegd is in het district (rayon) waar de verweerder woonachtig is of zijn maatschappelijke zetel of hoofdkantoor heeft.

Er bestaan echter speciale regels voor bepaalde soorten vorderingen, afhankelijk van de status van de procespartij of het onderwerp van het geschil. Deze regels luiden als volgt:

Een zaak tegen een minderjarige of iemand die niet handelingsbekwaam is, moet worden aangespannen bij de rechtbank van het district waar de wettelijke vertegenwoordiger van die persoon woonachtig is.

Een procedure tegen iemand van wie het adres niet bekend is, moet worden gestart bij de rechtbank van het district waar de advocaat of wettelijke vertegenwoordiger van die persoon woonachtig is of, als dat niet mogelijk is, bij de rechtbank van het district waar de eiser woonachtig is.

Een geschil met een rechtspersoon, moet worden voorgelegd aan de rechtbank van het district waar het hoofdkantoor of de zetel van die rechtspersoon is gevestigd. Een rechtstreeks geschil met een filiaal/bijkantoor van een onderneming kan ook worden voorgelegd aan de rechtbank van het district waar dat filiaal/bijkantoor is gevestigd.

Een civiele vordering tegen de Bulgaarse staat of een overheidsinstelling, waaronder de ministeries en afdelingen daarvan, moet worden ingesteld bij de rechtbank in het district waar het geschil is ontstaan. Er zijn echter ook civiele vorderingen die moeten worden ingesteld bij de rechtbank van het district waar het onroerend goed zich bevindt of waar het testament wordt beheerd. Een geschil dat in het buitenland is ontstaan, moet worden voorgelegd aan de rechtbank in Sofia.

Een zaak met betrekking tot zakelijke rechten op een goed, de verdeling van een mede‑eigendom, de vaststelling van de grenzen van een onroerend goed of het herstel van eigendomsrechten op een onroerend goed, moet worden aangespannen bij de rechtbank van het district waar het goed zich bevindt. Deze rechtbank is eveneens bevoegd als de zaak betrekking heeft op een akte waarin de zakelijke rechten op dat goed worden bevestigd, of op het verbreken, ontbinden of vernietigen van een eigendomsakte.

Een zaak met betrekking tot een erfenis, de volledige of gedeeltelijke intrekking van een testament, de verdeling van een erfenis of de annulering van een vrijwillige verdeling, moet worden aangespannen bij de rechtbank van het district waar het testament wordt beheerd. Als de overledene een Bulgaars staatsburger is maar het testament buiten Bulgarije wordt beheerd, moet een vordering als in punt 1 worden ingesteld bij de rechtbank van de laatste woonplaats van de overledene in Bulgarije of van het district waar de nalatenschap zich bevindt.

Een op een contract gebaseerde financiële vordering kan ook worden ingesteld bij de rechtbank van het district waar de verweerder op dat moment woont.

Een alimentatievordering kan ook worden ingesteld bij de rechtbank van de vaste woonplaats van de eiser.

Een vordering met betrekking tot consumentenbescherming kan ook worden ingesteld bij de rechtbank van het district waar de consument op dat moment woont of waar hij zijn vaste woonplaats heeft.

Werknemers kunnen tegen hun werkgever ook een vordering instellen in de plaats waar ze gewoonlijk werken.

Bij schade door onrechtmatig handelen kan de zaak aanhangig worden gemaakt bij de rechtbank van het district waar de schade is ontstaan.

Schadevorderingen op basis van het verzekeringswetboek (Kodeks za zastrahovaneto) tegen een verzekeraar, garantiefonds of het nationale bureau voor Bulgaarse autoverzekeraars kunnen worden ingesteld bij de rechtbank van het district waar de eiser op het moment van de schadegebeurtenis woonde of zijn vaste verblijfplaats of maatschappelijke zetel had, of waar de schade heeft plaatsgevonden. Een zaak tegen partijen die zich in verschillende rechtsgebieden bevinden, of die betrekking heeft op goederen die zich in meer dan één rechtsgebied bevinden, kan worden aangespannen bij een rechtbank in een van die rechtsgebieden.

De bij wet toegekende bevoegdheid kan niet door overeenstemming tussen de partijen worden gewijzigd. De partijen bij een eigendomsgeschil kunnen evenwel van de regels inzake territoriale bevoegdheid afwijken door een overeenkomst te ondertekenen waarin de bevoegdheid aan een bepaalde rechtbank wordt toegekend. Deze bepaling geldt echter niet voor de bevoegdheid op basis van het district waar het onroerend goed zich bevindt.

Als een zaak betrekking heeft op consumentenbescherming of arbeidsrecht en er met de verweerder(s) is overeengekomen welke rechtbank bevoegd zal zijn, zal die overeenkomst slechts geldig zijn als ze na het ontstaan van het geschil is ondertekend.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

De algemene regels voor het instellen van een vordering, afhankelijk van de aard van de zaak en de waarde van de vordering, luiden als volgt:

Alle civiele zaken moeten aan een districtsrechtbank worden voorgelegd (rayonen sad), tenzij voor de zaak in kwestie de provinciale rechtbanken (okrazhen sad) in eerste aanleg bevoegd zijn. De provinciale rechtbank is in eerste aanleg bevoegd als de zaak betrekking heeft op:

1. het laten vaststellen van afstamming, het betwisten van afstamming, het beëindigen van een adoptierelatie, het gerechtelijk onbekwaam laten verklaren van een persoon of het laten opheffen van een gerechtelijke onbekwaamverklaring;
2. eigendom van of zakelijke rechten op goederen, indien de waarde van de vordering hoger is dan 50 000 BGN;
3. een civielrechtelijk of handelsgeschil over een bedrag van meer dan 25 000 BGN (tenzij de zaak betrekking heeft op alimentatiebetalingen, een arbeidsrechtelijke vordering of de terugvordering van niet-toegestane uitgaven);
4. een niet-ontvankelijke, nietige of onjuiste inschrijving van een vennootschap waarvoor in de wet is bepaald dat in eerste aanleg de provinciale rechtbanken bevoegd zijn;
5. vorderingen die, ongeacht de waarde ervan, zijn samengevoegd in één verzoek dat onder de bevoegdheid valt van een provinciale rechtbank, voor zover ze in het kader van dezelfde procedure moeten worden onderzocht;
6. een geschil dat op grond van andere rechtsvoorschriften door een provinciale rechtbank moet worden onderzocht.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Een rechtsvordering kan door een eiser persoonlijk of via een gemachtigde tussenpersoon worden ingesteld. De volgende personen kunnen als gemachtigde voor de partijen optreden:

1. advocaten;
2. ouders, kinderen of partners;
3. juridisch adviseurs of andere personen met een juridische opleiding die in dienst zijn van een instelling, onderneming, rechtspersoon of zelfstandige;
4. Bij vertegenwoordiging van de staat, provinciale gouverneurs die door het ministerie van Financiën of het ministerie van Regionale Ontwikkeling en Openbare Werken zijn gemachtigd; en
5. andere in de wet genoemde personen.

De volmacht tot machtiging van de tussenpersoon moet bij het verzoek worden gevoegd.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Verzoeken moeten doorgaans bij de griffie van de rechtbank worden ingediend. Zij worden tijdens de openingstijden van de rechtbank door het personeel van de griffie in ontvangst genomen. Verzoeken kunnen ook per post aan de bevoegde rechtbank worden toegezonden.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Verzoeken moeten schriftelijk bij de rechtbank worden ingediend en moeten in het Bulgaars zijn opgesteld. Verzoeken mogen per post worden verzonden, maar niet per fax of e-mail. In het wetboek van burgerlijke rechtsvordering is bepaald dat alle door de partijen ingediende documenten die in een vreemde taal zijn opgesteld, vergezeld moeten gaan van door de partijen gewaarmerkte vertalingen in het Bulgaars.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Verzoeken moeten schriftelijk worden opgesteld. Er bestaan hiervoor geen speciale formulieren, met uitzondering van door het ministerie van Justitie goedgekeurde modelformulieren voor een verzoek om afgifte van een executoriale titel en andere stukken met betrekking tot verzoeken om een executoriale titel op grond van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering. In het wetboek van burgerlijke rechtsvordering is een aantal minimumvereisten met betrekking tot verzoeken vastgesteld, maar het formulier zelf is er niet in opgenomen. Krachtens het wetboek van burgerlijke rechtsvordering moet een verzoek het volgende bevatten: de naam van de rechtbank; de naam en het adres van de eiser en verweerder en, indien van toepassing, van hun wettelijke vertegenwoordigers of gemachtigden; het persoonlijke identificatienummer van de eiser en zijn fax- en telexnummer, indien hij die heeft; het in het geding zijnde bedrag, indien dat kan worden bepaald; een uiteenzetting van de omstandigheden waarop het verzoek is gebaseerd; het voorwerp van het verzoek; de handtekening van de persoon die het verzoek heeft ingediend. In het verzoek moet de eiser aangeven welke bewijzen hij indient ter staving van welke feiten, en moet hij alle schriftelijke bewijsstukken waarover hij beschikt, overleggen.

Het verzoek moet door de eiser of diens vertegenwoordiger worden ondertekend. Als een rechtsvordering wordt ingesteld door een vertegenwoordiger die namens de eiser optreedt, moet het verzoek vergezeld gaan van een volmacht waarin wordt bevestigd dat de vertegenwoordiger is gemachtigd om de rechtsvordering in te stellen. Als de eiser niet weet hoe hij het verzoek moet ondertekenen of niet in staat is dit te doen, moet het door een daartoe gemachtigde persoon worden ondertekend, met opgave van de redenen waarom de eiser het verzoek niet heeft ondertekend. Het verzoek wordt bij de rechtbank ingediend in evenveel afschriften als er verweerders zijn.

Het verzoek moet vergezeld gaan van: een volmacht indien het verzoek door een gemachtigde wordt ingediend; indien van toepassing, een document waaruit blijkt dat de door de staat geheven heffingen en kosten zijn betaald; afschriften van het verzoek en de bijlagen, één voor elke verweerder.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Tenzij de wet anders bepaalt, moeten bij het instellen van een vordering gerechtskosten worden betaald, die afhankelijk zijn van het in het geding zijnde bedrag en van de proceskosten. Wanneer het bedrag van de vordering niet kan worden bepaald, worden de gerechtskosten door de rechtbank vastgesteld. Het in het geding zijnde bedrag wordt door de eiser opgegeven. Dit bedrag is de uitdrukking van het voorwerp van de zaak in geld.

Vragen met betrekking tot het in het geding zijnde bedrag kunnen uiterlijk bij de eerste zitting door de verweerder of ambtshalve door de rechtbank worden opgeworpen. Indien het opgegeven bedrag onrealistisch is, specificeert de rechtbank het in het geding zijnde bedrag.

Er zijn twee soorten gerechtskosten: gewone en evenredige gerechtskosten. Gewone gerechtskosten worden vastgesteld op basis van de materiële, technische en administratieve kosten van de procedure. Evenredige gerechtskosten worden gebaseerd op het gevorderde bedrag. De gerechtskosten worden geïnd bij de indiening van het verzoek om bescherming of genoegdoening en bij de afgifte van het document waarvoor gerechtskosten moeten worden betaald, overeenkomstig het door de raad van ministers goedgekeurde tarief.

De gerechtskosten worden gewoonlijk betaald door overschrijving op de rekening van de rechtbank bij de indiening van het verzoek. Elke partij moet de kosten van de gevraagde dienst vooraf aan de rechtbank betalen. Op verzoek van beide partijen of op initiatief van de rechtbank worden alle kosten door beide partijen of door één partij gedragen, afhankelijk van de omstandigheden. De rechtbank bepaalt het bedrag van de kosten die moeten worden betaald.

De gerechtskosten hoeven in de volgende gevallen niet te worden betaald: door eisers die arbeiders, werknemers en leden van coöperaties zijn, bij verzoeken die verband houden met arbeidsverhoudingen; bij alimentatievorderingen; bij door een openbare aanklager ingestelde rechtsvorderingen; door eisers bij vorderingen tot vergoeding van uit misdaad voortvloeiende schade, in verband met een veroordeling die kracht van gewijsde heeft; of door door de rechter aangestelde speciale vertegenwoordigers van een partij van wie het adres onbekend is.

Natuurlijke personen van wie door de rechtbank is erkend dat ze niet over voldoende middelen beschikken, worden vrijgesteld van de betaling van gerechtskosten. In het geval van een verzoek om vrijstelling van gerechtskosten houdt de rechtbank rekening met: het inkomen van de betrokkene en zijn gezin, de uit een verklaring blijkende activa, de burgerlijke staat, de gezondheid, het beroep, de leeftijd en andere omstandigheden. In dergelijke gevallen worden de proceskosten betaald uit de bedragen die in de begroting van de rechtbank daarvoor zijn gereserveerd. In het geval van een door de schuldenaar ingediend verzoek tot opening van een faillissementsprocedure worden er geen gerechtskosten geïnd. Gerechtskosten worden geïnd uit de activa bij verdeling van het eigendom in overeenstemming met de handelswet (Targovski zakon).

Indien een verzoek geheel of gedeeltelijk is ingewilligd, gelast de rechtbank de verweerder om aan de eiser een deel van de kosten van de procedure te betalen in verhouding tot de mate waarin het verzoek is ingewilligd (gerechtskosten, advocaatkosten, kosten in verband met het verschijnen voor de rechtbank en bewijsgaring). Indien aan de eiser kosteloze rechtsbijstand is verleend, wordt de verweerder gelast om de kosten daarvan terug te betalen in verhouding tot de mate waarin het verzoek is ingewilligd. Wanneer de zaak wordt afgesloten, heeft de verweerder recht op vergoeding van de kosten, en als de rechtbank het verzoek afwijst, heeft de verweerder recht op vergoeding van de gemaakte kosten in verhouding tot de mate waarin het verzoek is afgewezen.

Het honorarium van de advocaat wordt overeengekomen tussen de cliënt en de advocaat en wordt gewoonlijk betaald bij de ondertekening van het contract inzake juridische vertegenwoordiging, conform de betalingsvoorwaarden. Het is bij het instellen van een vordering en tijdens het proces niet verplicht zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Elke natuurlijke persoon kan rechtsbijstand aanvragen, als hij aan de wettelijke voorwaarden voldoet. Rechtsbijstand houdt in dat men kosteloos juridisch advies krijgt.

Rechtsbijstand moet schriftelijk worden aangevraagd bij de rechtbank die de zaak behandelt. Daarop geeft de rechtbank een beschikking, waarin de aard en de omvang van de toegekende rechtsbijstand worden beschreven. De beschikking gaat in vanaf de indiening van het verzoek, tenzij de rechtbank anders beslist. De beschikking wordt achter gesloten deuren gegeven, tenzij de rechtbank het nodig acht de betrokken partij te horen om een volledig beeld van haar situatie te krijgen. Tegen een negatieve beschikking kan beroep worden ingesteld. De beschikking van de hogere rechter is definitief.

In civiele en bestuursrechtelijke zaken wordt rechtsbijstand toegekend wanneer de rechtbank of de voorzitter van het nationale bureau voor rechtsbijstand op basis van het door de bevoegde instanties verstrekte bewijsmateriaal oordeelt dat het voor de betrokken partij volstrekt onmogelijk is de advocaatskosten te betalen. Om tot haar oordeel te komen, kijkt de rechtbank naar de volgende punten:

1. de inkomsten van de persoon of diens gezin;
2. diens uit een verklaring blijkende activa;
3. diens burgerlijke staat;
4. diens gezondheid;
5. diens beroep;
6. diens leeftijd;
7. andere omstandigheden.

Rechtsbijstand wordt niet verleend:

1. wanneer dat niet gerechtvaardigd zou zijn gezien het voordeel dat het de aanvrager zou opleveren;
2. wanneer het verzoek duidelijk ongefundeerd, ongerechtvaardigd of onontvankelijk is.
3. in handels- en belastingzaken (op grond van het wetboek van fiscale procedures en sociale zekerheid [Danachno-osiguritelen protsesualen kodeks]), tenzij de aanvrager een natuurlijke persoon is die aan de voorwaarden voor het ontvangen van rechtsbijstand voldoet.

De rechtsbijstand wordt stopgezet:

1. wanneer de omstandigheden die aan de toekenning van de rechtsbijstand ten grondslag liggen, zijn gewijzigd;
2. op het moment dat de betrokken natuurlijke persoon overlijdt.

De rechtbank beveelt uit eigen beweging of op verzoek van een partij of de ambtshalve toegewezen advocaat dat de rechtsbijstand geheel of gedeeltelijk wordt stopgezet vanaf het moment dat de omstandigheden waarop de toekenning van de rechtsbijstand is gebaseerd, veranderen.

De rechtbank beveelt uit eigen beweging of op verzoek van een partij of de ambtshalve toegewezen advocaat dat de rechtsbijstand geheel of gedeeltelijk wordt ingetrokken, als blijkt dat niet geheel of slechts gedeeltelijk is voldaan aan de voorwaarden voor de toekenning van de rechtsbijstand.

Wanneer de rechtsbijstand voor een partij wordt ingetrokken, moet zij alle bedragen (terug)betalen waarvan zij was vrijgesteld, en de kosten van de ambtshalve aan haar toegewezen advocaat voldoen.

De ambtshalve toegewezen advocaat oefent zijn bevoegdheden uit, totdat de beschikking tot beëindiging of intrekking van de rechtsbijstand in werking treedt, als dat nodig is om de betrokken partij tegen ongunstige rechtsgevolgen te beschermen. Tussen het moment dat deze beschikking wordt gegeven en zij in werking treedt, wordt de beroepstermijn opgeschort. Daarna begint deze termijn weer te lopen.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Per post ontvangen verzoeken en andere correspondentie en tijdens de kantooruren persoonlijk afgegeven stukken worden op de dag van ontvangst door de rechtbank geregistreerd in het logboek van inkomende correspondentie. Een vordering wordt officieel geacht te zijn ingesteld op de dag waarop de rechtbank het verzoek heeft ontvangen. Indien het verzoek per post is verzonden of naar de verkeerde rechtbank is verzonden, wordt het geacht te zijn ontvangen op de dag van verzending per post of op de dag van ontvangst door de verkeerde rechtbank. De rechtbank verifieert de juistheid van het verzoek. Als een verzoek niet volgens de regels is opgesteld of als niet alle vereiste documenten zijn bijgevoegd, wordt de eiser verzocht om binnen één week het verzoek te corrigeren en wordt hem meegedeeld of hij in aanmerking komt voor rechtsbijstand. Als het adres van de eiser niet is opgegeven en niet bekend is bij de rechtbank, wordt er gedurende een week een bericht opgehangen op een daartoe bestemde plaats in de rechtbank. Als de eiser het verzoek niet tijdig corrigeert, wordt het verzoek samen met de bijlagen teruggezonden. Als het adres van de eiser onbekend is, wordt het verzoek bij de griffie van de rechtbank bewaard, zodat het ter beschikking kan worden gesteld van de eiser. Hetzelfde geldt wanneer er in de loop van de procedure wordt vastgesteld dat het verzoek niet volgens de regels is opgesteld. De rechtsvordering wordt geacht te zijn ingesteld op de datum waarop het aangepaste verzoek is ontvangen.

Als de rechtbank bij verificatie van het verzoek vaststelt dat het niet-ontvankelijk is, wordt het verzoek teruggezonden.

De terugzending van het verzoek naar de eiser vormt geen beletsel om het verzoek opnieuw bij de rechtbank in te dienen, in welk geval het verzoek wordt geacht te zijn ingesteld op de datum waarop het opnieuw is ingediend.

De gerechtelijke autoriteiten sturen geen speciaal document om te bevestigen dat de vordering naar behoren is ingesteld, maar er worden wel bepaalde procedures toegepast waaruit blijkt dat dit het geval is. Zodra het verzoek naar behoren is opgesteld en ingediend, en alle vereiste stukken zijn bijgevoegd, verzendt de rechtbank een afschrift naar de verweerder. Het afschrift bevat de bijlagen bij het verzoek. De verweerder wordt verzocht binnen een bepaalde termijn een schriftelijk antwoord in te dienen en wordt geïnformeerd welke informatie dit antwoord moet bevatten. De verweerder wordt ook geïnformeerd over de gevolgen als hij geen antwoord indient of zijn rechten niet uitoefent, en wordt er, in voorkomend geval, van in kennis gesteld dat hij recht heeft op rechtsbijstand. Het schriftelijke antwoord van de verweerder moet het volgende bevatten: de naam van de rechtbank; het nummer van de zaak; de naam en het adres van de verweerder en, indien van toepassing, diens wettelijke vertegenwoordiger of gemachtigde; het standpunt van de verweerder over de ontvankelijkheid en de gegrondheid van het verzoek; het standpunt van de verweerder over de omstandigheden waarop het verzoek is gebaseerd; de argumenten tegen het verzoek en de omstandigheden die deze argumenten onderbouwen; de handtekening van de persoon die het antwoord heeft ingediend. In het antwoord op het verzoek moet de verweerder aangeven welke bewijzen hij indient ter staving van welke feiten, en moet hij alle schriftelijke bewijsstukken waarover hij beschikt, overleggen. Het antwoord moet vergezeld gaan van een volmacht, als het door een gemachtigde wordt ingediend; en kopieën van het antwoord en de bijlagen daarbij (één kopie voor elke eiser). Als de verweerder nalaat om binnen de gestelde termijn een schriftelijk antwoord in te dienen, zijn standpunt bekend te maken, bezwaar aan te tekenen, de waarheidsgetrouwheid van een bij het verzoek gevoegd stuk te betwisten, zijn recht om een tegenvordering in te stellen uit te oefenen, een bijkomend verzoek in te dienen of een beroep te doen op een derde die bevoegd is om namens de verweerder op te treden, verliest de verweerder de mogelijkheid om dat op een later tijdstip te doen, tenzij zijn verzuim te wijten is aan specifieke onvoorziene omstandigheden.

Na de juistheid en ontvankelijkheid van de ingediende verzoeken te hebben geverifieerd, beslist de rechter over de verdere behandeling van de rechtsvordering en beantwoordt de rechtbank verzoeken en bezwaren van de partijen met betrekking tot alle zaken die aan het proces voorafgaan, en de toelating van bewijsmateriaal. De rechter kan ook bemiddeling of andere vormen van vrijwillige geschillenbeslechting gelasten.

De rechter neemt de zaak in behandeling tijdens een openbare zitting, waarvoor hij de partijen oproept. De griffier stuurt de oproepen naar de partijen, aan wie een afschrift van de rechterlijke beslissing wordt betekend.

In handelszaken voorziet het wetboek van burgerlijke rechtsvordering in een uitwisseling van stukken tussen de partijen bij het geschil. Zodra het antwoord is ontvangen, stuurt de rechtbank een afschrift, samen met de bijlagen, naar de eiser, die binnen twee weken een aanvullend verzoek kan indienen. In het aanvullende verzoek kan de eiser het oorspronkelijke verzoek aanvullen en toelichten. Na ontvangst van het aanvullende verzoek verzendt de rechtbank een afschrift daarvan samen met de bijlagen naar de verweerder, die binnen twee weken een antwoord kan indienen. In het aanvullende antwoord moet de verweerder reageren op het aanvullende verzoek.

Na de juistheid van de uitgewisselde stukken en de ontvankelijkheid van de ingediende verzoeken te hebben gecontroleerd, met inbegrip van de bedragen ervan alsmede andere verzoeken en bezwaren van de partijen, beslist de rechter over alle zaken die aan het proces voorafgaan en over de toelating van bewijsmateriaal. De rechter stelt de datum van de zaak in een openbare zitting vast, waarvoor hij de partijen oproept door de eiser het aanvullende antwoord te sturen, en deelt zijn beslissing aan de partijen mee. De rechter kan bemiddeling of andere vormen van vrijwillige geschillenbeslechting gelasten. Wanneer al het bewijsmateriaal via de uitwisseling van stukken is overgelegd en wanneer is overeengekomen dat het niet noodzakelijk is dat de partijen de zitting bijwonen, en indien partijen dat wensen, kan de rechter de zaak met gesloten deuren behandelen, waarbij partijen in de gelegenheid worden gesteld verweerschriften en antwoorden in te dienen.

Het wetboek van burgerlijke rechtsvordering bevat bijzondere bepalingen betreffende bepaalde procedures – kort gedingen, procedures in huwelijkszaken, kwesties in verband met burgerlijke staat, gerechtelijke onbekwaamheid, gerechtelijke verdeling, bescherming en herstel van eigendomsrechten op onroerend goed, akten, collectieve rechtszaken en verzoeken tot verkrijging van een executoriale titel, conservatoire procedures, verzoeken om bescherming, en tenuitvoerleggingsprocedures. Ook in de handelswet zijn bijzondere regels vastgesteld inzake insolventieprocedures en daarmee verband houdende verzoeken.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Wanneer de datum van de openbare zitting achter gesloten deuren is bepaald, roept de rechter de partijen daarvoor op. Als de zaak in een openbare zitting wordt verdaagd, ontvangen de naar behoren opgeroepen partijen geen oproep voor de volgende zitting indien de datum hen tijdens die openbare zitting is meegedeeld. De oproep vindt uiterlijk één week voor de zitting plaats. Deze regel geldt niet bij tenuitvoerleggingsprocedures. De oproep omvat: de rechtbank die de oproep heeft opgesteld; de naam en het adres van de opgeroepen persoon; in welke zaak en in welke hoedanigheid hij wordt opgeroepen; de plaats en het tijdstip van de zitting en de rechtsgevolgen van het niet verschijnen.

De rechtbank verstrekt de partijen een afschrift van alle beslissingen, waartegen afzonderlijk beroep kan worden ingesteld.

De partijen worden in kennis gesteld van de door de rechtbank vastgestelde termijnen voor procedurele handelingen, maar niet van de wettelijke termijnen voor het instellen van beroep. De rechtbank moet in elke rechterlijke beslissing aangeven bij welke instantie beroep kan worden ingesteld en binnen welke termijn dat moet gebeuren.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Eenieder heeft het recht zich tot de rechter te wenden ter bescherming van een recht dat is bedreigd of geschonden. Het is altijd raadzaam om eerst te proberen het geschil in der minne te schikken. Er kan ook gebruik worden gemaakt van alternatieve methoden voor geschillenbeslechting. Op bepaalde gebieden van het burgerlijk recht maakt de staat het de partijen bij de rechtsbetrekking in kwestie mogelijk een rechtsgeschil aan een andere particuliere instantie voor te leggen. In Tsjechië gebeurt dit via arbitrage, geregeld bij Wet nr. 216/1994, inzake arbitrageprocedures en de tenuitvoerlegging van arbitrale uitspraken, zoals gewijzigd. Een arbitrageprocedure leidt tot een arbitrale uitspraak, die bindend is voor beide partijen bij het geschil en die de rechtskracht van een uitvoerbare beslissing heeft. Bemiddeling in niet-strafzaken is geregeld bij Wet nr. 202/2012, inzake bemiddeling en tot wijziging van bepaalde wetten (bemiddelingswet). Voor meer details, zie "Alternatieve geschillenbeslechting – Tsjechië".

Zelfs nadat u zich tot de rechtbank hebt gewend, is het mogelijk om, afhankelijk van de aard van de zaak, voor te stellen dat de rechtbank een minnelijke schikking zoekt (zie de artikelen 67 tot en met 69 en artikel 99 van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd). Een goedgekeurde gerechtelijke schikking heeft dezelfde rechtskracht als een definitieve beslissing. Het is ook een titel voor de tenuitvoerlegging van een rechterlijke beslissing. Een goedgekeurde gerechtelijke schikking schort een door een rechtbank gegeven beslissing in een zaak op.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijnen verschillen per geval. Daarom verdient het de voorkeur om zo vroeg mogelijk juridisch advies in te winnen. Een rechtsvordering moet bij de bevoegde rechtbank worden ingesteld voordat de verjaringstermijn is verstreken (de rechtsvordering moet binnen de verjaringstermijn aan de rechtbank worden betekend).

In geval van verjaring als gevolg van het verstrijken van de wettelijke termijn wordt de verplichting van de schuldenaar niet geschrapt, maar verzwakt. Dit betekent dat de verplichting niet kan worden afgedwongen als de schuldenaar de verjaring inroept. De verjaring is in het algemeen geregeld in de artikelen 609 tot en met 653 van Wet nr. 89/2012, burgerlijk wetboek. De algemene verjaringstermijn bedraagt drie jaar en gaat in op de dag waarop het recht voor het eerst kon worden uitgeoefend. De duur van de individuele bijzondere verjaringstermijnen is afhankelijk van de aard van het uitgeoefende recht.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie "Rechterlijke bevoegdheid – Tsjechië".

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

De bevoegdheid van de rechtbanken wordt bepaald door de regels inzake territoriale, materiële en functionele bevoegdheid.

Territoriale bevoegdheid definieert de reikwijdte van de bevoegdheid van individuele rechtbanken van hetzelfde type. Zij bepaalt welke specifieke rechtbank van eerste aanleg een specifieke zaak dient te behandelen en te beslechten. De basisregels inzake territoriale bevoegdheid zijn uiteengezet in de artikelen 84 tot en met 89a van Wet nr. 99/1963, het wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd. Er zij echter op gewezen dat de territoriale bevoegdheid in bepaalde gevallen kan worden geregeld door een direct toepasselijke EU-wet die voorrang heeft boven nationale wetgeving (zie sommige bepalingen van Verordening (EG) nr. 44/2001 van de Raad betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken, die niet alleen de internationale maar ook de territoriale bevoegdheid regelt), wat betekent dat de in het Tsjechische recht opgenomen regels inzake territoriale bevoegdheid niet altijd van toepassing zijn.

De rechtbank met territoriale bevoegdheid is de algemene rechtbank van de partij tegen wie de vordering is ingesteld (de verweerder), tenzij de wet anders bepaalt. De algemene rechtbank is altijd een districtsrechtbank. Indien een regionale rechtbank in eerste aanleg bevoegd is (zie vraag 2.1), is de regionale rechtbank van het district waarin de algemene (districts)rechtbank van de partij is gevestigd, territoriaal bevoegd. Als een vordering tegen meerdere verweerders wordt ingesteld, is de bevoegde rechtbank de algemene rechtbank die voor één van hen territoriaal bevoegd is.

• De algemene rechtbank van een natuurlijke persoon is de districtsrechtbank van het district waarin hij zijn woonplaats heeft of, indien die persoon geen woonplaats heeft, de rechtbank van het district waarin hij verblijft. Onder woonplaats wordt verstaan de plaats waar een persoon woont met de bedoeling er permanent te verblijven (het is mogelijk dat er meerdere dergelijke plaatsen zijn, in welk geval al deze rechtbanken de algemene rechtbank zijn).
• De algemene rechtbank van een natuurlijke persoon die betrokken is bij een zakelijke activiteit is, voor zaken die voortkomen uit zakelijke activiteiten, de districtsrechtbank van het district waarin hij zijn vestigingsplaats heeft (de vestigingsplaats is het adres dat in het openbaar register is ingeschreven) of, indien hij geen vestigingsplaats heeft, de districtsrechtbank van het district waarin hij zijn woonplaats heeft of, indien hij geen woonplaats heeft, de districtsrechtbank van het district waarin hij verblijft.
• Het criterium voor het bepalen van de algemene rechtbank van een rechtspersoon is zijn statutaire zetel (zie de artikelen 136 en -137 van Wet nr. 89/2012, burgerlijk wetboek).
• De algemene rechtbank van een curator tijdens de uitoefening van zijn functie is de districtsrechtbank van het district waarin hij zijn statutaire zetel heeft.
• Er gelden bijzondere regels voor de algemene rechtbank van de staat (de rechtbank van het district waarin de organisatorische eenheid van de staat die volgens een bijzondere wettelijke regeling bevoegd is haar statutaire zetel heeft of, indien de rechtbank met territoriale bevoegdheid niet op deze wijze kan worden vastgesteld, de rechtbank van het district waarin de omstandigheden die aanleiding hebben gegeven tot het recht waarop aanspraak wordt gemaakt zich hebben voorgedaan), een gemeente/stad (de rechtbank van het district waarin de gemeente/stad is gelegen) en een hogere territoriale zelfbesturende eenheid (de rechtbank van het district waarin de bestuursorganen hun statutaire zetel hebben).

Als de verweerder, die Tsjechisch staatsburger is, geen algemene rechtbank heeft, of geen algemene rechtbank in Tsjechië heeft, is de rechtbank van het district waarin hij zijn laatst bekende woonplaats in Tsjechië had, bevoegd. Tegen iemand die geen andere bevoegde rechtbank in Tsjechië heeft, kunnen eigendomsrechten worden uitgeoefend bij de rechtbank van het district waarin de bezittingen van die persoon zich bevinden.

Een rechtsvordering (verzoek tot inleiding van een procedure) tegen een buitenlandse persoon kan ook worden ingesteld bij een rechtbank van het Tsjechische district waarin zijn fabriek, of een organisatorische eenheid van zijn fabriek, is gevestigd.

Materiële bevoegdheid definieert de reikwijdte van de bevoegdheid tussen verschillende soorten rechtbanken door te bepalen welke rechtbank de zaak in eerste aanleg zal behandelen. In burgerlijke gerechtelijke procedures houdt materiële bevoegdheid van rechtbanken in dat districtsrechtbanken bevoegd zijn voor procedures in eerste aanleg, tenzij in de wet uitdrukkelijk is bepaald dat een regionale rechtbank of het hooggerechtshof van Tsjechië bevoegd is.

Functionele bevoegdheid definieert de reikwijdte van de bevoegdheid van verschillende soorten rechtbanken die betrokken zijn bij de opeenvolgende behandelingen van dezelfde zaak in situaties waarin gewone en buitengewone beroepen worden ingesteld (met andere woorden, het bepaalt welke rechtbank zal beslissen over gewone en buitengewone beroepen).

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zoals hierboven reeds is opgemerkt (zie het antwoord op vraag 4), houdt de materiële bevoegdheid van rechtbanken in burgerlijke gerechtelijke procedures in dat procedures in eerste aanleg in wezen onder de bevoegdheid van districtsrechtbanken vallen.

Op dit beginsel zijn uitzonderingen gemaakt ten gunste van de regionale rechtbanken, die zaken behandelen en beslechten die opgesomd zijn in artikel 9, lid 2, van Wet nr. 99/196, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd. Het gaat hierbij in de eerste plaats om beslissingen over zaken die vanwege hun aard een zekere mate van specialisatie vereisen en over zaken die feitelijk en juridisch complexer zijn. Regionale rechtbanken beslissen als rechtbanken van eerste aanleg in de volgende geschillen en zaken:

1. geschillen tussen de werkgever en de ontvanger over de onderlinge afwikkeling van te hoge uitkeringen door een pensioenverzekering, een ziektekostenverzekering, een overheidsdienst voor sociale bijstand en een dienst voor materiële hulp aan behoeftigen, en in geschillen over de onderlinge afwikkeling van afnemende vergoedingen die worden betaald als gevolg van het recht op ziekteverzekeringsuitkeringen,
2. geschillen die betrekking hebben op de onwettigheid van een staking of uitsluiting,
3. geschillen die betrekking hebben op een vreemde staat of een buitenlandse persoon die diplomatieke immuniteiten en voorrechten geniet indien deze geschillen onder de bevoegdheid van de Tsjechische rechtbanken vallen,
4. geschillen die betrekking hebben op de nietigverklaring van een arbitrale beslissing betreffende de tenuitvoerlegging van verplichtingen die voortvloeien uit een collectieve arbeidsovereenkomst,
5. zaken die voortvloeien uit rechtsbetrekkingen in verband met de oprichting van handelsvennootschappen, goededoelenstichtingen, schenkingen en schenkingsfondsen en in geschillen tussen handelsvennootschappen, hun partners of vennoten, alsmede in geschillen tussen de partners en vennoten, die voortvloeien uit hun participatie in de handelsvennootschap,
6. geschillen tussen handelsvennootschappen, hun partners of vennoten alsmede leden van de wettelijke organen daarvan of vereffenaars, indien de geschillen betrekking hebben op de uitoefening van het mandaat van leden van de statutaire organen of op een vereffening,
7. auteursrechtelijke geschillen,
8. geschillen die betrekking hebben op de bescherming van rechten die worden of dreigen te worden geschonden door oneerlijke concurrentie of onrechtmatige mededingingsbeperkingen,
9. zaken die betrekking hebben op de bescherming van de naam en reputatie van een rechtspersoon,
10. geschillen die betrekking hebben op een financiële zekerheid en geschillen die verband houden met wissels, promessen en beleggingsinstrumenten,
11. geschillen die voortvloeien uit transacties op een grondstoffenbeurs,
12. zaken die verband houden met algemene vergaderingen van verenigingen van eigenaren en daaruit voortvloeiende geschillen, met uitzondering van geschillen over bijdragen door leden van de vereniging voor het beheer van de woning en de gronden, geschillen over aanbetalingen voor diensten en geschillen over de methode voor de verdeling van de kosten van diensten,
13. zaken die verband houden met de transformatie van vennootschappen en coöperaties, met inbegrip van schadevergoedingsprocedures, op grond van een bijzondere wettelijke regeling,
14. geschillen die betrekking hebben op de aankoop van een fabriek, de lease van een fabriek of een deel daarvan,
15. geschillen die betrekking hebben op opdrachten voor bouwwerkzaamheden die overheidsopdrachten boven de drempelwaarde zijn, met inbegrip van de zaken die nodig zijn voor de uitvoering van die opdrachten,
16. zaken die verband houden met wettelijke aansprakelijkheid wanneer een partij heeft nagelaten de nodige zorgvuldigheid aan de dag te leggen,
17. geschillen over wijzigingen binnen groepen van ondernemingen,
18. geschillen over de bescherming van vorderingen van crediteuren wanneer het maatschappelijk kapitaal van een onderneming is verminderd of wanneer de basisinvestering van de leden van een coöperatie is verminderd.

Het Tsjechische hooggerechtshof is in eerste en laatste instantie bevoegd voor procedures tot erkenning van buitenlandse beslissingen in huwelijkszaken (dit geldt niet voor de erkenning van beslissingen van andere EU-lidstaten indien Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad betreffende de bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1347/2000 van toepassing is) en voor zaken betreffende de vaststelling en ontzegging van het ouderschap op grond van artikel 51 en artikel 55, lid 1, van Wet nr. 91/2012 inzake internationaal privaatrecht.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

In Tsjechische civielrechtelijke procedures bestaat geen algemene verplichting om zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen.

Bevoegdheid om als eiser of verweerder in rechte op te treden

Eenieder kan zelfstandig in rechte optreden binnen het kader van zijn handelingsbekwaamheid (artikel 20, lid 1, van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd). Een natuurlijke persoon is volledig bevoegd om als eiser in rechte op te treden zodra hij meerderjarig is. Meerderjarigheid wordt bereikt wanneer men achttien jaar wordt. Iemand die jonger dan 18 jaar is, kan meerderjarig worden wanneer zijn verzoek om handelingsbekwaam te worden verklaard, wordt ingewilligd (zie artikel 37 van Wet nr. 89/2012, burgerlijk wetboek) of wanneer hij huwt. Een partij in een procedure die niet volledig bevoegd is om als eiser in rechte op te treden, kan zich in de procedure laten vertegenwoordigen. Een meerderjarig persoon met beperkte handelingsbekwaamheid is mogelijk niet bevoegd om als eiser of verweerder in rechte op te treden.

Vertegenwoordiging vindt plaats op grond van de wet of een besluit van een overheidsinstantie (wettelijke vertegenwoordiging) of op grond van een volmacht. Eenieder die als vertegenwoordiger van een partij de procedure bijwoont, moet het bewijs van die vertegenwoordiging leveren.

Een natuurlijke persoon die niet zelfstandig in rechte kan optreden, moet door zijn wettelijke voogd of bewindvoerder worden vertegenwoordigd (artikelen 22 en -23 en artikel 29an van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd).

(Handelingsbekwame) partijen in de procedure kunnen zich ook laten vertegenwoordigen door een persoon van hun keuze op basis van een volmacht (artikelen 24 tot en met -28 a van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd).

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Een rechtsvordering (verzoek tot inleiding van een procedure) wordt ingesteld bij de rechtbank met materiële, territoriale en functionele bevoegdheid. De adressen van de Tsjechische rechtbanken zijn te vinden op de volgende webpagina van het Tsjechische ministerie van Justitie.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Alle partijen hebben dezelfde status in burgerlijke gerechtelijke procedures en hebben recht op een zitting in hun moedertaal (zie artikel 18 van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd). Het op een zitting in de moedertaal is beperkt tot de mondelinge behandeling van de zaak en is niet van toepassing op schriftelijke communicatie tussen de rechter en de partijen (en omgekeerd) – daarom moet een verzoek in het Tsjechisch worden ingediend.

Een verzoek tot inleiding van een procedure kan schriftelijk worden ingediend (zie artikel 42 van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd). Een schriftelijk indiening gebeurt op papier of in elektronische vorm via een openbaar datanetwerk of per fax. Een per fax of in elektronische vorm ingediend verzoek over de gegrondheid moet binnen drie dagen worden gevolgd door de indiening van het origineel of een schriftelijke indiening van de identieke tekst. Een document dat wordt ingediend in elektronische vorm met een gecertificeerde elektronische handtekening (overeenkomstig Wet nr. 227/2000, inzake de elektronische handtekening, zoals gewijzigd) of in elektronische vorm overeenkomstig een bijzondere wettelijke regeling (Wet nr. 300/2008, inzake elektronische akten en toegestane documentconversie) hoeft niet te worden gevolgd door indiening van de originele documenten.

Alleen in het geval van een procedure die ook zonder een verzoek kan worden ingeleid of een procedure tot het verkrijgen van toestemming om te huwen, een procedure tot het verkrijgen van bescherming tegen huiselijk geweld, een procedure tot vaststelling of ontzegging van ouderschap en een adoptieprocedure kan een verzoek tot inleiding van een procedure en een verzoek om een tenuitvoerleggingsbevel mondeling worden gedaan en geregistreerd (zie artikel 14 van Wet nr. 292/2013, betreffende bijzondere gerechtelijke procedures, zoals gewijzigd). Elke districtsrechtbank is verplicht om ingediende documenten te registreren en onverwijld naar de bevoegde rechtbank door te sturen. Dit type indiening heeft dezelfde rechtskracht als een indiening bij de bevoegde rechtbank.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er bestaan geen voorgeschreven formulieren voor het instellen van een rechtsvordering (verzoek tot inleiding van een procedure). Een rechtsvordering (verzoek tot inleiding van een procedure) moet algemene gegevens (zie artikel 42, lid 4, van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd) en nadere gegevens (zie artikel 79, lid 1, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering) bevatten.

Tot de algemene gegevens behoren de identificatie van de rechtbank waaraan het verzoek is gericht en de identificatie van de persoon die de rechtsvordering instelt. Uit de rechtsvordering moet ook duidelijk blijken om welke zaak het gaat en wat er wordt gevorderd. De rechtsvordering moet worden ondertekend en gedateerd.

De nadere gegevens omvatten de voornaam, de achternaam en het adres van de partijen, of de geboortenummers of identificatienummers van de partijen (de bedrijfsnaam of de naam en statutaire zetel van een rechtspersoon, het identificatienummer, de naam van het land en de desbetreffende organisatorische eenheid van de staat die namens de staat voor de rechter verschijnt), en zo nodig ook haar vertegenwoordigers, een beschrijving van de belangrijkste feiten en een beschrijving van het door de rekwirant aangevoerde bewijsmateriaal, en er moet duidelijk worden aangegeven wat de rekwirant precies vordert.

Als het voorstel niet de vereiste gegevens bevat of als deze onbegrijpelijk of onduidelijk zijn, zal de rechtbank de partij verzoeken dit euvel binnen een bepaalde termijn te verhelpen. Als dit niet gebeurt en de procedure daardoor niet kan worden voortgezet, zal de rechtbank het verzoek tot inleiding van een procedure afwijzen. De rechtbank zal geen rekening houden met andere ingediende documenten totdat deze naar behoren zijn gecorrigeerd of vervolledigd (zie artikel 43 van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd). Het verzoekschrift moet in het vereiste aantal exemplaren worden ingediend: de rechtbank ontvangt en bewaart één exemplaar en elke partij ontvangt één exemplaar, indien nodig (zie artikel 42, lid 4, van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd).

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Er worden gerechtskosten in rekening gebracht voor gerechtelijke procedures in Tsjechië, voor handelingen die vermeld zijn in het tarievenoverzicht, voor individuele handelingen van rechtbanken en voor handelingen van griffies. De bedragen van deze kosten zijn vastgesteld in Wet nr. 549/1991, betreffende de gerechtskosten, zoals gewijzigd. De gerechtskosten worden vastgesteld als een vast bedrag of als een percentage dat is gebaseerd op de waarde van het onderwerp van de gerechtelijke procedure.

Een aantal zaken (voornamelijk die welke niet worden betwist) zijn vrijgesteld van deze kosten. Zaken die "materieel vrijgesteld" zijn, zijn onder meer procedures die betrekking hebben op voogdij, adoptie, onderhoudsverplichtingen tussen ouders en kinderen, enz. Deze procedures zijn volledig vrijgesteld van kosten.

In een procedure tot vaststelling van alimentatiebetalingen, vergoedingen voor gezondheidsschade, arbeidsletsels, beroepsziekten enz. zijn rekwiranten persoonlijk vrijgesteld van kosten. Als de eiser in een bepaalde procedure persoonlijk is vrijgesteld van kosten en de rechtbank zijn vordering gegrond verklaart, is de verweerder aansprakelijk voor de vergoeding.

Het is ook mogelijk om zogenaamde individuele vrijstellingen toe te staan die verband houden met de financiële en sociale situatie van de partijen in de procedure en de specifieke omstandigheden van de behandelde zaak. Als de eiser het financieel moeilijk heeft als gevolg van langdurige werkloosheid, een ernstige ziekte enz., kan hij de rechtbank om gehele of gedeeltelijke vrijstelling van de kosten verzoeken. Het desbetreffende verzoek dient bij voorkeur bij de oorspronkelijke rechtsvordering te worden gevoegd. Bij zijn beslissing over vrijstelling van kosten houdt de rechtbank rekening met het geheel van de materiële, financiële en sociale omstandigheden, het bedrag van de gerechtskosten, de aard van de ingediende vordering enz. Dit mag echter geen willekeurige of duidelijk uitzichtloze uitoefening of belemmering van rechten zijn. Zie ook "Rechtsbijstand – Tsjechië".

De gerechtskosten zijn verschuldigd bij indiening van het verzoek tot inleiding van een procedure. Als de gerechtskosten niet bij indiening van het verzoek worden betaald, zal de rechtbank de partij verzoeken om de kosten te betalen en haar informeren dat de procedure zal worden opgeschort indien de kosten niet binnen de gestelde termijn worden betaald.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Zie "Rechtsbijstand – Tsjechië".

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

De gerechtelijke procedure vangt aan op de dag waarop het verzoekschrift bij de rechtbank wordt afgeleverd (zie artikel 82 van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd) of op de dag waarop de rechtbank uitspraak doet over de aanvang van de procedure zonder verzoekschrift (zie artikel 13, lid 2, van Wet nr. 292/2013, inzake bijzondere gerechtelijke procedures, zoals gewijzigd). De aflevering van de rechtsvordering (verzoek tot inleiding van een procedure) bij de rechtbank zet de procedure in gang. De rechtbank bevestigt niet expliciet dat de procedure is aangevangen. Als een rechtsvordering (verzoek tot inleiding van een procedure) persoonlijk bij de griffie wordt afgegeven, kan de griffie dit bevestigen door een afschrift van de vordering af te stempelen.

Als het verzoek niet aan de voorschriften voldoet (bevat niet de voorgeschreven gegevens of is onduidelijk of onbegrijpelijk), zal de rechtbank de partij verzoeken om dit probleem te verhelpen. Gebeurt dit niet binnen de door de rechtbank gestelde termijn en kan de procedure om die reden niet worden voortgezet, wijst de rechtbank het voorstel tot inleiding van een procedure af en schort zij de procedure op.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Zodra de procedure is aangevangen, zal de rechtbank zonder verder verzoek de zaak zo spoedig mogelijk behandelen en beslechten (zie artikel 100, lid 1, van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd). De rechtbank is verplicht de rechtsvordering (verzoek tot inleiding van een procedure) persoonlijk aan de andere partijen in de procedure te laten afleveren (zie artikel 79, lid 3, wetboek van burgerlijke rechtsvordering). Tijdens de procedure zal de rechter de partijen inlichten over hun verschillende rechten en plichten. Indien een bepaalde procedurehandeling moet worden uitgevoerd, stelt de rechtbank een termijn vast waarbinnen die handeling moet worden verricht.

De partijen en hun vertegenwoordigers hebben recht op inzage in het gerechtelijk dossier, met uitzondering van het proces-verbaal van de stemming, en hebben het recht om er uittreksels uit te nemen en kopieën van te maken. De voorzittende rechter zal eenieder die daar een rechtmatig belang bij heeft of daar geldige redenen toe heeft, toelaten het dossier in te zien en er uittreksels uit te nemen en kopieën van te maken, tenzij het een dossier betreft waarvan de inhoud wettelijk vertrouwelijk moet worden gehouden (zie artikel 44 van Wet nr. 99/1963, wetboek van burgerlijke rechtsvordering, zoals gewijzigd).

Let op: de oorspronkelijke versie van deze pagina () is onlangs gewijzigd. Aan de vertaling in het Nederlands wordt momenteel gewerkt.
De volgende vertalingen zijn al beschikbaar:

Hoe breng ik een zaak voor de rechter? - Duitsland

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Het kan zinvol zijn gebruik te maken van alternatieve geschillenbeslechting. Zie het overzicht over “Bemiddeling/mediation”.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Er is geen procestermijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter, maar er zijn wel termijnen waarbinnen dit moet gebeuren. Als een vordering is verjaard en de tegenpartij zich daarop beroept, wordt de vordering afgewezen. De termijnen hangen af van het materiële recht van de zaak en niet zozeer van het procesrecht. Zij variëren naargelang van het geval. Vragen hierover kunnen worden beantwoord door juridisch advies in te winnen.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie “Rechterlijke bevoegdheid”.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie “Rechterlijke bevoegdheid – Duitsland”.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie “Rechterlijke bevoegdheid – Duitsland”.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Of een partij zich voor het instellen van een vordering door een advocaat moet laten vertegenwoordigen, hangt af van het gerecht dat bevoegd is om de vordering te behandelen.

Bij de arrondissementsrechtbanken (Landgerichten) en de hogere regionale rechtbanken (Oberlandesgerichten) moeten de partijen zich door een advocaat laten vertegenwoordigen. Hetzelfde geldt in de meeste familiezaken (bv. echtscheiding, geschillen over alimentatie, geschillen over eigendom) waarvoor de kantonrechtbank (Amtsgericht) bevoegd is.

In alle andere procedures bij de kantonrechtbank kan een partij zelf een vordering instellen en het proces voeren.

De kantonrechtbank is bevoegd voor de vereenvoudigde procedure strekkende tot het verkrijgen van een executoriale titel, de schuldvorderingsprocedure (Mahnverfahren). Een partij kan bijgevolg ook zonder advocaat bij het gerecht een verzoek strekkende tot het verkrijgen van een betalingsbevel indienen.

Ook bij de arbeidsgerechten (Arbeitsgerichte) kan een partij zelf een vordering instellen.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Vorderingen moeten in beginsel schriftelijk bij het bevoegde gerecht worden ingediend.

Wanneer evenwel de kantonrechtbank bevoegd is, kan een vordering ook mondeling ter griffie worden ingediend (Geschäftsstelle des Amtsgerichts). In elke griffie van een kantonrechtbank kan een proces-verbaal worden opgemaakt van een mondeling ingediende vordering. De griffie stuurt het proces-verbaal zo snel mogelijk aan het gerecht waarvoor de vordering is bedoeld.

Eenzelfde regeling geldt voor de procedure bij het arbeidsgerecht. Ook voor het arbeidsgerecht bestemde vorderingen kunnen mondeling worden ingediend ter griffie van het arbeidsgerecht.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De gerechtelijke voertaal is Duits. Vorderingen moeten bijgevolg steeds in het Duits worden ingesteld.

In beginsel moet een vordering schriftelijk worden ingediend. In procedures bij de kantonrechtbank of het arbeidsgerecht kunnen vorderingen ook mondeling ter griffie worden ingediend (zie vraag 7).

Vorderingen kunnen tevens per fax worden ingediend. Op het faxbericht moet de handtekening van de partij of – in geval van vertegenwoordiging door een advocaat – van de advocaat zijn aangebracht. Er moet duidelijk zijn wie verantwoordelijk was voor de ondertekening van het origineel.

