

Wyszukaj informacje według regionu
W prawie hiszpańskim władzę rodzicielską określa się zazwyczaj terminem patria potestad. Władza rodzicielska obejmuje prawa i obowiązki osób fizycznych, zazwyczaj rodziców, lub osób prawnych, którym powierzono ochronę osoby i majątku małoletniego na mocy ustawy lub orzeczenia sądowego.
Władza rodzicielska musi być zawsze wykonywana dla dobra dzieci, z poszanowaniem ich osobowości oraz integralności fizycznej i psychicznej. Obejmuje ona następujące prawa i obowiązki:
1. opiekę nad dziećmi, przebywanie z nimi, zapewnienie im wyżywienia, wychowywanie oraz dbanie o to, aby otrzymały kompleksowe wykształcenie;
2. reprezentowanie dzieci i sprawowanie zarządu ich majątkiem.
Władzę rodzicielską nad małoletnimi wykonują rodzice.
W przypadku separacji, rozwodu lub rozstania rodziców lub też jeżeli nie mieszkają oni razem, wszystkie prawa i obowiązki związane z małoletnimi dotyczące ich osoby i majątku powierza się obojgu rodzicom, chyba że zachodzą wyjątkowe okoliczności.
Jeżeli rodzice mieszkają osobno, władzę rodzicielską wykonuje ten rodzic, z którym dziecko zamieszkuje. Na uzasadniony wniosek drugiego z rodziców sąd może jednak, jeżeli wymaga tego dobro dziecka, powierzyć temu rodzicowi władzę rodzicielską, którą ma on wykonywać wspólnie z pierwszym rodzicem, lub też może podzielić zadania nieodłącznie powiązane z wykonywaniem władzy rodzicielskiej między matkę i ojca.
Zgodnie z prawem hiszpańskim można wyznaczyć innych krewnych, inne osoby lub instytucje do wykonywania władzy rodzicielskiej nad małoletnimi pod nadzorem sądu, jeżeli rodzice nie wypełniają obowiązków ochrony określonych w ustawie o opiece nad małoletnimi lub jeżeli nie wypełniają ich w zadowalający sposób.
W przypadku rozwodu lub separacji rodziców władza rodzicielska może zostać ustalona:
Władza rodzicielska jako instytucja ochrony małoletnich przysługuje obojgu rodzicom.
Ustalenia dotyczące opieki i prawa pieczy nad małoletnimi można podsumować następująco:
W przypadkach, w których opiekę nad małoletnim sprawuje organ administracji, sytuacja ta pozostaje bez zmian i opieki nad dzieckiem nie przyznaje się żadnemu z rodziców.
Rodzice, którzy zawrą porozumienie w sprawie władzy rodzicielskiej, mają obowiązek przedłożyć podpisaną umowę regulacyjną zawierającą wszystkie uzgodnione kwestie. Oprócz innych ustaleń musi ona wyraźnie regulować:
Umowę regulacyjną składa się wraz z wnioskiem we właściwym sądzie pierwszej instancji. Rodzice muszą potwierdzić tę umowę w sądzie. Sędzia ocenia postanowienia umowy po wysłuchaniu małoletnich, jeżeli ich wiek na to pozwala, oraz po zasięgnięciu opinii prokuratora.
Sędzia zatwierdzi porozumienie małżonków przyjęte w celu uregulowania skutków unieważnienia małżeństwa, separacji lub rozwodu, chyba że uzna je za sprzeczne z dobrem dzieci. Jeżeli strony przedstawią ustalenia dotyczące odwiedzin wnuków przez dziadków i kontaktów między nimi, sędzia może zatwierdzić je po wysłuchaniu dziadków i uzyskaniu ich zgody.
Jeżeli porozumienie zostanie odrzucone, musi się to odbyć na podstawie uzasadnionego orzeczenia. W takiej sytuacji małżonkowie muszą, w stosownych przypadkach, przedstawić nowe porozumienie do zatwierdzenia przez sędziego.
Mediacja rodzinna stanowi najlepszy alternatywny środek wobec orzeczenia sądu mający na celu osiągnięcie porozumienia między stronami.
Aby jakiekolwiek osiągnięte porozumienie było wykonalne, musi ono zawsze zostać zatwierdzone orzeczeniem sądu.
