Ouderlijke verantwoordelijkheid: gezag en omgangsrecht

1 Wat betekent het begrip “ouderlijke verantwoordelijkheid” in de praktijk? Wat zijn de rechten en plichten van degene die ouderlijke verantwoordelijkheid draagt?

Voor de toepassing van het Gibraltarees recht verwijst de term ouderlijke verantwoordelijkheid naar de voogdij en de zeggenschap over en de zorg voor een kind, normaliter uitgeoefend door één van de ouders of beide ouders of een benoemde voogd. In het algemeen is een ouder of voogd verantwoordelijk voor de voogdij over en de opvoeding van een kind en voor het beheer van het aan een kind toebehorende of voor het kind in bewaring gegeven vermogen.

De term “ouderlijke verantwoordelijkheid” heeft betrekking op de vader, de moeder of een aangewezen voogd die zijn of haar ouderlijke verantwoordelijkheden vervult. Onder ouderlijke verantwoordelijkheid wordt ook verstaan het rechtstreeks of middels begeleiding uitoefenen van toezicht op een manier die past bij de ontwikkelingsfase van het kind. Daaronder vallen tevens het grootbrengen van het kind als het niet bij hem woont, en het regelmatig onderhouden van persoonlijke betrekkingen en rechtstreekse contacten; en indien nodig het optreden als vertegenwoordiger van het kind.

2 Wie heeft normaal gesproken de ouderlijke verantwoordelijkheid voor een kind?

In het algemeen hebben de moeder en de vader dezelfde rechten en bevoegdheden met betrekking tot de voogdij over of de opvoeding van een kind en het beheer van het aan een kind toebehorende vermogen. Die rechten en bevoegdheden zijn gelijk voor de moeder en de vader en kunnen door beiden onafhankelijk van elkaar worden uitgeoefend. Deze algemeen geldende rechten zijn onderworpen aan de voorwaarden en grenzen die hieraan worden gesteld in door de gerechten van Gibraltar opgelegde beschikkingen.

Als de vader en moeder met elkaar waren gehuwd ten tijde van de geboorte van het kind, heeft krachtens Gibraltarees recht elk van hen ouderlijke verantwoordelijkheid. Is dat echter niet het geval, dan heeft alleen de moeder ouderlijke verantwoordelijkheid. Die regel gaat niet altijd op, want in het Gibraltarees recht wordt erkend dat een vader die door de moeder is geregistreerd als “de vader”, ouderlijke verantwoordelijkheid verkrijgt. De vader verkrijgt ook ouderlijke verantwoordelijkheid bij rechterlijke beschikking.

Daarnaast is het mogelijk dat ouderlijke rechten worden toegekend aan één, twee of meer personen. Zij kunnen die rechten echter niet uitoefenen zonder toestemming van de ander(en), tenzij die uitoefening is vastgelegd in een rechterlijke beschikking, akte of overeenkomst.

3 Kan een andere persoon in plaats van de ouders worden aangewezen, als de ouders de verantwoordelijkheid voor hun kinderen niet kunnen of willen uitoefenen?

Als één van beide ouders komt te overlijden, wordt de overlevende ouder alleen of gezamenlijk met een door de overleden ouder aangewezen voogd de voogd van het kind. Als de overleden ouder geen voogd had aangewezen of de voorgedragen voogd de voogdij niet accepteert, kan de rechtbank als zij dit dienstig acht een voogd aanwijzen.

Een rechtbank kan, op verzoek van de moeder of de vader van een kind, een beschikking inzake de voogdij en inzake het recht van omgang met het kind van de moeder of de vader met het kind geven. De rechtbank is voorts bevoegd de voogdij. De rechtbank is voorts bevoegd de voogdij voor het kind aan iemand (al dan niet één van de ouders) toe te kennen. De toekenning van de voogdij aan één van beide ouders blijft evenwel buiten toepassing zolang de ouders samenleven.