Ten slotte kan een vordering als elektronisch document beveiligd (via De-Mail [Duitse communicatiedienst van de e-overheid], speciale elektronische postbussen) of, voor zover een gekwalificeerde elektronische handtekening is aangebracht, via de elektronische postbus van rechtbanken en overheidsinstanties (EGVP) worden verzonden. Verzending van elektronische documenten per e-mail is niet mogelijk.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Voor de vereenvoudigde procedure – strekkende tot het verkrijgen van een executoriale titel (Vollstreckungsbescheid) of een betalingsbevel (Mahnbescheid) – zijn er standaardformulieren. Deze formulieren moeten worden gebruikt. Indien een verzoek niet met het correcte formulier en binnen de termijnen is ingediend, wordt het niet-ontvankelijk verklaard en afgewezen.

Er bestaan geen standaardformulieren voor een vordering. Vorderingen moeten een bepaalde vorm en inhoud hebben:

• zij moeten de juiste gegevens (naam en adres) van de partijen en hun wettelijke vertegenwoordigers vermelden. Ook moet duidelijk zijn aangegeven welk gerecht bevoegd is voor de vordering;
• er moet duidelijk worden meegedeeld met welk doel de vordering wordt ingesteld en wat het gerecht de verzoekende partij moet toekennen;
• daarenboven is een volledige en controleerbare weergave vereist van het voorwerp van de vordering en de feiten die de vordering van de verzoekende partij staven;
• het verzoekschrift moet eigenhandig zijn ondertekend. Indien de partij door een advocaat wordt vertegenwoordigd, is ondertekening door een tot de balie toegelaten advocaat of zijn vertegenwoordiger vereist.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Voor een gerechtelijke procedure bij de voor burgerlijke en handelszaken bevoegde gerechten zijn gerechtskosten verschuldigd. Deze gerechtskosten omvatten de rechten en onkosten van het gerecht. Nadat de vordering is ingediend, brengt de rechtbank een voorschot (Gerichtskostenvorschuss) in rekening, dat gelijk is aan het bedrag van de wettelijke gerechtskosten. Een vordering wordt in beginsel pas aan de tegenpartij betekend nadat de verzoekende partij het voorschot heeft betaald.

Eenzelfde regeling geldt voor de schuldvorderingsprocedure.

In procedures bij het arbeidsgerecht bestaat geen verplichting om kosten vooruit te betalen.

In geval van vertegenwoordiging door een advocaat zijn ook hiervoor kosten verschuldigd. De kosten van de advocaat zijn in beginsel weliswaar slechts opeisbaar na afloop van de procedure of nadat het gerecht een beslissing over de kosten heeft gegeven, maar de advocaat kan reeds voor het instellen van de vordering een voorschot voor zijn werkzaamheden vragen, ter hoogte van zijn latere kosten.

De proceskosten, gerechtskosten en de vergoeding van de advocaat, met inbegrip van de voorgeschoten kosten, moeten uiteindelijk worden gedragen door de partij die het proces verliest.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Wie de kosten van een procedure niet zelf kan financieren, kan rechtshulp aanvragen. Het gerecht toetst of de vordering kans van slagen heeft en niet kwaadwillig is en of er sprake is van financiële nood. Indien het gerecht rechtshulp toekent, hoeft de verzoekende partij geen kosten voor de betekening van de vordering vooruit te betalen.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Indien het ingediende verzoekschrift geen gebreken vertoont en een voorschot op de gerechtskosten aan de kassa van het gerecht is betaald, wordt de betekening aan de tegenpartij onverwijld verricht. De vordering is aanhangig nadat de betekening is verricht.

Indien het verzoekschrift gebreken vertoont, geeft het gerecht de verzoekende partij de mogelijkheid deze te verhelpen. Worden zij niet verholpen, dan wijst het gerecht de vordering als niet-ontvankelijk af.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Bij de betekening van de vordering bepaalt de voorzitter een eerste zittingsdag waarop de zaak mondeling wordt behandeld of legt hij de schriftelijke behandeling van de procedure vast. Aan de partijen wordt de datum van de zittingsdag of de regeling van de schriftelijke procedure meegedeeld. Het gerecht kan steeds de persoonlijke verschijning van de partijen bevelen.

Ter voorbereiding van de behandeling van de zaak kan het gerecht de partijen opdragen om hun conclusies aan te vullen of te verduidelijken en een termijn opleggen waarbinnen de partijen bepaalde onduidelijke punten verder moeten toelichten. Het gerecht kan het overleggen van stukken of voorwerpen door de partijen of derden bevelen en officiële inlichtingen inwinnen.

De partijen moeten hiervan steeds op de hoogte worden gesteld.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Geschillen kunnen langs gerechtelijke en buitengerechtelijke weg worden beslecht.

Een mogelijke wijze van buitengerechtelijke geschillenbeslechting is verzoening. Via verzoening kunnen geschillen langs buitengerechtelijke weg vrijwillig worden beslecht door een onafhankelijke en onpartijdige conciliator. Een conciliator bevordert de communicatie tussen de partijen bij het vinden van een oplossing voor het geschil. De verzoeningsbesprekingen zijn vertrouwelijk en het is de conciliator niet toegestaan om bij het leiden van de besprekingen de indruk te wekken dat hij of zij bevoegd is bindende besluiten te nemen. Een conciliator kan een notaris zijn, een advocaat of ieder ander natuurlijk persoon die door de partijen bij het geschil wordt benoemd en bevoegd is om op te treden via een rechtspersoon (zoals conciliators bij een orgaan voor verzekeringsconciliatie via de Estlandse Vereniging van Verzekeraars (Eesti Kindlustusseltside Liit) en het Estlandse Bureau voor Motorrijtuigenverzekeringen (Eesti Liikluskindlustuse Fond)). Een conciliatieorgaan is een aan een staat of plaatselijke overheid gelieerde instantie, zoals de auteursrechtencommissie (autoriõiguse komisjon). Een als gevolg van een verzoeningsprocedure tot stand gekomen schikkingsovereenkomst geldt als een rechtsgeldige executoriale titel, mits die overeenkomst door de rechter uitvoerbaar is verklaard, en kan met het oog op gedwongen tenuitvoerlegging aan een gerechtsdeurwaarder worden overgelegd. Is de conciliator een notaris of advocaat, dan kan een schikkingsovereenkomst ter zake van eigendomsrechten of ter zake van niet-eigendomsrechten, mits ten aanzien van de niet-eigendomsrechten een compromisakkoord kan worden bereikt, op verzoek van de partijen bij de verzoening worden gelegaliseerd door een notaris en onmiddellijk gedwongen ten uitvoer worden gelegd. In een dergelijk geval is het niet nodig dat de schikkingsovereenkomst door een rechter uitvoerbaar wordt verklaard. Een door een conciliatieorgaan gevalideerde schikkingsovereenkomst is bindend voor de partijen en hoeft niet door een rechter uitvoerbaar te worden verklaard. Arbitrage is een andere methode voor alternatieve geschillenbeslechting. Aangezien de arbitragecommissie door de partijen zelf wordt benoemd, hebben zij zekerheid over de kennis, ervaring en onpartijdigheid van de arbiters. Ook de keuze van de taal waarin de procedure wordt gevoerd, het toepasselijk recht en de procedureregels is aan de partijen. Een arbitragecollege kan worden ingesteld voor een enkele zaak (ad hoc) of permanent blijven fungeren. Een permanent arbitragecollege in Estland is het Arbitragecollege van de Kamer van Notarissen (Notarite Koja vahekohus). In Estland worden geschillen die voortvloeien uit grensoverschrijdende bedrijfsactiviteiten vaak beslecht door het Hof van Arbitrage van de Estlandse Kamer van Koophandel en Fabrieken (Eesti Kaubandus-Tööstuskoja (EKTK) arbitraažikohus). Een door een permanent Estlands arbitragecollege gegeven beslissing vormt een executoriale titel zonder dat zij door een rechter uitvoerbaar hoeft te worden verklaard. Beslissingen van andere arbitragecolleges, met inbegrip van ad-hocarbitragecolleges, en van arbitragecolleges van andere staten kunnen pas gedwongen ten uitvoer worden gelegd, nadat zij door een rechter uitvoerbaar zijn verklaard. Naast arbitrage en verzoening zijn er ook commissies voor de buitengerechtelijke beslechting van bepaalde soorten geschillen.

Arbeidsgeschillen kunnen bijvoorbeeld eerst worden doorverwezen naar een arbeidsgeschillencommissie (töövaidluskomisjon). Een arbeidsgeschillencommissie is een onafhankelijk orgaan voor het beslechten van afzonderlijke arbeidsgeschillen, waartoe zowel werknemers als werkgevers zich kunnen wenden. Voor het beslechten van arbeidsgeschillen via een arbeidsgeschillencommissie gelden de voorschriften zoals neergelegd in de Wet beslechting arbeidsgeschillen (individuaalse töövaidluse lahendamise seadus). Wie via een arbeidsgeschillencommissie een geschil wil beslechten, hoeft daarvoor geen vergoeding aan de overheid te betalen. Alle soorten uit een arbeidsverhouding voortvloeiende geschillen kunnen ter beslechting aan een arbeidsgeschillencommissie worden voorgelegd. In het geval van een geldvordering moet het bedrag van de vordering gerechtvaardigd zijn, en er is in dit verband geen beperking voor het inschakelen van een arbeidsgeschillencommissie. In het verzoekschrift aan de arbeidsgeschillencommissie moeten de omstandigheden die relevant zijn voor het geschil worden uiteengezet. Wordt bijvoorbeeld een ontslag aangevochten, dan moeten de datum van en de reden voor het ontslag worden vermeld. In het verzoekschrift moet ook de aard van het meningsverschil tussen de partijen worden beschreven, m.a.w. wat de werkgever of de werknemer in de ogen van de verzoeker onterecht heeft gedaan of heeft nagelaten te doen. Het verzoekschrift moet ook vergezeld gaan van bewijsmateriaal ter onderbouwing van de claims (zoals een arbeidscontract, afspraken of correspondentie tussen de werknemer en werkgever enz.) of van verwijzingen naar eventueel ander bewijsmateriaal of getuigen. Als de verzoeker het noodzakelijk acht om een getuige op te roepen voor een hoorzitting, dan moeten de naam en het adres van die getuige in het verzoekschrift worden vermeld. Een besluit van een arbeidsgeschillencommissie dat van kracht is geworden, geldt als executoriale titel en kan met het oog op gedwongen tenuitvoerlegging aan een deurwaarder worden voorgelegd. Onder bepaalde omstandigheden kan een arbeidsgeschillencommissie verklaren dat haar besluit onmiddellijk uitvoerbaar is. Een partij bij het geschil die het niet eens is met het besluit van de arbeidsgeschillencommissie, kan hetzelfde geschil voorleggen aan een kantongerecht (maakohus), binnen een maand na de dag volgend op de dag van ontvangst van het afschrift van het besluit. In dat geval wordt het besluit van de arbeidsgeschillencommissie niet van kracht.

Vorderingen voortvloeiende uit een overeenkomst tussen een consument en een handelaar kunnen worden beslecht door de consumentengeschillencommissie (tarbijakaebuste komisjon). Voor het beslechten van consumentengeschillen gelden de voorschriften zoals neergelegd in de Wet bescherming consumenten (tarbijakaitseseadus). De consumentengeschillencommissie is bevoegd voor het beslechten van zowel binnenlandse als grensoverschrijdende consumentengeschillen die voortvloeien uit overeenkomsten tussen consumenten en handelaren en die door een consument worden ingeleid, mits een der partijen een in de Republiek Estland gevestigde handelaar is. Daarnaast is de commissie bevoegd voor het beslechten van geschillen in verband met verliezen die zijn veroorzaakt door een gebrekkig product, mits het verlies kan worden vastgesteld. Indien is vastgesteld dat er verlies is geleden, maar het precieze bedrag van dat verlies niet kan worden gekwantificeerd, bijvoorbeeld in geval van niet-geldelijk verlies of toekomstige verliezen, wordt het te vergoeden bedrag door een rechter vastgesteld. Geschillen in verband met de verlening van niet-economische diensten van algemeen belang, door publiekrechtelijke rechtspersonen verleende onderwijsdiensten of door gezondheidswerkers met het oog op het beoordelen, behouden of herstellen van de gezondheidstoestand aan patiënten verleende medische diensten (met inbegrip van het voorschrijven, verstrekken en ter beschikking stellen van geneesmiddelen of medische hulpmiddelen) kunnen door de commissie niet worden beslecht. De Commissie beslecht evenmin geschillen ten aanzien van vorderingen voortvloeiende uit overlijden, lichamelijk letsel of gezondheidsschade, en geschillen waarvoor de beslechtingsprocedure in andere wetten is geregeld. Dergelijke geschillen worden beslecht door bevoegde instanties of de bevoegde rechter (zo kan een geschil voortvloeiende uit een huurovereenkomst voor een woning behalve door de rechter ook worden beslecht door een huurcommissie). Een door een consument ingediend verzoekschrift wordt behandeld, en de uitkomst van de geschillenbeslechting aan de partijen ter beschikking gesteld, binnen 90 dagen nadat het verzoekschrift van de consument ter beoordeling is aanvaard. In het geval van een complex geschil kan deze termijn worden verlengd. Een besluit van de consumentengeschillencommissie moet zijn nageleefd binnen 30 dagen na bekendmaking ervan op de website van het College voor Consumentenbescherming (Tarbijakaitseamet), tenzij in het besluit anderszins is bepaald. Op de website van het College voor Consumentenbescherming wordt een lijst gepubliceerd van handelaren die zich niet aan de besluiten van de commissie hebben gehouden; het besluit van de commissie kan evenwel niet gedwongen ten uitvoer worden gelegd, en kan daarom ook niet met dat doel aan een gerechtsdeurwaarder worden voorgelegd. Een handelaar die in de lijst is opgenomen, wordt daaruit verwijderd wanneer hij na te zijn opgenomen het besluit van de commissie alsnog naleeft of wanneer er sinds zijn eerste vermelding in de lijst meer dan twaalf maanden zijn verstreken. Indien de partijen bij het geschil het niet eens zijn met het besluit van de commissie en dat besluit niet naleven, dan kunnen zij zich ter beslechting van datzelfde geschil wenden tot een kantongerecht. Een handelaar stelt het College voor Consumentenbescherming er schriftelijk van op de hoogte dat het besluit is nageleefd of dat de zaak is doorverwezen naar een kantongerecht, in welk laatste geval hij een afschrift bijvoegt van het bij het kantongerecht ingediende verzoekschrift. Het College voor Consumentenbescherming zelf kan, met instemming en als vertegenwoordiger van de consument, het door de commissie beslechte geschil doorverwijzen naar de kantonrechter als de handelaar heeft verzuimd het besluit na te leven en het geschil betrekking heeft op de toepassing van een wet of andere regelgeving of op de collectieve belangen van consumenten.

Geschillen die voortvloeien uit een huurovereenkomst voor een woning kunnen ook worden beslecht door een huurcommissie. Voor het beslechten van huurgeschillen gelden de regels van de Wet beslechting huurgeschillen (üürivaidluse lahendamise seadus). Een huurcommissie kan geen geschillen beslechten in verband met vorderingen die een bedrag van 3 200 EUR te boven gaan. Een huurcommissie kan door een plaatselijke overheid worden ingesteld en beslecht huurgeschillen die zich voordoen binnen de regio waar zij bevoegd is. In Estland is alleen in Tallinn een huurcommissie ingesteld. In het verzoekschrift aan een huurcommissie moet de verzoeker het verzoek weergeven alsmede de feiten waarop dat verzoek is gebaseerd; het verzoekschrift moet vergezeld gaan van de huurovereenkomst en bewijsmateriaal ter onderbouwing van de in het verzoekschrift vermelde grief alsmede overige voor de bewijsvoering relevante documentatie. Als een besluit van een huurcommissie eenmaal van kracht is geworden, geldt het als executoriale titel en kan het met het oog op gedwongen tenuitvoerlegging aan een gerechtsdeurwaarder worden voorgelegd. Is een partij bij het geschil het niet eens met het besluit van de huurcommissie, dan kan die partij hetzelfde huurgeschil binnen 20 dagen na ontvangst van het besluit van de commissie voorleggen aan een kantonrechter. In dat geval wordt het besluit van de huurcommissie niet van kracht. De beslechting van geschillen door de hierboven vermelde commissies vormt geen verplichte voorbereidende procedure; m.a.w. als de partijen het geschil niet langs buitengerechtelijke weg willen of kunnen beslechten, kunnen zij hun vordering voorleggen aan de rechter. Dezelfde vordering kan evenwel niet tegelijkertijd worden behandeld door een rechter en een bevoegde buitengerechtelijke commissie.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Privaatrechtelijke relaties vallen onder het beginsel van particuliere autonomie, wat betekent dat een schuldeiser zelf mag beslissen wanneer hij een vordering tegen een schuldenaar geldend wil maken. In het belang evenwel van de juridische helderheid en de stabiliteit van het recht kan een schuldenaar verjaring inroepen als de schuldeiser verzuimt zijn vordering binnen een bepaalde periode in te dienen. Een rechter of een andere geschillenbeslechtingsinstantie zal een vordering uitsluitend verjaard verklaren als de schuldenaar dat verlangt. De vordering van de schuldeiser loopt derhalve niet automatisch af nadat de verjaringstermijn is verstreken. Is de vordering evenwel onderworpen aan verjaring en verwijst de schuldenaar naar de verjaring, dan zal de rechter de vordering niet in behandeling nemen en er evenmin een inhoudelijke beslissing over geven.

• Voor uit transacties voortvloeiende vorderingen geldt een wettelijke verjaringstermijn van drie jaar.
• Deze termijn is evenwel tien jaar als de schuldenaar opzettelijk verzuimt aan zijn verplichtingen te voldoen.
• De verjaringstermijn voor vorderingen in verband met de overdracht van onroerende goederen, de bezwaring van onroerende goederen met een zakelijk recht, de overdracht of beëindiging van een zakelijk recht of wijziging van de inhoud van een zakelijk recht is tien jaar.
• De verjaringstermijn voor een vordering die voortvloeit uit de wet is tien jaar vanaf het tijdstip waarop zij opeisbaar wordt, tenzij bij wet anders is bepaald.
• De verjaringstermijn voor een vordering die voortvloeit uit onrechtmatig veroorzaakte schade is drie jaar vanaf het tijdstip waarop de rechthebbende zich van de schade en van de tot schadevergoeding gehouden persoon bewust werd of had moeten worden.
• De verjaringstermijn voor een vordering die voortvloeit uit ongerechtvaardigde verrijking is drie jaar vanaf het tijdstip waarop de rechthebbende zich van het verkrijgen van de uit onrechtmatige verrijking voortvloeiende vordering bewust werd of had moeten worden.
• De verjaringstermijn voor een vordering tot het vervullen van terugkerende verplichtingen, met uitzondering van vorderingen tot het vervullen van onderhoudsverplichtingen jegens kinderen, is drie jaar per verplichting, ongeacht de rechtsgrondslag voor de vordering.
• De verjaringstermijn voor een vordering tot het vervullen van onderhoudsverplichtingen jegens kinderen is tien jaar per verplichting.
• De verjaringstermijn voor een schadeloosstellingsvordering voortvloeiende uit een eigendomsrecht en voor vorderingen voortvloeiende uit familierecht of erfrecht is 30 jaar vanaf het tijdstip waarop de vordering opeisbaar wordt, tenzij bij wet anders is bepaald.
• Een schadeloosstellingsvordering voortvloeiende uit een eigendomsrecht jegens een willekeurige bezitter komt nooit te vervallen.

Voor bepaalde uit een arbeidsrelatie voortvloeiende vorderingen geldt een verjaringstermijn voor het in rechte aanhangig maken van de vordering. Zo geldt voor het indienen van een vordering bij een arbeidsgeschillencommissie of rechter ter erkenning van uit een arbeidsrelatie voortvloeiende rechten of ter bescherming van geschonden rechten een termijn van vier maanden. Een gerechtelijke procedure dan wel verzoek aan een arbeidsgeschillencommissie voor het herroepen van de beëindiging van een arbeidsovereenkomst moet binnen 30 kalenderdagen na ontvangst van de kennisgeving van beëindiging aanhangig worden gemaakt resp. worden ingediend; een werknemer kan binnen 30 kalenderdagen na ontvangst van een kennisgeving van beëindiging bij een rechter of arbeidsgeschillencommissie een verzoek indienen om de beëindiging aan te vechten als zijnde in strijd met het beginsel van goede trouw, tenzij de werkgever de overeenkomst heeft beëindigd als gevolg van contractbreuk door de werknemer; een loonvordering moet binnen drie jaar worden ingediend.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

De omstandigheden waarin een Estlands gerecht kennis kan nemen van een zaak, worden bepaald door de voorschriften inzake internationale bevoegdheid. Een zaak valt onder de bevoegdheid van een Estlands gerecht indien een Estlandse rechter kennis kan nemen van die zaak conform de voorschriften ter zake van diens onafhankelijkheid en bevoegdheid of op basis van een overeenkomst inzake de bevoegdheid, tenzij bij wet of een internationale overeenkomst anders is bepaald. Internationale bevoegdheid behelst geen exclusieve bevoegdheid, tenzij bij wet of een internationale overeenkomst anders is bepaald. De bepalingen van het Estlandse Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering (tsiviilkohtumenetluse seadustik) inzake internationale bevoegdheid gelden uitsluitend voor zover een en ander niet nader is geregeld door een internationale overeenkomst of de volgende Europese verordeningen:

1. Verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de rechterlijke bevoegdheid, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen in burgerlijke en handelszaken;
2. Verordening (EG) nr. 2201/2003 van de Raad betreffende de bevoegdheid en de erkenning en tenuitvoerlegging van beslissingen in huwelijkszaken en inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid, en tot intrekking van Verordening (EG) nr. 1347/2000;
3. Verordening (EG) nr. 4/2009 van de Raad betreffende de bevoegdheid, het toepasselijke recht, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen, en de samenwerking op het gebied van onderhoudsverplichtingen;
4. Verordening (EU) nr. 650/2012 van het Europees Parlement en de Raad betreffende de bevoegdheid, het toepasselijke recht, de erkenning en de tenuitvoerlegging van beslissingen en de aanvaarding en de tenuitvoerlegging van authentieke akten op het gebied van erfopvolging, alsmede betreffende de instelling van een Europese erfrechtverklaring;
5. Verordening (EU) nr. 655/2014 van het Europees Parlement en de Raad tot vaststelling van een procedure betreffende het Europees bevel tot conservatoir beslag op bankrekeningen om de grensoverschrijdende inning van schuldvorderingen in burgerlijke en handelszaken te vergemakkelijken.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Het gerecht waar een zaak tegen een persoon aanhangig kan worden gemaakt en waar andere proceshandelingen jegens een persoon kunnen worden verricht, wordt bij algemene bevoegdheid bepaald, tenzij de wet voorschrijft dat de zaak aanhangig moet worden gemaakt bij dan wel de handeling moet worden verricht door een ander gerecht.

Het gerecht waar anders dan bij algemene bevoegdheid een zaak tegen een persoon aanhangig kan worden gemaakt dan wel andere proceshandelingen jegens een persoon kunnen worden verricht, wordt bij facultatieve bevoegdheid bepaald.

Het enige gerecht waaraan een verzoek om verdaging van een burgerlijke zaak kan worden voorgelegd, wordt bij exclusieve bevoegdheid bepaald. De bevoegdheid in niet-contentieuze procedures is exclusief, tenzij bij wet anders is bepaald.

Onder algemene bevoegdheid wordt een zaak tegen een natuurlijk persoon aanhangig gemaakt bij het gerecht van de woonplaats van die natuurlijke persoon en wordt een zaak tegen een rechtspersoon aanhangig gemaakt bij het gerecht van de plaats van vestiging van die rechtspersoon. Is de woonplaats van een natuurlijk persoon onbekend, dan kan een zaak tegen die persoon aanhangig worden gemaakt bij het gerecht van diens laatst bekende verblijfplaats.

Indien een zaak op grond van algemene bepalingen niet onder de bevoegdheid van een Estlands gerecht valt of de bevoegdheid niet kan worden vastgesteld en uit hoofde van een internationale overeenkomst of wet niet anderszins wordt bepaald, wordt de zaak behandeld door het kantongerecht van Harju (Harju Maakohus) als:

• de zaak krachtens een internationale overeenkomst moet worden behandeld in de Republiek Estland;
• de verzoeker een onderdaan is van de Republiek Estland of aldaar zijn woonplaats heeft en geen mogelijkheid heeft of niet geacht kan worden om zijn rechten in een andere staat te verdedigen;
• de zaak om een andere reden in significante mate betrekking heeft op Estland en de verzoeker geen mogelijkheid heeft of niet geacht kan worden om zijn rechten in een andere staat te verdedigen.

Het kantongerecht van Harju neemt een zaak ook in behandeling als die zaak onder de bevoegdheid van een Estlands gerecht valt, maar niet kan worden vastgesteld welk Estlands gerecht bevoegd is. Dit geldt eveneens wanneer is overeengekomen dat een Estlands gerecht bevoegdheid heeft, maar niet is aangegeven welk gerecht dat is.

Onder exclusieve (dwingende) bevoegdheid wordt een zaak voorgelegd aan het gerecht van de plaats waar het onroerend goed zich bevindt, wanneer het een vordering betreft ter zake van:

1. de erkenning van het bestaan van een eigendomsrecht, beperkt zakelijk recht of ander zakelijk recht of bezwaring met betrekking tot een onroerend goed, de erkenning van het niet-bestaan van dergelijke rechten of bezwaringen dan wel ter zake van andere rechten op een onroerend goed;
2. de vaststelling van de omvang of verdeling van een onroerend goed;
3. de bescherming van het bezit van een onroerend goed;
4. een uit het bezit van een appartement voortvloeiend eigendomsrecht;
5. gedwongen tenuitvoerlegging ten aanzien van een onroerend goed;
6. een uit (de geldigheid van) een leaseovereenkomst of handelshuurovereenkomst inzake een onroerend goed of een andere overeenkomst voor het gebruik van een onroerend goed uit hoofde van het verbintenissenrecht voortvloeiende claim.

Een zaak verband houdend met een dienstbaarheid, bezwaring of voorkeursrecht ten aanzien van eigendom wordt aanhangig gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de plaats waar het object is gelegen.

Krachtens exclusieve (dwingende) bevoegdheid wordt een zaak voor herroeping van een onbillijke standaardtermijn of voor beëindiging en intrekking van de aanbeveling van die termijn door de persoon die toepassing van die termijn heeft aanbevolen, aanhangig gemaakt bij het gerecht van de plaats van vestiging van de verweerder of, bij afwezigheid daarvan, bij het gerecht van de woonplaats dan wel zetel van de verweerder. Heeft de verweerder geen plaats van vestiging, woonplaats of zetel in Estland, dan wordt de zaak aanhangig gemaakt bij het gerecht van het rechtsgebied waarin de standaardtermijn werd toegepast.

Een vordering van een rechtspersoon tot intrekking of nietigverklaring van een beslissing van een orgaan, wordt onder exclusieve bevoegdheid aanhangig gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de zetel van die rechtspersoon.

Een Estlands gerecht kan een huwelijkszaak behandelen indien:

1. ten minst een van beide echtgenoten onderdaan is, of ten tijde van de voltrekking van het huwelijk onderdaan was, van de Republiek Estland;
2. beide echtgenoten in Estland over een woning beschikken;
3. een van de echtgenoten in Estland over een woning beschikt, behalve voor zover de te geven beslissing kennelijk niet zou worden erkend in het land waarvan de andere echtgenoot de nationaliteit heeft.

Onder exclusieve bevoegdheid wordt een procedure in huwelijkszaken ter behandeling door een Estlands gerecht, aanhangig gemaakt bij het gerecht van de gezamenlijke woonplaats van de echtgenoten of, bij het ontbreken daarvan, bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats van de verweerder. Indien de woonplaats van de verweerder zich niet in Estland bevindt, wordt de zaak aanhangig gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats van een gezamenlijk minderjarig kind van de partijen of, als zij geen minderjarig kind hebben, bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats van de eiser.

Indien de eigendommen van een niet-aanwezig persoon in bewaring zijn gegeven vanwege het feit dat die persoon vermist is, of indien een voogd is aangesteld over een persoon vanwege de beperkte actieve procesbevoegdheid van die persoon of indien een persoon bij wijze van straf in hechtenis is genomen, kan een echtscheidingsprocedure tegen die persoon ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats van de eiser.

Een Estlands gerecht kan een verwantschapszaak in behandeling nemen indien ten minste een van de partijen onderdaan is van de Republiek Estland of ten minste een van de partijen haar woonplaats in Estland heeft. Een door een Estlands gerecht te behandelen verwantschapszaak wordt onder exclusieve bevoegdheid aanhangig gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats van het kind. Indien de woonplaats van het kind zich niet in Estland bevindt, wordt de zaak aanhangig gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats van de verweerder. Indien de woonplaats van de verweerder zich niet in Estland bevindt, wordt de zaak aanhangig gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats van de eiser. Ditzelfde geldt ook voor zaken betreffende onderhoudsverplichtingen.

Onder facultatieve bevoegdheid kan een zaak betreffende een vordering omtrent eigendomsrechten jegens een natuurlijk persoon ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de verblijfplaats van die persoon indien hij daar gedurende langere tijd verblijft in het kader van een arbeids- of dienstverlenersrelatie, studie of een andere soortgelijke reden. Een zaak in verband met de economische of beroepsmatige activiteiten van de verweerder kan ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht van de vestigingsplaats van de onderneming.

Een op lidmaatschap berustend rechtspersoon, waaronder een vennootschap, of een lid, vennoot of aandeelhouder daarvan, kan onder facultatieve bevoegdheid een uit zulk een lidmaatschap of holding voortvloeiende zaak tegen een lid, vennoot of aandeelhouder van de rechtspersoon ook aanhangig maken bij het gerecht dat bevoegd is voor de zetel van die rechtspersoon.

Indien een persoon zijn woonplaats of zetel heeft in een buitenlandse staat, kan een zaak betreffende een vordering omtrent eigendomsrechten onder facultatieve bevoegdheid tegen die persoon ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar de bij de vordering betrokken activa zich bevinden dan wel bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar de overige activa van die persoon zich bevinden. Indien een actief is ingeschreven in een openbaar register, dan kan een dergelijke zaak aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie van het betreffende register. Is het actief een vordering uit hoofde van het verbintenissenrecht, dan kan een dergelijke zaak aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats of de zetel van de schuldenaar. Wordt de vordering zekergesteld door een object, dan kan de zaak ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar dat object zich bevindt.

Een zaak tot inning van een door een hypotheek zekergestelde of aan een bezwaring ten aanzien van een onroerend goed gekoppelde vordering, of een andere zaak ten aanzien van een soortgelijke vordering kan ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar het onroerende goed is gelegen, mits de schuldenaar de eigenaar is van het door een hypotheek zekergestelde of aan bezwaring onderhevige geregistreerde onroerende goed.

Een zaak tegen de eigenaar van een appartement voortvloeiende uit een rechtsbetrekking ten aanzien van de eigendom van een appartement kan onder facultatieve bevoegdheid ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar het betreffende appartement is gelegen.

Een zaak die voortvloeit uit een overeenkomst of een vordering tot nietigverklaring van een overeenkomst kan onder facultatieve bevoegdheid ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar de betreffende contractuele verplichting zou worden uitgevoerd.

Onder facultatieve bevoegdheid kan een consument een zaak die voortvloeit uit een overeenkomst of betrekking zoals gespecificeerd in de artikelen 35, 46 en 52, artikel 208, lid 4, de artikelen 379 en 402, artikel 635, lid 4, en de artikelen 709, 734 en 866 van de Wet inzake het verbintenissenrecht (võlaõigusseadus) dan wel een zaak die voortvloeit uit enige andere overeenkomst die is afgesloten met een in Estland gevestigde onderneming, ook aanhangig maken bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats van de consument. Dit geldt niet voor zaken die voortvloeien uit vervoersovereenkomsten.

Een polishouder, begunstigde of andere persoon die op grond van een verzekeringsovereenkomst aanspraak kan maken op prestaties door de verzekeraar kan onder facultatieve bevoegdheid een zaak tegen de verzekeraar die voortvloeit uit de verzekeringsovereenkomst ook aanhangig maken bij het gerecht dat bevoegd is voor de woonplaats of de zetel van die persoon.

In een zaak betreffende aansprakelijkheidsverzekering of de verzekering van een gebouw of van roerende of onroerende goederen in samenhang met een gebouw of ander onroerend goed, kan een zaak tegen de verzekeraar onder facultatieve bevoegdheid ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar de schadeveroorzakende handeling of gebeurtenis plaatsvond of waar de schade werd veroorzaakt.

Onder facultatieve bevoegdheid kan een werknemer een uit zijn arbeidsovereenkomst voortvloeiende vordering ook aanhangig maken bij het gerecht dat bevoegd is in zijn woonplaats of de plaats waar hij werkt.

Een vordering tot vergoeding van onrechtmatig veroorzaakte schade kan onder facultatieve bevoegdheid ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar de schadeveroorzakende handeling of gebeurtenis plaatsvond of waar de schade werd veroorzaakt.

Een vordering die strekt tot vaststelling van het erfrecht, een vordering van een erfopvolger tegen de bezitter van de nalatenschap, een vordering die voortvloeit uit een erfenis of erfopvolgingsovereenkomst dan wel een vordering op een verplicht erfdeel of tot verdeling van een nalatenschap kan onder facultatieve bevoegdheid ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar de overledene ten tijde van diens overlijden zijn woonplaats had. Indien de overledene onderdaan was van de Republiek Estland maar ten tijde van diens overlijden geen woonplaats in Estland had, kan de bovenbedoelde vordering ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de locatie waar de meest recente woonplaats van de overledene in Estland zich bevond. Had de overledene geen woonplaats in Estland, dan kan de vordering aanhangig worden gemaakt bij het kantongerecht van Harju.

Een vordering tegen meerdere verweerders kan aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat bevoegd is voor de woon- of vestigingsplaats van een van de medeverweerders, zulks naar keuze van de eiser.

Indien er tegen een en dezelfde verweerder meerdere zaken aanhangig kunnen worden gemaakt op basis van dezelfde omstandigheden, kunnen al die zaken aanhangig worden gemaakt bij het gerecht waar een zaak betreffende één of enkele uit hetzelfde feit voortvloeiende vorderingen aanhangig gemaakt zouden kunnen worden.

Een tegenvordering kan aanhangig worden gemaakt bij het gerecht waar de zaak was aangebracht, op voorwaarde dat die tegenvordering niet onder een exclusieve bevoegdheid valt. Dit geldt ook wanneer de tegenvordering op grond van algemene bepalingen aanhangig moet worden gemaakt bij het gerecht van een buitenlandse staat.

Een zaak die wordt aangebracht door een derde met een zelfstandige vordering, kan aanhangig worden gemaakt bij het gerecht waar het hoofdgeding wordt behandeld.

Een vordering inzake een faillissementsprocedure of een failliete boedel tegen de gefailleerde, een faillissementscurator of een lid van het faillissementscomité, met inbegrip van een vordering tot uitsluiting van eigendommen van de failliete boedel, kan ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat het faillissement heeft uitgesproken. Een vordering tot aanvaarding van een vordering kan ook aanhangig worden gemaakt bij het gerecht dat het faillissement heeft uitgesproken.

Een gefailleerde kan een zaak betreffende de failliete boedel, met inbegrip van een vordering tot teruggave, ook aanhangig maken bij het gerecht dat het faillissement heeft uitgesproken.

Indien u een zaak aanhangig maakt bij een ander gerecht dan het gerecht dat algemene bevoegdheid heeft voor de verweerder, dan moet u dit tegenover de rechter rechtvaardigen.

Als een zaak tegelijkertijd onder de bevoegdheid van meerdere Estlandse gerechten kan vallen, dan heeft de verzoeker het recht zelf te bepalen bij welk gerecht hij zijn verzoek indient. In dat geval wordt de zaak behandeld door het gerecht dat als eerste het verzoek heeft ontvangen.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

In Estland wordt de rechtsbevoegdheid niet bepaald door de aard van een zaak of het bedrag dat in het geding is.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Tenzij bij wet anders is bepaald, kunnen partijen (eiser, verweerder, derde) persoonlijk aan een procedure deelnemen dan wel zich daarin laten vertegenwoordigen door een persoon met actieve procesbevoegdheid in burgerlijke procedures. Wie persoonlijk deelneemt aan een procedure, verliest daarmee niet het recht zich in die zaak te laten vertegenwoordigen of adviseren.

Actieve procesbevoegdheid in burgerlijke procedures betekent de bevoegdheid van een persoon om, door middel van zijn eigen handelingen, voor de rechter zijn burgerlijke procedurele rechten uit te oefenen en burgerlijke procedurele verplichtingen te vervullen. Een persoon die 18 jaar of ouder is, is volledig procesbevoegd. Personen met beperkte actieve procesbevoegdheid hebben ook geen actieve procesbevoegdheid in een burgerlijke procedure, tenzij de beperking van de actieve procesbevoegdheid van een volwassene geen verband houdt met de uitoefening van burgerlijke procedurele rechten en de vervulling van burgerlijke procedurele verplichtingen. Een minderjarige die ten minste 15 jaar oud is, heeft het recht deel te nemen aan een procedure samen met zijn wettelijke vertegenwoordiger.

Een contractueel vertegenwoordiger in rechte is een advocaat of enig ander persoon die ten minste beschikt over een door de overheid erkend masterdiploma in de rechten, een daarmee gelijkwaardig diploma in de zin van artikel 28, lid 22, van de Onderwijswet van de Republiek Estland (Eesti Vabariigi haridusseadus) dan wel een daarmee gelijkwaardig buitenlands diploma.

Een rechtspersoon kan zich in rechte laten vertegenwoordigen door een lid van zijn directie of van het lichaam dat in de plaats treedt van de directie (wettelijk vertegenwoordiger), tenzij de wet of de statuten van die rechtspersoon voorzien in een gezamenlijk recht van vertegenwoordiging. Het directielid kan de behandeling van de zaak in rechte delegeren aan een contractuele vertegenwoordiger. Het bestaan van zulk een vertegenwoordiger laat het recht van de wettelijk vertegenwoordiger, d.w.z. het lid van de directie van de rechtspersoon, om deel te nemen aan de procedure onverlet.

Wanneer de wet dat voorschrijft, wordt de vertegenwoordiger van een persoon aangewezen door de rechter.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

In het verzoek moet de verzoeker de naam vermelden van de rechtbank waar hij zijn verklaring wil indienen. Een verzoeker kan zijn verzoek ook elektronisch indienen via het portaal op de website https://www.e-toimik.ee/ door in te loggen met zijn identiteitsbewijs. Het is ook mogelijk een verzoek elektronisch in te dienen per fax of door het te verzenden naar het daarvoor bestemde e-mailadres. Wanneer de verzoeker het verzoek in persoon meeneemt naar de rechtbank, moet hij het aldaar indienen.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De voertaal van procedures voor de rechter en administratieve zaken in de rechtbank is het Ests. Een verzoek moet in het Ests zijn gesteld en schriftelijk worden ingediend. Het verzoek moet ondertekend bij de rechtbank worden ingediend; het kan ook met een digitale handtekening worden ingediend via het portaal op https://www.e-toimik.ee/ (inloggen met de identiteitskaart) of digitaal ondertekend per e-mail worden verzonden. Een verzoek per fax of e-mail kan uitsluitend zonder digitale handtekening worden ingediend, als zo spoedig mogelijk een ondertekend verzoek bij de rechtbank wordt ingediend.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er bestaat geen specifiek formulier voor verzoeken. In het verzoek moet het volgende worden vermeld:

• de namen, adressen en contactgegevens van de deelnemers aan de procedure en hun eventuele vertegenwoordigers;
• de naam van de rechtbank;
• de in duidelijke bewoordingen gestelde vordering van de eiser (voorwerp van de rechtsvordering);
• de feitelijke omstandigheden die aan de zaak ten grondslag liggen (reden voor de rechtsvordering);
• bewijs ter onderbouwing van de omstandigheden die de reden voor de rechtsvordering vormen, en specifieke vermelding van de feiten die de eiser met elk afzonderlijk bewijsstuk wil bewijzen;
• of de eiser ermee instemt dat de rechtsvordering schriftelijk wordt behandeld of wenst dat die tijdens een rechtszitting mondeling wordt behandeld;
• de waarde die met de rechtsvordering is gemoeid, tenzij met de vordering wordt beoogd betaling te verkrijgen van een specifiek geldbedrag;
• een lijst van bijlagen bij het verzoek;
• de handtekening of, voor een elektronisch ingediend document, de digitale handtekening van de deelnemer aan de procedure dan wel diens vertegenwoordiger.

Als de eiser wil dat de zaak in een schriftelijke procedure wordt behandeld, dan moet hij dat aangeven in het verzoek.

Als de eiser zich tijdens de procedure laat vertegenwoordigen, dan moeten ook de gegevens van de vertegenwoordigende persoon in het verzoek worden vermeld. Als de eiser zich tijdens de procedure wil laten bijstaan door een tolk of vertaler, dan moet hij dit aangeven in het verzoek en daarbij zo mogelijk ook de gegevens van die tolk of vertaler vermelden.

Indien u een zaak aanhangig maakt bij een ander gerecht dan het gerecht dat algemene bevoegdheid heeft voor de verweerder, dan moet u dit tegenover de rechter rechtvaardigen.

In aanvulling op het bovenstaande moeten in een verzoek in een echtscheidingszaak ook de namen en geboortedata worden vermeld van eventuele minderjarige kinderen van de echtgenoten, de persoon die de kinderen onderhoudt en opvoedt en de persoon bij wie deze kinderen verblijven, alsmede een voorstel met betrekking tot de ouderlijke rechten en de opvoeding van de kinderen na de echtscheiding.

Is een eiser of verweerder een rechtspersoon die in een openbaar register is ingeschreven, dan wordt aan het verzoek een transcript gehecht van het inschrijvingsbewijs, het uittreksel of het inschrijvingscertificaat, tenzij de rechter die gegevens zelf in het register kan verifiëren. Betreft het een andere rechtspersoon dan hierboven bedoeld, dan moeten het bestaan en de procesbevoegdheid van die rechtspersoon op andere wijze worden aangetoond.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Voor de behandeling van een verzoekschrift, beroep of verzoek wordt een vergoeding aan de overheid in rekening gebracht. Die vergoeding hangt af van de waarde die met de burgerlijke vordering is gemoeid (volgens bijlage 1 bij de Wet inzake vergoedingen aan de overheid (riigilõivuseadus)) of is een vast bedrag afhankelijk van het soort vordering. Er wordt geen vergoeding aan de overheid in rekening gebracht voor de mondelinge behandeling van een verzoek om rechtsbijstand, voor een vordering tot betaling van loon of een onderhoudstoelage en in andere gevallen zoals vermeld in de Wet inzake vergoedingen aan de overheid.

De vergoeding aan de overheid moet worden betaald voordat om het verrichten van een rechtshandeling kan worden verzocht. Zolang de vergoeding aan de overheid niet is betaald, wordt het verzoek niet aan de verweerder bekendgemaakt en worden ook geen andere procedures verricht die voortvloeien uit een handeling waarvoor een vergoeding aan de overheid verschuldigd is. Als de vergoeding aan de overheid niet in haar geheel is voldaan, dan stelt de rechter een termijn waarbinnen de verzoeker het volledige bedrag betaald moet hebben. Is de vergoeding aan de overheid op de uiterste datum niet voldaan, dan wordt het verzoek niet voor behandeling in aanmerking genomen. Indien het bedrag van de vergoeding aan de overheid dat is betaald voor een vordering die voor behandeling in aanmerking is genomen, lager is dan het wettelijk vastgestelde bedrag, dan zal de rechter betaling eisen van het wettelijk voor die vergoeding vastgestelde bedrag. Indien de eiser verzuimt de vergoeding aan de overheid binnen de door de rechter vastgestelde termijn te betalen, dan zal de rechter de vordering naar evenredigheid van het verzuim niet in behandeling nemen.

Bij het betalen van een vergoeding aan de overheid moet de handeling ten aanzien waarvan die vergoeding wordt betaald, op het betalingsdocument worden vermeld. Indien de vergoeding aan de overheid namens een andere persoon wordt betaald, moet ook de naam van die persoon worden vermeld. Indien de rechter, nadat een eis aanhangig is gemaakt, betaling van een aanvullende vergoeding aan de overheid vereist, dan moet bij betaling van die vergoeding via een kredietinstelling ook het door de rechter verstrekte referentienummer worden vermeld.

Het is over het algemeen de in het ongelijk gestelde partij die wordt verwezen in de noodzakelijke en redelijke kosten van een contractuele vertegenwoordiger. Betaling van de kosten van een contractuele vertegenwoordiger hoeft niet te worden bewezen om voor vergoeding van die kosten in aanmerking te komen; een factuur van een verlener van juridische diensten geldt als afdoende bewijs om een vergoeding te ontvangen. De betaling aan een contractuele vertegenwoordiger voorafgaand aan de verdeling en toekenning van proceskosten door de rechter is in het Wetboek van Burgerlijke Strafvordering niet geregeld; dit moet worden overeengekomen in het contract voor juridische diensten tussen de verlener van die diensten en de te vertegenwoordigen persoon.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Rechtsbijstand wordt verleend aan een deelnemer aan een procedure die een natuurlijk persoon is en die, op het moment van indiening van het rechtsbijstandsverzoek, woonplaats heeft in of onderdaan is van de Republiek Estland of een andere lidstaat van de EU. De woonplaats van een partij wordt vastgesteld op basis van artikel 62 van Verordening (EU) nr. 1215/2012 van het Europees Parlement en de Raad. Andere deelnemers aan een procedure die natuurlijke personen zijn, ontvangen uitsluitend rechtsbijstand als een van toepassing zijnde internationale overeenkomst daarin voorziet.

Rechtsbijstand wordt toegekend aan de persoon die erom verzoekt indien:

• die persoon vanwege zijn financiële situatie de proceskosten niet of slechts gedeeltelijk of in termijnen kan betalen, en
• er voldoende reden is om aan te nemen dat de beoogde procedure zal slagen.

Deelname aan een procedure wordt geacht te zijn geslaagd, als in de vordering voor het indienen waarvan om rechtsbijstand wordt verzocht, de gronden op juridisch overtuigende wijze staan weergegeven en door de feiten worden ondersteund. Bij het beoordelen in hoeverre de deelname van een persoon aan een procedure is geslaagd, wordt ook rekening gehouden met het belang dat de zaak voor hem vertegenwoordigt.

Een natuurlijk persoon komt niet in aanmerking voor rechtsbijstand indien:

1. de proceskosten naar verwachting niet hoger zullen zijn dan twee maal het gemiddelde maandinkomen van de persoon die om de rechtsbijstand verzoekt, berekend op basis van diens gemiddelde maandinkomen gedurende de vier maanden voorafgaande aan indiening van het verzoek, exclusief eventuele belastingen en verplichte verzekeringspremies, voorgeschreven bedragen ter vervulling van een wettelijke onderhoudsverplichting en redelijke kosten van huisvesting en vervoer;
2. de persoon die om rechtsbijstand verzoekt, de proceskosten kan dekken op basis van bestaande bezittingen die zonder grote moeilijkheden verkocht kunnen worden en ten aanzien waarvan overeenkomstig de wet een betalingsvordering kan worden ingediend.

Aangaande rechtspersonen hebben uitsluitend verenigingen of stichtingen zonder winstoogmerk die zijn opgenomen in de lijst van verenigingen of stichtingen zonder winstoogmerk die profiteren van belastingprikkels, dan wel daarmee vergelijkbare verenigingen of stichtingen zonder winstoogmerk, die in Estland of een andere EU-lidstaat zijn gevestigd, het recht om rechtsbijstand aan te vragen teneinde hun doelstellingen te bereiken, mits zij daarbij aantonen om rechtsbijstand te verzoeken op het gebied van milieu- of consumentenbescherming of enig ander overwegend publiek belang teneinde te voorkomen dat schade wordt berokkend aan de wettelijk beschermde rechten van een groot aantal mensen en mits zij niet kunnen worden geacht de kosten uit eigen bezittingen te dekken dan wel deze kosten uitsluitend gedeeltelijk of in termijnen kunnen betalen. De rechtsbijstand die andere privaatrechtelijk in Estland gevestigde rechtspersonen kunnen aanvragen, wordt geheel of gedeeltelijk in mindering gebracht op het bedrag van de voor een beroepsprocedure verschuldigde vergoeding aan de overheid. Andere buitenlandse rechtspersonen komen uitsluitend voor rechtsbijstand in aanmerking uit hoofde van een internationale overeenkomst ter zake.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een zaak wordt geacht aanhangig te zijn gemaakt zodra de rechtbank deze heeft ontvangen. Dit geldt uitsluitend indien de zaak pas daarna aan de verweerder is betekend of ter kennis is gebracht. Indien de rechter weigert het verzoekschrift in behandeling te nemen, dan zal hij de verweerder niet dagvaarden. Voldoet het verzoekschrift aan de wettelijke vereisten, dan geeft de rechter een beslissing en zal hij het verzoekschrift in behandeling nemen. Voldoet het verzoekschrift niet aan de vereisten, dan stelt de rechter een uiterste termijn waarbinnen de eiser zijn verzoekschrift kan aanpassen. De rechter beslist binnen een redelijke termijn over het al dan niet in behandeling nemen van een verzoekschrift of over het stellen van een uiterste termijn voor aanpassing van het verzoekschrift. De rechter stelt de eiser in kennis van het al dan niet in behandeling nemen van het verzoekschrift.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De rechter stelt de deelnemer door middel van administratieve beslissingen in kennis van de voortgang van de procedure. De rechter stelt bij administratieve beslissing een uiterste termijn waarbinnen de verweerder kan reageren, waarin aan de verweerder tevens wordt meegedeeld dat het verzoekschrift in behandeling is genomen.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Naar de rechter stappen is vaak een laatste redmiddel wanneer andere pogingen om een geschil te beslechten zijn mislukt. Een alternatief voor een gerechtelijke procedure is het gebruik van procedures voor alternatieve geschillenbeslechting (zie het informatieblad over 'Alternatieve geschillenbeslechting').

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijnen om een zaak bij het gerecht aanhangig te maken, verschillen naargelang het geval. Vragen in verband met termijnen kunnen worden beantwoord door een raadsman of door een bureau dat burgers informatie over de toegang tot het recht verschaft.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie het informatieblad over 'Rechterlijke bevoegdheid'.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Bij welke lagere rechtbank (d.w.z. District Court of Circuit Court) een vordering moet worden ingesteld, is afhankelijk van de plaats waar de verweerder of een van de verweerders zijn gewone verblijfplaats heeft of zijn beroep, bedrijf of werkzaamheden uitoefent. Voor de meeste geschillen inzake overeenkomsten is het bevoegde District Court of Circuit Court de rechtbank in het rechtsgebied waar de overeenkomst vermoedelijk is gesloten; voor geschillen inzake onrechtmatige daad, de plaats waar de onrechtmatige daad vermoedelijk is gepleegd; in familiezaken, de plaats waar de verzoeker zijn verblijfplaats heeft, en in geschillen inzake huur- of pachtovereenkomsten of eigendomsrechten van onroerende goederen, de plaats waar het betrokken onroerend goed is gelegen.

Nadere informatie: zie het informatieblad over de 'Rechterlijke bevoegdheid'.

Op de website van de Courts Service of Ireland vindt u informatie over de structuur van de rechtbanken. Ten behoeve van het publiek is er ook een brochure gepubliceerd met de titel Explaining the Courts. Nadere gegevens over de rechterlijke organisatie is ook beschikbaar bij de Citizens Information Board.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Welke rechtbank bevoegd is, hangt af van de aard (overeenkomst, onrechtmatige daad enz.) en de waarde van uw vordering.