W orzeczeniu sędzia – kierując się dobrem małoletnich dzieci i unikając w miarę możliwości rozdzielania rodzeństwa oraz po wysłuchaniu dzieci, jeżeli mają one zdolność oceny sytuacji – musi zawsze orzec o następujących kwestiach:
Co do zasady władzę rodzicielską wykonują oboje rodzice. Obojgu rodzicom przysługuje zatem prawo do podejmowania decyzji we wszystkich sprawach dotyczących małoletniego i do ich rozwiązywania, nawet jeżeli prawo pieczy nad dzieckiem przyznano tylko jednemu z nich.
W przypadku braku porozumienia między rodzicami w zakresie decyzji dotyczących małoletnich dzieci, które mogą lub powinny być przez nich podejmowane, np. w odniesieniu do kwestii związanych ze szkołą i wykształceniem, takich jak wybór szkoły lub zajęć pozalekcyjnych, kwestii związanych z opieką zdrowotną, takich jak wybór lekarza, spraw osobistych, takich tak wybór imienia czy edukacja religijna, lub wybór miejsca lub kraju zamieszkania małoletnich itp., oraz gdy wzajemne porozumienie okazało się niemożliwe, każde z rodziców może zwrócić się do sądu o rozstrzygnięcie sporu.
Po wysłuchaniu obojga rodziców oraz dziecka (jeżeli jest ono zdolne do oceny sytuacji) sędzia powierzy prawo do podejmowania decyzji matce lub ojcu bez możliwości odwołania się od takiego postanowienia. W przypadku gdyby nieporozumienia powtarzały się lub zaistniała inna przyczyna, która w stopniu poważnym utrudni wykonywanie władzy rodzicielskiej, sędzia może przyznać prawo do podejmowania decyzji w całości lub częściowo jednemu z rodziców lub może rozdzielić te funkcje rodzicielskie pomiędzy rodziców. Wszystkie te środki mogą być stosowane przez maksymalny okres dwóch lat.
W razie przyznania prawa pieczy nad małoletnim wspólnie obojgu rodzicom w praktyce codzienna opieka nad małoletnim jest sprawowana przez każdego z rodziców naprzemiennie we wcześniej ustalonych przedziałach czasowych, które zazwyczaj pokrywają się z konkretnymi okresami nauki w szkole, takimi jak semestr lub rok szkolny.
Opieka we wszystkich okresach wakacyjnych jest dzielona przez oboje rodziców.
W postępowaniu w sprawach małżeńskich o separację lub rozwód na zgodny wniosek stron sądem właściwym jest sąd pierwszej instancji, w którego okręgu znajduje się ostatni, wspólny dom małżeński lub dom jednego z wnioskodawców.
W postępowaniu procesowym w sprawie małżeńskiej sądem właściwym jest sąd pierwszej instancji, w którego okręgu znajduje się dom małżeński, a jeżeli małżonkowie zamieszkują w różnych okręgach sądowych, powód może wybrać sąd właściwy dla miejsca, w którym znajduje się ostatni dom małżeński, lub dla miejsca, w którym zamieszkuje pozwany.
W postępowaniu dotyczącym wyłącznie opieki, pieczy i świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletnich dzieci, w przypadku gdy rodzice nie są małżeństwem, sądem właściwym jest sąd pierwszej instancji, w którego okręgu znajduje się ostatnie wspólne miejsce zamieszkania rodziców. Jeżeli zamieszkują oni w różnych okręgach sądowych, powód może wybrać sąd właściwy dla miejsca zamieszkania pozwanego lub dla miejsca zamieszkania małoletniego.
W tych sprawach zastosowanie mają następujące procedury:
w sprawach, w których strony zawarły porozumienie – procedura wzajemnego porozumienia ustanowiona w art. 777 ustawy o postępowaniu cywilnym w przypadku separacji, rozwodu i przyjęcia ostatecznych środków w kwestii opieki, pieczy i świadczeń alimentacyjnych na rzecz małoletnich dzieci, jeżeli rodzice nie są małżeństwem;
w przypadku braku porozumienia między stronami – postępowanie procesowe określone w art. 770 i art. 774 ustawy o postępowaniu cywilnym, które ma również zastosowanie do postępowania w sprawach rodzinnych i w sprawach dotyczących małoletnich, jeżeli rodzice nie są małżeństwem.