4 Hoe wordt de ouderlijke verantwoordelijkheid geregeld als de ouders van echt scheiden of uit elkaar gaan?

In het geval van een echtscheiding is het Supreme Court van Gibraltar bevoegd vóór of na het eindvonnis een regeling inzake de voogdij, het onderhoud en de opvoeding vast te stellen voor de uit het huwelijk geboren kinderen of zelfs stappen te ondernemen om kinderen onder bescherming van de rechtbank te stellen. Het Supreme Court kan een vonnis van echtscheiding niet onherroepelijk maken als er geen goede regelingen voor de kinderen zijn getroffen.

In gevallen dat de ouders uit elkaar gaan kunnen de partijen onderling een overeenkomst sluiten waarbij één van hen zijn of haar ouderlijke rechten gedeeltelijk of geheel opgeeft. De uitvoering van een dergelijke overeenkomst zal evenwel niet door de rechtbank worden afgedwongen indien de rechtbank van mening is dat het niet in het belang van kind is hieraan rechtsgevolg te geven.

5 Welke formaliteiten moeten in acht worden genomen om onderlinge overeenstemming van de ouders betreffende de ouderlijke verantwoordelijkheid juridisch bindend te maken?

Zoals onder vraag 4 is aangegeven, zal in het geval dat een ouder een scheidingsovereenkomst sluit waarmee hij of zij beoogt zijn of haar ouderlijke rechten geheel of gedeeltelijk op te geven, de uitvoering van een dergelijke overeenkomst alleen door de rechtbank worden afgedwongen indien de rechtbank van mening is dat het in het belang van het kind is hieraan rechtsgevolg te geven.

6 Als de ouders het niet eens worden over de ouderlijke verantwoordelijkheid, wat voor mogelijkheden zijn er dan om het conflict buiten het gerecht om op te lossen?

Als de kwestie van de ouderlijke verantwoordelijkheid in het kader van echtscheidingsprocedure aan de orde is gesteld, is het Supreme Court van Gibraltar bevoegd een beslissing in deze kwestie te geven. Tevens kan sociale steun worden verkregen via huwelijkscounseling. Huwelijkscounseling wordt verleend door de rooms-katholieke kerk in Gibraltar. Ook via bemiddeling kan worden geprobeerd enkele van de kwesties op te lossen.

7 Over welke zaken betreffende het kind kan de rechter beslissen als de ouders de zaak aan de rechter voorleggen?

De rechter kan een beslissing nemen over alle zaken die naar zijn oordeel van invloed kunnen zijn op het welzijn van het kind.

8 Als het gerecht de voogdij over een kind toewijst aan een van de ouders, betekent dit dan dat deze ouder over alle zaken betreffende het kind kan beslissen zonder eerst de andere ouder te raadplegen?

Wanneer een ouder met de volledige voogdij wordt belast, kan hij of zij over alles wat het kind aangaat beslissen zonder eerst de andere ouder te raadplegen, mits dit geen schending betekent van een bestaande rechterlijke beschikking, bijvoorbeeld een beschikking betreffende omgang met het kind.

9 Wat betekent het in de praktijk als het gerecht beslist dat de ouders gezamenlijk ouderlijke verantwoordelijkheid dragen?

Gezamenlijk zeggenschap over een kind houdt in dat beide ouders gelijke rechten en verantwoordelijkheden ten aanzien van het kind hebben. Deze rechten kunnen gezamenlijk of afzonderlijk worden uitgeoefend.

10 Tot welk gerecht of welke instantie moet ik mij wenden om een verzoek betreffende ouderlijke verantwoordelijkheid te doen? Aan welke formaliteiten moet ik voldoen en welke documenten moet ik bij mijn verzoek voegen?

Als een verzoek betreffende de uitoefening van de ouderlijke verantwoordelijkheid wordt ingediend in het kader of als gevolg van een echtscheidingsprocedure, moet het verzoek worden ingediend bij het Supreme Court van Gibraltar. Een verzoek moet worden ingediend middels een met officieel schriftelijk bewijs gestaafde dagvaarding. Nadat u deze stukken hebt ingediend, stelt de griffie van het Supreme Court de datum van de hoorzitting voor behandeling van het verzoek vast.

Verzoeken het onder bescherming van het gerecht laten plaatsen van een kind dat zorg nodig heeft, moeten eveneens worden ingediend bij het Supreme Court van Gibraltar.