Nadere informatie: zie het informatieblad over de 'Rechterlijke bevoegdheid'.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

U dient niet steeds een beroep te doen op een tussenpersoon: u beslist zelf naargelang de complexiteit van de zaak. Indien u zich tot een tussenpersoon wilt wenden, moet u een beroep doen op een advocaat. De Law Society is het orgaan dat bevoegd is voor de erkenning en het beheer van het beroep van advocaat.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Vorderingen moeten worden ingediend bij de bevoegde griffiediensten (Courts Service office), afhankelijk van het bedrag dat wordt gevorderd (nadere gegevens over de bevoegdheid van de gerechten: zie het informatieblad over de 'Rechterlijke bevoegdheid'). Er zijn in heel Ierland griffiediensten; de adressen en openingsuren vindt u op de website van de Courts Service.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

In Ierland kan een verzoek worden opgesteld in het Engels of het Iers. Het verzoek moet worden ingediend met behulp van een bijzonder formulier dat specifiek is voor het gerecht waarbij u uw vordering indient. Het verzoek kan niet per fax of e-mail worden verstuurd: het dient persoonlijk bij de bevoegde Courts Service office te worden afgegeven. Het verzoek kan niet mondeling worden gedaan.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangigmaking van zaken en zoniet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er zijn bijzondere formulieren om een zaak aanhangig te maken: vele ervan kunnen worden gedownload op de website van de Courts Service en de overige formulieren zijn opgenomen in de Court Rules. Op de formulieren is vermeld welke elementen in een dossier moeten worden opgenomen. Er kunnen ook inlichtingen worden gevraagd aan medewerkers van de Courts Service; deze medewerkers mogen echter alleen informatie over de procedure verstrekken, aangezien zij geen advies mogen geven over de gegrondheid van de vordering of over de processtappen die moeten worden genomen.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Voor de meeste vorderingen zijn er gerechtskosten, court fees genoemd, verschuldigd. De gerechtskosten moeten worden betaald bij het indienen van de vordering bij de bevoegde Courts Service office; nadere gegevens over de verschuldigde bedragen zijn te vinden op de website van de Courts Service. De vergoeding van de eventueel door u ingeschakelde advocaat staat los van de gerechtskosten bij de Courts Service. De advocaat zal u verdere inlichtingen kunnen verschaffen over het honorarium dat moet worden betaald en meedelen wanneer de betaling moet worden verricht.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Zie het informatieblad over 'Rechtsbijstand'.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering is officieel aanhangig wanneer zij door de Courts Service office wordt afgegeven. Naargelang het gerecht waar de vordering aanhangig wordt gemaakt, volgt de afgifte pas nadat betekening aan de tegenpartij is verricht. In het Small Claims Court wordt de vordering door de griffier naar de tegenpartij gestuurd. Bij andere gerechten dient u de vordering zelf te (laten) betekenen. De medewerkers van de desbetreffende Courts Service office kunnen u dienaangaande de nodige informatie geven. Zij kunnen u ook meedelen of aan alle procedurele voorwaarden voor het indienen van de vordering is voldaan. Het is evenwel de rechter die oordeelt of uw zaak correct aanhangig is gemaakt.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De termijnen zijn vastgesteld in de Rules van de verschillende gerechten; de desbetreffende Courts Service office kan u ter zake nadere informatie verstrekken.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Het kan inderdaad aangewezen zijn om "alternatieve methoden voor geschillenbeslechting" te gebruiken. Zie het desbetreffende onderwerp.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De verjaringstermijnen voor het instellen van een rechtsvordering verschillen per geval. Een juridisch adviseur of een burgeradviesbureau kan details verstrekken over de verjaringstermijnen voor het instellen van een rechtsvordering.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie "Rechterlijke bevoegdheid".

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie "Rechterlijke bevoegdheid - Griekenland"

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie "Rechterlijke bevoegdheid - Griekenland".

Procedure voor het instellen van een rechtsvordering.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Een rechtsvordering moet door een advocaat worden ingesteld, behalve in de volgende gevallen: (1) zaken die aanhangig zijn gemaakt bij een burgerlijke districtsrechtbank (Irinodikio), (2) voorlopige rechtsmiddelen, (3) om een dreigend gevaar te voorkomen (artikel 94, lid 2, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering) en (4) arbeidsprocedures voor de rechtbank van eerste aanleg met alleensprekende rechters (Monomelos Protodikio) of voor de districtsrechtbank (artikel 665, lid 1, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering). In de regel dient derhalve een wettelijke vertegenwoordiger aanwezig te zijn. Er bestaan bepaalde procedures, zoals voor arbeidsgeschillen, voorlopige rechtsmiddelen en kleine geschillen, waarin de betrokkene zich niet hoeft te laten vertegenwoordigen.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Om een rechtszaak te kunnen aanspannen, moet bij de griffie van de bevoegde rechtbank een verzoek worden ingediend. Voor het opstellen van het verzoekschrift dient de betrokkene contact op te nemen met een advocaat, die het verzoekschrift bij de griffie van de bevoegde rechtbank indient.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

a) het verzoek kan alleen in het Grieks worden ingediend;

b) als algemene regel geldt dat het verzoek schriftelijk moet worden opgesteld. Als er op de plaats waar de rechtbank is gevestigd geen aangewezen advocaten of plaatselijke juridisch adviseurs zonder licentie (dikolavoi) zijn, mag het verzoek mondeling worden ingediend bij een burgerlijke districtsrechtbank. In dat geval moet een verslag worden opgesteld (artikelen 111, 115 en 215, lid 2, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering); en

c) het verzoek mag ook elektronisch worden ingediend mits het met een geavanceerde elektronische handtekening is ondertekend (artikel 117, lid 2, en artikel 119, lid 4, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering; presidentieel decreet 25/2012).

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangigmaking van zaken en zoniet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er zijn geen speciale formulieren voor het instellen van een rechtsvordering. Het dossier omvat de rechtsvordering, indien nodig (dit is niet verplicht voor districtsrechtbanken en conservatoire maatregelen) en indien het schriftelijke bewijsmateriaal door de bij de zaak betrokken partij wordt overgelegd.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

De gerechtskosten worden als volgt betaald: De bij de zaak betrokken partij dient de toepasselijke kosten en heffingen te betalen. De eiser dient dus bij instelling van de rechtsvordering het zegelrecht, de griffierechten en de bijdragen aan verschillende fondsen (bijvoorbeeld het Advocatenfonds [TN], het Sociaal Fonds voor Advocaten van Athene (TPDA) enz.) te betalen. Wanneer en hoe de advocaat moet worden betaald, wordt met de bij de zaak betrokken partij overeengekomen.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Ja, met inachtneming van de voorwaarden van de artikelen 194-204 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (als de betrokkene de gerechtskosten niet kan betalen zonder zijn eigen levensonderhoud en dat van zijn gezin in gevaar te brengen). De volgende documenten zijn vereist: (1) Een verklaring, opgesteld door de burgemeester van de eiser of door de voorzitter van de gemeenschap waarin de eiser woont, met betrekking tot de beroeps-, financiële en gezinssituatie van de eiser, en (2) een verklaring van het hoofd van het belastingkantoor van de plaats waar de eiser woont, met betrekking tot de vraag of hij in de laatste drie jaar een belastingaangifte heeft ingediend voor inkomstenbelasting of enige andere directe belasting, alsmede een controle van de juistheid van de belastingaangifte.

Verdere stappen die in verband met de rechtsvordering moeten worden genomen.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

De rechtsvordering wordt geacht te zijn ingesteld wanneer ze is ingediend bij de griffie van de rechtbank waaraan ze is gericht en wanneer een afschrift ervan aan de verweerder is betekend (artikel 215 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering). De opstelling en indiening van een verslag vormt de bevestiging dat de rechtsvordering is ingesteld. Na indiening van de rechtsvordering bij de bevoegde rechtbank wordt een akte van indiening opgemaakt en wordt een datum voor de behandeling van de zaak vastgesteld om de eiser de details van de indiening te verstrekken.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De datum voor de behandeling van de rechtsvordering wordt door de griffie van de bevoegde rechtbank vastgesteld en de bij de zaak betrokken partij wordt gedagvaard voor elke volgende zitting van de rechtbank of voor elke in de loop van de zaak gestelde handeling. Elke bij de zaak betrokken partij heeft het recht de zitting te bespoedigen. Er wordt ook advies gegeven door de gemachtigde advocaat.

Wat ten slotte alle vragen betreft, is de aanwezigheid van een advocaat bij een rechtbank van tweede aanleg, d.w.z. een hof van beroep, verplicht, zelfs als de aanwezigheid van een wettelijke vertegenwoordiger niet verplicht was bij de bovengenoemde rechtbanken van eerste aanleg in deze specifieke gevallen (vraag 1). Dit geldt uiteraard ook voor zaken die aanhangig zijn gemaakt bij het Helleense Hooggerechtshof voor burgerlijke en strafzaken (Arios Pagos).

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Geschillen kunnen worden opgelost zonder dat een beroep moet worden gedaan op de rechtbank, door middel van “bemiddeling in Spanje”.

Ook nadat een gerechtelijke procedure is ingeleid, kunnen de partijen een beroep doen op bemiddeling.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijn varieert afhankelijk van de zaak. De kwesties van termijnen en verjaring zijn juridisch ingewikkeld en het is raadzaam een advocaat te raadplegen of een juridisch adviesbureau dat informatie over de toegang tot de rechtbank verstrekt.

Als algemene regel en uitsluitend ter illustratie:

1. de verjaringstermijn voor vorderingen betreffende contractuele schulden bedraagt vijf jaar;
2. de verjaringstermijn voor schadeclaims betreffende niet-contractuele schade bedraagt één jaar.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Als u ervoor kiest het geschil via de rechtbank op te lossen, moet u zich wenden tot een rechtbank in deze lidstaat.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie de regels inzake rechtsbevoegdheid onder “rechterlijke bevoegdheid”.

Naargelang van de woonplaats:

Repertorium van gerechtelijke instanties (Directorio de Órganos Judiciales)

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

In dit geval kan de kwestie worden opgelost conform de regels inzake “rechterlijke bevoegdheid”.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Om naar de Spaanse rechter te kunnen stappen, moet u als algemene regel een beroep doen op:

1. een procureur (procurador), en
2. een advocaat die in rechte voor u zal optreden.

Het is niet nodig om een beroep te doen op deze professionals in de volgende gevallen:

1. indien het bedrag dat u vordert, niet meer dan 2 000 euro bedraagt;
2. om de initiële aanvraag in te dienen met betrekking tot een vordering tot betaling zonder maximumbedrag in het kader van een speciale versnelde procedure voor een betalingsbevel, die “monitorio” wordt genoemd, op voorwaarde dat u een documentair bewijs van de schuld levert. In deze gevallen is er geen beperking op het bedrag van de vordering;
3. om dringende maatregelen aan te vragen vóór de aanvang van de rechtszitting. Dit betreft tussentijdse voorlopige maatregelen in vorderingen tot nietigverklaring, scheiding van tafel en bed of echtscheiding. De maatregelen zijn bedoeld om te voorzien in de meest dringende persoonlijke en financiële behoeften van de andere echtgenoot en de kinderen wanneer de andere echtgenoot van plan is om een dergelijke vordering in te stellen (voor alle latere schriftelijke documenten en handelingen zal het wel nodig zijn om een beroep te doen op deze professionals).

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

De aanvraag en de stukken kunnen worden ingediend via een afstandsregistratiesysteem.

Algemeen toegangspunt voor de rechtsbedeling (Punto de Acceso General de la Administración de Justicia)

De aanvraag en de stukken kunnen eveneens worden ingediend bij de griffie (juzgado decano) van de desbetreffende plaats. In dat geval worden ze behandeld door:

1. de referendaris van de gerechtelijke administratie (letrado de la administración de justicia) die verantwoordelijk is voor de griffie en algemene diensten, of
2. de ambtenaar of griffier die onder supervisie staat van de referendaris van de gerechtelijke administratie.

De referendarissen van de gerechtelijke administratie en door hen aangewezen ambtenaren zijn de enige personen die bevoegd zijn om de indieningsdatum en het tijdstip te bevestigen van vorderingen, documenten waarmee een procedure in gang wordt gezet en andere documenten waarvoor dwingende termijnen bestaan.

Burgerlijke vorderingen of handelsvorderingen kunnen niet worden ingediend bij enig ander publiekrechtelijk lichaam, met inbegrip van de dienstdoende rechtbank (juzgado de guardia).

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

In principe moet in gerechtelijke procedures het Spaans worden gebruikt. In de autonome gemeenschappen die hun eigen taal hebben (Catalonië, Valencia, de Balearen, Galicië en Baskenland), mag ook die taal gebruikt worden.

Wie aan de rechtszitting deelneemt, kan zowel het Spaans gebruiken als de taal van de autonome gemeenschap waar de procedure plaatsvindt, zowel in schriftelijke documenten als in mondelinge procedures. Als iemand de autonome taal van de autonome gemeenschap niet machtig is, stelt de rechtbank een tolk aan om voor een vertaling naar het Spaans te zorgen. Een dergelijke aanstelling vindt plaats hetzij indien wettelijk bepaald, hetzij op verzoek van de persoon die claimt dat zijn/haar recht op een eerlijke rechtsbedeling geschonden wordt. Indien iemand anders dan een partij getuigenis aflegt in een andere taal omdat hij geen Spaans of de taal van de autonome gemeenschap spreekt, heeft de partij die deze getuigenis aanbrengt, de verantwoordelijkheid om een tolk te leveren.

De procedure moet steeds schriftelijk worden ingeleid in een document dat bekendstaat als een “vordering” (demanda). Wanneer het gevorderde bedrag niet meer dan 2 000 euro bedraagt, kan dit een gewoon document zijn, dat de volgende gegevens bevat:

1. de persoonsgegevens en het adres van de eiser en de persoonsgegevens en het adres van de tegenpartij, indien deze bekend zijn;
2. wat de eiser precies van de tegenpartij vordert.

Personen die geen vertegenwoordiger voor de rechtsprocedure hebben, kunnen ervoor kiezen om hun contacten met de rechtbank al dan niet elektronisch te laten verlopen. Ze kunnen de door hen gekozen methode op elk moment wijzigen.

Algemeen toegangspunt voor de rechtsbedeling

Alle beoefenaars van juridische beroepen moeten de elektronische of afstandsregistratiesystemen van de rechtbank gebruiken om zowel de initiële aanvraag als de daaropvolgende documenten met betrekking tot de vordering en andere documenten in te dienen, om ervoor te zorgen dat de aangiften authentiek zijn en om op een betrouwbare manier te kunnen aantonen dat documenten volledig zijn verzonden en ontvangen, alsook de datum waarop ze werden verzonden en ontvangen.

De volgende organisaties en personen zijn ook verplicht om de rechtbank via elektronische weg te benaderen:

1. rechtspersonen;
2. verenigingen zonder rechtspersoonlijkheid;
3. eenieder die een beroepsactiviteit uitoefent waarbij het lidmaatschap van een beroepsinstantie verplicht is voor procedures en contacten met de rechtbank die in het kader van hun beroepsactiviteit plaatsvinden;
4. notarissen en griffiers;
5. iedereen die iemand vertegenwoordigt die verplicht is de rechtbank via elektronische weg te benaderen, en
6. ambtenaren, voor procedures en contacten die in het kader van hun ambtstaken plaatsvinden.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er bestaan standaardformulieren en gedrukte documenten voor het indienen van vorderingen voor bedragen van ten hoogste 2 000 euro, en ook voor financiële vorderingen die worden ingediend volgens een speciale procedure voor een betalingsbevel, die “monitorio” wordt genoemd. Er is geen limiet voor het bedrag dat kan worden gevorderd in het kader van deze procedure voor een betalingsbevel, maar u moet de schuld wel met bewijzen aantonen.

Deze formulieren (samen met gebruikershandleidingen) zijn beschikbaar op het internet:

mondelinge procedure (juicio verbal)

procedure voor een betalingsbevel (juicio monitorio)

Ze staan ook ter beschikking van het publiek bij de griffies (decanatos) en de gemeenschappelijke procedurele diensten (servicios comunes procesales) van elk rechtsgebied.

Indien er geen formulier bestaat of indien het niet kan worden gebruikt, moet u een schriftelijke vordering bij de rechtbank indienen. Voor vorderingen lager dan 2 000 euro volstaat een zeer eenvoudig document. Het enige wat erin moet staan, zijn de persoonsgegevens van de aanvrager, de persoonsgegevens van de andere partij, indien bekend, en een precieze omschrijving van het verzoek van de eiser.

Voor vorderingen van meer dan 2 000 euro is het document ingewikkelder en moet dat door een advocaat worden opgesteld, omdat het ook een beschrijving moet bevatten van de feiten van de zaak, de rechtsgronden voor de vordering en een geordende lijst waarin de documenten en ander ingediend bewijsmateriaal duidelijk worden aangegeven.

In beide gevallen moet de initiële vordering vergezeld gaan van alle bewijsstukken ter staving van de vordering, samen met eventuele verslagen van deskundige getuigen of ander bewijsmateriaal met betrekking tot de zaak. Over het algemeen kunnen deze documenten niet later worden ingediend, behoudens in zeer bijzondere gevallen.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Particulieren hoeven geen vergoeding te betalen.

Rechtspersonen (vennootschappen, stichtingen, verenigingen) moeten een vergoeding betalen om een vordering te kunnen indienen bij de burgerlijke rechtbank, rechtbank van koophandel of administratieve geschillenrechtbank en om hoger beroep te kunnen aantekenen tegen een vonnis dat door een rechtbank voor sociale zaken is uitgesproken. Er zijn geen vergoedingen verschuldigd bij strafrechtbanken. Meer informatie vindt u op:

Gerechtskosten (tasas judiciales)

In de autonome gemeenschap Catalonië moeten rechtspersonen (maar niet particulieren) een vergoeding betalen:

Autonome regio Catalonië Vergoeding (tasa)

Er zijn geen standaardtarieven voor erelonen van advocaten. Zowel het niveau van de erelonen als de wijze van betaling worden in onderling overleg met de klant vastgesteld

Er is een standaardtarief voor de vergoedingen die worden aangerekend door procureurs.

Standaardtarieven voor procureurs (arancel procuradores)

De beoefenaars van juridische beroepen vragen in het algemeen een voorafbetaling ter dekking van de initiële kosten, die wordt verrekend met de totale kosten. De procedures worden in fasen verdeeld en de beoefenaars van juridische beroepen kunnen hun cliënten verzoeken het overeenkomstige percentage van de totale vergoedingen aan het begin van elke fase te betalen.

De beoefenaars van juridische beroepen vragen gewoonlijk niet om volledige betaling van de vergoedingen tot de zaak voltooid is.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Personen die kunnen bewijzen dat zij niet over de middelen beschikken om een beroep te doen op de rechtbank, hebben recht op rechtsbijstand.

Rechtsbijstand (Justicia Gratuita) – ministerie van Justitie

Deze middelen worden beoordeeld aan de hand van een index die bekend staat als de index voor het minimuminkomen (IPREM, public base-level income index).

Een particulier wordt geacht onvoldoende middelen te hebben om zich tot de rechtbank te wenden indien zijn jaarlijkse totale gezinsinkomen minder bedraagt dan:

1. tweemaal de IPREM die van toepassing is op het moment dat de aanvraag wordt ingediend, voor particulieren die geen deel uitmaken van een gezinseenheid;
2. tweeënhalf maal de IPREM die van toepassing is op het moment dat de aanvraag wordt ingediend, voor particulieren die deel uitmaken van een gezinseenheid die minder dan vier personen omvat;
3. driemaal de IPREM, voor personen die deel uitmaken van een gezin dat ten minste vier personen omvat.

Voor 2023 bedraagt de jaarlijkse IPREM 7 200,00 euro (twaalf betalingen).

IPREM 2023

Bepaalde organisaties zonder winstoogmerk kunnen ook in aanmerking komen voor rechtsbijstand.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering wordt officieel geacht te zijn ingediend vanaf de datum waarop ze is afgegeven, nadat ze aan de griffie is overgemaakt en nadat er een bevel is uitgevaardigd waarmee de behandeling van de vordering wordt toegestaan, na bevestiging van het feit dat de zaak onder de bevoegdheid van de rechtbank valt.

U wordt op de hoogte gebracht van de beslissing van de rechtbank om de behandeling van de vordering toe te staan en van alle daaropvolgende beslissingen via uw procesvertegenwoordiger, indien u er een hebt. Wanneer een procesvertegenwoordiger niet nodig is, wordt u rechtstreeks op de hoogte gebracht door middel van een aangetekende zending naar het adres dat in de vordering vermeld is.

Indien de vordering een fout bevat waardoor ze niet ter behandeling kan worden toegestaan, stelt de rechtbank u een termijn voor om deze te corrigeren. Indien de fout niet kan worden verholpen, zal de referendaris van de gerechtelijke administratie de rechter informeren, die beslist of hij de vordering al dan niet toestaat.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De partijen worden onmiddellijk op de hoogte gebracht van alle stadia of gebeurtenissen in de procedure, hetzij rechtstreeks, hetzij via hun procesvertegenwoordiger, indien zij er een hebben.

In de regel is er geen tijdschema voor de procedure, maar er zijn termijnen die in acht moeten worden genomen.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Het kan aangewezen zijn alternatieve methoden voor geschillenbeslechting te gebruiken. Voor meer informatie hierover, klik hier.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijnen voor het instellen van een rechtsvordering verschillen van zaak tot zaak. De vraag welke termijnen gelden voor het instellen van een rechtsvordering, kan worden beantwoord door een juridisch adviseur of een burgeradviesbureau.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie "In welk land is de rechtbank bevoegd? - Frankrijk".

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie "In welk land is de rechtbank bevoegd? - Frankrijk".

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie "In welk land is de rechtbank bevoegd? - Frankrijk".

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

• Soms moet u zich vanaf het begin van de procedure in rechte laten bijstaan door een advocaat.

In de regel is het verplicht om zich voor een gecombineerde (regionale en districts)rechtbank (tribunal judiciaire) door een advocaat te laten vertegenwoordigen. Hier zijn echter uitzonderingen op, bijvoorbeeld bij commerciële huurovereenkomsten of zaken die vallen onder de rechter voor geschillen die gaan over woon-/huurbescherming of bescherming op het vlak van consumentenkrediet (juge des contentieux de la protection).

Voor een familierechter (juge aux affaires familiales) is het niet verplicht zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen in zaken die betrekking hebben op de overdracht van het ouderlijk gezag, procedures na een echtscheiding, ouderlijk gezag, de vaststelling van bijdragen in de kosten van een huwelijk, en onderhoudsverplichtingen.

Voor een handelsrechtbank (tribunal de commerce), uitvoeringsrechter (juge de l’exécution), jeugdrechter (juge des enfants), rechtbank voor sociale zaken (tribunal des affaires sociales), arbeidsrechtbank (conseil des prud’hommes) of rechtbanken voor pachtzaken (tribunal paritaire des baux ruraux) is het niet verplicht zich door een advocaat met pleitbevoegdheid te laten vertegenwoordigen.

• In het Franse recht kan een geschil op twee manieren aanhangig worden gemaakt.

Als de procedure moet worden aangespannen door middel van een dagvaarding, mag die enkel door een gerechtsdeurwaarder worden afgegeven. Als de procedure daarentegen kan worden aangespannen door middel van een eenzijdig of gezamenlijk verzoekschrift, hoeft geen gebruik te worden gemaakt van de diensten van een gerechtsdeurwaarder.

Bij verzoeken om conservatoire maatregelen (référés) is het verplicht de rechtsvordering in te stellen door middel van een dagvaarding.

Bij echtscheiding wordt de vordering ingesteld door middel van een dagvaarding of een gezamenlijk verzoekschrift.

Een zaak wordt door een van de ouders, de voogd of de minderjarige zelf aan de rechter van een jeugdrechtbank voorgelegd door middel van een eenvoudig verzoekschrift.

Om een zaak aanhangig te maken bij een uitvoeringsrechter is een dagvaarding verplicht, behalve in zaken betreffende uitvoeringsprocedures in verband met uitzettingsbeslissingen.

Voor de handelsrechtbank heeft de betalingsbevelprocedure die alleen door middel van een verzoekschrift kan worden ingeleid, betrekking op schulden die voortvloeien uit een bankwissel (traite), een wisselbrief (lettre de change), een promesse (billet à ordre) of een document voor de overdracht van schuldvorderingen (bordereau de cession). In andere zaken moet de rechtsvordering door middel van een dagvaarding worden ingesteld.

Voor de arbeidsrechtbank moet de vordering worden ingesteld door middel van een al dan niet aangetekend verzonden verzoekschrift.

Aan een rechtbank voor pachtzaken kunnen zaken middels een verzoekschrift of gerechtsdeurwaardersexploot worden voorgelegd. De partijen kunnen zich ook tot de rechter wenden door middel van een gezamenlijk verzoekschrift, waarin zij hun vorderingen voorleggen aan de rechter. Dit verzoekschrift wordt bij de griffie van de rechtbank ingediend.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Alle verzoeken om informatie moeten worden gericht aan de receptie van elke rechtbank. Daarnaast wordt in de meeste rechtbanken, rechtshuizen (maisons de justice et du droit) en gemeentehuizen/stadhuizen (mairies) gratis juridisch advies aangeboden.

Om een rechtsvordering in te stellen, moet men zich tot de griffie wenden.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Frans is de enige aanvaarde taal. Een tolk mag een partij bijstaan tijdens de zittingen, maar een rechter is niet verplicht een beroep te doen op een tolk als hij de taal van de betrokken partij beheerst.

Vorderingen worden schriftelijk ingesteld.

De huidige regelgeving staat niet toe dat een zaak per fax of e-mail bij een burgerlijke rechtbank aanhangig wordt gemaakt.

Sinds begin 2021 kan een zaak wel on line aanhangig worden gemaakt op het portaal voor rechtzoekenden (Portail du justiciable). Dit betreft het optreden als civiele partij na ontvangst van een “bericht aan het slachtoffer” (avis à victime) van de rechtbank, verzoekschriften aan de voogdijrechter (juge des tutelles) betreffende het beheer van maatregelen ter bescherming van meerderjarigen en het bij een familierechter aanhangig maken van een zaak door middel van een verzoekschrift in procedures zonder verplichte vertegenwoordiging door een advocaat.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er zijn CERFA-fomulieren (Centre d’enregistrement et de révision des formulaires administratifs, centrum voor registratie en herziening van administratieve formulieren) om zaken middels verzoekschriften aanhangig te maken bij rechtbanken. Het dossier moet informatie bevatten over de eiser en de tegenpartij alsmede alle documenten die betrekking hebben op het onderwerp van de zaak. Deze documenten moeten naargelang van de zaak worden ingediend bij de griffie wanneer de vordering wordt ingesteld of bij de rechter op het moment van de zitting.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

De toegang tot de rechtspraak in eerste aanleg is kosteloos. Bij het instellen van een rechtsvordering zijn in de regel geen kosten aan de staat verschuldigd. Een uitzondering hierop zijn rechtsvorderingen die worden ingesteld bij handelsrechtbanken, waar vaste gerechtskosten worden aangerekend.

De kosten vertegenwoordigen de kosten die door het voeren van de procedure ontstaan. Het gaat hierbij onder meer om getuigenvergoedingen, de vergoeding van deskundigen en de kosten van gerechtsdeurwaarders en advocaten naast hun honorarium. Sommige kosten moeten aan het begin of in de loop van de procedure worden betaald. Aan het eind van de procedure zal de rechter de kosten doorgaans ten laste leggen van de verliezende partij, tenzij die partij rechtsbijstand ontvangt.

De honoraria van advocaten zijn onderworpen aan een honorariumovereenkomst met hun cliënt. Advocaten kunnen een voorschot verlangen, dat wil zeggen een bedrag dat vóór of tijdens de opdracht als voorschot door de cliënt wordt betaald.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Ja, als de middelen van een persoon die om rechtsbijstand verzoekt niet hoger zijn dan een bepaald plafond, komt die persoon in aanmerking voor rechtsbijstand (dit plafond, dat jaarlijks wordt herzien, bedroeg in 2020 1 043 EUR voor volledige rechtsbijstand en 1 564 EUR voor gedeeltelijke rechtsbijstand). De plafonds kunnen worden gewijzigd naargelang van de gezinssituatie van de eiser (zie “Rechtsbijstand – Frankrijk”).

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

De rechtsvordering wordt ingesteld:

• door indiening van een afschrift van de dagvaarding bij de griffie van de rechtbank;
• door indiening of inschrijving van het verzoekschrift bij de griffie van de rechtbank.

De eisers ontvangen geen bevestiging van de geldigheid van hun rechtsvordering.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De griffie kan informatie verstrekken over de voortgang van de procedure en kan de vastgestelde datum van de zitting meedelen.

Links

Website van het ministerie van Justitie

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Partijen kunnen een geschil door de rechter laten beslechten, maar er bestaan ook buitengerechtelijke methoden voor geschillenbeslechting. In de Republiek Kroatië omvatten dergelijke methoden arbitrage, bemiddeling en gerechtelijke acties in bredere zin die gericht zijn op het bereiken van een gerechtelijke schikking.

Bemiddeling in burgerlijke, handels-, arbeids- en andere geschillen met betrekking tot rechten die de partijen vrijelijk kunnen uitoefenen, wordt geregeld door de bemiddelingswet (Zakon o mirenju, staatsblad van de Republiek Kroatië (Narodne novine) nr. 18/11). Onder bemiddeling wordt verstaan elke procedure, ongeacht de gebruikte naam (bemiddeling, intermediatie, schikking), waarbij de partijen ernaar streven hun geschil op te lossen door tot een onderlinge overeenkomst te komen, dat wil zeggen door het bereiken van een wederzijds aanvaardbare overeenkomst die aansluit bij hun behoeften en belangen, met de hulp van een neutrale derde, namelijk één of meer bemiddelaars (intermediair, bemiddelaar, mediator) die de partijen helpen tot een schikking te komen, zonder bevoegdheid om een bindende oplossing op te leggen. Bemiddeling vindt plaats op een door de partijen overeengekomen wijze. De procedure wordt gekenmerkt door haar facultatieve, vrijwillige, consensuele, informele en vertrouwelijke karakter en door de autonomie en gelijkwaardigheid van de partijen in de procedure.

Arbitrage daarentegen is een proces dat voor een arbitragehof wordt gevoerd, ongeacht of het werk ervan wordt verricht door een rechtspersoon dan wel door het orgaan van een rechtspersoon die/dat de werkzaamheden van arbitragehoven organiseert en uitvoert. Arbitrage is een vrijwillige, snelle, efficiënte, niet-openbare wijze van geschillenbeslechting waarbij de partijen kunnen regelen wie als rechter zal optreden mocht een geschil ontstaan, waar de arbitrage zal plaatsvinden, welke materieel en procesrecht van toepassing zal zijn en in welke taal of talen de arbitrage zal worden gevoerd. De beslissing van een arbitragehof over de feiten van de zaak heeft kracht van gewijsde.

In het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Zakon o parničnom postupku, Narodne novine nrs. 53/91, 91/92, 112/99, 129/00, 88/01, 117/03, 88/05, 2/07, 84/08, 96/08, 123/08, 57/11, 25/13, 89/14 en 70/19, hierna “wetboek” genoemd) is bepaald dat een rechtbank, rekening houdend met alle omstandigheden van het geval, met name de belangen van de partijen en van de derden met wie zij betrekkingen hebben, de duur van hun betrekkingen en hun onderlinge vertrouwen, een beslissing kan geven tijdens of buiten een hoorzitting waarbij de partijen wordt gelast om binnen acht dagen een bemiddelingsprocedure in te leiden of wordt voorgesteld dat zij het geschil in een bemiddelingsprocedure oplossen. Voorts brengt de rechtbank de partijen tijdens de voorafgaande hoorzitting op de hoogte van het feit dat zij hun geschil door een gerechtelijke schikking of een bemiddelingsprocedure kunnen oplossen en licht zij deze mogelijkheden toe.

In bepaalde gevallen (de instelling van een rechtsvordering tegen de Republiek Kroatië) is de persoon die voornemens is een dergelijke rechtsvordering in te stellen, verplicht om voorafgaand aan de instelling ervan contact op te nemen met het openbaar ministerie dat territoriaal en materieel bevoegd is om de staat te vertegenwoordigen voor een rechtbank waar een rechtsvordering tegen de Republiek Kroatië zal worden ingesteld en te verzoeken om een minnelijke schikking van het geschil, behalve in gevallen waarin in specifieke regelgeving een termijn voor de indiening van een verzoek is vastgesteld. Het verzoek om een minnelijke schikking van een geschil moet alle informatie bevatten die nodig is voor een standaardverzoek bij de rechtbank.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijn waarbinnen een rechtsvordering moet worden ingesteld, hangt af van het type rechtsvordering en de juridische aard ervan. Zo is er bijvoorbeeld voor de rechtsbescherming van arbeidsgerelateerde rechten een termijn van vijftien dagen waarbinnen de werknemer bij de bevoegde rechter een verzoek tot bescherming van het geschonden recht moet indienen, na een verzoek tot bescherming van zijn rechten bij de werkgever te hebben ingediend, behalve in geval van een vordering tot schadevergoeding of een andere geldvordering die voortvloeit uit de arbeidsverhouding.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Ja. In de Republiek Kroatië beslissen de rechtbanken in burgerlijke procedures binnen de grenzen van hun bij wet vastgestelde materiële bevoegdheid en wordt de rechterlijke macht uitgeoefend door gewone en gespecialiseerde rechtbanken en het Hooggerechtshof van de Republiek Kroatië (Vrhovni sud Republike Hrvatske).

De gewone gerechten zijn de gemeentelijke (općinski sudovi) en de districtsrechtbanken (županijski sudovi). De gespecialiseerde gerechten zijn de handelsrechtbanken (trgovački sudovi), administratieve rechtbanken (upravni sudovi) en politierechtbanken (prekršajni sudovi) en de hoge handelsrechtbank van de Republiek Kroatië (Visoki trgovački sud Republike Hrvatske), hoge administratieve rechtbank van de Republiek Kroatië (Visoki upravni sud Republike Hrvatske) en hoge politierechtbank van de Republiek Kroatië (Visoki prekršajni sud Republike Hrvatske).

De hoogste rechtbank van de Republiek Kroatië is het Hooggerechtshof van de Republiek Kroatië.

De wet kan andere gewone en gespecialiseerde rechtbanken instellen op basis van hun materiële bevoegdheid of op basis van bepaalde rechtsgebieden.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

De algemene regel is dat de bevoegde rechtbank de rechtbank met algemene territoriale bevoegdheid voor de verweerder is, dat wil zeggen de rechtbank die bevoegd is voor het gebied waar de verweerder zijn vaste woonplaats heeft. Als de verweerder geen vaste woonplaats in de Republiek Kroatië heeft, is de rechtbank met algemene territoriale bevoegdheid die welke bevoegd is voor het gebied waar de verweerder zijn tijdelijke verblijfplaats heeft.

Als de verweerder naast zijn vaste woonplaats ook een tijdelijke verblijfplaats op een andere locatie heeft en uit de omstandigheden kan worden afgeleid dat hij daar gedurende een langere periode zal verblijven, is de rechtbank van de plaats van de tijdelijke verblijfplaats algemeen territoriaal bevoegd.

Voor de beslechting van geschillen tegen een Kroatische burger die permanent in het buitenland verblijft waar hij gedetacheerd is om er voor een nationale autoriteit of rechtspersoon te werken, ligt de algemene territoriale bevoegdheid bij de rechtbank die bevoegd is voor het gebied waar zijn laatst bekende vaste woonplaats in de Republiek Kroatië gelegen is.

Bij geschillen met internationale elementen is een rechtbank in de Republiek Kroatië bevoegd voor het proces als dit uitdrukkelijk in de wet of in een internationaal verdrag is vastgelegd. Als in de wet of in een internationaal verdrag niet uitdrukkelijk is bepaald dat een Kroatische rechtbank bevoegd is voor een specifiek type geschil, dan is een Kroatische rechtbank bevoegd voor de beslechting ervan indien dat voortvloeit uit de wettelijke bepalingen betreffende de territoriale bevoegdheid van rechtbanken in de Republiek Kroatië.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Het voorgaande hangt af van het type geschil en de bepalingen van het wetboek inzake territoriale en materiële bevoegdheid.

De waarde van het onderwerp van geschil is geen afzonderlijk criterium dat van invloed is op de territoriale of materiële bevoegdheid van de rechtbanken in de Republiek Kroatië.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Volgens de huidige organisatie van de burgerlijke rechtsvordering zoals die in het wetboek is uiteengezet, kan elke partij – natuurlijke of rechtspersoon – er vrij voor kiezen om in de procedure zichzelf te vertegenwoordigen dan wel zich door een tussenpersoon (gewoonlijk een advocaat) te laten vertegenwoordigen, tenzij in het wetboek anders is bepaald.

Artikel 91 van het wetboek beperkt echter in belangrijke mate het recht van de partijen om zichzelf te vertegenwoordigen: als in geschillen met betrekking tot eigendomsvorderingen het betwiste bedrag hoger is dan 50 000,00 HRK, mogen vertegenwoordigers van rechtspersonen alleen personen zijn die voor het rechtbankexamen zijn geslaagd.

Bovendien is in artikel 91 a van het wetboek bepaald dat partijen slechts een verzoek om toestemming voor heroverweging of een verzoek om heroverweging mogen indienen via hun vertegenwoordiger, dat wil zeggen een advocaat. In gevallen waarin de partijen voor het rechtbankexamen zijn geslaagd, mogen zij zelf deze verzoeken indienen, of hun vertegenwoordigers, die bevoegd zijn om hen te vertegenwoordigen krachtens de bepalingen van het wetboek of een andere wet en geen advocaat zijn, indien zij voor het rechtbankexamen zijn geslaagd.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Burgerlijke procedures worden ingeleid door een rechtsvordering in te stellen bij een bevoegde rechter, rechtstreeks bij de griffie van de rechtbank, per post of telegrafisch.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Burgerlijke procedures worden gevoerd in het Kroatisch met gebruik van het Latijnse schrift, tenzij in afzonderlijke rechtbanken een andere taal of een ander schrift wordt gebruikt.

Partijen en andere deelnemers in de procedure moeten hun rechtsvorderingen, klachten en andere zaken bij de rechtbank indienen in het Kroatisch en met gebruik van het Latijnse schrift.

Een rechtsvordering kan rechtstreeks bij de griffie van de rechtbank, per post of telegrafisch, worden ingesteld. De meeste rechtsvorderingen worden ofwel rechtstreeks bij de griffie, ofwel per post ingesteld.

De wet op de burgerlijke rechtsvordering voorziet in de mogelijkheid om documenten elektronisch in te dienen. Elektronisch ingediende documenten moeten worden ondertekend met een geavanceerde elektronische handtekening overeenkomstig bijzondere wetgeving.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangigmaking van zaken en zoniet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Formulieren worden alleen gebruikt voor Europese procedures voor geringe vorderingen. Meer informatie hierover is te vinden in de brochure “Geringe vorderingen – Republiek Kroatië”.

In het wetboek op de burgerlijke rechtsvordering is bepaald dat het verzoekschrift het volgende moet bevatten: een specifieke vordering met betrekking tot de grond van de zaak en incidentele vorderingen, de feiten waarop de verzoeker de vordering baseert, het bewijsmateriaal ter staving van die feiten en andere informatie die bij elk verzoekschrift moet worden gevoegd (artikel 106 van het wetboek).

Elke indiening, met inbegrip van verzoekschriften, moet de volgende gegevens bevatten: de naam van de rechtbank, de naam en de vaste woonplaats of tijdelijke verblijfplaats van de partijen, hun wettelijke vertegenwoordigers en gemachtigden, in voorkomend geval het persoonlijke identificatienummer van de indienende partij, het onderwerp van het geschil en de handtekening van de indienende partij.

Aan het einde van het ingediende document ondertekent de partij of haar vertegenwoordiger het document.

Als de verklaring een vordering bevat, moet de partij in het ingediende document de feiten waarop zij haar vordering baseert en, indien nodig, het bewijsmateriaal vermelden.

De rechter gaat verder met de grond van de rechtsvordering, zelfs als de verzoeker de rechtsgronden van het verzoek niet heeft vermeld; als de verzoeker de rechtsgronden wel heeft opgegeven, is de rechter daar niet aan gebonden.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

De partijen moeten de gerechtskosten betalen die zijn vastgelegd in de wet inzake de gerechtskosten (Zakon o sudskim pristojbama, Narodne novine nr. 118/18).

De in de voornoemde wet voorgeschreven gerechtskosten gelden voor personen op wier verzoek of in wier belang bepaalde door de wet voorgeschreven handelingen worden gesteld.

Tenzij in de genoemde wet anders is bepaald, worden er gerechtskosten aangerekend:

• voor indieningen (verzoekschriften, rechtsmiddelen, verzoeken om tenuitvoerlegging enz.): op het moment van indiening en voor indieningen die worden vastgelegd – wanneer de vastlegging klaar is;
• voor verweerschriften: na de definitieve beëindiging van de procedure voor elke partij, in verhouding tot haar succes in de zaak;
• voor transcripties van de rechtbank: op verzoek;
• voor rechterlijke beslissingen: wanneer een afschrift van de beslissing aan de partij of haar vertegenwoordiger wordt betekend;
• voor erfrechtverklaringen: wanneer deze definitief worden;
• in procedures betreffende gedwongen vereffening, faillissement en liquidatie: bij bekendmaking van een beslissing over de definitieve verdeling of van een beslissing tot goedkeuring van de gedwongen vereffening;
• voor andere rechtsvorderingen: wanneer zij worden gevraagd of wanneer een zaak bij de rechtbank aanhangig wordt gemaakt.

De algemene regel voor de betaling van de kosten van een gerechtelijke procedure is dat de partij die de zaak in haar geheel verliest, de kosten van de andere partij en de interveniënt in de procedure moet betalen. De interveniënt van de partij die de zaak verliest, moet de door haar veroorzaakte kosten van de procedure betalen.

De kosten van vertegenwoordiging door advocaten, de honoraria van advocaten en de vergoeding van hun kosten worden geregeld door de wet op de advocatuur (Zakon o odvjetništvu, Narodne novine nrs. 9/94, 117/08 vertaling, 50/09, 75/09 en 18/11, 126/21).

Een advocaat heeft recht op een honorarium voor juridische diensten en op vergoeding van de kosten die hij in verband met het verrichte werk heeft gemaakt, op basis van de door de orde van advocaten vastgestelde en door de minister van Justitie goedgekeurde tarieven, en advocaten sturen hun cliënt een factuur wanneer zij in opdracht van de cliënt diensten uitvoeren. In geval van annulering of herroeping van de volmacht reikt de advocaat een factuur uit binnen 30 dagen na de dag waarop de volmacht werd geannuleerd of herroepen.

In vermogensrechtelijke zaken mogen advocaten met hun cliënt een vergoeding voor hun werk overeenkomen die in verhouding staat tot hun succes in de procedure, dat wil zeggen in de juridische acties die zij namens hun cliënt ondernemen, in overeenstemming met het officiële tarief. Een dergelijke overeenkomst is slechts geldig als ze schriftelijk is gesloten.

In vermogensrechtelijke zaken kunnen partijen hun relatie met hun advocaat dus in een schriftelijke overeenkomst regelen.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Indien een partij professionele rechtsbijstand nodig heeft, kan zij zich voor juridisch advies wenden tot advocaten die, overeenkomstig artikel 3 van de wet op de advocatuur, in de Republiek Kroatië gemachtigd zijn om alle vormen van rechtsbijstand te verlenen, met name het verstrekken van juridisch advies, het voorbereiden van rechtsvorderingen, klachten, moties, verzoeken, aanvragen, buitengewone rechtsmiddelen en andere memories, alsmede het vertegenwoordigen van partijen.

Bovendien hebben partijen de mogelijkheid om gebruik te maken van kosteloze rechtsbijstand. In de wet inzake kosteloze rechtsbijstand (Zakon o besplatnoj pravnoj pomoći, Narodne novine nrs. 143/13 en 98/19) is de mogelijkheid vastgelegd om gratis rechtsbijstand te verlenen aan burgers die zelf geen rechtsbijstand kunnen krijgen, maar deze wel nodig hebben. Informatie over kosteloze rechtsbijstand in de Republiek Kroatië is te vinden op de website https://pravosudje.gov.hr/besplatna-pravna-pomoc/6184

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een burgerlijke procedure wordt ingeleid door een rechtsvordering in te stellen en deze aan de verweerder te laten betekenen.

Na ontvangst van een rechtsvordering worden voorbereidingen voor het proces getroffen.

Deze voorbereidingen omvatten onder meer een voorafgaand onderzoek van de rechtsvordering. Als de rechtsvordering niet duidelijk is of als ze niet alles bevat wat nodig is om er gevolg aan te geven, zal de rechtbank de indiener ervan gelasten om het ingediende document te corrigeren, dat wil zeggen te wijzigen overeenkomstig de verstrekte instructies, en zal de rechtbank het ingediende document terugsturen met het oog op de correctie of wijziging ervan.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De partijen, hun advocaten en vertegenwoordigers worden door de medewerker van de griffie op de hoogte gebracht van de voortgang van de zaak op basis van de informatie in het register en het dossier.

De informatie is beperkt tot gegevens met betrekking tot het stadium van de procedure en de alleensprekende rechters, kamervoorzitters, raadsleden en juridisch secretaressen/secretarissen die de zaak behandelen.

Bij het verstrekken van informatie is het verboden verklaringen af te leggen over de juistheid van individuele gerechtelijke acties en over de waarschijnlijke uitkomst van de procedure.

Informatie kan telefonisch, per e-mail en per post worden verstrekt.

Als voor de betrokken zaak de dienst voor openbare toegang tot basisinformatie over rechtszaken (dienst “e-Predmet”) wordt gebruikt, kunnen de partijen via het internet toegang krijgen tot informatie over de voortgang van de procedure en over alleensprekende rechters, kamervoorzitters, raadsleden en juridisch secretaressen/secretarissen die de zaak behandelen.

De termijnen voor verschijning voor de rechter en andere stappen die door partijen of de rechter worden ondernomen, zijn in het wetboek voorgeschreven.

Meer informatie over de termijnen en de soorten termijnen is te vinden in het informatiepakket “Proceduretermijnen – Republiek Kroatië”.

Let op: de oorspronkelijke versie van deze pagina () is onlangs gewijzigd. Aan de vertaling in het Nederlands wordt momenteel gewerkt.

Hoe breng ik een zaak voor de rechter? - Italië

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Het Italiaanse rechtssysteem waarborgt dat u uw recht kunt halen bij de rechter.

In sommige zaken dient u echter eerst bemiddeling te proberen, met de hulp van uw advocaat, en kunt u pas gerechtelijke stappen ondernemen wanneer bemiddeling is mislukt: dit geldt met name voor geschillen met betrekking tot het appartementsrecht, eigendomsrechten, de verdeling van vermogensbestanddelen, erfopvolging, familieovereenkomsten, huur of pacht, bruikleen, pachtovereenkomsten, vorderingen tot schadevergoeding wegens medische fouten, laster in de pers of andere media alsmede geschillen in verband met verzekeringen, bankzaken en financiële contracten.

Een andere mogelijkheid is arbitrage, waarbij het geschil wordt beslecht door een door de partijen in het geschil aangewezen private scheidsrechter of arbiter. Gebruik van arbitrage in plaats van gerechtelijke stappen moet door de betrokken partijen zijn overeengekomen.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Afhankelijk van het soort vordering gelden er specifieke termijnen. De standaardtermijn bedraagt 10 jaar; voor bepaalde soorten vorderingen gelden echter kortere termijnen (artikelen 2934–2961 van het Italiaanse burgerlijk wetboek).

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Voor een definitieve uitspraak ter beslechting van een geschil dient men zich tot de rechter te wenden. Welke rechtbank bevoegd is, wordt bepaald door het soort geschil en de nationale en EU-regels inzake de rechterlijke bevoegdheid.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Gewoonlijk is de bevoegde rechtbank de rechtbank van de plaats waar de verweerder is gevestigd; op grond van de territoriale bevoegdheid wordt het zogeheten gewone forum voor natuurlijke personen vastgesteld (foro generale delle persone fisiche). Afhankelijk van de waarde of de aard van het geschil is het mogelijk dat een bepaalde rechterlijke instantie bevoegd is in het gebied in kwestie (de vrederechter (giudice di pace), of de algemene rechtbank (tribunale) in een enkelvoudige of meervoudige kamer), of een rechtbank buiten het gewone forum voor natuurlijke personen (in dat geval is er sprake van dwingende territoriale bevoegdheid (competenza per territorio inderogabile)).

Zie het informatieblad over ‘Rechterlijke bevoegdheid’.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Rechtsvorderingen betreffende roerende zaken die een waarde hebben van ten hoogste 5 000 EUR moeten worden ingesteld bij de vrederechter (giudice di pace). De vrederechter is tevens bevoegd voor rechtsvorderingen die een waarde hebben van ten hoogste 20 000 EUR en betrekking hebben op de vergoeding van schade veroorzaakt door bewegingen en verplaatsingen van voertuigen en boten. Rechtsvorderingen die een hogere waarde hebben worden behandeld door de algemene rechtbank (tribunale) in een enkelvoudige kamer. Bepaalde zaken worden ongeacht hun waarde toegewezen aan de vrederechter (artikel 7, lid 3, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering), de enkelvoudige kamer (artikel 409 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering) of de meervoudige kamer (artikel 50 bis van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering).

Zie het informatieblad over ‘Rechterlijke bevoegdheid’.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

In het algemeen dient u zich door een raadsman te laten bijstaan: procesvertegenwoordiging is verplicht (obbligo di difesa tecnica). Dit geldt niet voor vorderingen voor kleine bedragen (vorderingen met een waarde van 1 100 EUR of minder worden behandeld door de vrederechter) of als u zelf een bevoegd jurist bent (artikel 86 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering).

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Het verzoekschrift moet zijn gericht aan de wederpartij en worden neergelegd ter griffie van de bevoegde rechtbank.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Mondelinge verzoeken zijn alleen mogelijk in bij de vrederechter ingestelde vorderingen (artikel 316 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering). In alle andere gevallen dienen verzoekschriften schriftelijk te worden ingediend, gesteld in de Italiaanse taal. Het verzoekschrift kan niet per fax of e-mail worden verzonden.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er zijn geen standaardformulieren; in het verzoekschrift dienen de partijen, de rechtbank, het onderwerp en het opschrift te zijn vermeld.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Bij de indiening van het verzoekschrift dient een griffierecht te worden betaald, waarvan de hoogte afhankelijk is van de hoogte van de vordering (eenmalig griffierecht als bedoeld in de eenvormige wet inzake de gerechtskosten, presidentieel decreet nr. 115/2002).

De hoogte van het honorarium van de raadsman en de termijn waarbinnen dit wordt betaald zijn afhankelijk van uw afspraken met de persoon in kwestie.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Zowel Italiaanse als buitenlandse onderdanen kunnen een beroep doen op rechtsbijstand indien zij voldoen aan de wettelijke vereisten inzake persoonlijk inkomen (eenvormige wet inzake de gerechtskosten, presidentieel decreet nr. 115/2002).

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

De rechtsvordering wordt geacht te zijn ingesteld:

• wanneer de verweerder is gedagvaard middels een exploot van dagvaarding gericht aan de andere partij (atto di citazione);
• wanneer deze is neergelegd ter griffie van de rechtbank in geval van een aan de rechtbank gericht verzoekschrift (ricorso).

De rechtbank buigt zich pas over de vraag of de zaak op genoegzame wijze is voorgelegd wanneer de zaak voorkomt en beide partijen kunnen worden gehoord.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De termijn van verschijning en de tijdstippen van andere door de partijen of de rechter te ondernemen stappen zijn vastgesteld in het wetboek van burgerlijke rechtsvordering. Elke rechtbank past deze regels toe in de verschillende fasen van de procedure of stelt een algemeen tijdschema vast voor de procedure (artikel 81 bis van het besluit tot uitvoering van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering).

Bijlagen

bringing a case to court articles Code of Civil Procedure (84 Kb) (een zaak voor de rechter brengen, artikelen van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering)

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Er bestaan alternatieven. Zo kan het geschil bijvoorbeeld ook worden opgelost middels buitengerechtelijke beslechting, arbitrage of door gebruik te maken van het mediationmechanisme dat beschreven wordt in de wet inzake bepaalde aspecten van bemiddeling/mediation in civiele zaken 159(I)/2012.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Ja. De wet inzake verjaring 66(I)/2012 bepaalt dat een zaak niet bij een rechtbank aanhangig kan worden gemaakt als er vanaf de datum van voltooiing van de grondslagen van de eis tien (10) jaar zijn verstreken, tenzij anders bepaald bij wet, zoals in de onderstaande gevallen.

Als een eis betrekking heeft op onrechtmatige daden, contracten, wissels, cheques, promessen enz., kan er na een periode van zes (6) jaar vanaf de datum van voltooiing van de grondslagen van de eis geen zaak meer aanhangig worden gemaakt.

Als een eis betrekking heeft op schadevergoeding wegens nalatigheid, hinder of niet‑nakoming van institutionele plichten, kan er na een periode van drie (3) jaar vanaf de datum van voltooiing van de grondslagen van de eis geen zaak meer aanhangig worden gemaakt. Deze termijn kan binnen twee (2) jaar na de vervaldatum door de rechtbank worden verlengd als een eis betrekking heeft op schadevergoeding wegens lichamelijk letsel en/of overlijden als gevolg van een civielrechtelijk misdrijf.

De verjaring voor het aanhangig maken van een zaak in verband met het eigendom van een overleden persoon, ongeacht de omvang van diens aandeel in dat eigendom, een legaat of de geldigheid van een testament vervalt acht (8) jaar na de datum van overlijden.

De verjaring voor het aanhangig maken van een zaak in verband met een hypotheek of een pand vervalt twaalf (12) jaar na de datum van voltooiing van de grondslagen van de eis.