W sytuacjach nagłych można zwrócić się o zastosowanie środków w ramach poniżej opisanych procedur:
środków tymczasowych poprzedzających wytoczenie powództwa o unieważnienie małżeństwa, separację, rozwód lub w postępowaniu dotyczącym opieki i pieczy nad małoletnimi dziećmi oraz alimentów. Regulują to przepisy art. 771 i art. 772 ustawy o postępowaniu cywilnym.
Wyraźnie wskazano, że w przypadku zaistnienia nagłych przyczyn w pierwszym wydanym orzeczeniu można zastosować środki wywołujące skutek natychmiastowy;
środków tymczasowych wynikających z przyjęcia powództwa o wszczęcie postępowania w sprawie małżeńskiej lub związanego z małoletnimi, podobnie jak w sytuacjach opisanych powyżej. Jest to przewidziane w art. 773 ustawy o postępowaniu cywilnym.
Można uzyskać pełną lub częściową pomoc prawną, pod warunkiem że przedstawi się dowód potwierdzający spełnienie wymagań uprawniających do jej uzyskania zgodnie z ustawą o pomocy prawnej. (Zob. „Pomoc prawna – Hiszpania”).
W celu ustalenia, od których orzeczeń można się odwołać, należy dokonać rozróżnienia pomiędzy różnymi orzeczeniami wydawanymi w odniesieniu do kwestii władzy rodzicielskiej, mianowicie:
w prawie nie przewidziano żadnych możliwości zaskarżenia orzeczeń w sprawie środków tymczasowych lub służących zabezpieczeniu interesu prawnego ani orzeczeń w sprawie wykonywania władzy rodzicielskiej.
W sytuacjach, w których orzeczenia w sprawie władzy rodzicielskiej nie są wykonywane dobrowolnie, można zwrócić się do sądu pierwszej instancji, który takie orzeczenia wydał, z wnioskiem o nakazanie wykonania środka lub środków, których nie wykonano.
Należy wskazać wyrok lub postanowienie, których wykonania się dochodzi, oraz osobę, przeciwko której ma zostać skierowany nakaz wykonania środków.
Orzeczenia w sprawie wykonywania władzy rodzicielskiej wydane w państwie członkowskim w postępowaniu w sprawie małżeńskiej dotyczącym wspólnego dziecka, którym nadano klauzulę wykonalności we wspomnianym państwie członkowskim i które zgłoszono, są uznawane w Hiszpanii na wniosek którejkolwiek z zainteresowanych stron bez konieczności wszczynania postępowania zgodnie z przepisami rozporządzenia Rady (WE) nr 2201/2003 z dnia 27 listopada 2003 r. dotyczącego jurysdykcji oraz uznawania i wykonywania orzeczeń w sprawach małżeńskich oraz w sprawach dotyczących odpowiedzialności rodzicielskiej.
Aby dochodzić wykonania orzeczenia, należy złożyć wniosek o jego wykonanie do sądu właściwego dla miejsca pobytu małoletniego i miejsca wykonania orzeczenia. Wniosek musi zostać złożony na standardowym formularzu określonym w załączniku V wraz z odpisem orzeczenia, którego wykonania się dochodzi, spełniającym wszystkie wymogi niezbędne do stwierdzenia jego autentyczności. Wymagane jest skorzystanie z usług adwokata i pełnomocnika procesowego.
Aby wnieść w Hiszpanii sprzeciw wobec uznania orzeczenia w sprawie władzy rodzicielskiej wydanego w innym państwie członkowskim, zainteresowana strona musi zwrócić się do sądu pierwszej instancji, do którego złożono wniosek o uznanie orzeczenia, powołując się na jedną z przyczyn nieuznania, o których mowa w rozporządzeniu nr 2201/2003.
Przyczyny, na które można się powołać, są następujące:
Prawem właściwym jest prawo miejsca zwykłego pobytu małoletniego zgodnie z Konwencją haską z 1996 r. o jurysdykcji, prawie właściwym, uznawaniu, wykonywaniu i współpracy w zakresie odpowiedzialności rodzicielskiej oraz środków ochrony dzieci.
Ta strona jest częścią portalu Twoja Europa.
Państwa opinia na temat przydatności przedstawionych informacji jest dla nas ważna.
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.