Als de kwestie van ouderlijke verantwoordelijkheid niet aan de orde is gesteld in het kader van een echtscheidingsprocedure, kan een verzoek worden ingediend bij het Magistrates’ Court van Gibraltar. Het verzoekschrift moet worden opgesteld in de vorm van een schriftelijke klacht waarin het voorwerp van het verzoek en de rechtsgronden hiervoor zijn opgenomen. Met het verzoek moet tevens een kopie van de geboorteakte van het kind en, indien van toepassing, een kopie van de huwelijksakte worden meegezonden. Na ontvangst van de klacht zal de rechtbank de zaak op de rol plaatsen en partijen op de hoogte stellen van de datum waarop zij voor de rechtbank moeten verschijnen.

11 Welke procedure geldt in deze zaken? Is er een spoedprocedure?

In alle gevallen stelt het Supreme Court of het Magistrates’ Court een datum vast voor hoorzitting waarin het betrokken zal worden behandeld en de partijen van deze datum op de hoogte stellen. De partijen moeten op de vastgestelde datum voor de rechter verschijnen, indien van toepassing samen met hun wettelijke vertegenwoordigers.

Er zijn spoedprocedures mogelijk als blijkt dat een kind dringend zorg nodig heeft.

12 Kan ik een vergoeding krijgen van de kosten van rechtshulp en de procedure?

In het Magistrates’ Court en het Supreme Court kan rechtshulp worden geboden, afhankelijk van uw financiële situatie. Voor beide gerechten worden zulke verzoeken gericht aan het Supreme Court middels formulieren die verkrijgbaar zijn bij de griffie van het Supreme Court.

13 Is het mogelijk in beroep te gaan tegen een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid?

Tegen een beslissing met betrekking tot de ouderlijke verantwoordelijkheid van het Magistrates’ Court kan beroep worden ingesteld bij het Supreme Court. Tegen een beslissing van het Supreme Court kan beroep worden ingesteld bij het Court of Appeal.

14 Als het nodig is zich te wenden tot een gerecht of een andere instantie om een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid ten uitvoer te leggen, welke procedure moet ik dan toepassen?

Een dergelijk verzoek moet worden ingediend bij de rechtbank die de oorspronkelijke beschikking inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid heeft gegeven. Als dit het Magistrates’ Court was, begint de procedure met neerlegging van een klacht. Deze klacht moet de gronden van de klacht bevatten. Was het Supreme Court, dan moet een dagvaarding worden ingediend, waar nodig gestaafd met officieel schriftelijk bewijs.

15 Wat moet ik doen om een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid die door een gerecht in een andere lidstaat is gegeven, in deze lidstaat te laten erkennen en ten uitvoer te laten leggen?

Een beslissing inzake de ouderlijke verantwoordelijkheid die door een rechtbank in een andere lidstaat in het kader van een procedure van echtscheiding, scheiding van tafel en bed of nietigverklaring van het huwelijk is gegeven, kan in Gibraltar worden erkend. Voor de tenuitvoerlegging van een dergelijke beslissing moet men het Magistrates’ Court verzoeken om een verklaring van uitvoerbaarheid.

16 Tot welk gerecht in deze lidstaat moet ik mij wenden om mij te verzetten tegen de erkenning van een beslissing over ouderlijke verantwoordelijkheid die is gegeven door een gerecht in een andere lidstaat? Welke procedure is in dit geval van toepassing?

Elk van de partijen kan beroep instellen tegen de beslissing op het verzoek om een verklaring van uitvoerbaarheid. Als de beslissing is gegeven door het Magistrates’ Court, moet u zich wenden tot het Supreme Court.

17 Welk recht wordt door het gerecht toegepast in een proces over ouderlijke verantwoordelijkheid waarbij het kind of de partijen niet in deze lidstaat wonen of verschillende nationaliteiten hebben?

De gerechten van Gibraltar zullen het Gibraltarees recht toepassen, waartoe plaatselijke wetgeving alsmede wetten of andere bepalingen moeten worden gerekend waarvan de werking van tijd tot tijd tot Gibraltar wordt uitgebreid.

 

Deze webpagina maakt deel uit van de website Uw Europa.

Al uw feedback over de verstrekte informatie is welkom.