Als een zaak betrekking heeft op een uitspraak van de rechtbank kan er na een periode van vijftien (15) jaar na de datum waarop de definitieve uitspraak is gedaan geen zaak meer aanhangig worden gemaakt.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Als de grondslagen van de zaak of de afdwingbare rechten in de Republiek Cyprus of op het grondgebied dat geacht wordt tot de Republiek Cyprus te behoren zijn ontstaan of als de grondslagen van de eis van een dusdanige aard zijn dat een rechtbank van de Republiek Cyprus ter zake bevoegd is, moet u zich tot een rechtbank van de Republiek Cyprus wenden.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

In het geval van een civiel geschil moet u zich wenden tot de districtsrechtbank van het district waar:

• de grondslagen van de zaak geheel of gedeeltelijk zijn ontstaan;
• de verweerder, of een van de verweerders, ten tijde van het aanhangig maken van de zaak woonde of werkte;
• de Sovereign Base Area zich bevindt, mits alle partijen in de zaak Cypriotische onderdanen zijn en de grondslagen van de zaak geheel of gedeeltelijk in de Sovereign Base Areas zijn ontstaan of de verweerder (of een van de verweerders) daar woont of werkt;
• de Sovereign Base Area zich bevindt, mits de grondslagen van de zaak geheel of gedeeltelijk in de Sovereign Base Area zijn ontstaan door het gebruik van een motorvoertuig door een persoon die op grond van artikel 3 van de wet inzake motorvoertuigen (WA-verzekering) verzekerd was, of verzekerd had moeten zijn;
• de Sovereign Base Area zich bevindt, mits de grondslagen van de zaak geheel of gedeeltelijk in de Sovereign Base Area zijn ontstaan door een arbeidsongeval of een beroepsziekte die tijdens zijn/haar werkverband is ontstaan door schuld van de werkgever waarvoor hij/zij op grond van artikel 4 van de wet inzake motorvoertuigen (WA-verzekering) verzekerd was, of verzekerd had moeten zijn;
• zich het eigendom bevindt dat het voorwerp vormt van een zaak met betrekking tot de verdeling of verkoop van onroerende zaken of alle andere zaken die met die onroerende zaken samenhangen.

Als het geschil een arbeidsgeschil betreft waarin een schadevergoeding van maximaal twee jaarsalarissen wordt geëist, moet u zich wenden tot de rechtbanken voor arbeidsgeschillen van het district waar het geschil is ontstaan of, bij ontstentenis daarvan, van het district waar de verzoeker zijn/haar gebruikelijke of vaste verblijfplaats heeft. In andere gevallen dient u zich tot de bevoegde districtsrechtbank te wenden.

In het geval van een geschil in verband met de verhuur van onroerende zaken, ligt de bevoegdheid bij de rechtbank voor huurgeschillen in het district waar de onroerende zaak is gelegen.

In het geval van een familierechtelijk geschil (bijv. echtscheiding, eigendomsgeschillen enz.), moet u zich wenden tot de familierechtbank, en dan in het bijzonder tot de familierechtbank van het district waar een van de partijen woont of werkt, of in het geval van een geschil waarbij een minderjarig kind is betrokken tot de familierechtbank van het district waar het minderjarige kind of de verweerder woont.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie het antwoord op vraag 4.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

U kunt zelf een zaak aanhangig maken. De wet schrijft niet voor dat iemand door een advocaat of andere bemiddelaar vertegenwoordigd moet worden (behalve in het geval van een minderjarig of handelingsonbekwaam persoon, zoals in de desbetreffende wetgeving wordt omschreven).

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

De benodigde gerechtelijke documenten voor het inleiden van de zaak (dagvaarding, aanvraag tot aanhangigmaking enz.) moeten bij de griffie van de bevoegde rechtbank worden ingediend.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De aanvraag dient schriftelijk in het Grieks te worden ingediend. Via e-mail of fax ingediende aanvragen (of andere gerechtelijke documenten) worden niet geaccepteerd.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

De dagvaarding voor het aanhangig maken van een zaak moet in het geval van een algemeen bekrachtigde dagvaarding worden opgesteld in overeenstemming met formulier 1 van de regels voor civiele procedures of in het geval van een specifiek bekrachtigde dagvaarding in overeenstemming met formulier 2.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Ja, u moet een zegelrechtvergoeding betalen. Deze vergoeding dient betaald te worden na registratie van het document waarvoor de vergoeding betaald moet worden.

Of u de advocaat vooraf betaalt, hangt af van de overeenkomst die u met uw advocaat heeft gesloten.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Ja, wanneer de gerechtelijke procedure bij de familierechtbank aanhangig wordt gemaakt of in het geval van procedures die betrekking hebben op grensoverschrijdende geschillen of asielzoekers, vluchtelingen of illegale onderdanen uit derde landen, mits het verzoek om rechtshulp is goedgekeurd.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Vanaf het moment dat de zaak geregistreerd is. In het geval van een ongeldige of te late registratie of eender welk ander probleem met betrekking tot de registratie van de zaak ontvangt u feedback van de bevoegde griffie.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Informatie over roosters en het verschijnen voor de rechtbank wordt in een later stadium verstrekt.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

In Letland kunnen partijen een geschil aan de rechter voorleggen of, als ze een arbitrageovereenkomst hebben gesloten, aan een arbitrage-instantie, met uitzondering van bepaalde geschillen die niet aan arbitrage kunnen worden onderworpen.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijnen voor het aanhangig maken van een geschil verschillen van geval tot geval. Voor vragen over termijnen kunt u zich wenden tot een advocaat of overheidsinstelling.

In het burgerlijk wetboek zijn verscheidene algemene termijnen vastgesteld. Die termijnen zijn mede afhankelijk van het voorwerp van de vordering en de feiten en omstandigheden waarop de vordering is gebaseerd en worden per zaak bepaald, waarbij rekening wordt gehouden met het volgende:

Familierecht

Vorderingen die voortvloeien uit een verlovingscontract, moeten worden ingesteld binnen een jaar vanaf de dag dat de verloving wordt ontbonden of door een van de partijen wordt verbroken dan wel, in het geval dat de verloofde op dat moment zwanger is, vanaf de dag dat het kind wordt geboren, indien de verloving op dat moment al is ontbonden of door een van de partijen is verbroken.

Huwelijksvermogensrechtelijke vorderingen van de ene echtgenoot tegen de andere in verband met een transactie die door laatstgenoemde is verricht, moeten worden ingesteld binnen een jaar vanaf de dag van de transactie.

De echtgenoot van de moeder van een kind kan het vermoeden van vaderschap betwisten binnen twee jaar vanaf de dag dat hij ontdekt dat hij niet de vader van het kind is. Ook de moeder van een kind kan een vermoeden van vaderschap betwisten. Een kind kan een vermoeden van vaderschap ook zelf betwisten. Het kind moet dit doen binnen twee jaar nadat het meerderjarig is geworden.

Vorderingen tot betwisting van de erkenning van het vaderschap moeten worden ingesteld binnen twee jaar nadat de betrokkene kennis heeft gekregen van omstandigheden die het vaderschap uitsluiten of, wanneer het kind de vordering instelt, nadat het kind meerderjarig is geworden.

Vorderingen die voortvloeien uit de rechtsbetrekking tussen een voogd en zijn pupil, moeten worden ingesteld binnen een jaar nadat de pupil meerderjarig is geworden of nadat zich andere in het recht omschreven omstandigheden hebben voorgedaan.

Goederenrecht

Vorderingen wegens inbreuk op of ontneming van eigendom moeten worden ingesteld binnen een jaar nadat de benadeelde partij van de inbreuk of de ontneming kennis heeft gekregen.

Vorderingen tegen een persoon die eigendom van een ander in bezit heeft dat door verjaring zijn eigendom kan worden, moeten worden ingesteld binnen tien jaar nadat de eigenaar kennis heeft gekregen van het feit dat de betreffende persoon zijn eigendom in bezit heeft genomen.

Vorderingen van een nieuwe eigenaar die voortvloeien uit toenamen die het gevolg zijn van een natuurlijk proces, moeten binnen twee jaar worden ingesteld.

Verbintenissenrecht

Rechten die voortvloeien uit het verbintenissenrecht, vervallen wanneer ze niet binnen een bepaalde in het recht vastgestelde termijn worden uitgeoefend.

Vorderingen betreffende rechten die voortvloeien uit het verbintenissenrecht, moeten binnen tien jaar worden ingesteld, tenzij in het recht een kortere termijn is vastgesteld. Met uitzondering van rechten die niet kunnen verjaren, geldt voor alle uit het verbintenissenrecht voortvloeiende rechten waarvoor in het recht geen kortere termijn is vastgesteld, een verjaringstermijn van tien jaar.

Het recht om wegens buitensporig verlies de nietigverklaring van een koopcontract te vorderen, vervalt als de vordering niet wordt ingesteld binnen een jaar nadat het contract is gesloten.

Vorderingen wegens verliezen als gevolg van regen, weggooien of vallen, moeten binnen een jaar worden ingesteld.

Handelszaken

Vorderingen die voortvloeien uit handelstransacties, moeten binnen drie jaar worden ingesteld, tenzij in het recht een andere verjaringstermijn is vastgesteld.

Vorderingen die voortvloeien uit agentuurovereenkomsten, moeten worden ingesteld binnen vier jaar na het verstrijken van het kalenderjaar waarin de vordering is ontstaan.

Vorderingen tegen een individuele handelaar die voortvloeien uit de wijze waarop hij zijn bedrijf uitoefent, moeten worden ingesteld binnen drie jaar nadat hij uit het handelsregister is geschrapt, tenzij voor de vordering een kortere verjaringstermijn geldt.

Vorderingen betreffende een aan vennoten opgelegd verbod om zonder toestemming van de overige vennoten transacties aan te gaan in dezelfde branche als die waarin de vennootschap actief is of volwaardig lid te worden van een andere vennootschap die in dezelfde branche actief is, moeten worden ingesteld binnen drie maanden vanaf de dag dat de overige vennoten kennis hebben gekregen van de schending van het concurrentieverbod, maar niet later dan vijf jaar nadat de schending heeft plaatsgevonden.

Vorderingen tegen vennoten die voortvloeien uit door de vennootschap aangegane verplichtingen, moeten worden ingesteld binnen drie jaar vanaf de dag dat de ontbinding van de vennootschap in het handelsregister is ingeschreven, tenzij voor de vordering tegen de vennootschap een kortere verjaringstermijn geldt.

Vorderingen tegen de oprichters van een vennootschap die voortvloeien uit verplichtingen die vóór de oprichting van de vennootschap zijn aangegaan, moeten worden ingesteld binnen drie jaar vanaf de dag van inschrijving van de vennootschap in het handelsregister.

Vorderingen tegen de oprichters van een vennootschap betreffende specifieke verliezen die de vennootschap of derden tijdens de oprichting van de vennootschap hebben geleden, moeten worden ingesteld binnen vijf jaar vanaf de dag van inschrijving van de vennootschap in het handelsregister. Deze termijn geldt ook voor personen aan wie de bedoelde verliezen te wijten zijn.

Vorderingen tot betaling van de schulden van een vennootschap die niet invorderbaar zijn bij de vennootschap en voor de voldoening waarvan de schuldeiser zich daarom wendt tot de personen die wettelijk aansprakelijk zijn (oprichters, derden enz.), moeten worden ingesteld binnen vijf jaar te rekenen vanaf de dag dat de vordering is ontstaan.

Vorderingen wegens inbreuk op een concurrentieverbod dat is opgelegd aan de leden van de raad van bestuur van een vennootschap, moeten worden ingesteld binnen vijf jaar te rekenen vanaf de dag van de inbreuk.

Vorderingen wegens door een vennootschap, haar vennoten of haar schuldeisers tijdens een reorganisatie van de vennootschap geleden verliezen, moeten worden ingesteld binnen vijf jaar te rekenen vanaf de dag dat de reorganisatie in werking treedt.

Vorderingen tegen een expediteur moeten binnen drie jaar worden ingesteld.

Vorderingen tegen een expediteur of magazijnhouder wegens beschadigde of verloren goederen moeten binnen een jaar worden ingesteld, tenzij er sprake is van kwade trouw of grove nalatigheid van de kant van de expediteur of magazijnhouder.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie het informatieblad “Bevoegdheid van de rechtbanken".

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie het informatieblad “Bevoegdheid van de rechtbanken – Letland".

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie het informatieblad “Bevoegdheid van de rechtbanken – Letland".

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Een verzoekschrift kan door de eiser zelf of door een door hem gemachtigde persoon worden ingediend. De machtiging moet bij het verzoekschrift worden gevoegd. Het is niet verplicht om een advocaat of een andere juridische adviseur in te schakelen.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Het verzoekschrift moet worden ingediend bij de bevoegde rechtbank van eerste aanleg.

Het verzoekschrift moet door de verzoeker of gemachtigde worden ingediend bij de griffie (kanceleja) van de rechtbank. Het kan ook per post worden verzonden, geadresseerd aan de bevoegde rechtbank.

Verzoekschriften worden tijdens werkuren in ontvangst genomen door een ambtenaar die door de president van de rechtbank is aangewezen. Dit is in de regel een assistent van de president van de rechtbank of een medewerker van de griffie.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Ingevolge de Wet op de burgerlijke rechtsvordering (Civilprocesa likums) moeten stukken die zijn gesteld in een vreemde taal, vergezeld gaan van een vertaling in de officiële taal van het land, dat wil zeggen het Lets, die is gecertificeerd volgens de officiële procedures. Een partij die is vrijgesteld van rechtbankkosten, hoeft geen vertaling bij te voegen.

Op verzoek van een partij kan de rechtbank toestemming geven om bepaalde proceshandelingen in een andere taal te voeren als alle partijen hiermee instemmen. Het proces-verbaal van terechtzittingen en rechterlijke beslissingen worden in het Lets gesteld.

Een vordering wordt ingesteld door bij de rechtbank een daartoe strekkend verzoekschrift in te dienen. Het verzoekschrift kan worden ingediend door de eiser zelf of door een gemachtigde. Het kan eventueel per post worden ingediend, maar niet per fax of e-mail.

Wel kan elk verzoekschrift met een beveiligde elektronische handtekening worden gecertificeerd, tenzij in het recht een specifieke procedure is vastgesteld voor het inleiden van een geding. Bij vorderingen die voortvloeien uit bepaalde typen contracten betreffende onroerend goed, familieaangelegenheden of erfopvolging, en bepaalde typen waarborgcontracten worden geen elektronische stukken aanvaard.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Een verzoek moet schriftelijk worden ingediend (verzoekschrift). Voor de meeste vorderingen bestaan geen vormvoorschriften. Er zijn wel specifieke formulieren voor geringe vorderingen (maza apmēra prasības, hoofdstuk 30³ van de Wet op de burgerlijke rechtsvordering), verzoeken om de gedwongen tenuitvoerlegging van een verbintenis bij gerechtelijke kennisgeving (saistību piespiedu izpildīšana brīdinājuma kārtība, hoofdstuk 50¹ van de Wet op de burgerlijke rechtsvordering) en verzoeken om voorlopige bescherming tegen geweld (pagaidu aizsardzība pret vardarbību, hoofdstuk 30⁵ van de Wet op de burgerlijke rechtsvordering).

Wanneer er geen vormvoorschriften gelden, moeten in het verzoekschrift minimaal de in de Wet op de burgerlijke rechtsvordering genoemde informatie en gegevens worden vermeld. Ingevolge de Wet op de burgerlijke rechtsvordering moet een verzoekschrift de volgende gegevens bevatten:

• de naam van de rechtbank waarbij het verzoek moet worden ingediend;
• de voor- en achternaam, het identiteitsnummer en de geregistreerde woonplaats of, bij ontstentenis daarvan, de feitelijke woonplaats van de eiser; in het geval dat de eiser een rechtspersoon is, diens naam, registratienummer en plaats van statutaire vestiging. Als de verzoeker ermee instemt langs elektronische weg met de rechtbank te communiceren en als hij behoort tot de personen/entiteiten die in artikel 56, lid 2³, van de Wet op de burgerlijke rechtsvordering worden genoemd, moeten tevens een e-mailadres en, wanneer hij in het onlinesysteem voor correspondentie met de rechtbank staat geregistreerd, het registratienummer worden vermeld. De eiser kan ook een ander adres voor correspondentie met de rechtbank opgeven;
• de voor- en achternaam, het identiteitsnummer, de geregistreerde woonplaats en, voor zover beschikbaar, een aanvullend adres, van de verweerder of belanghebbende partij of, bij ontstentenis daarvan, de feitelijke woonplaats of, in het geval dat de verweerder of belanghebbende partij een rechtspersoon is, de naam, het registratienummer en de plaats van statutaire vestiging. Het identiteitsnummer of registratienummer van de verweerder moet worden opgegeven wanneer dit bekend is;
• wanneer de vordering wordt ingediend door een vertegenwoordiger van de eiser, de voor- en achternaam, het identiteitsnummer en het adres van de vertegenwoordiger voor correspondentie met de rechtbank of, in het geval dat de vertegenwoordiger een rechtspersoon is, de naam, het registratienummer en de plaats van statutaire vestiging. Als de vertegenwoordiger van de eiser, met een geregistreerde woonplaats of een correspondentieadres in Letland, ermee instemt langs elektronische weg met de rechtbank te communiceren, moeten tevens een e-mailadres en, wanneer hij in het onlinesysteem voor correspondentie met de rechtbank staat geregistreerd, het registratienummer worden vermeld. Ook als de geregistreerde woonplaats of het correspondentieadres van de vertegenwoordiger van de eiser zich buiten Letland bevindt, moeten zijn e-mailadres of registratienummer in het systeem voor correspondentie met de rechtbank worden vermeld. Als de vertegenwoordiger van de eiser een advocaat is, moet het e-mailadres van diens orde worden toegevoegd;
• de naam van een kredietinstelling en het rekeningnummer waarop de te innen bedragen en de te vergoeden juridische kosten moeten worden gestort;
• het voorwerp van de vordering;
• het bedrag van de vordering, wanneer de vordering in geld kan worden uitgedrukt, en de wijze waarop het terug te vorderen of betwiste bedrag is berekend;
• de feiten waarop de vordering is gebaseerd en het bewijs ter staving van de aangevoerde feiten;
• het recht waarop de vordering is gebaseerd;
• verslagen over pogingen tot mediation/bemiddeling voordat een zaak bij de rechter aanhangig wordt gemaakt;
• de vorderingen van de eiser;
• een lijst van de stukken die bij het verzoekschrift zijn gevoegd;
• de datum van het verzoekschrift en eventuele andere relevante informatie. De eiser kan zijn telefoonnummer opgeven, als hij telefonisch met de rechtbank wil communiceren.

Daarnaast bevat de Wet op de burgerlijke rechtsvordering nog aanvullende informatievereisten voor bepaalde verzoekschriften (bijv. echtscheidingsverzoeken) en bijzondere procedures (bijv. bevestiging of nietigverklaring van adoptie, bescherming van erfenis en voogdij).

Het verzoekschrift moet worden ondertekend door de eiser of diens vertegenwoordiger of, als de rechtbank dit verlangt, door beiden, tenzij de wet anders bepaalt. De vertegenwoordiger van de eiser kan alleen namens hem optreden als bij het verzoekschrift een volmacht (pilnvara) of een ander stuk is gevoegd waaruit blijkt dat hij daartoe is gerechtigd.

Het verzoekschrift moet in evenveel exemplaren bij de rechtbank worden ingediend als er verweerders en derden zijn.

Zoals bepaald in de wetgeving van de Europese Unie en internationale verdragen, moet een alimentatieverzoek worden gedaan met behulp van de formulieren die in de desbetreffende wetgeving worden aangegeven; dit verzoek kan via de met het oog op samenwerking aangewezen centrale Letse autoriteiten worden ingediend of verzonden.

Het verzoekschrift moet ook vergezeld gaan van stukken waaruit het volgende blijkt:

• de verschuldigde griffierechten (valsts nodevas) en andere rechtbankkosten zijn volledig en volgens de wettelijke procedures betaald;
• de zaak is conform de desbetreffende procedures onderworpen aan een voorafgaand buitengerechtelijk onderzoek, voor zover een dergelijk onderzoek door het recht is voorgeschreven;
• de feiten waarop de vordering is gebaseerd.

Op de portaalsite voor informatie over de Letse rechtbanken staan onder de menuknoppen E-Pakalpojumi (“E-diensten”) en E-veidlapas (“E-modellen”) een aantal modellen van processtukken. Deze modellen kunnen worden gedownload, waarna de uitgeprinte en ingevulde kopie kan worden ingediend.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

De rechtbankkosten (griffierechten (valsts nodeva en kancelejas nodeva) en overige kosten in verband met de behandeling van de zaak (ar lietas izskatīšanu saistītie izdevumi)) moeten worden betaald voordat het verzoekschrift wordt ingediend. Dat kan via een bank. Wanneer de rechtbank de vordering van een partij toewijst, wordt de in het ongelijk gestelde partij veroordeeld in de rechtbankkosten van de in het gelijk gestelde partij. Wanneer een vordering gedeeltelijk wordt toegewezen, wordt de in het ongelijk gestelde partij gedeeltelijk in de kosten verwezen. Wanneer de eiser zijn vordering intrekt of een zaak onbeslist blijft, moet hij de rechtbankkosten van de verweerder vergoeden, uitgezonderd in bepaalde in de wet genoemde gevallen waarin de vordering verband houdt met de afgifte van de verklaring als bedoeld in Verordening (EG) nr. 1896/2006 van het Europees Parlement en de Raad. In dat geval hoeft de verweerder de rechtbankkosten van de eiser niet te vergoeden. Maar wanneer de eiser de vordering intrekt omdat de verweerder de vordering uit eigen beweging voldoet nadat het verzoekschrift is ingediend, kan de rechtbank de verweerder op verzoek van de eiser veroordelen in het betalen van diens rechtbankkosten.

Evenzo wordt de verweerder verwezen in de proceskosten van de eiser (advocaatkosten en kosten in verband met het bijwonen van zittingen en het verzamelen van bewijs) wanneer de vordering geheel of ten dele wordt toegewezen of de eiser de vordering intrekt omdat de verweerder de vordering uit eigen beweging voldoet na het indienen van het verzoekschrift. Wanneer een vordering wordt afgewezen, wordt de eiser verwezen in de proceskosten van de verweerder.

Het honorarium van een advocaat of juridisch adviseur wordt vastgelegd in een overeenkomst met de cliënt.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Zie het informatieblad ‘Rechtsbijstand’.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Stukken die door de griffie per post of tijdens de openingstijden worden ontvangen, worden op de dag van ontvangst ingeschreven in het register van ontvangen stukken. Een verzoekschrift wordt geacht te zijn ingediend op de dag van ontvangst. De termijn die geldt voor proceshandelingen die ter zitting moeten worden uitgevoerd, verstrijkt op het moment dat de rechtbank haar werkzaamheden beëindigt. Wanneer een verzoekschrift, beroepschrift of andere postzending uiterlijk om 24.00 uur van de laatste dag van de daarvoor gestelde termijn ter verzending bij een communicatiemedewerker wordt afgegeven, wordt het stuk geacht tijdig te zijn ingediend.

Wanneer een verzoekschrift niet op de juiste wijze is opgesteld of een noodzakelijk stuk ontbreekt, neemt de rechter een met redenen omklede beslissing waarin hij vaststelt dat het verzoek niet hoeft te worden behandeld. De eiser ontvangt een afschrift van die beslissing, met vermelding van de termijn waarbinnen de daarin genoemde gebreken moeten worden hersteld. Die termijn is minimaal twintig dagen, te rekenen vanaf de dag dat de beslissing wordt verzonden. Indien de eiser de gebreken binnen de gestelde termijn herstelt, wordt het verzoekschrift geacht te zijn ingediend op de dag dat het voor de eerste keer door de rechtbank werd ontvangen. Indien de eiser verzuimt om de gebreken binnen de gestelde termijn te herstellen, wordt het verzoekschrift geacht nooit te zijn ingediend en aan de eiser geretourneerd. Dit belet de eiser echter niet om het verzoekschrift opnieuw bij de rechtbank in te dienen.

Specifieke bevestiging dat het verzoekschrift op de juiste wijze is opgesteld en ingediend: wanneer het verzoekschrift op de juiste wijze is opgesteld en vergezeld gaat van de noodzakelijke stukken, besluit de rechter binnen zeven dagen na de ontvangst ervan het verzoekschrift te aanvaarden en de procedure in te leiden.

Wanneer de procedure wordt ingeleid, ontvangt de verweerder een exemplaar van het verzoekschrift en kopieën van de bijgevoegde stukken, met opgave van de termijn waarbinnen schriftelijke opmerkingen moeten worden ingediend. Zodra de rechter die heeft ontvangen, stuurt hij een kopie daarvan naar de eiser en belanghebbende derden. De rechter kan de eiser vragen om daarop te reageren. Zodra dat is gebeurd, of de daarvoor gestelde termijn is verstreken, bepaalt de rechter een datum voor de zitting. De griffier stuurt de partijen vervolgens een dagvaarding. Wanneer de zaak in het kader van een schriftelijke procedure wordt behandeld, wordt geen zittingsdatum vastgesteld en wordt er geen dagvaarding betekend aan de partijen.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De partijen in een zaak ontvangen een dagvaarding waarin ze in kennis worden gesteld van de tijd en plaats van de zitting of een andere procedurele handeling. De dagvaarding wordt gestuurd naar de geregistreerde woonplaats van de partijen, maar die kunnen ook een ander adres voor correspondentie met de rechtbank opgeven.

Als de verweerder geen geregistreerde woonplaats in Letland heeft en de eiser om objectieve redenen niet heeft kunnen vaststellen wat diens woonplaats in het buitenland is, kan de rechter het adres van de verweerder op gemotiveerd verzoek van de eiser laten traceren met gebruikmaking van de in internationale overeenkomsten en EU-wetgeving vastgestelde procedures.

Als het adres van de verweerder niet kan worden getraceerd met behulp van de in internationale overeenkomsten en EU-wetgeving vastgestelde procedures, of als het onmogelijk blijkt de verweerder de stukken te bezorgen op het door de eiser vastgestelde adres of met gebruikmaking van de in EU-wetgeving of internationale overeenkomsten vastgestelde procedures dan wel de in de Wet op de burgerlijke procedure vastgestelde procedure voor internationale samenwerking in burgerlijke zaken, dan wordt een verweerder die geen officiële woonplaats in Letland heeft, gedagvaard via een kennisgeving in Latvijas Vēstnesis, het Letse Staatsblad.

Informatie over de voortgang van de desbetreffende rechtszaak of dagvaarding kan worden verkregen door op de portaalsite voor informatie over de Letse rechtbanken onder de menuknoppen E-Pakalpojumi (“E-diensten”) en Tiesvedības gaita (“Voortgang gerechtelijke procedures”) het betrokken zaak- of dagvaardingsnummer in te voeren.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

De wetten van de Republiek Litouwen voorzien in een aantal mogelijkheden voor alternatieve geschillenbeslechting. In 2012 is in Litouwen een herschikte wet inzake handelsarbitrage (Komercinio arbitražo įstatymas) in werking getreden. Deze wet is van toepassing op arbitrageprocedures die plaatsvinden op het grondgebied van de Republiek Litouwen, ongeacht het staatsburgerschap of de nationaliteit van de partijen bij een geschil, en ongeacht of die partijen natuurlijke dan wel rechtspersonen zijn, en ongeacht of de arbitrageprocedure wordt georganiseerd door een permanente arbitrage-instantie dan wel op ad-hoc-basis. Arbitrage is een gelijkwaardig alternatief voor nationale rechtbanken. Het biedt de mogelijkheid om de meeste zakelijke geschillen snel en gemakkelijk te beslechten door ze voor te leggen aan onafhankelijke, gezaghebbende en gerenommeerde particulieren die voor beide partijen aanvaardbaar zijn, en niet aan rechters. De partijen bij de arbitrage kunnen de regels voor de arbitrageprocedure vrijer overeenkomen. Het arbitragehof kan zetelen op elke plaats die geschikt is voor de partijen bij het geschil, die de taal van de procedure, de vorm van de uitspraak enz. vrij kunnen kiezen. Elektronische arbitrageovereenkomsten worden als schriftelijke overeenkomsten erkend.

In 2008 werd de Wet inzake verzoenende bemiddeling in burgerlijke geschillen (Civilinių ginčų taikinamojo tarpininkavimo įstatymas) aangenomen. Verzoenende bemiddeling in burgerlijke geschillen (ook wel bemiddeling genoemd) is een procedure voor minnelijke geschillenbeslechting waarbij een onpartijdige verzoenende derde (bemiddelaar) betrokken is. De wet bepaalt dat burgerlijke geschillen (d.w.z. familiale en andere geschillen) die in burgerlijke procedures door een rechtbank kunnen worden behandeld, ook via bemiddeling mogen worden beslecht. De partijen kunnen van deze mogelijkheid om hun geschil te beslechten, gebruikmaken voordat zij hun geschil aan de rechter voorleggen (buitengerechtelijke bemiddeling) of nadat de gerechtelijke procedure is gestart (gerechtelijke bemiddeling). Er zij op gewezen dat de start van de bemiddeling tot gevolg heeft dat de verjaringstermijn van een vordering wordt opgeschort. Zelfs indien een minnelijke schikking van een geschil mislukt, behouden de partijen dus hun recht om bij de rechter verhaal te halen. Gerechtelijke bemiddeling is gratis. Wie ervoor kiest om een geschil in een burgerlijke zaak via gerechtelijke bemiddeling te beslechten, bespaart bovendien heel wat tijd en moeite in vergelijking met een gerechtelijke procedure. Daarnaast bespaart hij ook geld, omdat 75 % van de betaalde gerechtskosten wordt terugbetaald indien de bemiddelingsprocedure in een minnelijke schikking uitmondt. Bij het beslechten van een geschil via gerechtelijke bemiddeling is de vertrouwelijkheid gegarandeerd, en elke partij kan zich zonder opgave van redenen uit de gerechtelijke bemiddeling terugtrekken.

De buitengerechtelijke beslechting van geschillen die voortvloeien uit consumentenovereenkomsten valt onder de wet op de consumentenbescherming (Vartotojų teisių apsaugos įstatymas), die in 2007 in werking is getreden en een alternatief vormt voor gerechtelijke procedures, met inbegrip van zijn procedureregels en institutionele opzet. De instanties die in Litouwen betrokken zijn bij alternatieve geschillenbeslechting, zijn de overheidsdienst voor consumentenbescherming (Valstybinė vartotojų teisių apsaugos tarnyba), de telecommunicatieregulator (Ryšių reguliavimo tarnyba) en andere instanties die geschillen in afzonderlijke sectoren behandelen (de telecommunicatieregulator behandelt geschillen op het gebied van elektronische communicatie en post- en koeriersdiensten, de centrale bank van Litouwen (Lietuvos bankas) behandelt geschillen van consumenten met aanbieders van financiële diensten, enz.). Consumenten kunnen tijdens alternatieve geschillenbeslechting gebruikmaken van rechtsbijstand, maar de kosten daarvan worden niet vergoed. De door de overheid gegarandeerde primaire en secundaire rechtsbijstand wordt verleend aan consumenten die aan de wettelijk vastgestelde criteria voldoen. De indiening van een verzoek bij een instantie voor alternatieve geschillenbeslechting heeft doorgaans niet tot gevolg dat de verjaringstermijn wordt opgeschort. Gezien de relatief lange termijnen voor de beslechting van consumentengeschillen en bepaalde korte verjaringstermijnen voor vorderingen, is de kans groot dat de verjaringstermijn wordt overschreden.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De algemene verjaringstermijn bedraagt tien jaar.

De Litouwse wetgeving voorziet in kortere verjaringstermijnen voor bepaalde soorten vorderingen.

Voor vorderingen die voortvloeien uit de resultaten van aanbestedingsprocedures geldt een kortere verjaringstermijn van één maand.

Een kortere verjaringstermijn van drie maanden geldt voor vorderingen tot nietigverklaring van de besluiten van de organen van een rechtspersoon.

Een kortere verjaringstermijn van zes maanden geldt voor:

1. vorderingen wegens verzuim (een boete, vertragingsrente);
2. vorderingen wegens gebreken van verkochte artikelen.

Voor vorderingen voortvloeiend uit relaties tussen vervoersondernemingen en hun klanten met betrekking tot verzendingen vanuit Litouwen geldt een kortere verjaringstermijn van zes maanden, terwijl voor verzendingen naar het buitenland een verjaringstermijn van één jaar geldt.

Voor verzekeringsvorderingen geldt een kortere verjaringstermijn van één jaar.

Voor vorderingen tot schadevergoeding, met inbegrip van vorderingen tot schadevergoeding wegens ontoereikende kwaliteit van de producten, geldt een kortere verjaringstermijn van drie jaar.

Voor vorderingen tot invordering van rente en andere periodieke betalingen geldt een kortere verjaringstermijn van vijf jaar.

Voor vorderingen wegens gebrekkig uitgevoerde werkzaamheden gelden kortere verjaringstermijnen.

Voor vorderingen voortvloeiend uit het vervoer van vracht, passagiers en bagage gelden de verjaringstermijnen die zijn vastgelegd in de wet- en regelgeving die van toepassing is op specifieke vervoerswijzen.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Een geschil betreffende contractuele verplichtingen wordt geregeld door het recht dat de betrokken partijen in onderlinge overeenstemming hebben gekozen; indien de partijen het recht van de Republiek Litouwen hebben gekozen, kunnen zij hun juridische belangen verdedigen voor de Litouwse rechtbanken. Een dergelijke afspraak tussen de partijen kan in de overeenkomst worden vastgelegd of kan in overeenstemming met de feitelijke omstandigheden van de zaak worden vastgesteld. De partijen kunnen overeenkomen dat het recht van een bepaalde staat van toepassing is op de gehele overeenkomst of op een of meer specifieke delen ervan. Als de partijen besluiten dat het recht van een vreemde staat op een overeenkomst moet worden toegepast, kan dat niet worden gebruikt als reden voor het negeren van dwingende voorschriften die in de Republiek Litouwen of in een andere staat van toepassing zijn en die niet in onderlinge overeenstemming tussen de partijen kunnen worden gewijzigd of genegeerd.

Als de partijen niet hebben aangegeven welk recht op de overeenkomst van toepassing is, is het recht van de staat waarmee de contractuele verplichting het nauwst verbonden is, van toepassing. Er wordt aangenomen dat de contractuele verplichting het nauwst verbonden is met de staat op het grondgebied waarvan:

1. de partij die gebonden is door de verplichting die het meest kenmerkend is voor de overeenkomst, haar vaste woonplaats of hoofdkantoor heeft. Als de verplichting nauwer samenhangt met het recht van de staat waar het bedrijf van de partij bij de verplichting is gevestigd, is het recht van die staat van toepassing;
2. onroerend goed is gelegen, indien het onderwerp van de overeenkomst het recht op het onroerend goed of het recht op het gebruik ervan is;
3. de hoofdvestiging zich bij het sluiten van de vervoersovereenkomst bevond, mits de hoofdvestiging van de vervoerder zich in dezelfde staat bevindt als de staat waarin de vracht is geladen, of waar de statutaire zetel van de afzender zich bevindt, of vanwaaruit de vracht is verzonden.

Arbitrageovereenkomsten worden beheerst door het recht dat van toepassing is op de hoofdovereenkomst. Als de hoofdovereenkomst ongeldig is, is het recht van de plaats waar de arbitrageovereenkomst is gesloten van toepassing; indien dit niet kan worden vastgesteld, is het recht van de staat van arbitrage van toepassing.

De uit schade voortvloeiende rechten en verplichtingen van partijen worden naar keuze van de benadeelde partij beheerst door ofwel het recht van de staat waar de desbetreffende handeling is gesteld of waar andere omstandigheden die tot de schade hebben geleid zich voordoen, ofwel het recht van de staat waar de schade is geleden.

Het wettelijke huwelijksvermogensstelsel wordt bepaald door het recht van de staat waar de echtgenoten hun vaste woonplaats hebben. Als de vaste woonplaatsen van de echtgenoten zich in verschillende staten bevinden, is het toepasselijke recht het recht van de staat waarvan beide echtgenoten onderdaan zijn. Als de echtgenoten onderdanen van verschillende staten zijn en nooit een gemeenschappelijke woonplaats hebben gehad, is het toepasselijk recht het recht van de staat waar het huwelijk is gesloten. Het wettelijke huwelijksvermogensstelsel dat in het contract is vastgelegd, is dat van de staat die de echtgenoten in hun contract hebben gekozen. In dat geval kunnen de echtgenoten kiezen tussen het recht van de staat waar zij hun vaste woonplaats hebben of zullen hebben, het recht van de staat waar het huwelijk is gesloten of het recht van de staat waarvan een van de echtgenoten onderdaan is. De overeenkomst tussen de echtgenoten over het toepasselijke eigendomsrecht is geldig zolang zij voldoet aan de vereisten van het recht van de gekozen staat of het recht van de staat waarin de overeenkomst is gesloten.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

De bevoegdheidsregels zijn uiteengezet in de artikelen 29 en 30 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Civilinio proceso kodeksas). Een vordering kan bij een rechtbank worden ingesteld op basis van de woonplaats van de verweerder. Een vordering tegen een rechtspersoon moet worden ingesteld op basis van de in het rechtspersonenregister vermelde statutaire zetel van de rechtspersoon. Als de verweerder de staat of een stad/gemeente is, moet de vordering worden ingesteld op basis van de statutaire zetel van de instantie die de staat of de stad/gemeente vertegenwoordigt.

Een vordering tegen een verweerder wiens woonplaats onbekend is, kan worden ingesteld op basis van de plaats van zijn eigendom of op basis van zijn laatst bekende woonplaats. Een vordering tegen een verweerder die geen woonplaats in de Republiek Litouwen heeft, kan worden ingesteld op basis van de plaats van zijn eigendom of op basis van zijn laatst bekende woonplaats in de Republiek Litouwen. Een vordering met betrekking tot de activiteiten van een filiaal/bijkantoor van een rechtspersoon kan ook worden ingesteld op basis van de statutaire zetel van het filiaal/bijkantoor.

Een vordering tot toekenning van alimentatie en tot vaststelling van het vaderschap kan ook worden ingesteld op basis van de woonplaats van de eiser. Een vordering tot vergoeding van schade aan de gezondheid van een persoon, met inbegrip van overlijden, kan worden ingesteld op basis van de woonplaats van de eiser of de plaats waar de schade is geleden. Een vordering tot vergoeding van schade aan eigendom van een persoon kan worden ingesteld op basis van de woonplaats (statutaire zetel) van de eiser of de plaats waar de schade is geleden.

Een vordering met betrekking tot een overeenkomst/contract waarin de plaats van uitvoering is vermeld, kan ook worden ingesteld op basis van de plaats van uitvoering die in de overeenkomst/het contract is vermeld.

Een vordering met betrekking tot het optreden in de hoedanigheid van voogd, bewaarder of bewindvoerder kan ook worden ingesteld op basis van de woonplaats (statutaire zetel) van de voogd, bewaarder of bewindvoerder.

Een vordering met betrekking tot consumentenovereenkomsten kan ook worden ingesteld op basis van de woonplaats van de consument.

Een eiser heeft het recht te kiezen tussen verschillende rechtbanken die bevoegd zijn voor de zaak.

Vorderingen tot verkrijging van zakelijke rechten op onroerende goederen, het gebruik van onroerende goederen, met uitzondering van verzoeken om vereffening van huwelijksvermogens in echtscheidingszaken, en de intrekking van onroerend beslag vallen onder de bevoegdheid van de rechtbank van de plaats waar het onroerend goed of het grootste deel ervan is gelegen.

Vorderingen van schuldeisers van een nalatenschap die zijn ingesteld voordat de erfgenamen een erfenis hebben aanvaard, vallen onder de bevoegdheid van de rechtbank van de plaats waar de nalatenschap of het grootste deel ervan zich bevindt.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Alle burgerlijke zaken worden behandeld door districtsrechtbanken als rechtbanken van eerste aanleg, met uitzondering van zaken die worden behandeld door regionale rechtbanken of de regionale rechtbank van Vilnius.

Regionale rechtbanken behandelen de volgende burgerlijke zaken als rechtbanken van eerste aanleg:

1. sinds 4 april 2013 vorderingen tot schadevergoeding van meer dan 150 000 LTL, met uitzondering van zaken die betrekking hebben op gezins- en arbeidsverhoudingen en zaken betreffende de vergoeding van immateriële schade;
2. zaken betreffende juridische niet-eigendomsrechtelijke auteursrechtelijke relaties;
3. zaken betreffende rechtsbetrekkingen in burgerlijke openbare aanbestedingen;
4. zaken betreffende faillissementen of herstructureringen, uitgezonderd zaken betreffende het faillissement van natuurlijke personen;
5. zaken waarin een van de partijen een vreemde staat is;
6. zaken op basis van vorderingen met betrekking tot de gedwongen verkoop van aandelen (belangen);
7. zaken die zijn gebaseerd op vorderingen met betrekking tot het onderzoek van de activiteiten van een rechtspersoon;
8. zaken betreffende de vergoeding van materiële en immateriële schade die voortvloeit uit de schending van wettelijke patiëntenrechten;
9. andere burgerlijke zaken die op grond van specifieke wetten door regionale rechtbanken als rechtbanken van eerste aanleg moeten worden behandeld.

De volgende zaken worden uitsluitend behandeld door de regionale rechtbank van Vilnius, als rechtbank van eerste aanleg:

1. zaken betreffende geschillen als bedoeld in de octrooiwet (Lietuvos Respublikos patentų įstatymas);
2. zaken betreffende geschillen als bedoeld in de wet op de handelsmerken (Lietuvos Respublikos prekių ženklų įstatymas);
3. zaken betreffende de door onderdanen van andere staten gevraagde adoptie van een Litouwse burger die in de Republiek Litouwen woont;
4. andere burgerlijke zaken die op grond van specifieke wetten onder de exclusieve bevoegdheid van de regionale rechtbank van Vilnius als de rechtbank van eerste aanleg vallen.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Personen kunnen zelf of via hun vertegenwoordigers een rechtsvordering instellen. De deelname van een persoon aan een rechtszitting ontneemt die persoon niet het recht om een vertegenwoordiger in de procedure te hebben. Het wordt passend geacht dat een vertegenwoordiger een rechtszitting bijwoont namens de persoon die hij vertegenwoordigt, tenzij de rechter het noodzakelijk acht dat de persoon die zich laat vertegenwoordigen aanwezig is.

Een persoon moet in een procedure een advocaat hebben in de gevallen die zijn vermeld in het wetboek van burgerlijke rechtsvordering en het burgerlijk wetboek (Civilinis kodeksas), bijvoorbeeld als de rechter een zaak behandelt waarbij een persoon betrokken is die juridisch onbekwaam wordt verklaard, moet de persoon in kwestie door een advocaat worden vertegenwoordigd.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Personen die documenten bij een rechtbank willen indienen of documenten van de rechtbank willen verkrijgen, moeten contact opnemen met de griffie, die de procedure voor het indienen, verkrijgen of terugzenden van documenten zal toelichten. Gerechtelijke contactpunten

Sinds de lancering van het e-dienstenportaal e.teismas.lt op 1 juli 2013 is het mogelijk om dossierstukken in te dienen, procedures te volgen, gerechtskosten te betalen en andere diensten online te verkrijgen.

Met het oog op een consequente behandeling van zaken is bij besluit bepaald dat, met ingang van 1 januari 2014, zaken die door lagere rechtbanken elektronisch worden verwerkt en naar hoven van beroep en cassatie worden verwezen ook elektronisch moeten worden verwerkt.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De partijen in een zaak moeten originele exemplaren van processtukken verstrekken. Daarnaast moet de rechtbank voldoende exemplaren van gedrukte processtukken ontvangen: één exemplaar voor elke wederpartij (in zaken waarbij meerdere verweerders of eisers zijn betrokken, één exemplaar voor elk van hen, of indien een vertegenwoordiger of gemachtigde is aangewezen om de processtukken met betrekking tot de zaak te ontvangen, slechts één exemplaar voor die vertegenwoordiger of gemachtigde) en voor derden, behalve indien een processtuk elektronisch wordt ingediend. Bijlagen bij processtukken moeten worden ingediend in evenveel exemplaren als de processtukken, tenzij ze elektronisch worden ingediend of tenzij de rechtbank heeft toegestaan dat bijlagen niet aan de partijen worden verstrekt gezien het grote aantal bijlagen.

Alle processtukken en hun bijlagen moeten in de nationale taal bij de rechtbank worden ingediend. Als partijen in de procedure aan wie de processtukken moeten worden gericht de nationale taal niet spreken, moet de rechtbank vertalingen van deze stukken ontvangen in een taal die zij begrijpen. Als de verstrekte documenten in een vreemde taal moeten worden vertaald, moeten de partijen beëdigde vertalingen verstrekken.

Een vordering kan elektronisch worden ingediend via het e-dienstenportaal van de Litouwse rechtbanken https://e.teismas.lt/lt/public/home/, dat toegankelijk is op de website van de nationale administratie van de rechtbanken (Teismų administracija): https://www.teismai.lt/en.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Een elektronisch vorderingsformulier kan worden ingevuld op het e-dienstenportaal van de Litouwse rechtbanken https://e.teismas.lt/lt/public/home/.

Elke bij de rechtbank ingestelde vordering moet voldoen aan de algemene vereisten die van toepassing zijn op de inhoud van processtukken. (Artikel 111 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering). Processtukken moeten schriftelijk bij de rechtbank worden ingediend. In elk processtuk van een partij in de procedure moet het volgende worden vermeld:

1. de naam van de rechtbank waarbij het processtuk wordt ingediend;
2. de procedurele status, namen, achternamen, persoonlijke identificatienummers (indien bekend) en woonplaatsen van de partijen in de procedure; andere adressen van andere partijen in de procedure voor de betekening van processtukken die de verzoeker bekend zijn; indien de partijen in de procedure of een van hen een rechtspersoon is, de volledige naam, statutaire zetel en eventuele andere adressen van andere partijen in de procedure voor de betekening van processtukken die de verzoeker bekend zijn, codes, nummers van rekeningen-courant (indien bekend) en gegevens van kredietinstellingen (indien bekend);
3. de te gebruiken methode voor de betekening van de processtukken aan de partij en het postadres voor correspondentie indien dat adres verschilt van de woonplaats of statutaire zetel;
4. de aard en het onderwerp van het processtuk;
5. de omstandigheden die het onderwerp van het processtuk staven en alle bewijsstukken ter staving van deze omstandigheden;
6. alle bijlagen moeten bij het ingediende processtuk worden gevoegd;
7. de handtekening van de persoon die het processtuk indient en de datum waarop het is opgesteld.

Een persoon in de procedure die een processtuk baseert op een door een internationale rechtbank of een rechtbank van een vreemde staat vastgestelde uitleggingsregel, moet een afschrift verstrekken van de rechterlijke beslissing waarin die regel wordt uiteengezet alsmede een beëdigde vertaling van de beslissing in de nationale taal.

Een processtuk dat door een vertegenwoordiger bij de rechtbank wordt ingediend, moet de in de punten 2 en 3 bedoelde gegevens over de vertegenwoordiger bevatten en moet vergezeld gaan van een stuk waaruit de rechten en plichten van de vertegenwoordiger blijken, mits dit stuk nog niet is ingediend of de geldigheidsduur van de in het dossier opgenomen volmacht is verstreken.

Een persoon die gemachtigd is door een partij in de procedure die niet in staat is het processtuk te ondertekenen, moet het namens die partij ondertekenen met vermelding van de reden waarom die partij het ingediende document niet zelf kon ondertekenen.

In artikel 135 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering is bepaald dat de conclusie van eis de volgende gegevens moet bevatten:

1. het bedrag van de vordering, indien de waarde van de vordering moet worden vastgesteld;
2. de omstandigheden waarop de eiser zijn vordering baseert (feitelijke gronden van de vordering);
3. bewijsstukken ter staving van de door de eiser aangevoerde omstandigheden, de woonplaats van getuigen en de locatie van andere bewijsstukken;
4. wat de eiser vordert (het onderwerp van de conclusie van eis);
5. het standpunt van de eiser met betrekking tot de mogelijkheid dat een verstekvonnis zal worden geveld indien er geen antwoord op de vordering of het voorlopige processtuk wordt gegeven;
6. informatie of de zaak via een advocaat zal worden gevoerd. Als dat zo is, moeten de naam, de achternaam en het kantooradres van de advocaat worden vermeld;
7. het standpunt van de eiser betreffende de mogelijkheid om een schikkingsovereenkomst te sluiten indien de eiser een dergelijk standpunt wenst bekend te maken.

De conclusie van eis moet vergezeld gaan van documenten of ander bewijsmateriaal waarop de eiser zijn vorderingen baseert, het bewijs van betaling van de gerechtskosten en eventuele verzoeken voor het verkrijgen van bewijsstukken die de eiser niet kan indienen, met opgave van de reden daarvoor.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Een conclusie van eis moet vergezeld gaan van alle documenten ter staving van de vorderingen en een bewijs van betaling van de gerechtskosten. De gerechtskosten voor niet-geldelijke vorderingen bedragen 100 LTL. Bij geldelijke geschillen zijn de verschuldigde gerechtskosten gelijk aan een percentage van het gevorderde bedrag, zoals gespecificeerd door specifieke wetten: 3 % en ten minste 50 LTL voor vorderingen tot 100 000 LTL; 3 000 LTL plus 2 % van het gevorderde bedrag voor vorderingen boven 100 000 LTL en tot 300 000 LTL; en 7 000 LTL plus 1 % van het gevorderde bedrag voor vorderingen boven 300 000 LTL. De totale gerechtskosten bij geldelijke geschillen mogen niet hoger zijn dan 30 000 LTL.

Specifieke wetten voorzien in gevallen waarin eisers zijn vrijgesteld van de gerechtskosten. Bovendien heeft de rechter het recht om gedeeltelijke vrijstelling of uitstel van betaling van de gerechtskosten te verlenen totdat hij zijn beslissing heeft genomen, rekening houdend met de financiële situatie van de betrokkene. Elk verzoek om vrijstelling of uitstel van betaling van de gerechtskosten moet worden gemotiveerd en moet vergezeld gaan van een bewijs van de slechte financiële situatie van de betrokkene.

Bij documentaire procedures bedragen de te betalen gerechtskosten de helft van de voor de vordering verschuldigde kosten, maar niet minder dan 20 LTL.

Er zijn geen gerechtskosten verschuldigd voor afzonderlijke beroepen, behalve voor afzonderlijke beroepen die erop gericht zijn conservatoire maatregelen te laten opleggen, waarvoor de te betalen gerechtskosten 100 LTL bedragen.

Als processtukken of bijlagen bij processtukken uitsluitend elektronisch bij de rechtbank worden ingediend, bedragen de te betalen kosten 75 % van de voor het betrokken processtuk verschuldigde gerechtskosten, met een minimum van 10 LTL.

Een cliënt moet de verlening van juridische diensten overeenkomen met zijn advocaat, advocaten of een beroepsvereniging van advocaten door een overeenkomst te ondertekenen. De partij moet de overeengekomen vergoeding voor de verleende juridische diensten betalen. Het staat de partijen vrij om naar eigen goeddunken het tijdstip van de betaling af te spreken.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

De wet inzake door de overheid gegarandeerde rechtsbijstand (Lietuvos Respublikos valstybės garantuojamos teisinės pagalbos įstatymas) garandeert de verlening van primaire en secundaire rechtsbijstand in overeenstemming met de vastgestelde voorwaarden.

Er wordt primaire rechtsbijstand verleend aan onderdanen van de Republiek Litouwen en andere EU-lidstaten, personen die legaal in de Republiek Litouwen of andere EU-lidstaten verblijven en personen die krachtens internationale overeenkomsten waarbij de Republiek Litouwen partij is, recht hebben op dergelijke rechtsbijstand. Primaire rechtsbijstand moet onmiddellijk worden verleend. Als dat niet mogelijk is, wordt u meegedeeld wanneer het verzoek zal worden aanvaard, wat niet later mag zijn dan 5 dagen na de datum van het verzoek. Gemeente-/Stadsambtenaren en -werknemers, advocaten of specialisten van overheidsagentschappen waarmee de gemeente/stad een overeenkomst heeft gesloten, geven persoonlijk advies over de buitengerechtelijke beslechting van uw geschil, verstrekken informatie over het rechtsstelsel, wetten en andere wetgeving en helpen bij het opstellen van een schikkingsovereenkomst of het invullen van een verzoek om secundaire rechtsbijstand. Primaire rechtsbijstand kan worden geweigerd als de vordering van de verzoeker kennelijk niet gerechtvaardigd is, als de verzoeker al een uitgebreide consultatie over dezelfde vraag heeft gehad, als duidelijk is dat de betrokkene het advies van een advocaat kan inwinnen zonder de rechtsbijstand die overeenkomstig de wet door de overheid wordt gegarandeerd, of als het verzoek geen betrekking heeft op de eigen rechten en legitieme belangen van de betrokkene, met uitzondering van de in de wet voorziene gevallen van vertegenwoordiging.

Dezelfde ontvangers kunnen ook secundaire rechtsbijstand ontvangen, maar de verlening van die bijstand is afhankelijk van hun totale inkomen.

Er kan secundaire rechtsbijstand worden verleend aan elke in de Republiek Litouwen woonachtige persoon wiens vermogen en jaarinkomen de door de regering vastgestelde toelaatbaarheidsniveaus voor rechtsbijstand niet overschrijden. Het vermogen en inkomen worden ingedeeld in twee niveaus: voor niveau I neemt de staat 100 % van de kosten van secundaire rechtsbijstand voor zijn rekening, terwijl dat voor niveau II slechts 50 % is (de overige 50 % moet door de betrokkene worden betaald).

De volgende personen hebben recht op kosteloze secundaire rechtsbijstand, ongeacht hun vermogen of jaarinkomen: verdachten, beklaagden of veroordeelden in strafzaken waarin verplicht een beroep moet worden gedaan op een advocaat; slachtoffers in zaken die verband houden met de vergoeding van schade die het gevolg is van een misdrijf, met inbegrip van zaken waarin in een strafzaak over de schadeloosstelling moet worden beslist; ontvangers van sociale uitkeringen; personen die worden gesteund door instellingen voor sociale thuiszorg; personen van wie is bevestigd dat zij ernstig gehandicapt zijn of van wie wordt erkend dat zij arbeidsongeschikt zijn; personen die de pensioengerechtigde leeftijd hebben bereikt en van wie is vastgesteld dat zij veel bijzondere behoeften hebben; voogden (bewindvoerders) van deze personen, indien rechtsbijstand vereist is om de rechten en belangen van onder hun voogdij staande (onder hun bewind gestelde) personen te vertegenwoordigen en te beschermen; personen die het bewijs (een beslagleggingsbevel enz.) hebben geleverd dat zij om objectieve redenen niet in staat zijn hun bezittingen en middelen te gebruiken en dat bijgevolg hun bezittingen en jaarinkomen die zij naar eigen goeddunken zouden kunnen gebruiken niet hoger zijn dan het door de regering vastgestelde toelaatbaarheidsniveau voor de verlening van de secundaire rechtsbijstand; personen met een ernstige geestesziekte, als hun gedwongen ziekenhuisopname of behandeling in het geding is; de voogden (bewindvoerders) van deze personen, als de rechtsbijstand nodig is om de rechten en belangen van deze personen te vertegenwoordigen en te beschermen; schuldenaren, als een vordering wordt ingesteld tegen hun laatste woonplaats waar zij op dat moment wonen; de ouders of andere wettelijke vertegenwoordigers van een minderjarige, als het gaat om de overbrenging van het kind; minderjarigen die niet gehuwd zijn of door een rechtbank volledig handelingsbekwaam zijn verklaard en die op zichzelf in de in specifieke wetten omschreven gevallen naar de rechter stappen; personen die juridisch onbekwaam willen worden verklaard in zaken betreffende het juridisch onbekwaam verklaren van een natuurlijke persoon; personen die een geboorte willen laten registreren en andere gevallen waarin is voorzien in internationale overeenkomsten waarbij de Republiek Litouwen partij is.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een rechter beslist over de ontvankelijkheid door een resolutie aan te nemen. Deze procedure wordt beschouwd als het begin van een burgerlijke zaak. Als er een tekortkoming is en een persoon die betrokken is bij de zaak of die een vordering/processtuk heeft ingediend die tekortkoming verhelpt in overeenstemming met de eisen en binnen de termijnen van de rechtbank, wordt de vordering/het stuk geacht te zijn ingediend op de datum van aflevering aan de rechtbank. In het andere geval wordt de vordering/het stuk geacht niet te zijn ingediend en wordt het samen met de bijlagen op bevel van de rechter uiterlijk vijf werkdagen na de uiterste termijn voor het verhelpen van de tekortkomingen naar de verzoeker teruggestuurd.

Een eiser heeft het recht zijn vordering in te trekken zolang de rechtbank geen afschrift ervan naar de verweerder heeft verzonden. De vordering kan in een later stadium slechts worden ingetrokken als de verweerder daarmee instemt en de intrekking gebeurt voordat de rechtbank van eerste aanleg haar beslissing neemt.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De partijen in de procedure worden door middel van een dagvaarding of gerechtelijke kennisgeving in kennis gesteld van het tijdstip en de plaats van de rechtszitting of van individuele procedurele maatregelen. Een overzicht van de rechtszittingen is ook beschikbaar op het internet via het Litouwse rechtbankinformatiesysteem, dat toegankelijk is op de website van de nationale administratie van de rechtbanken. http://liteko.teismai.lt/tvarkarasciai/

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Bemiddeling is een alternatieve wijze van geschillenbeslechting die in bepaalde gevallen een gang naar de rechter overbodig kan maken.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De verjaringstermijnen variëren van geval tot geval.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie het informatiedossier "In welk land is de rechtbank bevoegd? - Luxemburg".

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie het informatiedossier "In welk land is de rechtbank bevoegd? - Luxemburg".

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie het informatiedossier "In welk land is de rechtbank bevoegd? - Luxemburg".

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Het antwoord op deze vraag hangt af van de waarde en het voorwerp van het geding.

Onder voorbehoud van enkele bij wet vastgelegde uitzonderingen, is de regeling als volgt:

• wanneer de waarde van het geding niet hoger is dan 15 000 EUR, valt het in beginsel onder de bevoegdheid van het vredegerecht (justice de paix). De partijen kunnen hier persoonlijk verschijnen of zich laten vertegenwoordigen door een advocaat of door een persoon die over een bijzondere volmacht (mandaat) beschikt;
• wanneer de waarde van het geding hoger is dan 15 000 EUR, valt het in beginsel onder de bevoegdheid van de arrondissementsrechtbank (tribunal d’arrondissement). Bij deze gerechten is vertegenwoordiging door een advocaat (avocat à la cour) verplicht, behalve voor vorderingen in kort geding, vorderingen in het kader van de handelsrechtelijke procedure, waarbij de partijen persoonlijk kunnen verschijnen of zich kunnen laten bijstaan of vertegenwoordigen, en vorderingen voor de familierechter (behalve echtscheidingsprocedures). Voor het hooggerechtshof (cour supérieure de justice) is vertegenwoordiging door een advocaat verplicht;
• bepaalde zaken vallen ongeacht hun waarde (die hoger kan zijn dan 15 000 EUR) onder de bevoegdheid van het vredegerecht, bv. geschillen tussen huurders en verhuurders of onderhoudsvorderingen, voor zover deze geen betrekking hebben op een echtscheiding of een scheiding van tafel en bed. Over het algemeen wordt een zaak bij het vredegerecht aanhangig gemaakt via een dagvaarding door een gerechtsdeurwaarder. In dat geval moet de akte van rechtsingang aan bepaalde vormvoorschriften voldoen om met name de eerbiediging van de rechten van de verdediging te waarborgen. In bepaalde gevallen kunnen de partijen zelf de zaak aanhangig maken zonder een beroep te doen op een gerechtsdeurwaarder en zulks door middel van een aan het vredegerecht gericht schriftelijk verzoek (een eenvoudigere en goedkopere procedure dan die bij de arrondissementsrechtbank). In beide gevallen kunnen de partijen persoonlijk verschijnen of kunnen ze zich laten vertegenwoordigen door een gemachtigde, die, indien hij geen advocaat is, over een bijzondere volmacht (mandaat) moet beschikken.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Het antwoord op deze vraag hangt af van de categorie waaronder het geding valt (zie punt 6).

Wanneer de waarde van het geding niet hoger is dan 15 000 EUR, kunnen de partijen zich direct (via een verzoekschrift) of indirect (via een dagvaarding door een gerechtsdeurwaarder) wenden tot de territoriaal bevoegde vredegerechten. In de praktijk zullen de hoofdgriffiers van deze gerechten de betrokken akten in ontvangst nemen.

Wanneer de waarde van het geding hoger is dan 15 000 EUR, moeten de partijen zich in beginsel tot een advocaat wenden, die de tegenpartij in naam van zijn cliënt door een gerechtsdeurwaarder zal laten dagvaarden. De advocaat zal de akten van rechtsingang indienen bij de territoriaal bevoegde arrondissementsrechtbank of het hooggerechtshof.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Het Frans, Duits of Luxemburgs kan worden gebruikt, onder voorbehoud van bijzondere voorschriften voor bepaalde zaken.

Het geding wordt ingeleid bij dagvaarding, behalve in de gevallen waarin een gewoon verzoekschrift volstaat. Behoudens enkele uitzonderingen bij de vredegerechten voor bepaalde bijzondere zaken, is voor de inleiding van een geding een geschrift vereist. Per fax of email verstuurde documenten worden niet aanvaard.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Voor bepaalde zaken (bv. verzoeken om een betalingsbevel voor verschuldigde bedragen of niet-betaalde facturen) kan er een formulier worden ingevuld. Oproepingen voor de vredegerechten, verzoekschriften of dagvaardingen voor de arrondissementsrechtbanken en akten die een beroep inleiden bij de hogere rechtscolleges moeten in beginsel op straffe van nietigheid bepaalde verplichte vermeldingen bevatten en aan precieze vormvoorschriften voldoen. Hiervoor bestaan er geen voorgedrukte formulieren.

Er bestaan ook formulieren voor verzoeken op grond van de Uniewetgeving. Als voorbeeld kan worden verwezen naar een verzoek om een Europees betalingsbevel in de zin van Verordening (EG) nr. 1896/2006 of een verzoek in het kader van een Europese procedure voor geringe vorderingen in de zin van Verordening (EG) nr. 861/2007.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

De gerechtskosten moeten in beginsel aan het einde van de procedure worden betaald. De rechter kan de in het ongelijk gestelde partij ook veroordelen tot betaling van een rechtsplegingsvergoeding aan de in het gelijk gestelde partij, indien het volgens hem onbillijk zou zijn om alle honoraria en kosten uitsluitend ten laste van die partij te laten. De rechter kan ook de betaling van een waarborg of voorschot opleggen aan een of meer bij de procedure betrokken partijen (bv. in geval van een door het gerecht bevolen deskundig onderzoek).

Het honorarium dat door de cliënt aan de advocaat wordt betaald, is gebaseerd op de overeenkomst tussen deze beide personen. Het is gebruikelijk dat er aan de advocaat een voorschot wordt betaald.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Zie het informatiedossier "Rechtsbijstand - Luxemburg".

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

• Indien de vordering, in de gevallen waarin de wet voorziet in deze mogelijkheid, door de eiser zelf is ingesteld, zal de eiser door het gerecht op de hoogte worden gehouden van het verloop van de procedure.
• Bij door een advocaat in naam van zijn cliënt ingestelde vorderingen, zal het gerecht de advocaat op de hoogte houden van het verloop van de procedure, aangezien hij de wettelijke vertegenwoordiger is van zijn cliënt. De advocaat kan zijn cliënt inlichtingen verstrekken over de data van zittingen voor zover deze beschikbaar zijn of vooraf zijn bepaald.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Zie het antwoord op de vorige vraag.

De termijn om voor de rechter te verschijnen is in het kader van een schriftelijke procedure in beginsel in de wet vastgesteld, met uitzondering van de termijnen die met name door de rechter kunnen worden vastgesteld om een partij of een derde persoonlijk te horen. De wettelijke termijnen variëren naar gelang van het betrokken gerecht en naargelang de verweerder in Luxemburg of in het buitenland woont. In het geval van een mondelinge procedure moet de eiser de verweerder in beginsel een specifieke datum meedelen waarop de verweerder ter terechtzitting moet verschijnen.

Links

http://www.legilux.lu/

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Een betalingsbevel is een van de procedures om vorderingen wegens achterstallige betaling op te eisen maar is ook de enige en verplichte procedure voor bepaalde in de wet omschreven vorderingen. Dergelijke buitengerechtelijke procedures worden afgehandeld door notarissen. Zie het thema Betalingsbevelprocedures.

Hongarije kent ook procedures voor alternatieve geschillenbeslechting. Zie het thema Alternatieve geschillenbeslechting.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Het antwoord op de vraag of een zaak binnen een bepaalde termijn aanhangig moet worden gemaakt en, zo ja, welke vorm die termijn aanneemt, verschilt van zaak tot zaak. Zo geldt bv. in het geval van eigendomsvorderingen geen uiterste datum voor het instellen van een vordering in rechte en ook geen verjaringstermijn. Daarentegen geldt bij vorderingen tot schadevergoeding die niet voortkomen uit een schending van contractuele verplichtingen, weliswaar geen termijn voor het instellen van de vordering maar is die vordering wel onderworpen aan een algemene verjaringstermijn van vijf jaar, die de rechtbank in overweging zal nemen als de wederpartij zich daarop beroept. Voor andere vorderingen is de termijn waarbinnen de vordering bij een rechtbank aanhangig moet worden gemaakt, vastgelegd in de wet.

Vandaar dat wordt aanbevolen om voor vragen over termijnen naar een advocaat, juridisch adviseur of rechtswinkel te stappen.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

De rechtbanken van welke lidstaat in zaken met een buitenlands element bevoegd zijn – de jurisdictievraag – is geregeld in het recht van de Europese Unie, de toepasselijke internationale verdragen en het Hongaarse internationaal privaatrecht.

De relevante EU-wetgeving die in de regel van toepassing is in handels- en burgerlijke zaken, bestaat onder meer uit Verordening (EU) nr. 1215/2012 en het nieuwe Verdrag van Lugano (gepubliceerd bij Besluit 2009/430/EG), Verordening (EG) nr. 2201/2003 voor huwelijkszaken en ouderlijke verantwoordelijkheid en Verordening (EG) nr. 4/2009 voor zaken op het gebied van onderhoudsverplichtingen.

In gevallen waarin noch EU-wetgeving noch bi- of multilaterale verdragen van toepassing zijn, wordt de rechtsbevoegdheid vastgesteld op grond van het bepaalde in Wet XXVIII van 2017 inzake internationaal privaatrecht.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie het thema Bevoegdheid van de rechtbanken – Hongarije.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie het thema Bevoegdheid van de rechtbanken – Hongarije.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Een zaak kan in persoon of via een gevolmachtigde aanhangig worden gemaakt door eenieder die

a) volgens het burgerlijk recht volledig handelingsbekwaam is,

b) een gedeeltelijk handelingsonbekwame volwassene is wiens bekwaamheid volgens het burgerlijk recht evenwel niet beperkt is ten aanzien van het voorwerp en de procedurele handelingen van de zaak, of

c) volgens het burgerlijk recht bevoegd is om ten aanzien van het voorwerp van de zaak opdrachten te geven.

Een wettelijk vertegenwoordiger treedt namens de partij op in de zaak als

a) de partij onbekwaam is in de zaak,

b) een wettelijk vertegenwoordiger is aangewezen voor de partij zonder gevolgen voor zijn of haar bekwaamheid, tenzij de partij in persoon of via een gevolmachtigde optreedt, of

c) de partij geen natuurlijke persoon is.

Vertegenwoordiging door een wettelijk vertegenwoordiger is krachtens Wet CXXX van 2016 inzake het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (hierna “WvBR” genoemd) verplicht in gerechtelijke procedures. Volgens het WvBR geldt de basisregel van verplichte wettelijke vertegenwoordiging niet voor zaken bij districtsrechtbanken van eerste aanleg en arbeidsrechtelijke procedures bij administratieve en arbeidsrechtbanken; in zulke gevallen is wettelijke vertegenwoordiging niet verplicht, tenzij in de wet anders is bepaald.

Het WvBR bepaalt ook wie als wettelijk vertegenwoordiger kan optreden. Wettelijk vertegenwoordigers van procespartijen zijn in de regel advocaten. Als wettelijke vertegenwoordiging verplicht is, kan een partij die zelf bevoegd is tot wettelijke vertegenwoordiging, in haar eigen zaak optreden zonder wettelijke vertegenwoordiging, tenzij in de wet anders is bepaald.

In gevallen waarin wettelijke vertegenwoordiging niet verplicht is, kan het verzoekschrift waarmee de procedure wordt ingeleid, worden ingediend door een gemachtigde vertegenwoordiger (bv. een advocaat) die door de partij of haar wettelijke vertegenwoordiger is benoemd. Wie wel en wie niet als gemachtigde vertegenwoordiger kunnen optreden, is geregeld in het WvBR.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Het verzoekschrift moet rechtstreeks worden ingediend bij het gerecht dat bevoegd is tot het behandelen van de zaak. Krachtens het WvBR kan een partij die zonder wettelijke vertegenwoordiging optreedt in een zaak bij een districtsrechtbank of in een arbeidsrechtelijke procedure bij een administratieve en arbeidsrechtbank, haar verzoek tijdens bepaalde kantooruren mondeling indienen en het via het daarvoor bestemde formulier laten registreren bij de bevoegde rechtbank in haar woon-, werk of vestigingsplaats, of bij de in de zaak bevoegde rechtbank.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De procestaal is Hongaars. Tenzij anders is bepaald in de wet, een bindende rechtshandeling van de Europese Unie of een internationaal verdrag, moeten aan de rechtbank gerichte stukken zijn opgesteld in het Hongaars en worden stukken en beslissingen van de rechtbank in het Hongaars betekend. Eenieder heeft het recht om, waar dat zo is bepaald in internationale verdragen, in gerechtelijke procedures, zijn of haar moeder-, streek- of nationale minderheidstaal te gebruiken.

Door het ondertekenen van het Europees Handvest voor streektalen of talen van minderheden heeft Hongarije zich met betrekking tot het Kroatisch, Duits, Roemeens, Servisch, Slowaaks, Sloveens, Romani en Boyash tot het volgende verplicht:

• een partij die persoonlijk voor de rechter verschijnt, kan haar streek- of minderheidstaal gebruiken zonder daarvoor extra kosten te hoeven maken,
• stukken en bewijzen kunnen worden overgelegd in een streek- of minderheidstaal, zo nodig met de hulp van tolken en vertalers.

De rechtbank benoemt een tolk, een doventolk of vertaler, als dat nodig is om het recht van de partij op het gebruik van haar taal te eerbiedigen of anderszins nodig is op grond van het in het WvBR bepaalde over taalgebruik.

Het verzoekschrift moet schriftelijk worden ingediend bij de rechtbank waar de zaak aanhangig wordt gemaakt. Als elektronische communicatie verplicht is of wordt gekozen, moet het verzoekschrift elektronisch worden ingediend op een wettelijk vastgestelde wijze. Bij schriftelijke communicatie moet het verzoekschrift per post worden verzonden of persoonlijk worden ingediend (tijdens kantooruren bij de griffie of tijdens openingsuren door het in de bus bij de ingang van de rechtbank te deponeren), maar een partij die zonder wettelijke vertegenwoordiging optreedt in een zaak bij een districtsrechtbank of in een arbeidsrechtelijke procedure bij een administratieve en arbeidsrechtbank, kan haar verzoek tijdens bepaalde kantooruren mondeling indienen en het via het standaardformulier laten registreren bij de bevoegde rechtbank in haar woon-, werk of vestigingsplaats, of bij de in de zaak bevoegde rechtbank.

Verzoekschriften kunnen niet per fax worden ingediend.

Voor informatie over de mogelijkheid van het elektronisch indienen van een verzoekschrift, zie het thema Geautomatiseerde verwerking.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Het aanhangig maken van een zaak gebeurt door middel van een verzoekschrift. Dit is het stuk waarin de vordering is vervat. Het WvBR bevat een uitgebreide beschrijving van de eisen waaraan de onderdelen van een verzoekschrift moeten voldoen en de stukken die bij het verzoekschrift moeten worden gevoegd.

Een partij die zonder wettelijke vertegenwoordiging optreedt in een zaak bij een districtsrechtbank of in een arbeidsrechtelijke procedure bij een administratieve en arbeidsrechtbank, moet haar verzoekschrift indienen via een speciaal daarvoor bestemd formulier. De vordering van de partij die optreedt zonder wettelijke vertegenwoordiging, is daar zeer mee geholpen, aangezien in het formulier wordt gevraagd om de informatie die verplicht moet worden opgenomen in het verzoekschrift, en de bij te voegen stukken worden genoemd. De formulieren worden gepubliceerd op de centrale website van de rechtbanken.

In het geval van schriftelijke communicatie moeten het verzoekschrift en de bijgevoegde stukken in meervoud worden ingediend: één exemplaar voor elk van de partijen en één exemplaar voor het gerecht. Partijen met een gezamenlijke vertegenwoordiger (gevolmachtigde) ontvangen gezamenlijk één exemplaar.

Voor informatie over het elektronisch indienen van verzoekschriften, zie het thema Geautomatiseerde verwerking.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Voor een civiele procedure moeten griffierechten worden betaald. De hoogte van de per procedure verschuldigde griffierechten is vastgelegd in Wet XCIII van 1990 inzake heffingen. De partij die de procedure instelt, moet de rechten betalen bij indiening van het verzoekschrift, tenzij in een later stadium wordt beslist over de betaling van rechten. In laatstgenoemd geval worden de rechten betaald door de partij die daarin wordt verwezen door de rechter.

Een rechtbank waarbij een burgerlijke zaak aanhangig is gemaakt, wijst een verzoekschrift af zonder om nadere informatie te vragen, indien de verzoeker heeft verzuimd een bedrag aan kosten te betalen dat evenredig is met de omvang van de in het verzoekschrift vermelde vordering, of een wettelijk bepaald vast bedrag, en niet om rechtsbijstand heeft verzocht of een op de wet gebaseerde vorm van rechtsbijstand heeft aangevoerd.

Aan de partij kan rechtsbijstand worden verleend om haar te helpen haar rechten tijdens het proces te doen gelden.

Tenzij in de wet anders is bepaald, heeft een partij desgevraagd recht op rechtsbijstand (személyes költségmentesség) en persoonlijke vrijstelling van vooruitbetaling van kosten (személyes költségfeljegyzési jog) op basis van haar inkomen en financiële situatie, terwijl persoonlijke vrijstelling van de betaling van griffierechten (személyes illetékmentesség) op basis van haar persoon ambtshalve wordt verleend. Aan een partij wordt zaakspecifieke rechtsbijstand (tárgyi költségkedvezmény) verleend op grond van het voorwerp van de zaak, terwijl een verlaging van de te betalen kosten (mérsékelt illeték) ambtshalve wordt toegekend, indien zich tijdens het proces bepaalde handelingen voordoen.

Een vrijstelling van griffierechten houdt in dat de aan griffierechten onderworpen partij is vrijgesteld van betaling van die rechten, of wordt toegepast met betrekking tot het voorwerp van de rechten. In het geval van vrijstelling van griffierechten is de betrokken partij vrijgesteld van vooruitbetaling van de rechten en, tenzij in de wet anders is bepaald, van de betaling van eventuele niet-betaalde kosten. Een partij die is vrijgesteld van griffierechten, is niet vrijgesteld van de betaling van kosten die niet zijn betaald tijdens een handhavingsprocedure. In de wet inzake heffingen is aangegeven welke rechtspersonen in aanmerking komen voor een persoonlijke vrijstelling van griffierechten. Daartoe behoren onder meer de Hongaarse staat, gemeenten, begrotingsagentschappen en kerken.

Bij vrijstelling vanwege het voorwerp van de zaak zijn beide partijen vrijgesteld van de rechten, ongeacht hun inkomen of financiële situatie. Vrijstelling vanwege het voorwerp van de zaak wordt bv. verleend in het geval van hoger beroep tegen een beslissing over rechtsbijstand, vordering in reconventie in een echtscheidingszaak en een verzoek om een beslissing te corrigeren, aan te passen of aan te vullen.

Ongeacht hun inkomen of financiële situatie kan aan partijen vrijstelling van vooruitbetaling van griffierechten worden verleend vanwege het voorwerp van de zaak (tárgyi illetékfeljegyzési jog) bij onder meer procedures betreffende civielrechtelijke bescherming van personen of vorderingen tot vergoeding van schade die is veroorzaakt bij de uitoefening van het openbaar gezag. Iedere partij aan wie een dergelijke vrijstelling van vooruitbetaling van rechten vanwege het voorwerp van de zaak wordt verleend, is vrijgesteld van vooruitbetaling van rechten. In dat geval moeten de rechten aan het einde van de procedure worden betaald door de partij die daarin door de rechter is verwezen.

Een partij wordt vrijgesteld van betaling van een deel van de rechten, als haar een verlaging van de te betalen rechten wordt toegekend. Een dergelijke verlaging is een vorm van rechtsbijstand die fundamenteel verschilt van andere rechtshulp, omdat zij wordt toegekend wanneer zich tijdens de procedure bepaalde handelingen voordoen, zonder dat een verzoek nodig is, en omdat de verlaging niet is gebaseerd op de persoonlijke situatie van de partij of het voorwerp van de zaak.

Het voordeel van het niet vooruitbetalen van rechten maakt deel uit van zowel rechtsbijstand als een vrijstelling van vooruitbetaling van kosten. Rechtsbijstand kan ook worden verleend aan bepaalde personen of op grond van het voorwerp van de zaak. In de wet is vastgelegd in welke soorten zaak rechtsbijstand kan worden toegekend vanwege het voorwerp van de zaak, en welke criteria van toepassing zijn op de toekenning van persoonlijke rechtsbijstand. Een voorbeeld van een zaak waarin vrijstelling van betaling van rechten kan worden toegekend vanwege het voorwerp, is de voogdijprocedure.

Daarnaast kan vrijstelling van vooruitbetaling van rechten worden toegekend aan personen of vanwege het voorwerp van de zaak. Aan de partijen wordt een zaakspecifieke vrijstelling van de vooruitbetaling van rechten toegekend in bv. procedures om ouderschap vast te stellen of procedures over ouderlijke verantwoordelijkheid.

Overeenkomstig de Wet inzake de activiteiten van advocaten kan over de benoeming van een advocaat vrijelijk worden onderhandeld voor de uitoefening van de activiteiten van een advocaat, tenzij anders is bepaald in de Wet inzake de activiteiten van advocaten of het burgerlijk wetboek; de partijen kunnen bijgevolg vrijelijk onderhandelen over het honorarium van de advocaat voor zover is toegestaan in de Wet inzake de activiteiten van advocaten. Onder rechtsbijstand valt de vrijstelling van betaling van het honorarium van een advocaat of vooruitbetaling daarvan. Een verzoek om toevoeging van een advocaat moet worden goedgekeurd door de dienst Rechtsbijstand.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Aan de partij kan persoonlijke rechtsbijstand of zaakspecifieke rechtsbijstand worden verleend om haar te helpen haar rechten tijdens het proces te doen gelden. Een partij die natuurlijk persoon is, kan vragen om rechtsbijstand vanwege haar inkomen en financiële situatie, en om ambtshalve te verlenen zaakspecifieke rechtsbijstand vanwege het voorwerp van de procedure. Als aan een partij rechtsbijstand wordt verleend, wordt zij vrijgesteld van vooruitbetaling van griffierechten en van betaling van een voorschot op eventuele tijdens de procedure gemaakte kosten en onbetaalde kosten, tenzij in de wet anders is bepaald, evenals van de betaling van eventuele door de staat voorgeschoten kosten en van een aanbetaling voor proceskosten.

De criteria in verband met inkomen en financiële situatie waaraan een partij moet voldoen om in aanmerking te komen voor persoonlijke rechtsbijstand, zijn wettelijk vastgelegd, evenals de gevallen waarin rechtsbijstand kan worden verleend vanwege het voorwerp van de zaak.

EU-burgers en niet-EU-burgers die legaal op het grondgebied van een lidstaat verblijven, komen onder dezelfde voorwaarden in aanmerking voor persoonlijke rechtsbijstand en een persoonlijke vrijstelling van de vooruitbetaling van kosten als Hongaarse burgers, terwijl andere buitenlandse onderdanen mogelijk voor het bovenstaande in aanmerking komen op grond van internationale verdragen.

Rechtsbijstand omvat de reiskosten die EU-burgers en legaal op het grondgebied van een lidstaat verblijvende niet-EU-burgers maken om te verschijnen, als zij wettelijk verplicht zijn tijdens de zitting aanwezig te zijn.

Als een Hongaarse partij voor een buitenlands gerecht aan het recht van een ander land meer voordeel kan ontlenen dan een zaakspecifieke vrijstelling van de vooruitbetaling van kosten, moeten die voordeliger regels tijdens de hoorzitting worden toegepast op de buitenlandse partij bij een geschil voor een Hongaarse rechter.

Zie tevens het thema Rechtsbijstand.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering wordt in de regel officieel als ingesteld beschouwd wanneer het verzoekschrift door het gerecht is ontvangen en door de griffie is ingeschreven. Bij elektronische communicatie moet het verzoekschrift in de regel als ingediend worden beschouwd wanneer het IT-systeem een ontvangstbevestiging verstuurt.

De vraag wanneer een vordering wordt geacht officieel te zijn ingesteld, is met name van belang voor vorderingen waarvoor een termijn is gesteld. Termijnen verschillen zowel in duur als in de voorwaarden waaronder verzoekschriften worden geacht op tijd te zijn ingediend.

Wat procestermijnen betreft, stelt het WvBR dat de gevolgen van het overschrijden van een termijn niet intreden als een verzoekschrift uiterlijk op de laatste dag van de termijn als aangetekende post aan het gerecht is verstuurd. Als de communicatie tijdens het proces elektronisch verloopt, treden de gevolgen van het overschrijden van een termijn – gesteld in dagen, werkdagen, maanden of jaren – niet in, als een verzoekschrift uiterlijk op de laatste dag van de termijn op elektronische wijze overeenkomstig de IT-vereisten aan het gerecht is verstuurd. Tenzij in de wet anders is bepaald, geldt dit echter niet voor het bepalen van de wettelijke termijn voor het indienen van verzoekschriften. Verzoekschriften worden geacht op tijd te zijn ingediend als ze uiterlijk op de laatste dag van de termijn van indiening bij het gerecht aankomen.

Verzoekschriften die na het verstrijken van de termijn worden ingediend, worden door de rechtbank afgewezen. De rechtbank betekent de beslissing tot afwijzing van het verzoekschrift aan de verzoeker en geeft de verweerder kennis van de genomen maatregel. De verzoeker kan bijzonder beroep instellen tegen de beslissing.

Het wordt dan ook aanbevolen bij een juridisch adviseur, advocaat of rechtswinkel advies in te winnen om er zeker van te zijn dat het verzoekschrift op tijd wordt ingediend.

Als een partij die zonder wettelijke vertegenwoordiging optreedt in een zaak bij een districtsrechtbank of in een arbeidsrechtelijke procedure bij een administratieve en arbeidsrechtbank, haar verzoek mondeling kan indienen tijdens bepaalde kantooruren bij de bevoegde rechtbank in haar woon-, werk of vestigingsplaats, of bij de in de zaak bevoegde rechtbank, verleent een vertegenwoordiger van het gerecht die partij passende bijstand en verzoekt hij of zij haar in voorkomend geval om tekortkomingen onverwijld te verhelpen. Het gerecht stelt de partijen niet in kennis van het enkele feit dat de zaak aanhangig is gemaakt. Nadat het gerecht het verzoekschrift heeft ontvangen, onderzoekt het of het alle door de wet voorgeschreven elementen bevat.

Als een verzoekschrift aanleiding geeft tot instelling van een procedure, betekent de rechtbank het verzoekschrift aan de verweerder en roept hem of haar tegelijkertijd op binnen vijfenveertig dagen na ontvangst van het verzoekschrift een tegenvordering in te stellen. De verweerder verschijnt door de tegenvordering in te stellen.

De rechtbank verwerkt de inleiding van de procedure nadat een schriftelijke tegenvordering tegen het verzoekschrift is ingediend overeenkomstig het WvBR, afhankelijk van de omstandigheden van de zaak, sluit de inleidingsfase af en stelt een datum vast voor een hoorzitting over de grond van de zaak.

Voor informatie over de mogelijkheid van het elektronisch indienen van een verzoekschrift en de desbetreffende ontvangstbevestiging, zie ook het thema Geautomatiseerde verwerking.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Nadat het verzoekschrift is ingediend, gaat de rechtbank verder zoals is beschreven in punt 12. Afhankelijk van de omstandigheden van de zaak kan de partij nadere informatie ontvangen bij indiening van verdere stukken, als daartoe is bevolen, of tijdens de voorbereidende zitting en de hoorzitting over de grond van de zaak, op basis van de afzonderlijke kenmerken van de procedure.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Ja, u moet in Malta naar de rechtbank om een zaak aanhangig te maken bij de rechter. Een advocaat of een procureur dient een verzoekschrift in bij de rechtbank en betaalt de daarmee verbonden kosten. Als de zaak aanhangig moet worden gemaakt bij een hoger gerecht, moet de persoon die de rechtszaak aanspant, de eed afleggen.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Nee, een zaak kan te allen tijde aanhangig worden gemaakt bij de rechtbank. De verweerder heeft echter in elk stadium van de gerechtelijke procedure het recht een beroep te doen op verjaring.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

De persoon die de zaak aanhangig maakt, moet tijdens de rechtszittingen fysiek in de zaal aanwezig zijn. Indien hij afwezig is, treedt de advocaat of de procureur op als zijn vertegenwoordiger. Indien een partij zich niet in Malta bevindt, wordt een curator benoemd die de gerechtelijke procedure in afwezigheid van deze partij kan voortzetten.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Malta heeft weliswaar maar één gerechtsgebouw, maar dit gebouw is onderverdeeld in verschillende rechtbanken, al naargelang de inhoud van de zaak, de waarde van de door de verzoeker ingestelde vordering en zijn woonplaats. De verschillende rechtbanken in Malta zijn:

a. de civiele rechtbank (sector familierecht) [Civil Court (Family Section), Qorti Ċivili (Sezzjoni tal-Familja)] behandelt elk verzoek met betrekking tot familieaangelegenheden, zoals scheiding van tafel en bed, echtscheiding, alimentatie, afstamming en nietigverklaring;

b. de vrederechter (sector familierecht Gozo) [Court of Magistrates (Gozo Family Section), Qorti tal-Maġistrati (Għawdex Sezzjoni Familja)] – idem als onder “a”, maar bij dit gerecht worden zaken aangespannen door inwoners van het eiland Gozo tegen andere inwoners van Gozo of tegen personen die daar hun gewone verblijfplaats hebben;

c. de Eerste Kamer van de civiele rechtbank (grondwettelijke bevoegdheid) [First Hall of the Civil Court (Constitutional Jurisdiction, Prim’ Awla tal-Qorti Ċivili (sede Kostituzzjonali)] behandelt zaken van grondwettelijke aard;

d. de vrederechter (Malta) [Court of Magistrates (Malta), Qorti tal-Maġistrati (Malta)] – dit gerecht is bevoegd voor de behandeling van en het nemen van beslissingen over alle zaken van zuiver civielrechtelijke aard met betrekking tot vorderingen tot maximaal 15 000 euro die zijn ingesteld tegen personen die op het eiland Malta wonen of daar hun gewone verblijfplaats hebben, evenals over alle andere in het Maltese recht bepaalde vorderingen;

e. de vrederechter (lagere bevoegdheid Gozo) [Court of Magistrates (Gozo Inferior Jurisdiction), Qorti tal-Maġistrati (Għawdex Inferjuri)] – idem als onder “d”, maar op dit gerecht wordt een beroep gedaan als personen een rechtszaak willen aangespannen tegen iemand die op Gozo woont of daar zijn gewone verblijfplaats heeft. Dit gerecht heeft echter ook bevoegdheden die toebehoren aan de civiele rechtbank in zijn vrijwillige bevoegdheid;

f. de Eerste Kamer van de civiele rechtbank [First Hall of the Civil Court, Prim’ Awla tal-Qorti Ċivili]  deze is bevoegd voor de behandeling van en het nemen van beslissingen over zaken van zuiver civielrechtelijke aard met betrekking tot vorderingen hoger dan 15 000 euro, evenals voor alle zaken (ongeacht de waarde van de vordering) over vorderingen op onroerende zaken of over op onroerende zaken berustende erfdienstbaarheden, lasten of rechten, met inbegrip van alle vorderingen met betrekking tot uitzetting uit in stads- of plattelandsgebieden gelegen onroerende zaken die worden verhuurd of bewoond door personen die binnen de grenzen van de jurisdictie van dat gerecht wonen of daar hun gewone verblijfplaats hebben;

g. de vrederechter (hogere bevoegdheid Gozo) (sector algemeen) [Court of Magistrates (Gozo Superior Jurisdiction) (General Section), Qorti tal-Maġistrati (Għawdex) Gurisdizzjoni Superjuri, Sezzjoni Ġenerali)] idem als onder “f”, maar dit gerecht wordt gebruikt door personen die een zaak willen aanspannen tegen een persoon die op Gozo woont of daar zijn gewone verblijfplaats heeft;

h. de Eerste Kamer van de civiele rechtbank in zijn vrijwillige bevoegdheid [First Hall of the Civil Court in its Voluntary Jurisdiction, Prim’ Awla tal-Qorti Ċivili, Ġurisdizzjoni Volontarja]  dit gerecht behandelt niet-contentieuze vraagstukken, zoals het openen van geheime testamenten, voogdij of adoptie. Bovendien moet dit gerecht zijn goedkeuring hechten aan of toestemming geven voor het sluiten van overeenkomsten. Ook moet dit gerecht zijn goedkeuring hechten aan of toestemming geven voor bedingen die volgens de wet enkel met voorafgaande goedkeuring of toestemming mogen worden opgenomen.

Afgezien van deze rechtbanken zijn er ook gerechtelijke instanties: de gerechtelijke instantie voor geringe vorderingen (Small Claims Tribunal, Tribunal tat-Talbiet iż-Żgħar), die bevoegd is voor de behandeling van en het nemen van beslissingen over alle geldvorderingen tot 5 000 euro, de gerechtelijke instantie voor administratieve toetsing (Administrative Review Tribunal, Tribunal ta’ Reviżjoni Amministrattiva) en de arbeidsrechtbank (Industrial Tribunal, Tribunal Industrijali). In Malta is er ook een arbitragecentrum (Arbitration Centre, Ċentru tal-Arbitraġġ) dat arbitragediensten verleent. Volgens de Maltese wet moeten partijen onder bepaalde omstandigheden gebruikmaken van arbitrage (verplichte arbitrage). Arbitrage is verplicht voor geschillen over in appartementsrechten gesplitst eigendom en gemotoriseerd verkeer.

Al deze rechtbanken zijn rechtbanken van eerste aanleg en gewone rechtbanken. Daarom kan tegen de beslissingen van deze rechtbanken beroep worden aangetekend bij het hof van beroep (Court of Appeal, Qorti tal-Appell). Tegen beslissingen van de gerechtelijke instanties voor geringe vorderingen, het arbitragecentrum of de vrederechter moet beroep worden aangetekend bij het hof van beroep in zijn lagere bevoegdheid (met één voorzittende rechter). Beroepen tegen beslissingen van de Eerste Kamer van de civiele rechtbank moeten worden ingesteld bij het hof van beroep in zijn hogere bevoegdheid (met drie voorzittende rechters). Beroepen tegen beslissingen van de Eerste Kamer van de civiele rechtbank (grondwettelijke bevoegdheid) moeten worden aangetekend bij het constitutioneel hof (Constitutional Court, (orti Kostituzzjonali), en beroepen tegen een beslissing van de vrederechter (Gozo), in zowel zijn lagere als zijn hogere bevoegdheid, moeten altijd worden ingesteld bij hof van beroep in Malta.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie het antwoord op vraag 4.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Voor het aanhangig maken van een zaak bij een lagere rechtbank is een advocaat of procureur nodig. Als een zaak moet worden voorgelegd aan een hogere rechtbank, is zowel een advocaat als een procureur nodig.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Bij de griffie van de rechtbank.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Het verzoekschrift moet worden opgesteld in de Maltese taal. Het moet schriftelijk worden ingediend en de advocaat of de procureur moet dit persoonlijk doen.

Indien een van de partijen een buitenlander is, kan worden verzocht om een gerechtelijke procedure in de Engelse taal.

In Malta bestaat geen mogelijkheid om een verzoekschrift per e-mail of fax in te dienen.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Om een zaak aanhangig te maken bij het arbitragecentrum of de gerechtelijke instantie voor geringe vorderingen moeten formulieren worden ingevuld. Voor het aanhangig maken van een zaak bij de vrederechter of de Eerste Kamer van de civiele rechtbank zijn er echter geen formulieren. Wanneer een vordering wordt ingesteld bij de Eerste Kamer van de civiele rechtbank, moet het verzoekschrift de volgende elementen omvatten:

a) een beschrijving waarin de inhoud van de zaak in aparte genummerde paragrafen en op een heldere en expliciete manier wordt uiteengezet opdat duidelijk is waarop de vordering betrekking heeft en welke feiten bij de verzoeker persoonlijk bekend waren;

b) de oorzaak van de vordering;

c) de vordering of vorderingen, die genummerd zijn; en

d) in elk beëdigd verzoekschrift, onmiddellijk onder het briefhoofd van de rechtbank, in duidelijke en goed leesbare letters, de volgende mededeling:

“Eenieder die dit, hem betreffende beëdigde verzoekschrift ontvangt, dient een beëdigd antwoord in binnen twintig (20) dagen na de datum van betekening van dit verzoekschrift, die de datum van ontvangst is. Indien geen beëdigd schriftelijk antwoord wordt ingediend overeenkomstig de bepalingen van het recht en binnen de voorschreven termijn, doet het Hof uitspraak over de zaak overeenkomstig het recht.

Het is derhalve in het belang van eenieder die dit beëdigde verzoekschrift ontvangt om onverwijld een advocaat te raadplegen teneinde opmerkingen te kunnen maken tijdens de behandeling van de zaak.”

e) De documenten ter staving van de vordering worden samen met het beëdigde verzoekschrift overgelegd.

f) Het beëdigde verzoekschrift wordt onder ede bevestigd ten overstaan van de griffier of de procureur die is aangewezen als de commissaris van ede krachtens de ordonnantie inzake eden (hoofdstuk 79).

g) De verzoeker geeft naast de verklaring ook de namen van de getuigen van wie hij de verklaringen als bewijs wil aanvoeren; ten aanzien van elke getuige vermeldt hij de feiten en de middelen die hij als bewijs wil laten vaststellen.

h) Het verzoekschrift wordt aan de verweerder betekend.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Ja, wanneer een verzoekschrift wordt ingediend, moeten de daarmee verbonden kosten worden betaald. Het bedrag van de kosten varieert al naargelang het soort zaak en/of de waarde van de vordering.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Ja, een onbemiddeld persoon kan om rechtsbijstand verzoeken. Het verzoek om rechtsbijstand geschiedt middels een tot de Eerste Kamer van de civiele rechtbank gericht verzoekschrift. Een dergelijk verzoek kan ook mondeling worden ingediend bij een rechtsbijstandsadvocaat. Om rechtsbijstand te kunnen ontvangen moet aan bepaalde criteria worden voldaan. Zo moet de verzoeker onder ede ten overstaan van de griffier, en bij het mondelinge verzoek om rechtsbijstand onder ede ten overstaan van de rechtsbijstandsadvocaat, verklaren:

a) dat hij denkt redelijke gronden te hebben om een procedure te initiëren, zich daarin te verweren, deze voort te zetten of daarin partij te zijn;

b) dat hij, afgezien van het voorwerp van de procedure, geen eigendommen met een nettowaarde van meer dan 6 988,12 euro bezit, met uitzondering van alledaagse huishoudelijke artikelen waarvan redelijkerwijs kan worden aangenomen dat het gebruik ervan voor de verzoeker en zijn gezin noodzakelijk is, en dat zijn jaarinkomen niet hoger is dan het voor personen van achttien jaar of ouder vastgestelde nationale minimumloon.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Wanneer een verzoekschrift is ingediend, wordt een datum vastgesteld voor de behandeling door de rechtbank. De rechtbank stelt de verzoeker en de verweerder in kennis van de datum van eerste behandeling (oproeping voor de terechtzitting). Het is ook mogelijk om te controleren of de zaak op de rol is gezet voor een terechtzitting, namelijk via de website van de rechtbanken. Aan de partijen wordt niet medegedeeld of de zaak al dan niet correct aanhangig is gemaakt. Wel zij erop gewezen dat de griffier van een rechtbank geen beëdigd verzoekschrift in ontvangst zal nemen als dit niet voldoet aan de onder vraag 9 vermelde criteria.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De oproeping voor de terechtzitting wordt aan de verzoeker betekend. De datum van de volgende terechtzitting wordt vastgesteld tijdens de lopende terechtzitting. Inlichtingen over de zaak zijn te vinden op de website van de rechtbanken.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Nee, u hoeft niet altijd naar de rechter om uw geschil op te lossen. Het is in sommige zaken goed mogelijk uw geschil op te lossen door gebruik te maken van alternatieve vormen van geschiloplossing, zoals mediation en arbitrage.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Ja, in veel gevallen wel. De termijnen om een zaak aanhangig te maken verschillen van geval tot geval en dit laat zich niet in algemene zin beantwoorden. Voor vragen kan men zich het beste wenden tot een advocaat of Het Juridisch Loket.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

In de hoofdregel wordt de gedaagde partij opgeroepen door de rechter van de lidstaat waarin hij of zij woont.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Tenzij de wet anders bepaalt, dient u uw zaak bij de rechtbank van de woonplaats van de gedaagde aanhangig te maken. Bij gebrek van een bekende woonplaats van de gedaagde in Nederland, is de rechter van zijn werkelijke verblijfplaats ook bevoegd. U zult dus moeten achterhalen op welk adres en in welke Nederlandse gemeente de gedaagde partij woont. Als dat bekend is, kunt u met behulp van de Wet op de rechterlijke indeling nagaan binnen welk arrondissement die woon- of verblijfplaats ligt. Aan de hand daarvan kan worden bepaald bij welke rechtbank de zaak moet worden aangebracht.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Voor de beantwoording van deze vraag wordt verwezen naar de vorige vraag.  Voor meer informatie over bij welke rechter u de zaak aanhangig dient te maken, wordt u verwezen naar de website van De Rechtspraak.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

In Nederland is het wettelijk uitgangspunt dat de partijen zich in burgerlijke en handelszaken moeten laten vertegenwoordigen door een advocaat. Hierbij maakt het geen verschil of het gaat om: een dagvaardingsprocedure, een verzoekschriftprocedure of een kort geding, een voorlopige voorzieningenprocedure of bijvoorbeeld een verstekprocedure.

Alleen voor vorderingen met een maximum van € 25.000,- of voor vorderingen van onbepaalde waarde, maar waarbij een duidelijke aanwijzing bestaat dat zij geen hogere waarde vertegenwoordigen dan € 25.000,-, geldt een uitzondering. In deze gevallen is de kantonrechter bevoegd en kunnen partijen ervoor kiezen om zelf te procederen. U bent dan niet verplicht om een advocaat in te schakelen. Daarnaast behandelt de kantonrechter ook arbeidszaken, huurzaken, consumentenkoopzaken, consumentenkredietzaken. Voor deze zaken is het niet van belang wat de hoogte van de vordering is in geld uitgedrukt. Tevens zijn bewind, curatele, mentorschap en het verwerpen of aanvaarden van een erfenis onderwerpen waar de kantonrechter over gaat.

Voor meer informatie over het al dan niet verplicht inschakelen van een advocaat kunt u hier terecht.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

De schriftelijke stukken waarmee een zaak aanhangig kan worden gemaakt, moeten worden gericht aan de griffie van het bevoegde gerecht. In dat verband moet wel het verschil in dagvaardingsprocedures en verzoekschriftprocedures in het oog worden gehouden. Bij dagvaardingsprocedures vindt eerst betekening aan de gedaagde van de dagvaarding plaats, waarna vervolgens het exploot van de dagvaarding bij de griffie wordt ingediend. Beide handelingen moeten door een deurwaarder worden verricht. Hierna verloopt de procedure via de zogenaamde rol (lijst van zaken die op de zitting worden behandeld). In een verzoekschriftprocedure wordt een verzoekschrift rechtstreeks ingediend bij de griffie en verloopt ook de rest van de procedure via de griffie van het bevoegde gerecht. Zie ook ‘Betekening en kennisgeving van stukken’.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

In Nederland is de rechtstaal in het Nederlands. Dat betekent dat de inleidende dagvaarding of het inleidend verzoekschrift (schriftelijk) in het Nederlands gesteld moet worden. Een uitzondering hierop geldt, indien het gaat om processtukken in een geding dat aanhangig is bij een in de provincie Friesland gevestigd gerecht. Deze stukken mogen in het Fries worden gesteld.

Indiening van stukken bij de griffie van een gerecht kan ook door middel van een faxbericht. Stukken die door middel van faxapparatuur vóór 24.00 uur van de laatste dag van een lopende termijn ter griffie zijn ontvangen, gelden als binnen de termijn ingediend. Hierop geldt een uitzondering: Verzoekschriften in familiezaken worden niet geaccepteerd indien deze per fax zijn verstuurd. Stukken kunnen niet per e-mail worden ingediend.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Dagvaardingsprocedure

Bij dagvaardingsprocedures vindt eerst door de deurwaarder betekening aan de gedaagde plaats, waarna vervolgens het exploot van de dagvaarding bij de griffie wordt ingediend. In de dagvaarding moet in ieder geval staan: de naam van de eiser, wat de vordering is, de naam van de gedaagde, reden van de vordering en met welke bewijsstukken eiser de vordering onderbouwt. In de dagvaarding staat ook de datum van de zitting en bij welke rechtbank de zaak zal voorkomen.

Het dossier moet de volgende stukken bevatten:

1. De originele dagvaarding - zo nodig: herstelexploot en verlof ingevolge artikel 117 van het Wetboek van Burgerlijke Rechtsvordering;
2. Indien de dagvaarding in het buitenland moet worden betekend, de originele stukken waaruit blijkt dat dit op de juiste wijze is geschied;
3. Een verkregen bewijs van toevoeging of inkomensverklaring, dan wel een afschrift van de aanvraag van een toevoeging of een inkomensverklaring;
4. Een bewijsstuk van de woonplaatskeuze van de gedaagde partij;
5. De in het geding te brengen producties (stukken);
6. De mededeling of vóór de procedure eerst mediation heeft plaatsgevonden, en worden in de navolgende gevallen bovendien nog de volgende stukken in kopie overgelegd:
7. indien aanspraak wordt gemaakt op vergoeding van beslagkosten, een kopie van de beslagstukken;
8. in zaken van verwijzing, het verwijzingsvonnis en de tot aan de verwijzing genomen stukken;
9. indien de dagvaarding moet worden gepubliceerd of vertaald in een vreemde taal, de stukken waaruit blijkt dat dit is geschied.

Verzoekschriftenprocedure

In een verzoekschriftprocedure wordt een verzoekschrift rechtstreeks ingediend bij de griffie en verloopt ook de rest van de procedure via de griffie van het bevoegde gerecht.

Het dossier moet de volgende stukken bevatten:

1. Voornamen, naam en woonplaats of, bij gebreke van een woonplaats in Nederland, het werkelijk verblijf van de verzoeker, alsmede;
2. De naam, adres, woonplaats of, bij gebreke van een woonplaats in Nederland, het werkelijk verblijf van iedere verweerder en iedere belanghebbende, voor zover bij verzoeker bekend, alsmede;
3. Een duidelijke omschrijving van het verzoek en de gronden waarop het verzoek berust, waaronder de gronden voor de relatieve bevoegdheid van de rechter, alsmede;
4. De naam en het telefoonnummer van de behandelend advocaat;
5. In zaken betreffende een nalatenschap vermeldt het verzoekschrift tevens de laatste woonplaats van de overledene of de reden waarom deze vermelding niet mogelijk is.

Indien een partij zich bij dagvaarding, conclusie of akte op enig stuk beroept, is zij verplicht een afschrift van het stuk bij te voegen.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Bij het aanhangig maken van een zaak dient griffierecht te worden betaald. De hoogte daarvan is afhankelijk van de aard en waarde van het geschil. In de praktijk schiet de advocaat dit bedrag vaak voor, waarna het bij u in rekening wordt gebracht. Als het in de loop van de procedure nodig is om een deskundige in te schakelen (bijvoorbeeld een accountant, medicus of technicus), dan zal de rechter die kosten uiteindelijk ten laste brengen van de verliezende partij. De rechter kan hierover een andere beslissing nemen, bijvoorbeeld in het geval van familiezaken waarbij de kosten meestal blijven voor de partij die ze heeft gemaakt. Datzelfde geldt ook voor de kosten van getuigen of van andere vormen van bewijs.

Advocaten vragen voor hun werkzaamheden een honorarium dat is gebaseerd op een uurtarief, tenzij recht bestaat op gesubsidieerde rechtsbijstand (zie ook vraag 11). Advocatentarieven zijn in Nederland in beginsel vrije tarieven. Het is raadzaam hierover tijdig inlichtingen in te winnen bij de advocaat die u ter zijde staat of bij de Nederlandse Orde van Advocaten. De meeste advocaten vragen een voorschot en declareren vervolgens in de loop van het geding voor hun werkzaamheden, gevolgd door een slotafrekening.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

In Nederland bestaat de mogelijkheid van gesubsidieerde rechtshulp. U kunt in sommige gevallen een vergoeding krijgen voor de kosten van juridisch advies en bijstand bij een procedure. Indien u de kosten voor een advocaat niet (helemaal) kunt betalen, kunt u onder bepaalde voorwaarden in aanmerking komen voor een bijdrage in de kosten van rechtsbijstand. De Raad voor Rechtsbijstand betaalt dan een deel van de kosten van een advocaat. U betaalt alleen de ‘eigen bijdrage’. De hoogte van de eigen bijdrage is afhankelijk van uw financiële situatie. De aanvraag wordt door de advocaat ingediend bij de Raad voor rechtsbijstand. Op de website van de Raad voor Rechtsbijstand kunt u meer informatie vinden over gesubsidieerde rechtsbijstand.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

In de dagvaardingsprocedure geldt dat het geding aanhangig is vanaf het moment van betekening van de dagvaarding door de gerechtsdeurwaarder aan de gedaagde. Het exploot van dagvaarding wordt door de eiser ter griffie ingediend uiterlijk op de laatste dag waarop de griffie is geopend, voorafgaande aan de in de dagvaarding vermelde roldatum (datum waarop de zitting is gepland). De aanhangigheid vervalt indien het exploot niet uiterlijk op het hiervoor genoemde tijdstip ter griffie is ingediend, tenzij binnen twee weken na de in de dagvaarding vermelde roldatum een geldig herstelexploot is uitgebracht.

Bij de verzoekschriftprocedure is het geding aanhangig als het verzoekschrift ter griffie is ingediend.

In het algemeen wordt geen bevestiging verstuurd dat een zaak op geldige wijze aanhangig is gemaakt. Bij dagvaardingszaken wordt in geval van een gebrekkige dagvaarding de eisende partij in sommige gevallen in de gelegenheid gesteld het gebrek te herstellen. Bij een verzoekschriftprocedure geldt hetzelfde. De griffie is echter niet verplicht om dat te doen.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Nauwkeurige inlichtingen over het tijdsschema van een procedure kunnen door de griffie van de rechtbank of bij het aanhangig maken van het geschil nog niet worden gegeven. Vanzelfsprekend ontvangt u wel bericht wanneer uw zaak uiteindelijk zal worden behandeld. Beide partijen krijgen een uitnodiging voor de zitting. In die uitnodiging staat wanneer en waar de zitting plaatsvindt.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Het kan soms beter zijn om eerst te proberen om via alternatieve geschillenbeslechting tot een oplossing te komen alvorens naar de rechter te stappen.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijnen verschillen naargelang van het geval. Daarom doet u er goed aan om zich door een juridisch adviseur over de toepasselijke termijnen te laten informeren.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie “In welk land is de rechtbank bevoegd? – Oostenrijk”.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie “In welk land is de rechtbank bevoegd? – Oostenrijk”.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie “In welk land is de rechtbank bevoegd? – Oostenrijk”.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Civiel- en handelsrechtelijke verzoekschriften die worden ingediend bij de districtsrechtbank (Bezirksgericht), die in de regel bevoegd is voor vorderingen tot 15 000 euro, moeten door een advocaat worden ondertekend, wanneer de waarde van de daarin omschreven vordering hoger is dan 5 000 euro. De verplichting om zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen, geldt niet voor zaken met een vordering die ongeacht de hoogte ervan bij de districtsrechtbank aanhangig moeten worden gemaakt (dus ook als de vordering hoger is dan 15 000 euro) (dit geldt onder meer voor geschillen tussen echtgenoten, geregistreerde partners en familieleden, geschillen over perceelgrenzen, geschillen betreffende aantasting van eigendom, geschillen over eigendomsrechten, geschillen die voortvloeien uit overeenkomsten tussen schippers, transporteurs, restaurant- en hotelhouders en hun opdrachtgevers, passagiers of gasten, alsmede geschillen over gebreken in de veehouderij).

De verplichting om zich door een advocaat te laten vertegenwoordigen, geldt evenmin bij vorderingen in procedures die onder de oneigenlijke rechtspraak vallen (d.w.z. burgerrechtelijke declaratoire procedures die flexibeler en minder formeel zijn dan contentieuze procedures krachtens het wetboek van burgerlijke rechtsvordering – Zivilprozessordnung, ZPO), met name niet-contentieuze procedures tussen echtgenoten of geregistreerde partners of met betrekking tot de rechten van kinderen, de rechten van wilsonbekwame volwassenen, erfrechtkwesties, kwesties met betrekking tot het grond- en eigendomsregister en het handelsregister, en onbetwiste woonrechten.

In gevallen waarin bij de districtsrechtbank geen verplichte vertegenwoordiging door een advocaat geldt, kan iedereen zelf een (inleidend) verzoekschrift indienen.

Civiel- en handelsrechtelijke verzoekschriften die bij arrondissementsrechtbanken (Landesgerichte) worden ingediend, moeten normaliter steeds door een advocaat worden ondertekend. Bij de arrondissementsrechtbank kunnen alle zaken aanhangig worden gemaakt waarvoor de districtsrechtbank niet bevoegd is, ongeacht het bedrag dat in het geding is, zoals geschillen betreffende industrieel eigendom en oneerlijke mededinging en vorderingen tot staking van consumentenorganisaties.

Arbeids- en socialezekerheidsrechtelijke vorderingen die bij de arrondissementsrechtbank worden ingediend (procedures ingevolge de wet op de rechtbanken voor arbeids- en socialezekerheidszaken – Arbeits- und Sozialgerichtsgesetz, ASGG) hoeven niet door een advocaat te worden ondertekend. Dit geldt met name voor vorderingen van een werknemer tegen zijn/haar werkgever die uit de arbeidsovereenkomst voortvloeien.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Verzoekschriften moeten aan het correspondentieadres van de rechtbank worden gestuurd. Wanneer een van de partijen een verzoekschrift zelf bij de rechtbank wil indienen, moet dit worden afgegeven bij de centrale balie van de rechtbank of in de hiervoor bestemde brievenbus van de rechtbank worden gedeponeerd.

Wanneer er geen verplichte vertegenwoordiging door een advocaat geldt en de partij niet door een advocaat wordt vertegenwoordigd, kan zij haar vordering ook mondeling indienen op een open dag (Amtstag, in de regel één keer per week) van de districtsrechtbank die voor de behandeling van de zaak bevoegd is of van de districtsrechtbank van het rechtsgebied waar de partij haar woonplaats heeft.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De officiële taal in alle rechtbanken is Duits. In sommige rechtbanken zijn daarnaast Burgenland-Kroatisch en Hongaars of Sloveens als officiële talen toegestaan voor taalminderheden.

Een vordering of inleidend verzoek moet schriftelijk worden ingediend en van een handgeschreven handtekening worden voorzien. Wanneer vertegenwoordiging door een advocaat niet verplicht is en de partij niet door een advocaat wordt vertegenwoordigd, kan de vordering ook mondeling bij de bevoegde districtsrechtbank worden ingediend (zie vraag 7). Vorderingen kunnen elektronisch worden ingediend via het Oostenrijkse e-justitieportaal (System des elektronischen Rechtsverkehrs of ERV), waarvoor inschrijving is vereist (dit is financieel alleen zinvol wanneer er vaak vorderingen bij Oostenrijkse rechtbanken worden ingediend). Vorderingen kunnen niet per e-mail worden ingediend, en een vordering die per e-mail wordt ingediend, kan na het verstrijken van de termijn niet worden verbeterd. Ook per fax ingediende vorderingen voldoen niet aan de vereisten van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Zivilprozessordnung, ZPO). Wanneer een vordering echter per fax wordt ingediend, kan het origineel op een later tijdstip worden ingediend en wordt het dan geacht binnen de termijn te zijn ingediend.

Sinds begin 2013 is het mogelijk om verzoekschriften en stukken elektronisch bij rechtbanken en openbare aanklagers in te dienen met behulp van de Bürgerkarte-functie (Bürgerkartenfunktion) (chipkaart of mobiele elektronische handtekening) door gebruik te maken van de online beschikbare formulieren op de website “Elektronische Eingaben an Gerichte und Staatsanwaltschaften”.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangigmaking van zaken en zoniet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

De enige formulieren waarvan het gebruik verplicht is, zijn formulieren voor verzoeken om een voorwaardelijk betalingsbevel (Mahnklagen). Alle vorderingen die uitsluitend tot doel hebben de betaling van een bedrag te verkrijgen van maximaal 75 000 euro, moeten geldend worden gemaakt via een betalingsbevelprocedure (Mahnverfahren). De daarvoor benodigde formulieren kunnen bij de rechtbank worden aangevraagd of worden gedownload vanaf de website van het bondsministerie van Justitie.

Facultatieve formulieren zijn er voor de gerechtelijke ontbinding van huurovereenkomsten voor woningen of kantoren.

Bij een vordering kunnen in beginsel stukken ter staving van de vordering worden gevoegd (deze bewijsstukken moeten in evenveel exemplaren worden bijgevoegd als er exemplaren van de vordering zijn; zie ook vraag 12). Eventueel kan een schriftelijke overeenkomst tot aanwijzing van het forum bij de vordering worden gevoegd. Hetzelfde geldt voor schriftelijke overeenkomsten tot aanwijzing van de plaats waar een overeenkomst moet worden uitgevoerd, wanneer de eisende partij haar vordering bij de rechtbank van deze plaats aanhangig wil maken, alsmede voor andere gegevens die van belang kunnen zijn voor het vaststellen van de rechterlijke bevoegdheid of voor bijzondere procedures (bv. voor de procedure tot betaling van een wissel).

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Wanneer een civielrechtelijke vordering bij de rechtbank wordt ingediend, moeten griffierechten worden betaald. Deze zijn bedoeld ter dekking van de algemene kosten van het geding in eerste aanleg. De hoogte van de griffierechten is in principe evenredig aan de hoogte van de vordering. Ze moeten worden betaald wanneer de vordering wordt ingediend, bij voorkeur door een incassomachtiging die direct op de eerste pagina van de vordering wordt verleend (bijvoorbeeld door de aantekening “Inning van vergoedingen” en de vermelding van een IBAN-code en, in het geval van internationale betalingen, ook de BIC-code).

De betalingswijze betreffende het honorarium van de advocaat wordt geregeld bij onderlinge overeenkomst; hetzelfde geldt voor de hoogte van het honorarium dat aan de advocaat moet worden betaald (tenzij het honorarium is vastgesteld overeenkomstig de wet advocatentarieven (Rechtsanwaltstarifgesetz) of de algemene richtlijnen voor tarieven (Allgemeine Honorar-Kriterien)). Een vergoeding van de wederpartij kan gewoonlijk pas worden geëist nadat een voor de eiser positieve uitspraak in kracht van gewijsde is gegaan.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Rechtsbijstand wordt toegekend aan personen die de proceskosten niet kunnen betalen zonder het risico te lopen niet meer in hun levensonderhoud te kunnen voorzien. Een aanvraag om rechtsbijstand kan mondeling of schriftelijk worden ingediend bij de rechtbank waarbij de zaak aanhangig is gemaakt. Wanneer de zetel van de behandelende rechtbank is gevestigd buiten het rechtsgebied van de districtsrechtbank waarbinnen de verzoeker woont of verblijft, kan de aanvraag ook mondeling bij laatstgenoemde rechtbank worden ingediend.

Wanneer aan de financiële en inhoudelijke voorwaarden is voldaan, kan al voordat er een vordering is ingediend, rechtsbijstand worden aangevraagd, voor het indienen van de vordering en/of voor de gehele verdere procedure.

Aanvullende informatie over rechtsbijstand is te vinden op de website van het bondsministerie van Justitie onder “Service”. Van die website kunnen ook aanvraagformulieren worden gedownload, die aanvullende informatie en advies bevatten.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering wordt geacht hangende te zijn zodra de (ten minste in theorie) bevoegde rechtbank ze heeft ontvangen. Een vordering wordt geacht op passende wijze te zijn ingesteld wanneer er geen aperte gronden voor afwijzing zijn en de vordering geen aperte fouten bevat die onmiddellijk moeten worden verbeterd (met andere woorden: de vordering lijkt behandeld te kunnen worden volgens de procedureregels). Schriftelijke vorderingen moeten in beginsel in evenveel exemplaren worden ingediend als er partijen zijn (één exemplaar voor elke wederpartij en één exemplaar voor de rechtbank). Wanneer er vormfouten of inhoudelijke fouten zijn, zal de rechtbank waarschijnlijk opdragen om deze te verbeteren. Daarbij zal ze tevens wijzen op de gevolgen van het niet tijdig verbeteren van fouten. Een bevestiging van ontvangst van een vordering wordt normaliter alleen op verzoek verstrekt, tenzij de vordering via het ERV is ingediend; dan wordt automatisch een bevestiging verstuurd.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

In betalingsbevelprocedures bevat het standaardformulier voor een verzoek om een betalingsbevel reeds een verzoek om een uitvoerbaar afschrift daarvan. De eiser ontvangt dan automatisch een uitvoerbaar afschrift van het betalingsbevel (Exekutionstitel, executoriale titel) dan wel een afschrift van een eventueel bezwaarschrift dat door de wederpartij binnen de daarvoor gestelde termijn is ingediend, of kennisgeving daarvan, meestal samen met een dagvaarding voor de mondelinge behandeling van de zaak (waarmee de gewone procedure wordt ingeleid). Vooralsnog is er geen minimumtermijn voor dagvaardingen in procedures voor de districtsrechtbank; in procedures voor de arrondissementsrechtbank is die termijn drie weken.

Bij de gerechtelijke ontbinding van huurovereenkomsten voor woningen of kantoren moet een uitvoerbaar afschrift van de beschikking tot ontbinding afzonderlijk worden aangevraagd. Indien de persoon van wie de huur wordt opgezegd tijdig (binnen vier weken) een verweerschrift indient, wordt de verhuurder hiervan ambtshalve in kennis gesteld (en meestal tegelijk opgeroepen voor de mondelinge behandeling).

Behalve voor bijzondere procedures (zoals betalingsbevelprocedures, procedures tot betaling van een wissel en huuropzeggingsprocedures) zal de bevoegde districtsrechtbank een vordering na ontvangst (en eventueel nadat de verbeterprocedure is voltooid) ambtshalve aan de verweerder betekenen, gewoonlijk samen met een oproep voor de mondelinge behandeling. Diezelfde oproep wordt tegelijkertijd ook aan de eiser gestuurd. In zaken voor de arrondissementsrechtbank wordt de verweerder op het moment van de betekening van de vordering opgeroepen tot het indienen van een verweerschrift (en eraan herinnerd dat het verweerschrift door een advocaat moet worden ondertekend). Wanneer de verweerder verzuimt om tijdig verweer in te stellen, wordt een verstekvonnis gewezen wanneer de eiser hierom verzoekt. Doet de eiser dat verzoek niet, dan wordt de procedure geschorst. Wanneer het verweerschrift binnen de gestelde termijn wordt ontvangen, wordt hiervan een afschrift naar de eiser gestuurd, dikwijls samen met een oproep voor de mondelinge behandeling.

Bij de inleidende zitting (eerste zitting van de mondelinge behandeling) wordt met de partijen – die in de regel persoonlijk aanwezig moeten zijn, tenzij hun vertegenwoordiger voldoende op de hoogte is van de feiten – het verdere chronologische verloop van de procedure besproken, en vervolgens door de rechtbank vastgelegd. Dit procesprogramma wordt in het proces-verbaal van de zitting opgenomen en een afschrift ervan wordt aan de partijen (of hun vertegenwoordigers) verstrekt. Wijzigingen in dit programma moeten aan de partijen worden meegedeeld en worden zo nodig met hen besproken.

Let op: de oorspronkelijke versie van deze pagina () is onlangs gewijzigd. Aan de vertaling in het Nederlands wordt momenteel gewerkt.

Hoe breng ik een zaak voor de rechter? - Polen

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Een alternatief voor het aanhangig maken van een zaak bij een rechtbank, is de verwijzing naar een bemiddelingsprocedure. Bemiddeling is een buitengerechtelijke (minnelijke) geschillenbeslechtingsmethode waarbij een onafhankelijke en gekwalificeerde persoon of instelling (een bemiddelaar) betrokken is. De bemiddelingsprocedure is vrijwillig (een partij bij het geschil kan te allen tijde haar toestemming voor bemiddeling onthouden en zich uit de bemiddeling terugtrekken) en vertrouwelijk (de deelnemers zijn verplicht de tijdens de bemiddelingsprocedure verkregen informatie vertrouwelijk te houden), en de bemiddelaars zijn onpartijdig en onafhankelijk (zij kiezen geen kant voor een van beide partijen en doen in principe geen voorstellen voor een oplossing van het geschil).

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Over het algemeen kunnen rechtsvorderingen te allen tijde bij de rechtbank worden ingesteld, tenzij bijzondere regelingen in een bepaalde termijn voorzien. Een partij die een rechtsvordering instelt na het verstrijken van de verjaringstermijn ervan, loopt echter het risico de zaak te verliezen indien de andere partij aanvoert dat de rechtsvordering is verjaard.

De Poolse wetgeving voorziet in verjaringstermijnen (terminy zawite). De specifieke aard van een verjaringstermijn houdt in dat, indien de rechthebbende binnen de verjaringstermijn nalaat een bepaalde handeling te stellen, het recht van de partij om die specifieke handeling te stellen, vervalt. Het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (WBR, Kodeks postępowania cywilnego) bevat geen algemene bepaling inzake verjaringstermijnen, maar vermeldt deze termijnen in voorschriften betreffende specifieke situaties.

Het verval van het recht als gevolg van het verstrijken van de verjaringstermijn is bindend voor de partijen bij de rechtsbetrekking, de rechtbank of een andere instantie die de zaak onderzoekt. De instantie houdt hier automatisch rekening mee, niet op verzoek van een partij of als gevolg van een betoog of pleidooi. De verjaringstermijn kan slechts in uitzonderlijke omstandigheden worden verlengd indien de partij geen schuld heeft aan de overschrijding ervan.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Om vast te stellen of een rechtbank op het grondgebied van een bepaalde lidstaat bevoegd is om een specifieke zaak te behandelen, moet de bevoegdheid van die rechtbank worden bepaald.

De algemene bevoegdheid van gewone rechtbanken in Polen om binnen hun rechtsgebied burgerlijke zaken te beslechten, wordt nationale bevoegdheid genoemd en wordt geregeld door het WBR.

De te beslechten zaken zijn onderworpen aan de nationale bevoegdheid indien de verweerder zijn woonplaats of gewone verblijfplaats of, in het geval van een rechtspersoon, zijn statutaire zetel in Polen heeft.

Bovendien hebben de Poolse rechtbanken nationale bevoegdheid voor de volgende zaken:

• huwelijkszaken (de nationale bevoegdheid is exclusief indien beide echtgenoten Pools staatsburger zijn en hun woonplaats en gewone verblijfplaats in Polen hebben);
• zaken betreffende de relatie tussen ouders en kinderen (de nationale bevoegdheid is exclusief indien alle partijen Pools staatsburger zijn en hun woonplaats en gewone verblijfplaats in Polen hebben);
• zaken betreffende alimentatie en de vaststelling van de afstamming van een kind (deze zaken vallen onder de nationale bevoegdheid indien de eiser een rechthebbende is die zijn woonplaats of gewone verblijfplaats in Polen heeft);
• arbeidsrechtelijke zaken (zaken waarin de eiser een werknemer is, vallen onder de nationale bevoegdheid indien het werk gewoonlijk in Polen wordt, werd of moest worden verricht);
• verzekeringszaken (zaken betreffende een verzekeringsrelatie die tegen de verzekeraar zijn aangespannen, vallen onder de nationale bevoegdheid indien de eiser zijn woonplaats in Polen heeft of indien er een ander element is dat aangeeft dat Polen territoriaal bevoegd is);
• consumentenzaken (zaken waarin een consument eiser is, vallen onder de nationale bevoegdheid indien de consument zijn woonplaats of gewone verblijfplaats in Polen heeft en de nodige handelingen heeft gesteld om in Polen een overeenkomst te sluiten; in dergelijke gevallen wordt de wederpartij bij de overeenkomst met de consument behandeld als een entiteit met een vestiging of haar statutaire zetel in Polen indien zij een onderneming of filiaal in Polen heeft en de overeenkomst met de consument is gesloten in het kader van de bedrijfsuitoefening van die onderneming of dat filiaal).

Poolse rechtbanken hebben ook exclusieve nationale bevoegdheid voor:

• zaken betreffende zakelijke rechten op onroerend goed en het bezit van in Polen gelegen onroerend goed; zaken betreffende leaserelaties (najem of dzierżawa) en andere relaties in verband met het gebruik van dat onroerend goed (behalve voor zaken die verband houden met huur en andere bedragen die verschuldigd zijn voor het gebruik of het verkrijgen van voordelen uit het onroerend goed); andere gevallen waarin de uitspraak van de rechter betrekking heeft op zakelijke rechten op, of het bezit of gebruik van, in Polen gelegen onroerend goed;
• zaken betreffende de ontbinding van een rechtspersoon of een organisatorische eenheid die geen rechtspersoon is, alsmede zaken betreffende de intrekking of nietigverklaring van besluiten van hun bestuursorganen, indien de rechtspersoon of organisatorische eenheid die geen rechtspersoon is haar statutaire zetel in Polen heeft.

Als de nationale bevoegdheid geldt voor een zaak die onder de hoofdvordering aanhangig is gemaakt, geldt deze bevoegdheid ook voor de tegenvordering.

De partijen bij een bepaalde rechtsbetrekking kunnen schriftelijk overeenkomen om zaken betreffende eigendomsrechten die uit die rechtsbetrekking voortvloeien of kunnen voortvloeien, te onderwerpen aan de bevoegdheid van Poolse rechtbanken.

De rechtbank gaat in elk stadium van de zaak ambtshalve na of ze al dan niet nationaal bevoegd is.

Indien ze tot de vaststelling komt dat ze geen nationale bevoegdheid heeft, wijst de rechtbank de vordering of het verzoek af.

Het ontbreken van nationale bevoegdheid is een reden voor de nietigheid van de procedure.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Om vast te stellen welke districtsrechtbank (sąd rejonowy) of regionale rechtbank (sąd okręgowy) bevoegd is om de zaak te behandelen, moet rekening worden gehouden met de territoriale bevoegdheid van de rechtbank. In het Poolse recht wordt een onderscheid gemaakt tussen algemene territoriale bevoegdheid, alternatieve territoriale bevoegdheid en exclusieve territoriale bevoegdheid.

a. algemene territoriale bevoegdheid

In het algemeen moeten rechtsvorderingen worden ingesteld bij de rechtbank van eerste aanleg die territoriaal bevoegd is voor de woonplaats van de verweerder (volgens het burgerlijk wetboek is de woonplaats van een natuurlijke persoon de gemeente/stad waar hij verblijft met de bedoeling er permanent te verblijven). Als de verweerder zijn woonplaats niet in Polen heeft, wordt de territoriale bevoegdheid bepaald op basis van zijn verblijfplaats of, als die plaats onbekend is of buiten Polen ligt, op basis van de laatste woonplaats van de verweerder in Polen. Vorderingen tegen de Schatkist moeten worden ingesteld bij de rechtbank die bevoegd is voor de statutaire zetel van de organisatorische eenheid van de staat waarop de vordering betrekking heeft. Vorderingen tegen een rechtspersoon of een andere entiteit die geen natuurlijke persoon is, moeten aanhangig worden gemaakt bij de rechtbank die bevoegd is voor de plaats waar de statutaire zetel van die entiteit is gevestigd.

b. alternatieve territoriale bevoegdheid

Op basis van de regelgeving inzake alternatieve territoriale bevoegdheid kunnen eisers – naar eigen goeddunken – de rechtsvordering instellen bij een algemene rechtbank of bij een andere rechtbank die in de wetgeving als bevoegde rechtbank is aangewezen. In Poolse burgerlijke procedures is in alternatieve territoriale bevoegdheid voorzien in zaken:

betreffende een alimentatievordering en betreffende de vaststelling van de afstamming van een kind; betreffende een eigendomsvordering tegen een bedrijfsentiteit; betreffende geschillen in het kader van contracten; betreffende een vordering wegens onrechtmatige daad; betreffende de betaling van een bedrag dat verschuldigd is voor de behandeling van een zaak (een honorarium dat verschuldigd is aan een advocaat); betreffende een vordering uit hoofde van een lease (najem of dzierżawa) van onroerend goed; en betreffende een promesse of cheque.

Alimentatievorderingen en vorderingen tot vaststelling van de afstamming van een kind en daarmee verband houdende vorderingen kunnen worden ingesteld op basis van de woonplaats van de rechthebbende. Eigendomsvorderingen tegen een bedrijfsentiteit kunnen worden ingesteld bij de rechtbank die bevoegd is voor de plaats van de hoofdzetel of het filiaal/bijkantoor als de vordering verband houdt met de activiteiten van het hoofdkantoor of dat filiaal/bijkantoor. Vorderingen tot het sluiten van een overeenkomst, het bepalen van de inhoud ervan, het wijzigen van een overeenkomst en het vaststellen van het bestaan van een overeenkomst, tot het uitvoeren, beëindigen of ontbinden van een overeenkomst, alsmede tot een schadevergoeding wegens het niet of niet behoorlijk uitvoeren van een overeenkomst kunnen worden ingeleid bij de rechtbank die bevoegd is voor de plaats van uitvoering van de overeenkomst. Bij twijfel dient de plaats van uitvoering van de overeenkomst door een document te worden bevestigd. Vorderingen wegens onrechtmatige daad kunnen worden ingesteld bij de rechtbank van het territoriale rechtsgebied waar de schadeveroorzakende gebeurtenis zich heeft voorgedaan. Vorderingen tot betaling van een bedrag dat verschuldigd is voor de behandeling van een zaak kunnen worden ingesteld bij de rechtbank die bevoegd is voor de plaats waar de wettelijke vertegenwoordiger de zaak heeft behandeld. Vorderingen uit hoofde van een lease (najem of dzierżawa) van onroerend goed kunnen worden ingesteld bij de rechtbank die bevoegd is voor de locatie van het onroerend goed. Vorderingen tegen een partij die een verplichting heeft op grond van een promesse of cheque kunnen worden ingesteld bij de rechtbank die bevoegd is voor de plaats van betaling. Meerdere partijen die verplichtingen hebben op grond van een promesse of cheque kunnen gezamenlijk worden gedagvaard voor de rechtbank die bevoegd is voor de plaats van betaling of voor de rechtbank die algemeen bevoegd is voor de acceptant of uitgever van de promesse of cheque.

c. exclusieve territoriale bevoegdheid

Bepalingen inzake exclusieve territoriale bevoegdheid zijn verplicht. Zij sluiten in bepaalde categorieën van zaken de mogelijkheid uit om een vordering in te stellen bij de algemene rechtbank en ook bij de alternatief bevoegde rechtbank, alsmede de mogelijkheid om de zaak ter beslechting voor te leggen aan een andere rechtbank door middel van een bevoegdheidsovereenkomst. In het geval van exclusieve bevoegdheid is slechts één rechtbank van meerdere rechtbanken van hetzelfde niveau bevoegd om een specifieke zaak te behandelen. Afhankelijk van het type zaak is dit een specifieke districtsrechtbank of regionale rechtbank.

Vorderingen tot verkrijging van eigendomsrechten of andere zakelijke rechten op onroerend goed, alsmede het bezit van onroerend goed, kunnen slechts aanhangig worden gemaakt bij de rechtbank die bevoegd is voor de plaats waar het onroerend goed is gelegen. Als het onderwerp van het geschil een erfdienstbaarheid is, wordt de bevoegdheid bepaald op basis van de plaats waar het bezwaarde eigendom zich bevindt. De voornoemde bevoegdheid omvat persoonlijke vorderingen die verband houden met zakelijke rechten en rechten die samen met deze vorderingen tegen dezelfde verweerder worden nagestreefd. Vorderingen betreffende erfopvolging, een legitieme portie, alsmede legaten, instructies of andere testamentaire beschikkingen kunnen slechts aanhangig worden gemaakt bij de rechtbank die bevoegd is voor de laatste gewone verblijfplaats van de erflater en, indien de gewone verblijfplaats van de erflater in Polen niet kan worden vastgesteld, bij de rechtbank die bevoegd is voor de plaats waar de nalatenschap of een deel daarvan zich bevindt. Vorderingen betreffende het lidmaatschap van een coöperatie, partnerschap, vennootschap of vereniging kunnen uitsluitend worden ingesteld bij de rechtbank die bevoegd is voor de plaats van de statutaire zetel. Vorderingen betreffende een huwelijksrelatie kunnen uitsluitend worden ingesteld bij de rechtbank binnen het territoriale rechtsgebied waarvan de echtgenoten hun laatste woonplaats hadden, indien ten minste één van hen zijn woonplaats of gewone verblijfplaats nog steeds in dat rechtsgebied heeft. Indien die basis ontbreekt, is de exclusief bevoegde rechtbank de rechtbank die bevoegd is voor de woonplaats van de verweerder of, indien ook die basis ontbreekt, de rechtbank die bevoegd is voor de woonplaats van de eiser. Vorderingen betreffende een relatie tussen ouders en kinderen en tussen adoptant en geadopteerde kunnen uitsluitend worden ingesteld bij de rechtbank die bevoegd is voor de woonplaats van de eiser, mits er geen basis is om een vordering in te stellen op grond van algemene bevoegdheidsbepalingen.

Indien bovendien de bevoegdheid van verscheidene gerechten gerechtvaardigd is of indien de vordering wordt ingesteld tegen verschillende partijen waarvoor volgens de wetgeving inzake algemene bevoegdheid verschillende rechtbanken bevoegd zijn, kan de eiser uit deze rechtbanken een keuze maken. Hetzelfde geldt indien het onroerend goed waarvan de ligging de basis vormt voor het bepalen van de bevoegde rechtbank, zich in verschillende rechtsgebieden bevindt. Als de bevoegde rechtbank wegens een obstakel niet in staat is de zaak te behandelen of andere stappen te ondernemen, wijst de rechtbank die boven eerstgenoemde rechtbank staat in een besloten zitting een andere rechtbank aan. Indien, overeenkomstig de bepalingen van het WBR, de territoriale bevoegdheid niet kan worden vastgesteld op basis van de omstandigheden van de zaak, wijst het hooggerechtshof (Sąd Najwyższy) de rechtbank aan waarbij de vordering in gesloten zitting moet worden ingesteld. De partijen kunnen schriftelijk overeenkomen om een bestaand geschil, of geschillen die in de toekomst uit een bepaalde rechtsbetrekking kunnen ontstaan, voor te leggen aan een rechtbank van eerste aanleg die geen territoriale bevoegdheid heeft krachtens de wet. Deze rechtbank zal dan exclusief bevoegd zijn, tenzij de partijen anders zijn overeengekomen of tenzij de eiser een conclusie van eis heeft ingediend in een elektronische procedure tot verkrijging van een betalingsbevel (elektroniczne postępowanie upominawcze, EPU). De partijen kunnen ook door middel van een schriftelijke overeenkomst het recht van de eiser beperken om te kiezen uit verschillende rechtbanken die voor dergelijke geschillen bevoegd zijn. Het is de partijen echter niet toegestaan de exclusieve bevoegdheid te wijzigen.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

De materiële bevoegdheid van gewone rechtbanken (sądy powszechne) van de Republiek Polen wordt geregeld door de bepalingen van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering.

In burgerlijke procedures zijn de rechtbanken van eerste aanleg districtsrechtbanken en regionale rechtbanken en zijn de rechtbanken van tweede aanleg regionale rechtbanken en hoven van beroep (sądy apelacyjne).

In beginsel worden burgerlijke zaken in eerste aanleg behandeld door districtsrechtbanken, tenzij regionale rechtbanken exclusief bevoegd zijn. Regionale rechtbanken zijn in eerste aanleg bevoegd voor zaken die verband houden met:

• niet-eigendomsrechten (en eigendomsvorderingen die samen met die rechten worden ingesteld), met uitzondering van zaken tot vaststelling of betwisting van de afstamming van een kind, zaken tot nietigverklaring van de erkenning van het vaderschap en zaken tot herroeping van de adoptie;
• de bescherming van auteursrechten en naburige rechten, alsmede zaken betreffende uitvindingen, gebruiksmodellen, industriële ontwerpen, merken, geografische aanduidingen en topografieën van geïntegreerde schakelingen, en zaken betreffende de bescherming van andere immateriële-eigendomsrechten;
• vorderingen op grond van de perswet;
• eigendomsrechten indien de waarde van het onderwerp van het geschil meer dan 75 000 PLN bedraagt (met uitzondering van alimentatiezaken, zaken betreffende bezitsinbreuken, zaken tot vaststelling van de scheiding van goederen van echtgenoten, zaken betreffende het in overeenstemming brengen van de inhoud van een kadaster met de feitelijke juridische status, en zaken die in het kader van een elektronische procedure tot verkrijging van een betalingsbevel worden onderzocht);
• het geven van een rechterlijke beslissing in plaats van een besluit tot splitsing van een coöperatie;
• de intrekking, nietigverklaring of vaststelling van het niet-bestaan van besluiten van bestuursorganen van rechtspersonen of organisatorische eenheden die geen rechtspersonen zijn maar die bij wet rechtspersoonlijkheid hebben verkregen;
• het voorkomen en bestrijden van oneerlijke concurrentie;
• het verkrijgen van een schadevergoeding wegens schade veroorzaakt door een onwettige definitieve rechterlijke beslissing.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

In burgerlijke procedures kunnen de partijen en hun bestuursorganen of statutaire vertegenwoordigers in principe persoonlijk of via vertegenwoordigers voor de rechtbank optreden.

Het WBR voorziet echter in verplichte vertegenwoordiging door een advocaat in bepaalde situaties. In procedures voor het hooggerechtshof moeten de partijen zich door advocaten (adwokat) of raadslieden (radca prawny) laten vertegenwoordigen. In zaken betreffende industriële eigendom moeten zij zich ook door octrooigemachtigden laten vertegenwoordigen. De verplichting om zich te laten vertegenwoordigen is ook van toepassing op procedurele stappen in verband met procedures voor het hooggerechtshof die voor een lagere rechtbank worden ondernomen. De verplichting om zich te laten vertegenwoordigen is niet van toepassing indien de procedure betrekking heeft op een verzoek om vrijstelling van gerechtskosten, voor de aanstelling van een advocaat of raadsman, of indien de partij, haar bestuursorgaan, statutaire vertegenwoordiger of wettelijke vertegenwoordiger een rechter, officier van justitie, notaris, hoogleraar in de rechten of houder van een postdoctorale graad in de rechten is (doktor habilitowany nauk prawnych), en indien de partij, haar bestuursorgaan of statutaire vertegenwoordiger een advocaat, juridisch adviseur of raadsman van het bureau van de procureur-generaal van het ministerie van Financiën (Prokuratoria Generalna Skarbu Państwa) is.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Rechtsvorderingen moeten bij de bevoegde rechtbank worden ingesteld.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Memories moeten bij de rechtbank worden ingediend in het Pools of met een vertaling in het Pools bijgevoegd. De conclusie van eis moet schriftelijk worden opgesteld. Een uitzondering hierop is een situatie (betreffende arbeidsrecht en socialezekerheidsrecht) waarin een werknemer of verzekerde die zonder advocaat of raadsman optreedt een rechtsvordering, de inhoud van rechtsmiddelen en andere memories mondeling bij de bevoegde rechtbank kan indienen voor opname in de administratie.

In een elektronische procedure tot verkrijging van een betalingsbevel kan een memorie ook via een datatransmissiesysteem worden ingediend.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Een conclusie van eis moet alleen op officiële formulieren worden ingediend als een bijzondere bepaling daarin voorziet. Er zijn twee situaties waarin de conclusie van eis op een officieel formulier moet worden ingediend: als de eiser een dienstverlener of verkoper is en vorderingen aanhangig maakt op grond van een overeenkomst betreffende een bepaald onderwerp (de levering van post- en telecommunicatiediensten; massatransport van personen en bagage; levering van elektriciteit, gas en stookolie; levering van water en afvoer van afvalwater; afvalverwijdering en levering van thermische energie), en in een kort geding (postępowanie uproszczone).

Een conclusie van eis moet schriftelijk worden ingediend. Een uitzondering op deze regel zijn arbeidsrechtelijke en socialezekerheidsprocedures waarin een werknemer of verzekerde die zonder advocaat of raadsman optreedt een rechtsvordering mondeling bij de bevoegde rechtbank kan indienen voor opname in de administratie.

Een conclusie van eis moet de volgende informatie bevatten:

• de naam van de rechtbank waarbij de conclusie van eis wordt ingediend; de namen van de partijen en hun statutaire en wettelijke vertegenwoordigers;
• het type memorie;
• de waarde van het onderwerp van het geschil of van het beroep, indien de materiële bevoegdheid van de rechtbank, het bedrag van de gerechtskosten of de ontvankelijkheid van een rechtsmiddel van die waarde afhangt en het gespecificeerde geldbedrag niet het onderwerp van de zaak is;
• een omschrijving van het onderwerp van het geschil;
• de woonplaats of statutaire zetel en het adres van de partijen en hun statutaire en wettelijke vertegenwoordigers;
• het PESEL-nummer (PESEL is het algemene elektronische bevolkingsregistratiesysteem) of fiscaal identificatienummer (NIP) van de eiser indien de eiser een natuurlijke persoon is die verplicht over een dergelijk nummer dient te beschikken of indien hij een dergelijk nummer heeft zonder daartoe verplicht te zijn; of het nummer van de eiser in het nationale rechtbankregister (KRS) of, indien hij geen KRS-nummer heeft, het nummer van de eiser in een ander relevant register of een andere relevante administratie of, indien de eiser geen natuurlijke persoon is en niet verplicht is om in het desbetreffende register of in de desbetreffende administratie te worden opgenomen maar wel verplicht is een NIP te hebben, het NIP van de eiser;
• de inhoud van het verzoek of de verklaring en bewijsmateriaal ter staving van de aangevoerde omstandigheden;
• een precieze omschrijving van de vordering, en in zaken betreffende eigendomsrechten ook een indicatie van de waarde van het onderwerp van het geschil, tenzij het onderwerp van het geschil een specifiek geldbedrag is;
• de datum waarop de vordering opeisbaar is geworden, ingeval om een betalingsbevel wordt verzocht;
• een beschrijving van de feitelijke omstandigheden die de vordering en indien nodig ook de bevoegdheid van de rechtbank rechtvaardigen;
• een vermelding of de partijen een bemiddelingsprocedure of een andere buitengerechtelijke geschillenbeslechtingsmethode hebben geprobeerd en, indien dergelijke pogingen niet zijn ondernomen, de redenen daarvoor;
• de conclusie van eis moet door de partij of haar statutaire of wettelijke vertegenwoordiger worden ondertekend;
• een lijst van bijlagen.

De volgende documenten moeten bij de conclusie van eis worden gevoegd:

• de volmacht of het voor eensluidend gewaarmerkte afschrift daarvan (indien de conclusie van eis wordt ingediend door een wettelijke vertegenwoordiger);
• afschriften van de conclusie van eis en van de bijbehorende aanhangsels die aan de bij de zaak betrokken partijen moeten worden verstrekt en, indien de originelen van de aanhangsels niet bij de rechtbank zijn ingediend, één exemplaar van elk van deze aanhangsels voor de administratie van de rechtbank (in een elektronische procedure tot verkrijging van een betalingsbevel moeten elektronisch gewaarmerkte afschriften van aanhangsels worden bijgevoegd bij de conclusie van eis die via een datatransmissiesysteem wordt ingediend).

Een conclusie van eis kan ook het volgende omvatten: een verzoek om conservatoire maatregelen, een verzoek om de beslissing onmiddellijk uitvoerbaar te verklaren en om de zaak in afwezigheid van de eiser te beslechten; een verzoek met betrekking tot de voorbereiding van de zitting (en met name een verzoek om de door de eiser aangewezen getuigen en door de rechtbank aangestelde deskundigen op te roepen om de zitting bij te wonen; een verzoek om een visuele inspectie uit te voeren; een verzoek om de verweerder te gelasten voor de zitting een document ter beschikking te stellen dat in het bezit is van de verweerder en dat nodig is om het bewijsmateriaal of het onderwerp van de visuele inspectie te behandelen; en een verzoek tot overlegging van bewijsmateriaal dat door andere rechtbanken, bureaus of derden voor de zitting wordt bewaard).

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Aan het voeren van een gerechtelijke procedure zijn in beginsel kosten verbonden. De gerechtskosten zijn inclusief vergoedingen en uitgaven.

De verplichting tot betaling van de gerechtskosten rust op de partij die bij de rechtbank een memorie (inclusief een conclusie van eis) indient, waarvoor een vergoeding wordt aangerekend of waaraan kosten zijn verbonden. Als de verschuldigde vergoeding niet wordt betaald, roept de rechtbank de partij op deze binnen één week te betalen, anders wordt de memorie teruggezonden (als de memorie is ingediend door een partij die haar woonplaats of statutaire zetel in het buitenland heeft en die geen vertegenwoordiger in Polen heeft, bedraagt de termijn voor de betaling van de vergoeding ten minste één maand). Is de vergoeding bij het verstrijken van de termijn nog steeds niet betaald, zendt de rechter de memorie terug naar de partij. Een teruggezonden memorie heeft niet de rechtsgevolgen die wettelijk verbonden zijn aan de indiening van een memorie bij een rechtbank.

Als in een bijzondere bepaling is bepaald dat een memorie uitsluitend via een datatransmissiesysteem (de EPU-procedure) kan worden ingediend, wordt de memorie tegelijk met de betaling van de vergoeding ingediend.

Door een advocaat, raadsman of octrooigemachtigde ingediende memories (indien de memories onderworpen zijn aan een vergoeding in de vorm van een vast of proportioneel bedrag dat op basis van de waarde van het onderwerp van het door de partij gespecificeerde geschil wordt berekend) die niet naar behoren zijn betaald, worden door de rechter teruggezonden zonder dat de partij wordt aangemaand de vergoeding te betalen (artikel 1302 van het WBR). De partij kan de verschuldigde vergoeding binnen één week betalen. Indien het volledige bedrag van de vergoeding wordt betaald, heeft de memorie rechtsgevolgen vanaf de datum waarop ze oorspronkelijk werd ingediend. De memorie heeft deze rechtsgevolgen niet als ze wegens niet-betaling van de vergoeding opnieuw wordt teruggezonden.

Zaken die verband houden met de aan advocaten of juridisch adviseurs te betalen honoraria (bijvoorbeeld betalingstermijnen) dienen te worden geregeld in een overeenkomst tussen de cliënt en de wettelijke vertegenwoordiger.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Zowel natuurlijke personen als rechtspersonen kunnen verzoeken om rechtsbijstand – een door de rechter aangestelde juridisch vertegenwoordiger om de zaak te behandelen (pełnomocnik z urzędu).

Natuurlijke personen kunnen om aanstelling van een advocaat of juridisch adviseur verzoeken indien zij een verklaring overleggen dat zij niet in staat zouden zijn het honorarium van een advocaat of juridisch adviseur te betalen zonder dat zijzelf of hun gezin daar zwaar onder zou lijden.

Rechtspersonen (of andere organisatorische eenheden die wettelijk gerechtigd zijn partij te zijn in een gerechtelijke procedure) kunnen verzoeken om aanstelling van een advocaat of juridisch adviseur indien zij aantonen dat zij niet over voldoende middelen beschikken om het honorarium van een advocaat of juridisch adviseur te betalen.

De rechtbank zal het verzoek inwilligen indien zij de hulp van een advocaat of juridisch adviseur in de zaak noodzakelijk acht.

De vrijstelling van kosten en de toewijzing van een door de rechter aangestelde wettelijke vertegenwoordiger in grensoverschrijdende geschillen worden geregeld door de wet van 17 december 2004 betreffende het recht op rechtsbijstand in burgerrechtelijke procedures in de lidstaten van de Europese Unie en betreffende het recht op rechtsbijstand teneinde een geschil in der minne op te lossen in plaats van een gerechtelijke procedure in te leiden.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering wordt bij de rechtbank ingesteld op het moment dat de conclusie van eis wordt ingediend. Het WBR voorziet niet in de afgifte van een certificaat om te bevestigen dat de zaak correct voor de rechtbank is gebracht.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Informatie over de voorgenomen of ondernomen stappen in de zaak is te verkrijgen bij het klantenservicebureau (Biuro Obsługi Interesanta, BOI) van de desbetreffende rechtbank. Informatie over de data van toekomstige rechtszittingen is verkrijgbaar door te bellen naar het nummer van het klantenservicebureau dat op de website van de rechtbank staat vermeld, en het dossiernummer van de zaak op te geven.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

In Portugal hoeft u niet noodzakelijkerwijs naar de rechter te stappen om een geschil op te lossen. Er bestaan alternatieve wijzen van geschillenbeslechting, namelijk

• arbitragecentra,
• bemiddelingsdiensten,
• vrederechters, en
• steunregelingen voor personen met een te grote schuldenlast.

Het Bureau voor alternatieve geschillenbeslechting (Gabinete de Resolução Alternativa de Litígios, GRAL) is verantwoordelijk voor het ondersteunen van de ontwikkeling van dergelijke buitengerechtelijke wijzen van geschillenbeslechting en het toepassen ervan.

Informatie over hoe u gebruik kunt maken van deze alternatieve wijzen van geschillenbeslechting, vindt u hier.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Ja. Krachtens de wet moet het recht om naar de rechter te stappen binnen een bepaalde termijn worden uitgeoefend, waarna dit recht vervalt.

• De algemene regels inzake verval zijn vastgelegd in artikel 332 en artikel 327, lid 2, van het burgerlijk wetboek (Código Civil, BW).
• Er bestaan speciale regels voor verval voor:

1. het recht om een vordering tot nietigverklaring in te stellen (artikel 618 BW);
2. vorderingen tot nietigverklaring van de verkoop van gebrekkige goederen (artikel 917 BW);
3. rechtsvorderingen tot herroeping van schenkingen (artikel 976 BW);
4. het recht tot opzegging van huurovereenkomsten (artikel 1085 BW);
5. vorderingen met betrekking tot de bescherming van bezittingen (artikel 1282 BW);
6. vorderingen betreffende schending van een huwelijksbelofte (artikel 1595 BW);
7. vorderingen tot nietigverklaring van een huwelijk wegens het ontbreken van getuigen (artikel 1646 BW);
8. vorderingen tot betwisting van het vaderschap (artikelen 1842 en 1843 BW);
9. vorderingen tot onwaardigverklaring inzake erfopvolging (artikel 2036 BW);
10. vorderingen tot vermindering van schenkingen die het beschikbare deel van een nalatenschap te boven gaan (artikel 2178 BW);
11. vorderingen tot ontbinding van bepalingen van een testament (artikel 2248 BW), en
12. vorderingen tot vernietiging van een testament of van bepalingen van een testament (artikel 2308 BW).

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Ja. De Portugese rechtbanken zijn internationaal bevoegd in de volgende gevallen:

• wanneer de vordering bij een Portugese rechtbank kan worden ingesteld overeenkomstig de in het Portugese recht vastgestelde regels inzake de Portugese territoriale bevoegdheid;
• wanneer het feit dat aan de vordering ten grondslag ligt, of een van de daarop betrekking hebbende feiten, zich op Portugees grondgebied heeft voorgedaan;
• wanneer het ingeroepen recht alleen kan worden gehandhaafd door middel van de voorgestelde vordering op Portugees grondgebied, of wanneer de eiser aanzienlijke moeilijkheden ondervindt bij het instellen van een vordering in het buitenland omdat er een belangrijke persoonlijke of zaaksgebonden relatie bestaat tussen het voorwerp van het geschil en het Portugese rechtsstelsel.

De algemene regels inzake de internationale bevoegdheid van de Portugese rechtbanken zijn neergelegd in de artikelen 59, 62, 63 en 94 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (Código de Processo Civil, WbRv).

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Raadpleeg voor een gedetailleerd antwoord op deze vraag het informatieblad “In welk land is de rechtbank bevoegd?” op deze pagina.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Raadpleeg voor een gedetailleerd antwoord op deze vraag het informatieblad “In welk land is de rechtbank bevoegd?” op deze pagina.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

In de regel kunnen partijen zelf een procedure bij de rechter aanhangig maken.

Vertegenwoordiging door een advocaat is verplicht in de gevallen bedoeld in de artikelen 40 en 58 WbRv.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

In de regel wordt het initiële verzoek langs elektronische weg bij de rechtbank ingediend, overeenkomstig de voorwaarden van besluit nr. 280/2013 van 26 augustus 2009: Elektronische behandeling van gerechtelijke zaken

Artikel 144, lid 7, WbRv voorziet in gevallen waarin het verzoek bij de rechtbank kan worden ingediend op een van de volgende wijzen:

• afgifte ter griffie van de rechtbank;
• verzending per aangetekende post;
• verzending per fax.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De taal die in gerechtelijke stukken wordt gebruikt, is het Portugees, conform artikel 133 WbRv.

Vreemdelingen die voor een Portugese rechtbank moeten worden gehoord, mogen een andere taal gebruiken indien zij geen Portugees spreken.

Vorm van de procedurehandelingen: in het algemeen kunnen zij in mondelinge of schriftelijke vorm worden gepresenteerd. De gekozen methode moet die zijn welke het best overeenstemt met het beoogde doel (artikel 131 WbRv).

Wijze van indiening van de processtukken bij de rechtbank: zie het antwoord op vraag 7.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Ja. Naast de in de wetgeving van de Europese Unie vastgestelde formulieren zijn er in Portugal specifieke formulieren voor executiemaatregelen, die verkrijgbaar zijn op het Citius-portaal

In de nationale wetgeving wordt het volgende bepaald: processtukken kunnen worden opgesteld conform de modellen die zijn goedgekeurd door de bevoegde autoriteiten, maar alleen de griffieformulieren voor gerechtelijke stukken worden geacht verplichte formulieren te zijn (artikel 131 WbRv).

De volgende informatie moet in het dossier worden opgenomen:

• in het initiële verzoek moet de verzoeker:

a) de rechtbank en de afdeling aanwijzen waar de vordering moet worden ingesteld en de namen, woonplaatsen of hoofdvestigingen van de partijen vermelden, alsmede – wat betreft de eiser verplicht en wat betreft de andere partijen voor zover mogelijk – hun civiele en fiscale identificatienummers, beroepen en werkplekken;

b) de plaats van vestiging van zijn of haar wettelijke vertegenwoordiger aangeven;

c) het soort vordering aangeven;

d) een uiteenzetting geven van de wezenlijke feiten die aan de vordering ten grondslag liggen alsmede van de juridische gronden waarop de vordering is gebaseerd;

e) het verzoek formuleren;

f) de waarde van de vordering vermelden;

g) de tenuitvoerleggingsfunctionaris aanwijzen die verantwoordelijk is voor het dagvaarden van de partijen of de wettelijke vertegenwoordiger die de dagvaarding zal doen uitgaan.

• Bij betwisting van een zaak moet de verweerder:

a) aanduiden om welke zaak het gaat;

b) de feitelijke en juridische gronden voor het betwisten van de vordering van de eiser uiteenzetten;

c) de wezenlijke feiten uiteenzetten waarop de aangevoerde bezwaren zijn gebaseerd, en

d) een lijst met getuigen indienen en om andere vormen van bewijs vragen. In het geval van een reconventionele vordering mag de verweerder, indien de eiser antwoordt, zijn of haar oorspronkelijke verzoek om bewijs aanpassen.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Ja, in de regel moeten er griffierechten worden betaald. De proceskosten omvatten de griffierechten, de uitgaven en de partijkosten.

De meest relevante regels betreffende de proceskosten zijn in hoofdzaak neergelegd in de artikelen 145, 529, 530, 532 en 533 WbRv en in de proceskostenverordening

De griffierechten worden betaald op de hieronder vermelde momenten (artikel 14 van de proceskostenverordening)

Geschillen waarbij het verplicht is een wettelijke vertegenwoordiger aan te wijzen:

• de eerste of enige termijn van de griffierechten moet worden betaald op het tijdstip waarop de betrokken procedurele handeling wordt verricht;
• indien er een tweede termijn verschuldigd is, moet deze worden betaald binnen tien dagen na de oproep voor de laatste zitting.

Geschillen waarbij het niet verplicht is een wettelijke vertegenwoordiger aan te wijzen:

• indien het stuk rechtstreeks door de partij wordt ingediend, is betaling van het griffierecht voor het inleiden van de procedure pas verschuldigd na ontvangst van een kennisgeving, met vermelding van de betalingstermijn van tien dagen en van de sancties bij niet-betaling.

Een simulator voor de griffierechten is hier beschikbaar.

Advocatenhonoraria zijn inbegrepen in de kosten van een partij en worden conform artikel 533 WbRv gedragen door de in het ongelijk gestelde partij.

Partijen die recht hebben vergoeding van de kosten, moeten de rechtbank en de in het ongelijk gestelde partij een verzamelstaat en een toelichting toezenden, overeenkomstig de voorwaarden en termijnen als bedoeld in artikel 25 van de proceskostenverordening.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Ja, mits u aantoont dat u aan de voorwaarden voor toekenning van rechtsbijstand voldoet.

Wet nr. 34/2004 van 29 juli 2004, die de toegang tot het recht en de rechter regelt, bevat de voorwaarden voor het aanvragen van rechtsbijstand en stelt de desbetreffende regelingen vast.

Het verzoek om rechtsbijstand moet worden ingediend bij de Portugese socialezekerheidsinstanties (Segurança Social).

Het formulier voor het indienen van een verzoek om rechtsbijstand, de toepasselijke wetgeving en een praktische handleiding zijn hier beschikbaar.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering wordt geacht officieel te zijn ingesteld op het ogenblik waarop het initiële verzoek wordt geacht te zijn ingediend, en wel als volgt:

• indien het verzoek elektronisch wordt ingediend, wordt het geacht te zijn ingediend op de datum van verzending;
• indien het verzoek ter griffie van de rechtbank wordt afgegeven, wordt het geacht te zijn ingediend op de dag van de afgifte;
• indien het verzoek per aangetekende post wordt verzonden, wordt het geacht te zijn ingediend op de datum die in het betrokken postregister is ingeschreven;
• indien het verzoek per fax wordt verzonden, wordt het geacht te zijn ingediend op de datum van verzending

(artikelen 259 en 144 WbRv).

De griffie van de rechtbank is verantwoordelijk voor het nemen van de nodige maatregelen om de verweerder te dagvaarden en de verzoeker in kennis te stellen van:

• de ondernomen stappen en, indien er geen dagvaarding is geweest, de redenen daarvoor;
• de indiening van een verweerschrift, indien de verweerder dit heeft gedaan

(artikelen 226 en 575 WbRv).

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Ja. De partijen hebben het recht het dossier in te zien en te raadplegen. Het is de taak van de griffies van de gerechten om deze informatie te verstrekken (artikel 163 WbRv).

Tijdens de inleidende zitting (of door middel van een aankondiging) plant de rechter, na overleg met de betrokken wettelijke vertegenwoordigers, de tijdens de laatste zitting te verrichten handelingen, het aantal zittingen en de vermoedelijke duur daarvan, alsmede de respectieve data (artikelen 591 en 593 WbRv).

Toepasselijke wetgeving

• Burgerlijk wetboek
• Wetboek van burgerlijke rechtsvordering
• Elektronische behandeling van gerechtelijke zaken
• Proceskostenverordening
• Toegang tot het recht en de rechter

Waarschuwing

Het contactpunt en de rechtbanken zijn niet gebonden door de in dit informatieblad opgenomen gegevens. Ook de geldende wetgeving en de wijzigingen daarvan moeten worden geraadpleegd.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Eenieder die een vordering heeft tegen een andere persoon, kan een verzoek indienen bij de rechtbank die bevoegd is voor de zaak in kwestie. De zaak kan pas bij de rechtbank aanhangig worden gemaakt nadat een voorafgaande procedure is afgerond, indien de wet daarin uitdrukkelijk voorziet. Het bewijs dat de voorafgaande procedure is voltooid, moet bij het verzoek worden gevoegd.

Een partij bij een geschil kan ook gebruik maken van alternatieve wijzen van geschillenbeslechting.

Bemiddeling is een mogelijkheid alvorens zich tot de rechtbank te wenden. Tijdens gerechtelijke procedures moeten de gerechtelijke autoriteiten de partijen in kennis stellen van de mogelijkheid van bemiddeling en de voordelen ervan.

Bemiddeling kan plaatsvinden in verzekeringsgeschillen, geschillen met betrekking tot consumentenbescherming, familierechtelijke geschillen, beroepsaansprakelijkheidszaken, arbeidsgeschillen en civiele geschillen met een waarde van minder dan 50 000 RON, met uitzondering van geschillen waarvoor een uitvoerbare rechterlijke beslissing is gegeven om een insolventieprocedure in te leiden, vorderingen betreffende het handelsregister en zaken waarin de partijen kiezen voor de procedures bedoeld in de artikelen 1.014 tot en met 1.025, en de artikelen 1.026 tot en met 1.033 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering (betalingsbevelen of geringe vorderingen).

De partijen bij een geschil kunnen ook een beroep doen op arbitrage, wat alternatieve particuliere rechtspraak is. Personen met volledige handelingsbevoegdheid kunnen overeenkomen om geschillen via arbitrage te beslechten, met uitzondering van geschillen die betrekking hebben op de burgerlijke staat, de hoedanigheid van personen, erfopvolgingsprocedures, familierelaties en rechten waarover de partijen niet kunnen beslissen.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Het recht om een geldelijke vordering in te stellen, is onderworpen aan verjaring, tenzij de wet anders bepaalt. In de gevallen waarin de wet specifiek voorziet, geldt voor andere vorderingsrechten ook een verjaringstermijn, ongeacht het onderwerp (artikel 2501 van het burgerlijk wetboek).

De algemene verjaringstermijn bedraagt drie jaar, overeenkomstig artikel 2517 van het burgerlijk wetboek.

Krachtens artikel 10, lid 1, van Noodverordening nr. 39/2017 betreffende vorderingen tot schadevergoeding wegens inbreuken op de bepalingen van het mededingingsrecht, en betreffende wijziging en aanvulling van Wet nr. 21/1996 inzake mededinging, bedraagt de verjaringstermijn om vorderingen tot schadevergoeding in te stellen vijf jaar, in afwijking van artikel 2.517 van het burgerlijk wetboek.

In het burgerlijk wetboek zijn voor bepaalde zaken bijzondere verjaringstermijnen vastgelegd, zoals:

• de verjaringstermijn van tien jaar voor zakelijke rechten die niet bij wet als onvervreemdbaar zijn aangemerkt of waarvoor geen andere verjaringstermijn geldt; vergoeding van de immateriële/materiële schade die een persoon heeft geleden als gevolg van foltering of barbaarsheden of, in voorkomend geval, geweld tegen of seksueel misbruik van minderjarigen of personen die zich niet kunnen verdedigen of hun wil niet tot uitdrukking kunnen brengen; vergoeding van milieuschade;
• de verjaringstermijn van twee jaar voor het vorderingsrecht dat op een (her)verzekeringsrelatie berust; het vorderingsrecht met betrekking tot de betaling van vergoedingen die aan tussenpersonen verschuldigd zijn voor diensten die zij in het kader van een bemiddelingsovereenkomst hebben verleend;
• de verjaringstermijn van één jaar voor het vorderingsrecht met betrekking tot de terugbetaling van bedragen die zijn ontvangen uit de verkoop van tickets voor een optreden dat niet heeft plaatsgevonden; cateraars of hotelexploitanten voor de diensten die zij verlenen; hoogleraars, leerkrachten, maestro's en artiesten voor lessen op uurbasis, dagbasis of maandbasis; artsen, verloskundigen, verpleegkundigen en apothekers voor oproepen, ingrepen of geneesmiddelen; detailhandelaren voor de betaling van verkochte goederen en uitgevoerde leveringen; ambachtslieden voor de betaling van hun werk; advocaten, tegen cliënten, voor de betaling van honoraria en kosten; notarissen en gerechtsdeurwaarders, voor de betaling van de bedragen waarop zij recht hebben voor hun werkzaamheden; ingenieurs, architecten, landmeters, accountants en andere zelfstandigen, voor de betaling van de bedragen waarop zij recht hebben; het vorderingsrecht dat voortvloeit uit een overeenkomst voor het vervoer van goederen over land, door de lucht of over het water tegen de vervoerder.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

De regels inzake internationale bevoegdheid in geschillen met grensoverschrijdende gevolgen zijn neergelegd in Boek VII, Internationale civiele procedures, van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering. De bepalingen van dit boek zijn echter wel van toepassing op procedures met grensoverschrijdende privaatrechtelijke gevolgen, voor zover de internationale verdragen waarbij Roemenië partij is, het recht van de Europese Unie of bijzondere wetten niet anders bepalen.

In zaken met betrekking tot internationale rechterlijke bevoegdheid bevat het wetboek van burgerlijke rechtsvordering bepalingen die onder meer verband houden met: bevoegdheid op grond van de woonplaats of het kantoor van de verweerder, vrijwillige prorogatie van bevoegdheid ten gunste van de Roemeense rechtbanken, overeenkomsten inzake keuze van rechtbank, arbitrage-uitzondering, forum necessitatis-regel, interne bevoegdheid, aanhangigheid en gerelateerde vorderingen op internationaal niveau, exclusieve persoonlijke bevoegdheid, exclusieve bevoegdheid voor geldvorderingen of preferentiële bevoegdheid van Roemeense rechtbanken (artikel 1066 en volgende van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering).

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

De territoriale bevoegdheid wordt geregeld op basis van algemene criteria (woonplaats/kantoor van de verweerder), alternatieve criteria (afstamming, alimentatie, vervoerovereenkomst, verzekeringsovereenkomst, wisselbrief/cheque/promesse/effect, consumenten, burgerlijke aansprakelijkheid op grond van het recht inzake onrechtmatige daad) of exclusieve criteria (eigendom, nalatenschap, vennootschappen, vorderingen tegen consumenten), zoals bepaald in artikel 107 en volgende van het nieuwe wetboek van burgerlijke rechtsvordering.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

De rechterlijke bevoegdheid op basis van het onderwerp van de zaak is vastgesteld in artikel 94 en volgende van het nieuwe wetboek van burgerlijke rechtsvordering en hangt af van de aard van de zaak of het bedrag waarop de zaak betrekking heeft.

Als rechtbanken van eerste aanleg behandelen districtsrechtbanken verzoeken die overeenkomstig het burgerlijk wetboek onder de bevoegdheid van de voogdij- en familierechtbank vallen; verzoeken tot inschrijving in de burgerlijke stand; verzoeken in verband met het beheer van gebouwen met meerdere verdiepingen/appartementen/ruimten die uitsluitend eigendom zijn van verschillende personen en in verband met de rechtsbetrekkingen die door verenigingen van huiseigenaren zijn tot stand gebracht met andere natuurlijke of rechtspersonen; verzoeken om uitzetting; verzoeken met betrekking tot gemeenschappelijke muren en sloten, de afstand tussen gebouwen en aanplantingen, rechten van overpad, bezwaringen en andere beperkingen met betrekking tot eigendomsrechten; verzoeken met betrekking tot de wijziging en markering van grenzen; verzoeken om bescherming van bezittingen; verzoeken met betrekking tot positieve of negatieve verplichtingen die niet in geld kunnen worden uitgedrukt; verzoeken met betrekking tot gerechtelijke verdeling, ongeacht de betrokken waarde; andere verzoeken die in geld kunnen worden uitgedrukt, tot een bedrag van maximaal 200 000 RON, ongeacht de hoedanigheid van de partijen;

Tribunalen behandelen, als rechtbanken van eerste aanleg, alle verzoeken die krachtens de wet niet onder de bevoegdheid van andere rechtbanken vallen en alle andere verzoeken die krachtens de wet onder hun bevoegdheid vallen.

Hoven van beroep behandelen, als rechtbanken van eerste aanleg, verzoeken betreffende administratieve en fiscale geschillen of andere rechtsvorderingen die krachtens de wet onder hun bevoegdheid vallen.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

De partijen kunnen een rechtsvordering persoonlijk of via een vertegenwoordiger instellen, en deze vertegenwoordiging kan onderworpen zijn aan de wet, een overeenkomst of rechtspraak. Natuurlijke personen die niet handelingsbevoegd zijn, worden door een wettelijke vertegenwoordiger vertegenwoordigd. De partijen kunnen zich volgens de wet door een vertegenwoordiger van hun keuze laten vertegenwoordigen, tenzij de wet voorschrijft dat zij persoonlijk voor de rechtbank moeten verschijnen.

In eerste aanleg en in beroep kunnen natuurlijke personen zich door een advocaat of een andere gevolmachtigde laten vertegenwoordigen. Indien een andere persoon dan een advocaat als vertegenwoordiger optreedt, kan de gevolmachtigde alleen via een advocaat opmerkingen maken over procedurele uitzonderingen en de inhoud van de zaak, zowel in het stadium van het onderzoek als tijdens de presentatie van argumenten. Met het oog op het opstellen van het verzoekschrift, het uiteenzetten van de gronden voor het beroep, het instellen van het beroep en het aanvoeren van argumenten voor het beroep moeten natuurlijke personen zich verplicht door een advocaat laten bijstaan en vertegenwoordigen, op straffe van nietigheid.

Rechtspersonen kunnen zich op grond van een overeenkomst slechts door een juridisch adviseur of advocaat voor rechtbanken laten vertegenwoordigen. Met het oog op het opstellen van het verzoekschrift, het uiteenzetten van de gronden voor het beroep, het instellen van het beroep en het aanvoeren van argumenten voor het beroep moeten rechtspersonen zich verplicht door een advocaat laten bijstaan en, in voorkomend geval, vertegenwoordigen, op straffe van nietigheid. Bovengenoemde bepalingen zijn van overeenkomstige toepassing op verenigingen, vennootschappen of andere entiteiten zonder rechtspersoonlijkheid.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Het verzoekschrift wordt geregistreerd en van een specifieke datum voorzien door de stempel van binnenkomst aan te brengen. Na registratie worden het verzoekschrift en de begeleidende stukken alsmede, in voorkomend geval, de bewijsstukken van de wijze waarop ze aan het gerecht zijn toegezonden, overhandigd aan de voorzitter van het hof of aan de door hem aangewezen persoon, die onmiddellijk stappen onderneemt om de rechterlijke kamer willekeurig in te stellen, overeenkomstig de wet (artikel 199 van het wetboek van burgerlijke rechtsvordering).

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Overeenkomstig artikel 12, lid 5, van Wet nr. 304/2004 betreffende de organisatie van de rechtspraak mogen verzoekschriften en processtukken alleen in het Roemeens worden opgesteld. Verzoeken kunnen alleen schriftelijk worden ingediend. In artikel 194 van het nieuwe wetboek van burgerlijke rechtsvordering is bepaald dat het verzoekschrift – persoonlijk of via een vertegenwoordiger ingediend, ontvangen per post, via een koerier, per fax of gescand en verzonden per e-mail of als een elektronisch document – moet worden geregistreerd en van een specifieke datum worden voorzien door het stempel van binnenkomst aan te brengen.

Als een van de te horen partijen geen Roemeens spreekt, moet de rechtbank overeenkomstig artikel 225 van het nieuwe wetboek van burgerlijke rechtsvordering een beroep doen op een juridisch vertaler. Als de partijen daarmee instemmen, kan de rechter of griffier als vertaler optreden. Indien geen juridisch vertaler kan worden gevonden, mogen de vertalingen worden toevertrouwd aan betrouwbare personen die de betrokken taal spreken. Als de persoon stom, doof of doofstom is, of zich om enige andere reden niet kan uitdrukken, moet de communicatie schriftelijk verlopen. Als de persoon in kwestie niet kan lezen of schrijven, moet een tolk worden ingeschakeld. De bepalingen betreffende deskundigen zijn van overeenkomstige toepassing op vertalers en tolken.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Het wetboek van burgerlijke rechtsvordering voorziet niet in het gebruik van standaardformulieren voor rechtsvorderingen. In de algemene regels inzake burgerlijke rechtsvorderingen is de inhoud van een aantal civielrechtelijke vorderingen(bv. verzoekschrift, verweerschrift, tegenvordering) vastgelegd.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

De proceskosten omvatten gerechtelijke zegelrechten, honoraria van advocaten, deskundigen en specialisten, aan getuigen verschuldigde bedragen in verband met reiskosten en gemiste inkomsten als gevolg van de noodzaak om voor de rechter te verschijnen, reis- en verblijfkosten, alsmede alle andere kosten die nodig zijn voor een goede procesvoering. De partij die de proceskosten vordert, moet uiterlijk aan het einde van de behandeling van de zaak ten gronde de kosten en het bedrag ervan bewijzen. De verliezende partij moet de proceskosten van de winnende partij betalen, op verzoek van deze laatste. Indien het verzoek gedeeltelijk is ingewilligd, zullen de rechters bepalen in welke mate elke partij in de proceskosten kan worden verwezen. De rechters kunnen indien nodig de verrekening van proceskosten gelasten. De verweerder die de vorderingen van de eiser heeft erkend tijdens de eerste zitting waarop de partijen naar behoren zijn gedagvaard, kan niet worden verwezen in de proceskosten, tenzij de eiser vóór de inleiding van de procedure de verweerder schriftelijk in gebreke heeft gesteld of tenzij de verweerder wettelijk in gebreke was. Indien er meerdere eisers of verweerders zijn, kunnen zij, afhankelijk van hun status in de procedure of de aard van de rechtsbetrekking tussen hen, in gelijke mate, proportioneel of gezamenlijk in de proceskosten worden verwezen.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Rechtsbijstand kan worden verkregen krachtens de bepalingen van noodverordening nr. 51/2008 betreffende rechtsbijstand in burgerlijke zaken, goedgekeurd met verdere wijzigingen bij Wet nr. 193/2008, zoals verder gewijzigd. Het nieuwe wetboek van burgerlijke rechtsvordering (artikelen 90 en 91) bevat algemene bepalingen inzake rechtsbijstand.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Het verzoekschrift wordt geregistreerd en van een specifieke datum voorzien door de stempel van binnenkomst aan te brengen. Na registratie worden het verzoekschrift en de begeleidende stukken overhandigd aan de voorzitter van het hof of aan de rechter die de voorzitter vervangt, die onmiddellijk stappen zal ondernemen om de rechterlijke kamer willekeurig in te stellen.

De kamer waaraan de zaak willekeurig is toegewezen, controleert of het verzoekschrift aan de gestelde eisen voldoet. Als het verzoekschrift niet aan de eisen voldoet, wordt de eiser schriftelijk in kennis gesteld van de betrokken tekortkomingen. Binnen ten hoogste tien dagen na ontvangst van de kennisgeving moet de eiser de aanvullende informatie verstrekken of de gevraagde wijzigingen aanbrengen, op straffe van nietigverklaring van het verzoekschrift. Als de verplichtingen met betrekking tot het verstrekken van aanvullende informatie of het wijzigen van het verzoekschrift niet binnen de gestelde termijn worden nagekomen, gelast de rechtbank de nietigverklaring van het verzoekschrift via een in raadkamer uitgegeven hoorverslag.

Zodra de rechter heeft vastgesteld dat met betrekking tot het verzoekschrift aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan, gelast hij, bij beschikking, de verweerder in kennis te stellen van het verzoekschrift.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Gedetailleerde informatie over de zaak kan worden verkregen bij het archief van de rechtbanken of op hun websites, indien beschikbaar, op https://portal.just.ro/.

De rechtbank kan slechts uitspraak doen over een verzoekschrift indien de partijen zijn gedagvaard of persoonlijk dan wel via een vertegenwoordiger voor de rechter zijn verschenen. De rechtbank zal de uitspraak over de zaak uitstellen en gelasten dat een partij wordt gedagvaard als hij vaststelt dat de afwezige partij niet in overeenstemming met de wettelijke vereisten is gedagvaard, op straffe van nietigheid. Alle dagvaardingen en alle processtukken worden ambtshalve toegezonden.

Zodra de rechter heeft vastgesteld dat met betrekking tot het verzoekschrift aan alle wettelijke voorwaarden is voldaan, gelast hij, bij beschikking, de verweerder in kennis te stellen van het verzoekschrift. De verweerder wordt in kennis gesteld van de verplichting om binnen vijfentwintig dagen na de inkennisstelling van het verzoekschrift een verweerschrift in te dienen. Het verweerschrift wordt ter kennis gebracht van de eiser, die binnen tien dagen na de inkennisstelling een antwoord op het verweerschrift moet indienen. De verweerder zal kennisnemen van het antwoord op het verweerschrift door het dossier van de zaak te raadplegen. Binnen drie dagen na de datum van indiening van het antwoord op het verweerschrift stelt de rechter, bij beschikking, de eerste zitting vast, die uiterlijk zestig dagen na de datum van de rechterlijke beslissing zal plaatsvinden, en gelast hij de dagvaarding van de partijen. Indien de verweerder niet binnen de wettelijke termijn een verweerschrift heeft ingediend of indien de eiser niet binnen de wettelijke termijn een antwoord op het verweerschrift heeft gegeven, stelt de rechter, bij beschikking, de eerste zitting vast, die zal plaatsvinden binnen een termijn van ten hoogste zestig dagen na de datum van de beschikking, en gelast hij de dagvaarding van de partijen. Bij dringende procedures kan de rechter, afhankelijk van de omstandigheden van de zaak, de voornoemde termijnen inkorten. Indien de verweerder in het buitenland verblijft, zal de rechter, afhankelijk van de omstandigheden van de zaak, een langere redelijke termijn bevelen.

De partij die het verzoekschrift heeft ingediend en de datum van de terechtzitting heeft erkend, en de partij die op een zitting is verschenen, worden niet gedagvaard in de loop van de procedure voor die rechtbank, omdat wordt aangenomen dat de betrokken partij op de hoogte is van de toekomstige zittingsdata. Deze bepalingen zijn ook van toepassing op de partij aan wie een dagvaarding voor een terechtzitting is betekend, omdat wordt aangenomen dat de betrokken partij in casu ook op de hoogte is van de zittingsdata na de zitting waarvoor de dagvaarding is betekend. In de dagvaarding wordt ook vermeld dat gedagvaarde partij, ingevolge de betekening van de dagvaarding en onder voorbehoud van een handtekening ter bevestiging van de ontvangst, wordt geacht ook op de hoogte te zijn van de zittingdata na de zitting waarvoor de dagvaarding is betekend.

Op de eerste zitting waarop de partijen naar behoren zijn gedagvaard, moet de rechter, na de partijen te hebben gehoord, de vereiste onderzoekstermijn bepalen, rekening houdend met de omstandigheden van de zaak, zodat binnen een optimale en voorspelbare termijn uitspraak kan worden gedaan.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Het is soms beter een geschil op te lossen via procedures voor alternatieve geschillenbeslechting. Via alternatieve wijzen van geschillenbeslechting kunnen geschillen na een inhoudelijke afweging worden opgelost zonder de tussenkomst van een rechter of op zijn minst zonder een rechterlijke beslissing. De belangrijkste soorten alternatieve geschillenbeslechting in Slovenië zijn onder meer arbitrage, bemiddeling en rechterlijk optreden in een ruimere zin dat erop gericht is een gerechtelijke minnelijke schikking aan te moedigen. De wet betreffende alternatieve wijzen voor geschillenbeslechting (Zakon o alternativnem reševanju sodnih sporov) verplicht rechtbanken van eerste en tweede aanleg om partijen in handels-, arbeids-, familie- en andere burgerlijke geschillen de mogelijkheid te bieden om een beroep te doen op methoden voor alternatieve geschillenbeslechting en zodoende een programma voor alternatieve geschillenbeslechting toe te passen en uit te voeren. In het kader van een dergelijk programma zijn rechtbanken verplicht om partijen de gelegenheid te bieden om bemiddeling en mogelijk ook andere vormen van alternatieve geschillenbeslechting te gebruiken.

Bemiddeling is de beslechting van een geschil met de hulp van een neutrale derde partij, die geen bindende beslissing kan nemen. Partijen kunnen een overeenkomst betreffende geschillenbeslechting sluiten in de vorm van een direct bindende notariële akte, een schikking voor de rechtbank of een op een schikking gebaseerde arbitrage-uitspraak.

Tijdens een burgerlijke procedure mogen de partijen steeds een schikking treffen over het geschil (gerechtelijke schikking). Een overeenkomst inzake het sluiten van een gerechtelijke schikking is een executoriale titel.

Meer informatie over dit onderwerp vindt u onder 'Alternatieve wijzen van geschillenbeslechting'.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

De termijnen om een zaak bij een rechtbank aanhangig te maken, verschillen naargelang het geval. Vragen in verband met termijnen kunnen worden beantwoord door een advocaat of een dienst voor rechtshulp. Meer informatie over dit onderwerp vindt u onder 'Procestermijnen'.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Meer informatie over dit onderwerp vindt u onder 'Bevoegdheid van de rechtbanken'.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Meer informatie over dit onderwerp vindt u onder 'Bevoegdheid van de rechtbanken'.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Meer informatie over dit onderwerp vindt u onder 'Bevoegdheid van de rechtbanken'.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

In Slovenië kunnen partijen zelf een zaak aanhangig maken bij een rechtbank, behalve in procedures betreffende buitengewone rechtsmiddelen, waarvoor de tussenkomst van een advocaat is vereist tenzij de partij of de wettelijk vertegenwoordiger zelf het staatsexamen voor juristen heeft afgelegd. Als een partij zich door een raadsman wil laten vertegenwoordigen, mag de desbetreffende vertegenwoordiger bij procedures voor een plaatselijke rechtbank een willekeurige persoon met volledige juridische bevoegdheid zijn, terwijl voor een arrondissementsrechtbank, hogere rechter of het hooggerechtshof, alleen een advocaat of een andere bevoegde persoon die het staatsexamen voor juristen heeft afgelegd, als raadsman mag optreden.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Een vordering kan per post worden toegezonden aan de bevoegde rechtbank of kan rechtstreeks bij de ontvangstbalie van de bevoegde rechtbank worden ingediend. Zie ook antwoord 8.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De officiële taal van de rechtbanken in Slovenië is het Sloveens. In gebieden waar er een Hongaarse of Italiaanse etnische minderheid leeft, kan naast het Sloveens echter ook het Hongaars of het Italiaans als officiële taal worden gebruikt. De vordering moet in het Sloveens zijn gesteld en door de eiser zelf zijn ondertekend.

Onder originele handtekening van de verzoeker wordt verstaan een handgeschreven handtekening of een elektronische handtekening die gelijkwaardig is aan een handgeschreven handtekening.

Verzoeken en vorderingen moeten schriftelijk worden ingesteld. Als schriftelijk verzoek wordt beschouwd een verzoek dat met de hand is geschreven of dat is afgedrukt en met de hand is ondertekend door de verzoeker zelf (verzoek in fysieke vorm) of een verzoek in elektronische vorm dat is ondertekend met een elektronische handtekening die gelijkwaardig is aan een handgeschreven handtekening (verzoek in elektronische vorm). Een verzoek in fysieke vorm wordt ingediend per post of door middel van communicatietechnologie of wordt direct afgegeven bij het desbetreffende orgaan of wordt afgegeven door een persoon die zich beroepshalve bezighoudt met het indienen van verzoeken. Een vordering kan eveneens per fax worden ingediend.

Ingevolge de wet zijn ook elektronische verzoeken toegestaan, d.w.z. verzoeken in elektronische vorm voorzien van een elektronische handtekening die gelijkwaardig is aan een handgeschreven handtekening. Elektronische verzoeken worden op elektronische wijze aangeleverd via het juridische informatiesysteem. Het informatiesysteem bevestigt automatisch aan de verzoeker dat het verzoek is ontvangen.

Niettegenstaande de bestaande wettelijke bepalingen (wetten en uitvoeringsbepalingen) met betrekking tot alle burgerlijke en handelsprocedures, mogen op dit moment alleen procedures die als zodanig staan vermeld op de website ‘e-Justitie’ (e-Sodstvo) via internet of in elektronische vorm worden geïnitieerd; het gaat daarbij om bepaalde tenuitvoerleggingsprocedures, verzoeken en beslissingen in het kader van insolventieprocedures en verzoeken in het kader van kadasterprocedures.

Daarnaast kunnen er via de website ‘e-Justitie’ ook stukken langs elektronische weg worden ingediend: https://evlozisce.sodisce.si/esodstvo/index.html.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

In Slovenië hoeft een vordering niet noodzakelijkerwijs te worden ingediend met gebruikmaking van een specifiek formulier. De vordering dient echter wel een aantal wettelijk voorgeschreven elementen te bevatten, waarvan sommige gelden voor alle vorderingen en andere specifiek voor de betrokken vordering. Een vordering moet de volgende elementen bevatten: de vermelding van de bevoegde rechtbank, de namen van de partijen alsook hun permanente of tijdelijke verblijfplaats, de namen van de wettelijke vertegenwoordigers of raadslieden, het onderwerp van het geschil en de inhoud van de vordering. De vordering moet ook het persoonlijk identificatienummer (EMŠO) van de partij bevatten als die partij een natuurlijke persoon is die in het centrale bevolkingsregister is ingeschreven; of het fiscaal identificatienummer als de partij niet in het centrale bevolkingsregister is ingeschreven maar wel in het belastingregister, of de geboortedatum als de partij noch in het centrale bevolkingsregister, noch in het belastingregister is ingeschreven (de rechtbank krijgt die informatie automatisch). Indien de partij een rechtspersoon is, moeten de (ondernemings)naam, het adres van de statutaire zetel en het kantooradres worden vermeld, alsook het registratienummer of het fiscaal identificatienummer indien de rechtspersoon in Slovenië is gevestigd. Indien de partij een eenmanszaak (een zelfstandige die een winstgevende activiteit uitoefent in een georganiseerde onderneming) of een zelfstandige (bv. een arts, notaris, advocaat, landbouwer of andere natuurlijke persoon die geen eenmanszaak is en een beroep uitoefent) is, moeten het adres van de statutaire zetel en het kantoor- en zakenadres van de partij worden vermeld, alsook het registratienummer of het fiscaal identificatienummer indien de partij in Slovenië is geregistreerd. In de vordering moeten ook het hoofdverzoek en de bijkomende verzoeken worden vermeld alsook de aan de vordering ten grondslag liggende feiten, het bewijsmateriaal tot staving van deze feiten, en de handtekening van de verzoeker. Indien de bevoegdheid van een rechtbank afhangt van de waarde van het voorwerp van het geschil en het voorwerp van het geschil geen geldsom is, moet in de vordering ook de waarde van het voorwerp van het geschil worden vermeld. Verzoeken die aan de verweerder moeten worden betekend, moeten worden ingediend in het voor de rechtbank en de verweerder benodigde aantal exemplaren en in een vorm die de rechtbank in staat stelt de betekening te verrichten. Deze regel geldt ook voor de bijlagen.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Er moeten gerechtskosten worden betaald in de volgende gevallen: bij het instellen van een vordering, een tegenvordering, een vordering tot echtscheiding met wederzijdse instemming, een vordering tot het verkrijgen van een betalingsbevel, een vordering tot heropening van een zaak, een vordering tot bewaring van bewijsmateriaal vóór het proces, een vordering tot minnelijke schikking, de aankondiging van het voornemen beroep in te stellen, het instellen van beroep, een verzoek om herziening toe te staan en een verzoek tot herziening. De gerechtskosten moeten zijn betaald vóór de vervaldatum die door de rechter is vastgesteld in de desbetreffende betalingsopdracht.

Als de gerechtskosten niet binnen deze termijn zijn betaald en er geen sprake is van omstandigheden die vrijstelling of uitstel van de desbetreffende betaling dan wel betaling in termijnen rechtvaardigen, wordt de vordering of het verzoek geacht te zijn ingetrokken.

De kosten van gerechtelijke procedures komen ten laste van de in het ongelijk gestelde procespartij. De honoraria voor advocaten in gerechtelijke procedures worden berekend conform de wet betreffende tarieven voor advocaten (Zakon o odvetniški tarifi). De honoraria van advocaten dekken de totale kosten en uitgaven die nodig zijn voor de uitvoering van de betrokken werkzaamheden, vermeerderd met btw indien de advocaat in Slovenië btw-plichtig is. Krachtens de wetgeving moet een advocaat aan de partij of de contractant een gedetailleerde factuur verstrekken voor de verrichte juridische werkzaamheden of een ontvangstbewijs waaruit blijkt dat er een voorschot is ontvangen, en zulks uiterlijk acht dagen na de verrichting van de werkzaamheden of de betaling van het voorschot. De werkzaamheden worden geacht te zijn verricht uiterlijk nadat de advocaat alle verplichtingen die in de mandaatovereenkomst of in een besluit van de bevoegde autoriteit zijn vastgesteld, is nagekomen. De advocaat mag de partij verzoeken om vóór het einde van de procedure een voorschot te betalen als vergoeding voor de verlangde diensten en de daarmee verband houdende kosten.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Partijen mogen een verzoek indienen voor rechtsbijstand. Zij ontvangen deze bijstand alleen als wordt voldaan aan de voorwaarden uit de wet betreffende gratis juridische bijstand (Zakon o brezplačni pravni pomoči, ZBPP). Meer informatie over dit onderwerp vindt u onder 'Rechtsbijstand'.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering wordt geacht te zijn ingesteld wanneer de bevoegde rechtbank deze heeft ontvangen. Wanneer de vordering wordt toegezonden per aangetekende brief of telegram, wordt de postdatum geacht de datum te zijn waarop de rechtbank de brief/het telegram heeft ontvangen. De verzoeker krijgt niet automatisch een bevestiging dat de zaak aanhangig is gemaakt. Als het verzoek wordt aangeleverd via de postbus van de rechtbank, wordt het tijdstip waarop het in de postbus van de rechtbank is gedeponeerd aangemerkt als het moment waarop het verzoek is aangeleverd bij de rechtbank die in de adressering is vermeld.

In de wet betreffende elektronische indiening (Zakon za vloge v elektronski obliki) is vastgelegd dat elektronische verzoeken op elektronische wijze worden ingediend via het juridische informatiesysteem. In dit geval wordt het tijdstip waarop het verzoek is ontvangen in het juridische informatiesysteem, aangemerkt als het moment van aanlevering bij de rechtbank die in de adressering is vermeld. Het informatiesysteem bevestigt automatisch aan de verzoeker dat het verzoek is ontvangen.

Er zij op gewezen dat het op dit moment, ondanks de geldende wettelijke bepalingen, niet mogelijk is om in civiele en handelszaken een vordering elektronisch in te dienen, met uitzondering van bepaalde kadaster-, insolventie- en tenuitvoerleggingsprocedures.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Wanneer er dwingende termijnen gelden, stelt de rechtbank de betrokken partij daarvan schriftelijk in kennis en voegt zij een nota bij waarin de gevolgen van het niet in acht nemen van de instructies van de rechtbank worden uiteengezet.

Links

http://www.dz-rs.si/wps/portal/Home/deloDZ/zakonodaja/preciscenaBesedilaZakonov

http://www.sodisce.si/

https://www.uradni-list.si/glasilo-uradni-list-rs

http://www.pisrs.si/Pis.web/

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Voor een antwoord op deze vraag verwijzen wij ook naar: "Alternatieve wijzen van geschillenbeslechting – Slowakije".

Niet elk geschil hoeft noodzakelijkerwijs in de rechtbank te worden behandeld. De partijen moeten eerst proberen tot een minnelijke schikking te komen en een compromis te vinden dat voor beide partijen aanvaardbaar is. Een andere mogelijkheid is om een geschil via bemiddeling op te lossen. Bemiddeling is een buitengerechtelijke activiteit waarbij de bij de bemiddeling betrokken personen hun geschil, dat voortvloeit uit hun contractuele of andere rechtsbetrekking, met de hulp van een bemiddelaar beslechten. Aanbevolen wordt dat de partijen zich pas tot de rechter wenden nadat zij alle alternatieve wijzen van geschillenbeslechting hebben uitgeput, of in gevallen waarin het de bedoeling is te komen tot een nauwkeurige bepaling van de positie van de partijen, hun rechten en wederzijdse verantwoordelijkheid.

Onder bepaalde voorwaarden die zijn vastgesteld in de arbitragewet (zákon o rozhodcovskom konaní), zoals gewijzigd, kan een scheidsgerecht uitspraak doen in zaken die betrekking hebben op:

a) de beslechting van eigendomsgeschillen die voortvloeien uit binnenlandse en internationale burgerrechtelijke en handelsrelaties indien de plaats van arbitrage zich in Slowakije bevindt;

b) de erkenning en tenuitvoerlegging van binnen- en buitenlandse arbitrale uitspraken in Slowakije.

Indien het geschil dat het voorwerp uitmaakt van een gerechtelijke procedure een geschil is van een type dat in de arbitragewet niet van het toepassingsgebied ervan is uitgesloten, kunnen de partijen in de procedure overeenkomen, in of buiten de rechtbank, om tot arbitrage over te gaan. Deze overeenkomst moet een arbitrageovereenkomst bevatten. De overlegging van een dergelijke overeenkomst aan een rechtbank heeft tot gevolg dat de vordering wordt ingetrokken en dat de verweerder instemt met die intrekking, overeenkomstig het wetboek van accusatoire burgerlijke rechtsvordering (Civilný sporový poriadok, CSP).

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Volgens dat wetboek verjaart een recht als het niet binnen de wettelijke termijn is uitgeoefend. De termijnen voor het indienen van een vordering verschillen per geval.

De wettelijke verjaringstermijnen zijn wettelijk vastgelegd. De algemene verjaringstermijn bedraagt drie jaar en gaat in op de dag waarop het recht voor het eerst kon worden uitgeoefend.

De rechtbank zal pas op voorstel van de schuldenaar rekening houden met de verjaring van een recht. Als de schuldenaar bezwaar maakt tegen de verjaring van het recht, kan het verjaarde recht niet aan de schuldeiser worden toegekend.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie het deel: "Rechterlijke bevoegdheid - Slowakije"

De bevoegdheid van rechtbanken om over een bepaalde zaak te beraadslagen, is vastgelegd in de wetgeving van de Europese Unie – verordeningen, internationale multilaterale of bilaterale verdragen en, bij ontstentenis daarvan, nationale wetgeving inzake collisie.

De regels betreffende de bevoegdheid van Slowaakse rechtbanken zijn op nationaal niveau vastgelegd in Wet 97/1963 inzake het internationaal privaat- en procesrecht (Zákon č. 97/1963 Zb. o medzinárodnom práve súkromnom a procesnom). Volgens de grondregel zijn Slowaakse rechtbanken bevoegd als de persoon aan wie een ingediend stuk (vordering) is gericht, zijn woonplaats of statutaire zetel in Slowakije heeft of, in het geval van eigendomsrechten, eigendom in Slowakije heeft. In verdere bepalingen wordt gespecificeerd onder welke voorwaarden Slowaakse rechtbanken bevoegd zijn. In contractuele relaties kunnen de partijen in onderling overleg de bevoegdheid vastleggen. In bepaalde gevallen zijn Slowaakse rechtbanken exclusief bevoegd, bijvoorbeeld in procedures betreffende zakelijke rechten met betrekking tot onroerend goed, het verhuur van onroerend goed dat in Slowakije is gelegen, of de registratie of geldigheid van octrooien, merken, modellen en andere rechten.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie het deel: "Rechterlijke bevoegdheid - Slowakije"

Volgens het wetboek van accusatoire burgerlijke rechtsvordering is de gewone rechtbank van de partij tegen wie de vordering is gericht (de verweerder) bevoegd om de zaak te behandelen, tenzij anders is bepaald. De gewone rechtbank voor een natuurlijke persoon (burger) is de rechtbank van het district waarin die burger zijn woonplaats heeft en, indien hij geen woonplaats heeft, van het district waarin hij verblijft; de gewone rechtbank voor een rechtspersoon is de rechtbank van het district waarin de rechtspersoon zijn statutaire zetel heeft en, in het geval van een buitenlandse rechtspersoon, de rechtbank van het district waarin de organisatorische eenheid van de rechtspersoon is gevestigd. De gewone rechtbank voor de staat is de rechtbank van het district waarin de omstandigheid die aanleiding geeft tot het recht waarop aanspraak wordt gemaakt, zich heeft voorgedaan. De gewone rechtbank in handelszaken is de rechtbank van het district waarin de verweerder zijn statutaire zetel heeft en, indien hij geen statutaire zetel heeft, de rechtbank van het district waarin hij zaken doet. Als de verweerder geen vestigingsplaats heeft, is zijn gewone rechtbank de rechtbank van het district waarin hij zijn woonplaats heeft.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie het deel: "Rechterlijke bevoegdheid - Slowakije"

De grondregel voor het bepalen van de materiële bevoegdheid is opgenomen in artikel 12 van het wetboek van accusatoire burgerlijke rechtsvordering. In eerste aanleg is in de regel een districtsrechtbank (okresný súd) bevoegd. Een regionale rechtbank (krajský súd) beslist alleen in specifieke gevallen als rechtbank van eerste aanleg, bijvoorbeeld in geschillen met betrekking tot een derde land of met betrekking tot personen die diplomatieke immuniteit en voorrechten genieten, indien de geschillen onder de bevoegdheid van de rechtbanken van Slowakije vallen. Wet nr. 371/2004 betreffende zetels en districten van rechtbanken in Slowakije (Zákon č. 371/2004 Z. z. o sídlach a obvodoch súdov Slovenskej republiky) regelt de bevoegdheid van registratierechtbanken, rechtbanken die bevoegd zijn voor faillissementen, rechtbanken die bevoegd zijn voor gerechtelijke akkoorden, rechtbanken die bevoegd zijn voor wisselbrieven en cheques, rechtbanken die uitspraak doen in zaken betreffende industriële bescherming en bescherming tegen oneerlijke concurrentie, rechtbanken voor de behandeling van procedures in verband met beursverrichtingen, rechtbanken die verantwoordelijk zijn voor kwesties in verband met de zorg voor minderjarigen, en rechtbanken die verantwoordelijk zijn voor rechtsbijstand aan personen die het financieel moeilijk hebben.

Het betwiste bedrag heeft geen invloed op de vraag welke rechtbank in Slowakije bevoegd is om uitspraak te doen in een zaak.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Het is in Slowakije niet verplicht om zich in burgerlijke procedures door een advocaat te laten vertegenwoordigen.

Het is wettelijk verplicht zich in bepaalde soorten procedures door een advocaat te laten vertegenwoordigen, bv. in zaken betreffende een faillissement, concurrentiebescherming, oneerlijke concurrentie, intellectuele-eigendomsrechten en buitengewone beroepsprocedures (artikel 420 van het wetboek van accusatoire burgerlijke rechtsvordering).

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

In overeenstemming met artikel 125 van het wetboek van accusatoire burgerlijke rechtsvordering, kan een vordering alleen schriftelijk, op papier of in elektronische vorm worden ingediend. Elektronisch ingediende vorderingen moeten binnen tien dagen ook op papier worden ingediend, anders wordt er geen rekening mee gehouden. Een op papier ingediende vordering moet in het vereiste aantal exemplaren worden ingediend.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Aangezien de partijen in civielrechtelijke procedures dezelfde positie hebben, hoeft een vordering niet in het Slowaaks te worden ingediend. De partijen hebben het recht om voor een rechtbank op te treden in hun moedertaal of in een andere taal die zij begrijpen. De rechtbank is verplicht ervoor te zorgen dat alle partijen gelijke kansen krijgen om hun rechten uit te oefenen, bv. door een vertaler en/of tolk in te schakelen. Een vordering kan schriftelijk, op papier of in elektronische vorm worden ingediend.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er zijn geen voorgeschreven formulieren voor de instelling van een vordering (verzoek om inleiding van een procedure).

De algemene vereisten zijn vastgelegd in artikel 127 van het wetboek van accusatoire burgerlijke rechtsvordering. Een vordering moet worden ondertekend en er moet duidelijk in worden aangegeven aan welke rechtbank ze is gericht, wie ze instelt, op welke zaak ze betrekking heeft en wat ze beoogt. Een vordering moet worden ingediend in het vereiste aantal exemplaren en met het vereiste aantal aanhangsels: de rechtbank ontvangt en bewaart één exemplaar en elke partij ontvangt één exemplaar en aanhangsels, indien nodig. Als een partij nalaat het vereiste aantal exemplaren en aanhangsels in te dienen, zal de rechtbank kopieën maken op kosten van die partij. Als het om een lopende zaak gaat, moet onder meer het dossiernummer van de zaak worden vermeld.

Naast de algemene vereisten moeten in een vordering ook de volgende gegevens worden vermeld: de voor- en achternaam en indien mogelijk ook de geboortedatum, het telefoonnummer en het adres van de woonplaats van de partijen of hun vertegenwoordigers; het land waarvan zij staatsburger zijn; een waarheidsgetrouwe weergave van beslissende feiten en het bewijs waarop de eiser zich beroept, en een duidelijke beschrijving van wat de eiser vordert. Indien een partij een rechtspersoon is, moeten in een vordering de naam of bedrijfsnaam, de statutaire zetel en het identificatienummer (indien dat nummer is toegekend) worden vermeld. Als een partij een buitenlandse entiteit is, moet bij de vordering een uittreksel uit een register waarin de buitenlandse entiteit is ingeschreven, worden gevoegd. Als een persoon die een bedrijfsactiviteit uitoefent een partij is, moeten in de vordering de bedrijfsnaam, de statutaire zetel en het identificatienummer (indien toegewezen) worden vermeld. Als de staat een partij is, moeten in de vordering een aanduiding van de staat en van de bevoegde overheidsinstantie die de staat zal vertegenwoordigen, worden vermeld.

Om de rechtsgang te versoepelen en de partijen in de procedure bij te staan, bevat de website van het Slowaakse ministerie van Justitie (Ministerstvo spravodlivosti Slovenskej republiky) voorbeelden (formulieren) van geselecteerde vorderingen voor de inleiding van een procedure. Het is mogelijk om een voorbeeld te downloaden en in te vullen. Een formulier wijst de eiser precies naar de in te vullen items. Een ingevuld formulier kan ofwel ongetekend worden verzonden, ofwel ondertekend met een gecertificeerde elektronische handtekening met gebruikmaking van een erkend certificaat. Als de eiser een vordering zonder gecertificeerde elektronische handtekening verzendt, is hij verplicht de ingediende vordering ook op papier te verzenden.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Bij de indiening van een vordering dienen gerechtskosten te worden betaald. De gerechtskosten moeten worden betaald door de partij die de vordering indient (verzoeker/eiser), tenzij haar verplichting om gerechtskosten te betalen op haar verzoek is opgeheven of tenzij zij wettelijk is vrijgesteld van de betaling van gerechtskosten. De hoogte van de gerechtskosten wordt bepaald op basis van een overzicht van gerechtskosten, dat een bijlage vormt bij Wet nr. 71/1992 betreffende de gerechtskosten en de kosten voor een uittreksel uit het strafregister (Zákon č. 71/1992 Zb. o súdnych poplatkoch a poplatku za výpis z registra trestov). Het bedrag van de kosten is vermeld in het kostenoverzicht, als een percentage van de basiskosten of als een vast bedrag. Gerechtskosten zijn verschuldigd bij het instellen van een vordering. Als deze kosten niet zijn betaald op het moment dat ze verschuldigd zijn, bij de indiening van een verzoek om inleiding van een procedure, zal de rechtbank de indiener vragen om de kosten te betalen binnen een door de rechtbank bepaalde termijn, gewoonlijk tien dagen na de betekening van het verzoek; indien de kosten ondanks het verzoek niet binnen de gestelde termijn worden betaald, schort de rechtbank de procedure op. De indiener moet in het verzoek worden geïnformeerd over de gevolgen van het niet betalen van de kosten.

Het is in Slowakije niet verplicht om zich in burgerlijke procedures door een advocaat te laten vertegenwoordigen.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Zie het deel: "Rechtsbijstand – Slowakije".

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering wordt geacht te zijn ingesteld op de dag waarop ze bij de rechtbank werd ingediend. De rechtbank zal de eiser een bevestiging geven waaruit blijkt dat zijn vordering is ingesteld en in het rechtbankregister is ingeschreven.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Als de ingediende vordering onjuist, onvolledig of onbegrijpelijk is, zal de rechtbank de indiener ervan verzoeken om de vordering aan te vullen of te corrigeren binnen een door de rechtbank vastgestelde termijn, die echter niet korter mag zijn dan tien dagen. Andere ingediende stukken die niet de gegevens bevatten die vereist zijn voor een vordering tot inleiding van een procedure worden door de rechter buiten beschouwing gelaten als ze niet naar behoren worden gecorrigeerd of aangevuld.

De partijen en hun vertegenwoordigers hebben het recht om het dossier van hun gerechtelijk dossier te raadplegen en er uittreksels uit te nemen en afschriften en fotokopieën van te maken, of kunnen de rechtbank verzoeken om voor hen fotokopieën te maken tegen kostprijs.

Bij de voorbereiding van een zitting zal de rechtbank een verzoek tot inleiding van een procedure (rechtsvordering) aan de verweerder laten betekenen, samen met een exemplaar van de vordering en de bijbehorende aanhangsels. Deze stukken worden persoonlijk betekend, en de partijen moeten de nodige instructies krijgen. De rechtbank verzendt de verklaring van de verweerder onverwijld naar de eiser. Indien vereist op grond van de aard of de omstandigheden van de zaak, kan de rechtbank de verweerder door middel van een besluit ertoe verplichten een schriftelijke verklaring over de zaak in te dienen en, indien de verweerder het niet volledig eens is met de vordering, in zijn verklaring de feiten te vermelden die voor zijn verdediging van doorslaggevend belang zijn, de stukken waarop hij zich beroept bij te voegen en bewijzen te leveren om zijn beweringen te staven. De rechtbank stelt een termijn vast voor de indiening van de verklaring.

Tenzij het wetboek van accusatoire burgerlijke rechtsvordering of een ander specifiek voorschrift anders bepaalt, zal de rechtbank een zitting over de betrokken zaak gelasten om erover te beraadslagen en zal ze de partijen en andere personen wier aanwezigheid op die zitting vereist is, hiervoor oproepen.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Soms kan een alternatieve procedure een betere optie zijn. Zie “Bemiddeling/mediation in de lidstaten” en “Bemiddeling/mediation in de lidstaten - Finland”.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Op verschillende typen gerechtelijke acties zijn verschillende termijnen van toepassing. Voor meer informatie over termijnen kunt u contact opnemen met een advocaat of met een rechtsbijstandsbureau (oikeusaputoimisto).

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie “Rechterlijke bevoegdheid – Finland”.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie “Rechterlijke bevoegdheid – Finland”.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie “Rechterlijke bevoegdheid – Finland”.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Natuurlijke personen kunnen elke civiele actie ook zonder juridisch adviseur aanhangig maken bij een rechtbank. In ingewikkelde zaken kan het echter in uw voordeel zijn om wel een advocaat in de arm te nemen.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

De griffie van de rechtbank fungeert als het eerste contactpunt.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Procedures in Finse rechtbanken worden in het Fins of in het Zweeds gevoerd. Vorderingen (verzoeken om een dagvaarding) moeten schriftelijk worden ingesteld, en over het algemeen ook in het Fins. Op de Åland-eilanden moet het Zweeds worden gebruikt. Onderdanen van Finland, IJsland, Noorwegen, Zweden en Denemarken kunnen indien nodig hun eigen taal gebruiken. Vorderingen kunnen worden ingediend per fax of per e-mail. Voor bepaalde typen procedures is ook geautomatiseerde verwerking beschikbaar. Zie “Geautomatiseerde verwerking – Finland”.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er zijn geen speciale formulieren beschikbaar. In uw verzoekschrift moet duidelijk worden vermeld wat uw vordering inhoudt en op welke gronden deze is gebaseerd. In de regel moet u uw verzoekschrift vergezeld laten gaan van alle contracten, verbintenissen of ander schriftelijk bewijs waarop u van plan bent uw vordering te baseren.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Zodra een zaak is afgerond, zal de rechtbank een behandelingsvergoeding in rekening brengen. Het bedrag van de vergoeding is afhankelijk van de fase in de procedure waarin de zaak tot een oplossing is gebracht. Sommige zaken kunnen op basis van alleen schriftelijk bewijs worden opgelost. In de meeste zaken wordt echter pas een beslissing genomen nadat een rechtszitting is gehouden. Voor meer informatie, ga naar https://oikeus.fi/tuomioistuimet/en/index/asiointijajulkisuus/maksut/oikeudenkayntimaksutyleisissatuomioistuimissa.html.

De honoraria van advocaten, indien deze moeten worden betaald, zijn vastgelegd in een contract en zijn niet onderworpen aan specifieke regels.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Of u in aanmerking komt voor kosteloze rechtsbijstand is afhankelijk van uw inkomen. Kosteloze rechtsbijstand wordt niet verleend voor triviale zaken. Voor meer informatie, ga naar https://oikeus.fi/oikeusapu/en/index.html.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

De datum waarop de procedure van start gaat, is de datum waarop de rechtbank uw verzoek om een dagvaarding ontvangt. De rechtbank kan u een ontvangstbevestiging zenden. De rechtbank kan niet bevestigen of een zaak al dan niet naar behoren aanhangig is gemaakt.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De rechtbank zal de belanghebbende partijen geïnformeerd houden over de voortgang in de zaak en een geschat tijdschema voor de volgende stappen verstrekken. Om informatie over de voortgang in uw zaak te krijgen, kunt u ook contact opnemen met de rechtbank.

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Het kan soms beter zijn om gebruik te maken van alternatieve vormen van geschillenbeslechting, zoals mediation.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

In enkele gevallen is bepaald dat de zaak binnen een bepaalde termijn aanhangig moet worden gemaakt en dat het anders mogelijk te laat is om bijvoorbeeld de betaling van een schuld te eisen. De termijn voor het aanhangig maken van een zaak varieert, afhankelijk van het type zaak. Vragen met betrekking tot de termijn voor het aanhangig maken van een zaak kunnen worden beantwoord door een juridisch adviseur of door bijvoorbeeld een adviesorgaan voor consumentenzaken.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Informatie over de rechtsbevoegdheid van de rechtbanken kunt u hier vinden.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Waar u woont, waar de wederpartij woont en andere factoren kunnen van belang zijn voor het bepalen van de rechtbank waar de zaak aanhangig moet worden gemaakt. Meer informatie hierover kunt u hier vinden.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

De aard van de zaak, het betwiste bedrag en andere omstandigheden kunnen van belang zijn voor het bepalen van het type rechtbank waar de zaak aanhangig moet worden gemaakt. Meer informatie hierover kunt u hier vinden.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Eenieder kan op eigen initiatief een zaak aanhangig maken bij de rechtbank. Er bestaat in Zweden geen verplichting om te worden vertegenwoordigd of een advocaat te hebben. Ook hebben advocaten geen monopolie in de zin dat een vertegenwoordiger in rechte of een juridisch adviseur een advocaat moet zijn.

Kortom, iedereen kan zelf een zaak aanhangig maken, ook zonder advocaat.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Bij de rechtbank moet een verzoek tot dagvaarding worden ingediend. Dit verzoek kan worden overhandigd aan de griffie, in de brievenbus of in het postvak van de rechtbank worden gedeponeerd, worden overhandigd aan een functionaris van de rechtbank of per post aan de rechtbank worden gezonden.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

In Zweden is de taal van de rechtbanken het Zweeds. Een verzoek tot dagvaarding moet derhalve in het Zweeds worden opgesteld. Indien een document in een andere taal is ingediend, kan de rechtbank een partij in bepaalde gevallen opdracht geven om het document te laten vertalen. In enkele uitzonderlijke gevallen kan de rechtbank zelf documenten laten vertalen.

Een dagvaardingsverzoek moet schriftelijk worden ingediend en persoonlijk worden ondertekend. Indien het verzoek niet persoonlijk is ondertekend, maar bijvoorbeeld per fax of via e-mail is ingediend, moet de rechtbank vragen om bevestiging van het verzoek door overlegging van het oorspronkelijke ondertekende document. Indien deze bevestiging niet wordt ontvangen, zal het verzoek worden afgewezen.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

Er is geen vereiste dat een speciaal formulier moet worden gebruikt om een zaak aanhangig te maken. Wel is er een formulier waarmee een verzoek tot dagvaarding in civiele zaken kan worden ingediend, dat kan worden gebruikt ongeacht het bedrag van de vordering. Het formulier is te vinden op de website van de Zweedse nationale instantie voor de organisatie van de rechtbanken (“Domstolsverket”) in het Zweeds en het Engels.

Een dagvaardingsverzoek moet bevatten: informatie over de partijen, een vordering, de gronden voor de vordering, informatie over het bewijs waarop de vordering is gebaseerd, informatie over wat elk bewijsstuk wordt geacht te bewijzen en informatie over de omstandigheden die de rechtbank bevoegd maken om de zaak te behandelen.

Schriftelijk bewijs moet tegelijk met het verzoek worden ingediend.

Indien een verzoek onvolledig is, moet de rechtbank om aanvullende informatie verzoeken. Als deze aanvullende informatie niet wordt ontvangen, zal het verzoek worden afgewezen.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

Verzoekers moeten een vergoeding betalen voor verzoeken tot dagvaarding in civiele zaken. De vergoeding wordt betaald aan de arrondissementsrechtbank (“tingsrätt”) bij het indienen van het verzoek. De vergoeding bedraagt momenteel 450 SEK (circa 50 EUR). Als de vergoeding niet wordt betaald, stuurt de rechtbank de verzoeker een bevel om de betaling te voldoen. Als de betaling desondanks niet wordt verricht, zal het verzoek worden afgewezen.

De kosten van een advocaat zijn afhankelijk van wat wordt overeengekomen tussen de cliënt en de advocaat. Het is gebruikelijk dat eerst een voorschot wordt betaald en de cliënt na afloop een factuur voor de verrichte werkzaamheden ontvangt. Er zijn geen speciale regels voor gevallen waarin rechtsbijstand is toegekend.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Voor het antwoord op deze vraag kunt u hier informatie vinden.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

In Zweden wordt een zaak geacht aanhangig te zijn gemaakt op de datum waarop het verzoek tot dagvaarding door de rechtbank wordt ontvangen. Een dagvaardingsverzoek wordt geacht bij de rechtbank te zijn gearriveerd op de datum waarop de documenten, of de kennisgeving van een betaalde postzending met de desbetreffende documenten, bij de rechtbank worden of wordt bezorgd of door een daartoe gemachtigde rechtbankfunctionaris worden of wordt ontvangen.

Indien kan worden aangenomen dat de documenten (of de kennisgeving van de postzending) op een bepaalde datum aan de griffie zijn overhandigd of op het postkantoor zijn gesorteerd voor de rechtbank, worden ze geacht op die datum te zijn gearriveerd als ze op de volgende werkdag een daartoe bevoegde functionaris hebben bereikt.

Er wordt niet automatisch een bevestiging gestuurd dat de zaak op correcte wijze aanhangig is gemaakt. Informatie hierover kan echter worden verkregen door contact op te nemen met de rechtbank, bijvoorbeeld telefonisch.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Volgens de bepalingen van het Zweedse wetboek van rechtsvordering (“rättegångsbalken”), moet de rechtbank een schema opstellen voor behandeling van de zaak op zo kort mogelijke termijn. In de meeste gevallen is er echter weinig basis voor een dergelijk schema zolang er geen verweerschrift is ontvangen.

Het is altijd mogelijk om informatie te verkrijgen over de stand van zaken in de zaak door contact op te nemen met de rechtbank, bijvoorbeeld telefonisch.

Links

Ministerie van Justitie (Justitiedepartementet)

Zweedse nationale instantie voor de organisatie van de rechtbanken (Domstolsverket)

Zweedse nationale belastingdienst (Riksskatteverket)

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

In Engeland en Wales wil de overheid dat mensen geschillen snel, efficiënt en kosteneffectief kunnen oplossen en dat er meerdere opties voor hen mogelijk zijn, zodat zij niet per se naar de rechter hoeven te stappen. Bij alternatieve geschillenbeslechting (ADR) gaat het om het oplossen van problemen, niet om het opleggen van oplossingen. In veel gevallen kan ADR creatieve en verreikende oplossingen opleveren voor kwesties die niet via de rechtbank kunnen worden afgehandeld.

Voorbeelden van ADR zijn bemiddeling en arbitrage; het ministerie van Justitie heeft zelfs een doorverwijspagina met geschoolde bemiddelaars die bemiddelen tegen een glijdend vast tarief. In verdedigde small claims-zaken wordt er bovendien een kosteloze telefonische bemiddelingsdienst aangeboden, mits de partijen instemmen. Als de partijen proberen hun geschil via ADR op te lossen en dit lukt niet, dan belet niets hen om de zaak verder via de rechter af te handelen.

Als u naar de rechter stapt, wordt de procedure geregeld door de Civil Procedure Rules.

Onderstaande informatie vormt een hulpmiddel om na te gaan wat de beste manier is om uw geschil te beslechten, maar geeft slechts een zeer algemeen beeld van de mogelijke gang van zaken. In deze informatie is lang niet alles uitgelegd over de regels van de rechtbank, de kosten en de procedures die op verschillende manieren van invloed kunnen zijn op de verschillende soorten vorderingen. U mag evenmin vergeten dat zelfs indien u uw zaak wint, de rechtbank niet kan garanderen dat u het geld waarop u recht hebt, ook daadwerkelijk zult ontvangen.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Er zijn tijdslimieten of verjaringstermijnen waarbinnen een zaak aanhangig moet worden gemaakt. De algemene verjaringstermijn is zes jaar vanaf een bepaalde datum, bijvoorbeeld de datum van de contractbreuk, de datum waarop de schade werd geleden of soms de datum waarop de schade aan het licht kwam. Andere verjaringstermijnen zijn onder meer één jaar voor laster en drie jaar voor klinische fouten en lichamelijk letsel. Sommige, maar niet alle, verjaringstermijnen zijn te vinden in de Limitation Act 1980. Vragen in verband met termijnen kunnen worden beantwoord door een advocaat, een juridisch adviseur of een Citizens Advice Bureau (adviesbureau voor burgers) in het Verenigd Koninkrijk.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

In de meeste gevallen moet u zich wenden tot de rechtbank in de lidstaat waar het geschil is ontstaan. Er is op deze regel een aantal uitzonderingen, die afhangen van het voorwerp van het geschil [1] en er is een voornamelijk op papier gebaseerde Europese procedure voor geringe vorderingen. Nadere informatie is beschikbaar bij het Britse ECC (Europees Centrum voor de Consument) Britse ECC (Europees Centrum voor de Consument).

[1] Zaken met betrekking tot contractuele verplichtingen, schadevergoedingen, consumenten- en arbeidsovereenkomsten, octrooien/handelsmerken en eigendom of pacht van onroerende goederen.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Deel 7 van de CPR en de flankerende dienstvoorschriften kunnen helpen bepalen hoe en waar een procedure moet worden begonnen. Op de pagina “Rechterlijke bevoegdheid” vindt u meer informatie over de betreffende rechtbank in Engeland en Wales waar een vordering moet worden ingesteld. Adresgegevens van rechtbanken kunt u vinden op de website van het ministerie van Justitie.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Meer informatie over de betreffende rechtbank in Engeland en Wales waar een vordering moet worden ingesteld, kunt u wederom vinden in deel 7 en op de pagina “Rechterlijke bevoegdheid”. Adresgegevens van rechtbanken kunt u vinden op de website van het ministerie van Justitie.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

U bent niet verplicht het advies van een advocaat in te winnen of u door een advocaat te laten vertegenwoordigen; voor een eenvoudige schuldvordering is het misschien niet noodzakelijk om een solicitor in de arm te nemen. Als regel kan worden gesteld dat als uw vordering méér dan 10 000 GBP beloopt, en zeker als het gaat om een verzoek om een schadevergoeding, het aangewezen is dat u het advies van een solicitor inwint.

Indien uw vordering 10 000 GBP of minder beloopt en betwist wordt, mag u zich op de zitting laten vergezellen door een persoon die in uw naam spreekt. Een zogenoemde “lay representative” mag een echtgenoot, familielid, vriend of advice worker (adviseur) zijn.

Andere vorderingen, bijvoorbeeld vorderingen in verband met lichamelijk letsel, kunnen zeer ingewikkeld zijn en het is beter dat u daarvoor professionele hulp zoekt en advies inwint, hoe gering ook de waarde van uw vordering is.

Voor veel soorten zaken bestaat er een pre-action protocol (te volgen schema voordat u zich tot de rechtbank wendt) [1], waarin de stappen zijn beschreven waarvan de rechtbank verwacht dat u ze onderneemt voordat u uw zaak aanhangig maakt. U moet de persoon tegen wie u een vordering meent te hebben, aanschrijven in verband met uw vordering, u moet bewijsstukken uitwisselen, toegang verlenen tot uw medisch dossier ingeval het om lichamelijk letsel gaat, en proberen overeenstemming te bereiken over wie als medisch deskundige wordt aangewezen.

Denk er voorts aan dat u uw vordering moet bewijzen. Hiervoor hebt u bewijsstukken nodig, bijvoorbeeld een verslag van uw arts of verklaringen van getuigen van het ongeval. Ook moet u een realistische raming maken van het bedrag van de schadevergoeding waarop u aanspraak maakt. U kunt tijd en geld besparen door een solicitor of een advice worker vooraf te vragen of het de moeite loont om een vordering in te stellen, en zo ja, hoe die het beste kan worden voorbereid, welk bewijsmateriaal u nodig hebt, en welke schadevergoeding er kan worden gevraagd.

Als u een zaak aanhangig maakt namens een vennootschap met beperkte aansprakelijkheid, moet u mogelijk een solicitor in de arm nemen die u op de zitting vertegenwoordigt. Dit hangt af van het bedrag dat wordt gevorderd en het soort zitting.

[1] Er bestaan verschillende pre-action protocols, bijvoorbeeld voor bouw- en technische zaken, laster, medische betwistingen, beroepsaansprakelijkheid en rechterlijke toetsing. Al deze pre-action protocols zijn beschikbaar bij de Courts of op de website van het ministerie van Justitie.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

De voorschriften voor het beginnen van een civiele procedure zijn vervat in deel 7 van de Civil Procedure Rules[1], die in samenhang met de flankerende dienstvoorschriften moeten worden gelezen. De basisregel is dat, als er geen CPR- of dienstvoorschrift is dat anders bepaalt, een vordering in Engeland en Wales bij elk County Court hearing centre kan worden ingesteld; in de praktijk moeten zuiver geldelijke County Court-vorderingen online of per post worden ingediend bij Money Claims on Line in Salford; er is bovendien een aanvullende onlineprocedure voor eigendomsvorderingen.

Bepaalde vorderingen, zoals vorderingen uit hoofde van de Consumer Credit Act-procedure[2], moeten worden ingesteld bij het County Court hearing centre van de plaats waar de verweerder woont of zijn bedrijf uitoefent. Sommige hearing centres hebben faciliteiten voor elektronische communicatie; de voorschriften hiervoor zijn vervat in deel 5 van de CPR en de flankerende dienstvoorschriften, met speciale voorschriften voor het High Court. De bijzonderheden voor het High Court kunt u hier online vinden.

Het rechtbankpersoneel mag geen advies geven over de geldigheid van een vordering, noch over de juistheid van de door u gekozen rechtsgang. U kunt wel advies inwinnen bij uw Citizens Advice Bureau of uw Law Centre.

[1] Op. cit.

[2] CPR PD 7B5

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Vorderingen moeten schriftelijk en in het Engels worden ingediend, maar er zijn Welshe faciliteiten voor sprekers van het Welsh. Zoals hierboven vermeld zijn er mogelijkheden voor elektronische communicatie met de rechtbank, zowel voor de aanmelding van vorderingen als voor de indiening van incidentele verzoeken, evenals voor de algemene communicatie met het Court. Een handleiding hiervoor vindt u hier.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

In het algemeen moet u om een vordering in te stellen Formulier N1 invullen, maar er zijn ook andere formulieren voor specifieke zaken zoals eigendomsvorderingen. Op formulier N1 zijn aanwijzingen vermeld voor de eiser. Als u hulp nodig hebt, kunt u zich wenden tot een Citizens Advice Bureau. De aanwijzingen geven informatie over de gegevens die moeten worden ingevuld. Wanneer u het formulier verzendt, moet u een aantal kopieën maken: één voor uzelf, één voor het Court en één voor elke verweerder waartegen u een vordering instelt. De rechtbank zal aan de verweerders een verzegelde kopie betekenen.

Er bestaan ook andere formulieren voor andere soorten procedures of voor latere fasen van een procedure. Ook deze kunnen worden verkregen bij een rechtbank of via de website van het ministerie van Justitie.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

In de regel moet u kosten betalen om de zaak aanhangig te maken. Het bedrag van die kosten wordt bepaald door het bedrag dat u vordert. Indien de verweerder niet betaalt nadat hij daartoe is veroordeeld, of aanvoert dat hij niets verschuldigd is en uw zaak als een betwiste zaak wordt aangemerkt, moet u mogelijk nog andere kosten betalen. Indien u de zaak wint, worden de kosten gevoegd bij het bedrag dat de verweerder u moet betalen. Ook kunt u aanspraak maken op een vergoeding voor de tijd waarin u niet hebt kunnen werken, al zal die waarschijnlijk niet het volledige verloren bedrag dekken.

In bepaalde gevallen, bijvoorbeeld wanneer u inkomenssteun geniet, kunt u worden vrijgesteld van de betaling van kosten. Alle informatie over gerechtskosten kunt u vinden in een brochure op de website van het ministerie van Justitie. Daar kunt u ook lezen wanneer u mogelijk geen kosten hoeft te betalen.

Er kunnen ook andere kosten zijn. Indien de verweerder uw vordering betwist, moet u misschien een beroep doen op getuigen die voor het Court een verklaring afleggen over wat er is gebeurd. In voorkomend geval zult u moeten instaan voor hun reiskosten van en naar het Court, en hun moeten vergoeden voor het salaris dat zij die dag zouden hebben verdiend. Indien u wint, kan het Court echter beslissen dat de verweerder deze kosten voor zijn rekening moet nemen.

Het kan zijn dat u een verslag nodig hebt van een deskundige, zoals een arts, een technicus of een landmeter. Mogelijk moet u deze deskundige vragen naar het Court te komen om in uw voordeel een verklaring af te leggen. De kosten en vergoedingen van de deskundigen zijn voor uw rekening, maar indien u wint, kan het Court de verweerder tot betaling veroordelen.

Indien uw vordering betrekking heeft op een specified amount (een vast geldbedrag) en de verweerder een persoon is die uw vordering betwist, kan uw vordering worden doorverwezen naar het Court van de woonplaats van de verweerder. U moet zich in voorkomend geval verplaatsen naar het Court waar de zittingen plaatsvinden. Indien u uw zaak wint, kunt u uw reiskosten en het verloren salaris terugvorderen.

In de small claims-procedure kunnen slechts beperkte bedragen worden gevraagd voor de kosten en vergoedingen van getuigen, deskundigen en juridisch advies.

Indien Engels niet uw moedertaal is en u een beroep moet doen op een tolk, behoort het niet tot de taken van het Court er een te vinden. U moet zelf een tolk vinden en diens kosten betalen.

Het ereloon van uw advocaat moet doorgaans op het einde van de zaak worden betaald. Indien u uw zaak wint, kan het Court de verweerder veroordelen tot betaling van een deel van of het volledige ereloon van uw advocaat. Indien u een solicitor in de arm hebt genomen en uw vordering bedraagt minder dan 5 000 GBP, moet u meestal zelf voor zijn bijstand betalen, zelfs indien u uw zaak wint. U mag evenmin uit het oog verliezen dat, hoewel het Court een beslissing kan nemen in uw voordeel (dat wil zeggen de verweerder tot betaling veroordelen), het niet automatisch stappen onderneemt om te garanderen dat het geld ook daadwerkelijk wordt betaald. Indien de verweerder niet betaalt, moet u het Court om actie (tenuitvoerlegging van het vonnis) verzoeken, waarvoor u opnieuw kosten moet betalen. Meer informatie over de tenuitvoerlegging van vonnissen vindt u in een aantal brochures.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Er bestaan verschillende soorten beperkte rechtsbijstand voor bepaalde civiele zaken. Het soort rechtsbijstand en het antwoord op de vraag of u ervoor in aanmerking komt, hangen af van een aantal factoren, waaronder de soort vordering en het inkomen van de aanvrager. Meer informatie hierover vindt u op de website over rechtsbijstand.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

De datum waarop de zaak aanhangig is gemaakt, is de datum waarop het Court het formulier valideert. De datum van validatie door het Court blijkt uit een datumstempel op het formulier dat bij het Court is ingediend of op de begeleidende brief bij het formulier. Indien op het formulier noodzakelijke informatie ontbreekt of kennelijke fouten zijn gemaakt, zal het Court het formulier niet valideren en het u terugsturen. Wanneer de zaak aanhangig is gemaakt, stuurt het Court u een notice of issue (bevestiging van de procedure), waarin de datum van aanhangigmaking is vermeld.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

Ja.

Zodra de vordering aanhangig is gemaakt en het N1 Claim Form en de bewijsstukken aan de verweerders zijn betekend, hebben deze 14 dagen de tijd om een verweer in te dienen en/of de bevoegdheid te betwisten. Zodra er een verweer is ingediend, vaardigt de rechtbank een voorlopige toewijzing tot een procedure uit en een Directions Questionnaire (DQ), die binnen een vastgestelde termijn moet worden teruggezonden. Zodra de DQ is ontvangen, wordt de zaak aan een geschikte rechtbank overgedragen; over het algemeen is dit het plaatselijke County Court hearing centre van de verweerder. Het Court houdt de partijen op de hoogte van alle data waarop zaken moeten zijn afgerond.

Links

In de antwoorden hierboven zijn al een aantal specifieke links opgenomen. De volgende links zijn meer algemeen:

Ministerie van Justitie

Rechtsbijstand/rechtshulp

Legal Services Commission

Bar Council of England and Wales

Law Society of England and Wales

Citizens Advice

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Hieronder volgt een algemeen overzicht van de Noord-Ierse regeling om een zaak bij een rechtbank aanhangig te maken. Het is niet bedoeld en mag bijgevolg niet worden beschouwd als een uitputtende uiteenzetting over het recht. De procedures zijn in de Rules of Court in detail uiteengezet. Waar mogelijk moeten deze regels worden geraadpleegd.

Er zijn maar weinig mensen die staan te popelen om zich tot de rechtbank te wenden, de meesten zijn bereid na te gaan of een minnelijke schikking kan worden bereikt. Dit kan op informele basis gebeuren zonder juridische bijstand (bijvoorbeeld via ontmoetingen, briefwisseling of telefoongesprekken), of op meer formele wijze met bijstand van juristen of bemiddelaars. Pas wanneer een minnelijke schikking niet mogelijk blijkt te zijn, zou een gerechtelijke procedure mogen worden overwogen.

Nadere informatie over alternatieven voor een gerechtelijke procedure in Noord-Ierland kunt u vinden op de website van het Law Centre (NI)

Indien u zich tot een rechtbank moet wenden, moet u nagaan welke rechterlijke instantie bevoegd is om het geschil te beslechten. In sommige gevallen waarin de wet voorziet, kan een burgerlijke vordering bij de High Court worden ingesteld. Het grootste deel van de zaken wordt echter bij de County Courts aanhangig gemaakt, die momenteel bevoegd zijn voor geschillen met een waarde tot 30 000 GBP. Noord-Ierland is ingedeeld in een aantal arrondissementen met elk een Administrative Court, en de Administrative Court Guide kan u helpen bepalen welke rechtbank bevoegd is. Het leidende beginsel is dat een zaak over het algemeen aanhangig moet worden gemaakt bij de Administrative Court Division van de plaats waar de verweerder woont of zijn bedrijf uitoefent (hoewel zaken technisch gezien bij elke Division aanhangig kunnen worden gemaakt),

De Administrative Court Guide kan worden gedownload van de website van de NICTS. Voor algemene vragen kunt u ook het Northern Ireland Courts and Tribunals Service’s Communication Team (+44 3002007812) contacteren.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Zie het informatieblad over Procestermijnen.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Zie het antwoord op punt 1 en het informatieblad over Rechterlijke bevoegdheid.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Zie het antwoord op punt 1 en het informatieblad over Rechterlijke bevoegdheid.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Zie het antwoord op punt 1 en het informatieblad over Rechterlijke bevoegdheid.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Over het algemeen mag een partij in eigen persoon verschijnen om een zaak aanhangig te maken of zich te verweren, of zich laten vertegenwoordigen. Er zijn echter uitzonderingen: zo moet voor het High Court de vertegenwoordiger ad litem van een persoon die niet bekwaam is (bijvoorbeeld een minderjarige) een solicitor in de arm nemen. Ook een vennootschap moet zich door een solicitor laten vertegenwoordigen, behoudens wanneer het High Court ermee instemt dat zij door een bestuurder wordt vertegenwoordigd.

In sommige gevallen moet de rechtbank ermee instemmen dat een persoon in de plaats van of namens een andere persoon verschijnt.

Zowel in het High Court als in het County Court mag een partij die in eigen persoon verschijnt, zich laten vergezellen door een vriend die advies mag geven en aantekeningen mag maken. Wel mogen de Courts in dit verband voorwaarden en beperkingen opleggen teneinde te garanderen dat de zaak op een ordelijke manier wordt behandeld.

Advocaten en raadslieden uit de Europese Unie mogen tussenkomen in samenwerking met lokale advocaten.

Het High Court behandelt meer complexe zaken en het is meer uitzondering dan regel dat een partij er in eigen persoon verschijnt. Ook in de County Courts is dit het geval. In small claims-zaken is het minder gebruikelijk dat een partij zich laat vertegenwoordigen. De reden is waarschijnlijk dat deze zaken doorgaans door middel van arbitrage worden opgelost en dat de procedure voor de rechtbank minder formeel is. Toch is de waarde van de vordering niet noodzakelijkerwijs een goed criterium om te bepalen of het al dan niet aangewezen is zich te laten vertegenwoordigen. Ook in zaken met een geringe waarde kunnen moeilijke vragen rijzen in verband met aansprakelijkheid of onvoorzichtigheid van het slachtoffer. Dit is één van de redenen waarom vorderingen in verband met lichamelijk letsel in Noord-Ierland niet in een small claims-procedure kunnen worden behandeld.

Indien u geen advocaat in de arm wilt nemen, kunt u advies of bijstand zoeken in de vrijwillige sector (bijvoorbeeld een Citizens Advice Bureau) of een officiële instantie (bijvoorbeeld de Consumer Council for Northern Ireland).

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

Om een zaak aanhangig te maken moeten doorgaans de betreffende papieren worden ingediend bij de griffie van de betreffende rechtbank en de vereiste kosten worden betaald. Griffies zijn normaliter geopend van 10.00 uur tot 16.30 uur.

Het rechtbankpersoneel kan algemene bijstand verlenen en informatie verstrekken over processen, maar mag geen juridisch advies verstrekken of advocaten aanbevelen.

De Law Society of Northern Ireland heeft een lijst van lokale solicitors en de Bar Library beschikt over de gegevens van de lokale barristers.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

De meeste vorderingen worden ingesteld door middel van een schriftelijk document dat in het Engels moet zijn opgesteld. In de loop van de procedure mag een vordering evenwel ook mondeling worden ingesteld.

Documenten worden meestal in de griffie afgegeven of over de post verzonden om te worden ingediend. Eenmaal ingediend moeten ze evenwel volgens de Rules of Court worden betekend. Afhankelijk van het document kan dit per e-mail, per fax, per post of in persoon gebeuren.

Indien er tolken nodig zijn of er documenten vertaald moeten worden, zijn de kosten daarvan meestal voor rekening van de partijen en niet voor die van het Court.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

De Rules of Court schrijven een aantal documenten voor die in verschillende procedures moeten worden gebruikt.

Voor het High Court worden de meeste vorderingen (bijvoorbeeld schadevorderingen in verband met lichamelijk letsel of overlijden, fraude, schade aan eigendom enzovoort) ingesteld door middel van een writ of summons, die door het Central Office, het Chancery Office of het Probate and Matrimonial Office wordt gevalideerd. Één writ krijgt een stempel en wordt verzegeld en het office houdt deze writ. Het zendt een gestempeld en verzegeld origineel terug, samen met het vereiste aantal verzegelde gebruikerskopieën.

Een writ kan algemeen zijn (met een korte uiteenzetting van de aard van de vordering) of gedetailleerd (met een volledige uiteenzetting van de vordering).

Bij het County Court worden de meeste zaken aanhangig gemaakt door middel van een civil bill, waarin de volledige naam en het adres van de partijen en de bevoegde Administrative Court Division moeten worden vermeld. Een gewone civil bill moet de forfaitaire kosten vermelden die met 21 dagen overeenstemmen. Dit zijn forfaitaire kosten die betekenen dat, indien de verweerder de schuld of de schadevergoeding plus deze kosten betaalt, de procedure wordt beëindigd. Alle bijzonderheden van de vordering (waaronder relevante data en plaatsen) moeten in de civil bill worden vermeld.

Als uw zaak een geringe vordering betreft, is daar een speciaal formulier voor, dat te vinden is op de website van de Northern Ireland Courts and Tribunals Service.

In de loop van een procedure moeten soms nog andere documenten worden ingevuld. Het rechtbankpersoneel kan algemene bijstand verlenen met deze documenten, maar mag, zoals hierboven al aangegeven, geen juridisch advies verstrekken en mag ook geen formulieren voor u invullen.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

De kosten moeten worden betaald bij de betekening van de writ, civil bill of geringe vordering en ook in verschillende stadia van de procedure. Op de desbetreffende formulieren wordt doorgaans een stempel aangebracht waarmee de betaling van de kosten wordt bevestigd. Voor County Courts kan dit bij elke griffie worden gedaan.

In de regel moet de verliezende partij alle kosten betalen: zowel de eigen kosten als die van de tegenpartij. In het High Court worden de kosten bepaald op basis van het verrichte werk. In de County Courts wordt een kostenbarema toegepast naargelang de waarde van de vordering. Aan de hand van dat barema kunnen de kosten van de procedure worden geraamd. In sommige zaken voor de County Courts is de rechter evenwel bevoegd om anders over de kosten te oordelen.

Normaliter kan alleen een partij in een geding voor de kosten worden vergoed of tot de kosten worden veroordeeld. De kosten die uw vordering met zich meebrengt (bijvoorbeeld kosten van getuigen, reiskosten, kosten van deskundigen) moet u voor de duur van de procedure voorschieten. Indien uw vordering wordt toegewezen, kunt u deze kosten terugvorderen.

In small claims-zaken worden de kosten evenwel slechts vergoed indien kan worden aangetoond dat één van de partijen zich onredelijk heeft gedragen.

Het Enforcement of Judgments Office is verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van civielrechtelijke beslissingen inzake geldvorderingen en vorderingen op roerende of onroerende goederen in Noord-Ierland en kan bijstand verlenen bij de inning van bedragen die u verschuldigd zijn, als u uw zaak wint en de andere partij niet binnen een redelijke termijn betaalt. Aan het gebruik van de diensten van het Enforcement of Judgments Office zijn kosten verbonden. Meer informatie over het Enforcement of Judgments Office kunt u vinden op de website van de Northern Ireland Courts and Tribunals Service en in het informatieblad over Procedures voor de tenuitvoerlegging van rechterlijke beslissingen.

Over het ereloon van uw advocaat moet u met hem een regeling treffen. Soms kunnen tussentijdse betalingen worden gevraagd. In andere gevallen moet het ereloon volledig worden betaald op het einde van de procedure.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

In Noord-Ierland bestaat er een wettelijke regeling voor de betaling van gerechtskosten met overheidsgeld (de rechtsbijstandsregeling).

Bepaalde procedures zijn evenwel van deze regeling uitgesloten (bijvoorbeeld laster) en de middelen en de grond van de zaak worden gecontroleerd.

Een attest dat u voor rechtsbijstand in aanmerking komt, geldt niet voor kosten die zijn gemaakt voor de datum waarop dat attest werd afgegeven.

Verdere informatie over de regeling inzake rechtsbijstand kan worden gevonden in het informatiedossier “Rechtsbijstand” en op de website van de Law Society of Northern Ireland.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Met het oog op de verjaring wordt de zaak geacht aanhangig te zijn gemaakt op de datum van betekening van een verzoekschrift voor een geringe vordering, een civil bill of een writ.

Indien een tekortkoming in een wettelijk voorgeschreven formulier niet aan de inhoud raakt en niet is bedoeld om te misleiden, blijft het formulier geldig en kan de tekortkoming worden rechtgezet met een verbeterende akte.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

In de procedure zijn verschillende termijnen van toepassing, en hoewel het personeel van de rechtbank kan antwoorden op concrete vragen, mag het geen gedetailleerde informatie geven over de verschillende fasen van de procedure.

In het High Court moet de eiser de zaak in staat van wijzen brengen binnen zes weken na de uiterste datum voor het indienen van processtukken of binnen een andere door de rechtbank bepaalde termijn. Hiervoor zijn gerechtskosten verschuldigd. De eiser moet de andere partijen in de zaak ervan in kennis stellen dat de zaak in staat van wijzen is gebracht. Bovendien moet er in zaken betreffende klinische fouten en lichamelijk letsel een certificate of readiness worden ingediend, alvorens er datum wordt vastgesteld voor de hoorzitting of toetsing.

Als er geen memorandum of appearance wordt ingediend en betekend of als de verweerder geen verweerschrift indient, kan de eiser een beslissing verkrijgen door middel van een administratieve procedure (hoewel het mogelijk is dat hij moet wachten totdat de Master (een rechterlijk ambtenaar) de schade heeft geraamd).

In het County Court moet de eiser een certificate of readiness indienen, als de verweerder heeft laten weten dat hij de vordering betwist. Als het certificate niet is ingediend binnen 6 maanden, moeten de partijen de instructies van de rechter in verband met het toekomstige verloop van de procedure afwachten. Als er geen verweerschrift is ingediend, kan de eiser een beslissing verkrijgen door middel van een administratieve procedure (hoewel het mogelijk is dat hij moet wachten totdat de district judge de schade heeft geraamd).

In een small claims-zaak krijgt de verweerder een vaste termijn om op de vordering te antwoorden – de “return date”; dit is doorgaans 21 dagen nadat de vordering door de griffie is ontvangen. Als de verweerder een “Notice of Dispute” indient, wordt de zaak in een rechtszitting voor de rechter gebracht. Als er geen Notice of Dispute is ontvangen, kan de eiser een beslissing verkrijgen door middel van een administratieve procedure (hoewel het mogelijk is dat hij moet wachten totdat de rechter de schade heeft geraamd).

Links

Northern Ireland Courts and Tribunals Service

Northern Ireland Legal Services Agency

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Naar de rechter stappen zou uw laatste redmiddel moeten zijn. Eerst moet u andere manieren overwegen om de kwestie te regelen. Indien een persoon u bijvoorbeeld nog geld schuldig is, moet u hem aanschrijven om hem te melden welk bedrag hij nog verschuldigd is, op welke grond hij dat geld schuldig is, en welke stappen u al hebt ondernomen om het te innen. U moet hem erop wijzen dat indien hij niet tegen de voorgestelde datum betaalt, u zich tot de rechtbank zult wenden. Mogelijk wilt u ook alternatieve geschillenbeslechting (ADR) overwegen. Zie voor meer informatie het informatieblad over ADR.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

In het Schotse recht zijn er tijdslimieten of verjaringstermijnen waarbinnen een zaak aanhangig moet worden gemaakt. Deze worden bepaald door het rechtsbegrip verjaring. De betreffende termijnen worden bij wet bepaald. U kunt nagaan of er specifieke tijdslimieten gelden voor de specifieke zaak die u aanhangig wilt maken. Dit doet u door advies in te winnen bij een advocaat of een Citizens Advice Bureau.

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Er zijn in de EU-wetgeving specifieke voorschriften die bepalen in welke lidstaat vorderingen moeten worden ingesteld.

Algemene informatie over welke rechtbanken in Schotland welke soorten zaken behandelen, vindt u in het informatieblad: “Rechterlijke bevoegdheid”.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Algemene informatie over welke rechtbanken in Schotland welke soorten zaken behandelen, vindt u in het informatieblad: “Rechterlijke bevoegdheid”.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Algemene informatie over welke rechtbanken in Schotland welke soorten zaken behandelen, vindt u in het informatieblad: “Rechterlijke bevoegdheid”.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

Een persoon hoeft zich in de Schotse burgerlijke rechtbank niet te laten vertegenwoordigen.

Een persoon die zonder vertegenwoordiging in rechte verschijnt, wordt een “party litigant” genoemd. Voor party litigants in het Court of Session is er specifieke informatie beschikbaar: Informatie voor party litigants.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

U moet eerst contact opnemen met de administratieve diensten van de rechtbank. U kunt de rechtbank schriftelijk, telefonisch of persoonlijk contacteren. Indien u schriftelijk contact opneemt, proberen zij u binnen tien werkdagen schriftelijk of telefonisch te antwoorden.

Informatie over openingstijden en contactgegevens kunt u vinden op de website van de Scottish Courts and Tribunals Service onder Court and Tribunal Locations.

Het personeel van de Scottish Courts and Tribunals Service is opgeleid om de administratieve, technische en organisatorische diensten te verlenen die noodzakelijk zijn om een vlotte werking van de rechtbanken te garanderen en de rechtzoekenden op efficiënte en beleefde wijze van dienst te zijn. In dat verband is er een Court Users Charter, waarover meer informatie te vinden is op de website van de Scottish Courts and Tribunals Service.

Het personeel van de Scottish Courts and Tribunals is niet juridisch geschoold en mag u daarom geen juridisch advies geven. Als u juridisch advies nodig hebt, kan de Law Society of Scotland contactgegevens verstrekken van solicitors bij u in de buurt en kan de Scottish Legal Aid Board informatie verstrekken over het in aanmerking komen voor rechtsbijstand.

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Rechtszaken moeten worden aangespannen in het Engels. Engels is de voertaal van de procedures, indien nodig met bijstand van tolken. De tolken worden betaald door de partijen in het geding. De benodigde formulieren om een zaak aanhangig te maken, moeten persoonlijk worden afgegeven of per post aan de rechtbank worden verzonden.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

In het algemeen moet u om een vordering in te stellen, een formulier invullen. De Rules of Court (procedureregels) voor elk type rechtbank specificeren welke formulieren moeten worden gebruikt om een zaak in die rechtbanken aanhangig te maken.

Zie de website van de Scottish Courts and Tribunals Service voor meer informatie over specifieke rechtbanken: Scottish Courts and Tribunals Service.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

In de regel moet u aan het begin van een gerechtelijke procedure gerechtskosten betalen. De kosten verschillen per type vordering die wordt ingesteld, en de rechtbank waar deze wordt ingesteld. De kosten worden bepaald in secundair recht (de zogenoemde Fee Orders) en worden regelmatig bijgesteld door Fee Amendment Orders. Zie voor de meest actuele kosten de website van de Scottish Courts and Tribunals Service.

In bepaalde omstandigheden hebt u mogelijk recht op vrijstelling van betaling van gerechtskosten. Welke omstandigheden dit zijn, kunt u ook op de website van de SCTS vinden.

Behalve de gerechtskosten kunnen er aan een gang naar de rechter nog andere kosten verbonden zijn. In de regel moet de verliezende partij de gerechtskosten en andere uitgaven betalen die de winnende partij heeft moeten maken, evenals haar eigen kosten en uitgaven. In bepaalde gevallen heeft de rechter een zekere bevoegdheid om anders te oordelen over hoeveel de verliezende partij moet betalen. Een winnende partij moet soms toch de kosten van haar eigen getuigen of deskundigenbewijs dragen.

Het ereloon van uw advocaat moet doorgaans op het einde van de zaak worden betaald. Indien u uw zaak wint, kan de rechtbank de verweerder veroordelen tot betaling van een deel van of het volledige ereloon van uw advocaat. U mag evenmin uit het oog verliezen dat, hoewel het Court een beslissing kan nemen in uw voordeel (dat wil zeggen de verweerder tot betaling veroordelen), het niet automatisch stappen onderneemt om te garanderen dat het geld ook daadwerkelijk wordt betaald. Indien de verweerder niet betaalt, moet u het Court om actie (tenuitvoerlegging van het vonnis) verzoeken, waarvoor u opnieuw kosten moet betalen. Meer informatie over de tenuitvoerlegging van vonnissen vindt u in een aantal brochures: Brochures over de tenuitvoerlegging van procedures.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

Er bestaan verschillende soorten rechtsbijstand in civiele zaken. Het soort rechtsbijstand en het antwoord op de vraag of u ervoor in aanmerking komt, hangen af van een aantal factoren, waaronder de soort vordering en het inkomen van de aanvrager. Meer informatie hierover vindt u op de website van de Scottish Legal Aid Board.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

Een vordering is ingesteld zodra het formulier, de writ, de summons of de petition door de eiser aan de verweerder is betekend. De betekening geschiedt doorgaans per post, maar kan ook door een Sheriff Officer of Messenger-at-arms plaatsvinden.

Wanneer een formulier, writ, summons of petition wordt ingediend bij de Sheriff Clerk om te worden geregistreerd (of in het Court of Session, ingediend bij de griffie voor het aanbrengen van het koninklijke zegel), zullen de administratieve diensten het document controleren om er zeker van te zijn dat alle benodigde informatie is verstrekt. De administratieve diensten geven geen juridisch advies over het belang van de zaak. Ook wanneer een procedure al is begonnen, kan de rechtbank nog concluderen dat de vordering niet op de juiste wijze is ingesteld.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

De aan de verweerder betekende documenten verstrekken de verweerder informatie over hoe de zaak moet worden verdedigd, binnen welk tijdschema en wanneer de volgende hoorzitting van de zaak zal plaatsvinden.

De Scottish and Courts Tribunals Service probeert zo snel mogelijk een zittingsdag te bepalen. In civiele zaken wordt ernaar gestreefd hoorzittingen te houden twaalf weken vanaf de datum waarop een hoorzitting door het Court wordt toegewezen.

Links

Scottish Courts and Tribunals Service

Scottish Legal Aid Board

Law Society of Scotland (solicitors, onder wie degenen met uitgebreide rechten om gehoord te worden)

Faculty of Advocates (counsels)

1 Moet ik naar de rechter gaan of is er een alternatief?

Een zaak bij de rechtbank aanhangig maken zou uw laatste redmiddel moeten zijn. Eerst moet u andere manieren overwegen om de kwestie te regelen. Indien een persoon u bijvoorbeeld nog geld schuldig is, moet u hem aanschrijven om hem te melden welk bedrag hij nog verschuldigd is, op welke grond hij dat geld schuldig is, en welke stappen u al hebt ondernomen om het te innen. U moet hem erop wijzen dat, indien hij niet tegen de voorgestelde datum betaalt, u zich tot de rechtbank zult wenden.

Indien de kwestie op geen enkele manier kan worden geregeld, kunt u besluiten een vordering in te dienen. Indien uw vordering wordt betwist, zijn er drie manieren waarop u te werk kunt gaan. De small claims-procedure van het Supreme Court is een systeem om kleine geschillen (doorgaans 10 000 GBP of minder) op een snelle, goedkope en eenvoudige manier te beslechten. Voor grotere vorderingen heeft het Supreme Court twee andere procedures (“tracks”). De fast track-procedure (spoedprocedure) wordt gevolgd voor zaken met een waarde van meer dan 10 000 GBP maar ten hoogste 15 000 GBP, waarin maar weinig bewijsstukken aan de verweerder moeten worden overgemaakt en waarvoor ongeveer dertig weken volstaan om de beslissing voor te bereiden. Voor alle andere zaken wordt de multi track-procedure (gewone procedure) gevolgd.

De meeste litigants (partijen bij een geding voor de rechtbank) die in eigen persoon verschijnen, kiezen ervoor hun zaak aanhangig te maken in een small claims-procedure.

De informatie die hieronder wordt gegeven, vormt een hulpmiddel om na te gaan welke de beste manier is om uw geschil te beslechten, maar geeft slechts een zeer algemeen beeld van de gebeurtenissen die zich in de loop van een procedure kunnen voordoen. In deze informatie is lang niet alles uitgelegd over de regels van de rechtbank, de kosten en de procedures die op verschillende manieren van invloed kunnen zijn op de verschillende soorten vorderingen. U mag evenmin vergeten dat zelfs indien u uw zaak wint, de rechtbank niet kan garanderen dat u het geld waarop u recht hebt, ook daadwerkelijk zult ontvangen.

2 Geldt er een termijn voor het aanhangig maken van een zaak bij de rechter?

Er zijn tijdslimieten of verjaringstermijnen waarbinnen een zaak aanhangig moet worden gemaakt. De algemene verjaringstermijn is zes jaar vanaf een bepaalde datum, bijvoorbeeld de datum van de contractbreuk, de datum waarop de schade werd geleden of soms de datum waarop de schade aan het licht kwam. Andere verjaringstermijnen zijn onder meer één jaar voor laster en drie jaar voor klinische fouten en lichamelijk letsel. De verjaringstermijnen zijn te vinden in de Limitation Act 1960. Vragen in verband met termijnen kunnen worden beantwoord door een advocaat of door het Citizens Advice Bureau (adviesbureau voor burgers).

3 Moet ik in deze lidstaat naar de rechter gaan?

Er zijn in de EU-wetgeving specifieke voorschriften die bepalen in welke lidstaat een vordering moet worden ingesteld. Meer informatie kunt u vinden op de pagina “Rechterlijke bevoegdheid”.

4 Zo ja, bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op mijn woonplaats en de woonplaats van de andere partij, dan wel op andere aspecten van mijn zaak?

Er is in Gibraltar slechts één gerechtsgebouw. De Gibraltar Courts Service is gevestigd op 277 Main Street, Gibraltar.

5 Bij welke rechtbank moet ik mijn zaak aanhangig maken in deze lidstaat, gelet op de aard van mijn zaak en het bedrag van de vordering?

Er is in Gibraltar slechts één gerechtsgebouw. De Gibraltar Courts Service is gevestigd op 277 Main Street, Gibraltar.

6 Kan ik mijn zaak zelf bij de rechtbank aanhangig maken of moet dat via een tussenpersoon, zoals een advocaat?

U bent niet verplicht het advies van een advocaat in te winnen of u door een advocaat te laten vertegenwoordigen. Als de litigant een natuurlijke persoon is, kan hij of zij elke vordering persoonlijk instellen. De betreffende persoon mag dit zelf bepalen.

7 Tot wie moet ik mij richten om de zaak aanhangig te maken: tot de receptie of tot de griffie van de rechtbank, of een andere dienst?

U kunt een zaak aanhangig maken bij het Supreme Court of Gibraltar, 277 Main Street, Gibraltar.

De griffie van het Supreme Court is geopend op maandag tot en met donderdag van 09.30 tot 16.00 uur en op vrijdag van 09.30 tot 15.45 uur (tijdens de zomermaanden gelden er kortere openingstijden). Er is een loket voor het publiek waar het personeel van de griffie vorderingen ontvangt en informatie verstrekt over de procedures voor het Supreme Court. Het personeel van de griffie mag u geen juridisch advies verstrekken. (Zij mogen u wel vertellen of u voor rechtsbijstand in aanmerking komt.)

8 In welke taal kan ik mijn eis indienen? Kan het mondeling of moet het schriftelijk? Kan het per fax of e-mail?

Een zaak wordt aanhangig gemaakt door middel van een in het Engels opgesteld schriftelijk document. Engels is de voertaal van de procedures, indien nodig met bijstand van tolken. Een vordering wordt doorgaans persoonlijk bij de griffie van de Supreme Court van Gibraltar afgegeven.

9 Zijn er speciale formulieren voor de aanhangig making van zaken en zo niet, hoe moet ik mijn zaak aanhangig maken? Zijn er elementen die een dossier zeker moet bevatten?

In het algemeen moet u om een vordering in te stellen een vorderingsformulier (formulier N1) invullen. De medewerkers van de griffie van het Supreme Court kunnen u helpen om kopieën van het formulier te verkrijgen. De contactgegevens van de griffie zijn: Supreme Court Registry, 277 Main Street, Gibraltar, telefoonnummer +350 20075608.

Op dit formulier zijn aanwijzingen vermeld voor de eiser en de verweerder (de persoon of vennootschap waartegen de vordering wordt ingesteld). Het personeel van de griffie mag helpen bij het invullen van het formulier. De aanwijzingen geven informatie over de gegevens die moeten worden ingevuld. Van het ingevulde formulier moet u een aantal kopieën maken: één voor uzelf, één voor het Court en één voor elke verweerder waartegen u een vordering instelt. De griffie van de Supreme Court valideert het formulier en stuurt het u terug, waarna u aan elke verweerder een kopie moet sturen. De verweerder moet ook het Acknowledgement of Service-formulier (ontvangstbewijs) en een Response Pack (antwoordformulier) ontvangen.

Er bestaan ook andere formulieren voor andere soorten procedures of voor latere fasen van een procedure.

10 Moet ik gerechtelijke kosten betalen? Zo ja, wanneer? Moet ik direct bij het indienen van mijn eis de kosten voor een advocaat betalen?

In de regel moet u kosten betalen om de zaak aanhangig te maken. Het bedrag van die kosten wordt bepaald door het bedrag dat u vordert. Indien de verweerder niet betaalt nadat hij daartoe is veroordeeld, of aanvoert dat hij niets verschuldigd is en uw zaak als een betwiste zaak wordt aangemerkt, moet u mogelijk nog andere kosten betalen. Indien u de zaak wint, worden de kosten gevoegd bij het bedrag dat de verweerder u moet betalen.

Er kunnen ook andere kosten zijn. Indien de verweerder uw vordering betwist, moet u misschien een beroep doen op getuigen die voor het Court een verklaring afleggen over wat er is gebeurd. In voorkomend geval zult u moeten instaan voor hun reiskosten van en naar het Court, en hun moeten vergoeden voor het salaris dat zij die dag zouden hebben verdiend. Indien u wint, kan het Court echter beslissen dat de verweerder deze kosten voor zijn rekening moet nemen.

Het kan zijn dat u bewijs nodig hebt van een deskundige, zoals een arts, een technicus of een landmeter. Mogelijk moet u deze deskundige vragen naar het Court te komen om in uw voordeel een verklaring af te leggen. De kosten en vergoedingen van de deskundigen zijn voor uw rekening, maar indien u wint, kan het Court de verweerder tot betaling veroordelen.

In de small claims-procedure kunnen slechts beperkte bedragen worden gevraagd voor de kosten en vergoedingen van getuigen, deskundigen en juridisch advies.

Het ereloon van uw advocaat moet doorgaans op het einde van de zaak worden betaald, maar dit is iets dat uw advocaat en u onderling moeten afspreken Indien u uw zaak wint, kan het Court de verweerder veroordelen tot betaling van een deel van of het volledige ereloon van uw advocaat. Indien u een solicitor in de arm hebt genomen en uw vordering bedraagt minder dan 10 000 GBP, moet u meestal zelf voor zijn bijstand betalen, zelfs indien u uw zaak wint. U mag evenmin uit het oog verliezen dat, hoewel het Court een beslissing kan nemen in uw voordeel (dat wil zeggen de verweerder tot betaling veroordelen), het niet automatisch stappen onderneemt om te garanderen dat het geld ook daadwerkelijk wordt betaald. Indien de verweerder niet betaalt, moet u het Court om actie (tenuitvoerlegging van het vonnis) verzoeken, waarvoor u opnieuw kosten moet betalen.

11 Kan ik rechtsbijstand aanvragen?

In Gibraltar wordt rechtsbijstand in civiele zaken “legal assistance” genoemd. Of u hiervoor in aanmerking komt, hangt van een aantal factoren af. Meer informatie is te verkrijgen bij de griffie van het Supreme Court: Supreme Court Registry, 277 Main Street, Gibraltar, telefoonnummer +350 20075608.

12 Wanneer is mijn zaak officieel aanhangig gemaakt? Ontvang ik een bevestiging van de autoriteiten dat mijn zaak correct aanhangig is gemaakt?

De datum waarop de zaak aanhangig is gemaakt, is de datum waarop het Court het formulier valideert. De datum van validatie door het Court blijkt uit een datumstempel. Wanneer de zaak aanhangig is gemaakt, overhandigt de griffie van de Supreme Court u een Notice of Issue (bevestiging van de procedure), waarin de datum van aanhangigmaking is vermeld.

13 Ontvang ik gedetailleerde informatie over de tijdsplanning van diverse zittingen (zoals het tijdstip waarop ik in de rechtszaal mag verschijnen)?

In de Notice of Issue die u door de griffie van de Supreme Court wordt overhandigd nadat de zaak aanhangig is gemaakt, zijn de termijnen vermeld waarbinnen de verweerder zijn verweer moet indienen. Indien de verweerder binnen die termijn de vordering gedeeltelijk of volledig betwist, ontvangt u een kopie van zijn verweer en een notice of defence (bevestiging van het verweer) en een allocation questionnaire (vragenlijst voor de keuze van de procedure). Ook de verweerder ontvangt de notice of defence en de allocation questionnaire. Aan de hand van de ingevulde allocation questionnaire beslist de rechter welke procedure voor de zaak moet worden gevolgd (small claims-procedure, snelle procedure of gewone procedure). De beslissing van de rechter dienaangaande wordt u en de andere partijen in een notice of allocation medegedeeld.

Indien de verweerder de vordering niet binnen de opgelegde termijn betwist, kunt u het Court om een beslissing bij verstek verzoeken (een bevel aan de verweerder het gevorderde bedrag te betalen, omdat hij een antwoord schuldig is gebleven). Ook indien de verweerder erkent dat hij het gevorderde bedrag verschuldigd is, kunt u het Court om een beslissing verzoeken. Dit verzoek om een beslissing dient u in door middel van de notice of issue die u werd overhandigd toen de zaak aanhangig werd gemaakt. In de notice of issue is ook vermeld dat indien u dit verzoek niet indient binnen zes maanden na het einde van de termijn waarbinnen de verweerder de vordering had moeten betwisten, de zaak wordt geschorst. Deze maatregel kunt u alleen maar ongedaan maken door bij het Court een verzoek in te dienen om de schorsing van de zaak op te heffen.