Dostęp do wymiaru sprawiedliwości w sprawach dotyczących środowiska

Jeżeli padłeś ofiarą działań szkodliwych dla środowiska lub jeżeli jako zapobiegliwy obywatel chcesz chronić środowisko, dobrze jest znać prawa, które Ci przysługują przed sądem lub przy wnoszeniu skargi do jednego z kompetentnych organów krajowych, zwłaszcza jeżeli przebywasz za granicą. Jeżeli korzystasz z tych praw, możesz również zwrócić się z prośbą o udzielenie praktycznych informacji do krajowych organów i organizacji. W niektórych sprawach nie zawsze wiadomo, co należy zrobić lub do kogo się zwrócić. W niniejszych arkuszach zawarto informacje, jakiego rodzaju pomocy można oczekiwać w poszczególnych państwach członkowskich Unii Europejskiej.

Arkusze informacyjne dotyczące dostępu do wymiaru sprawiedliwości w sprawach środowiskowych mają na celu przedstawienie w zrozumiały sposób przepisów dotyczących wszczynania postępowań odwoławczych przed niezawisłym sądem lub organem administracyjnym.

Jeżeli będziesz na przykład świadkiem działań szkodliwych dla środowiska lub nie zapewniono Ci gwarancji procesowych w trakcie procesu decyzyjnego (takich jak dostęp do informacji środowiskowych, ocena wpływu na środowisko lub udział społeczeństwa), możesz złożyć skargę do sądu lub innego niezależnego organu sądowego. W takich sytuacjach przydatna jest znajomość konkretnych przepisów – w poszczególnych państwach członkowskich – dotyczących praw obywateli i ich zrzeszeń w postępowaniu odwoławczym.

Przede wszystkim, aby być w stanie zaskarżyć akty administracyjne, decyzje, a także zaniechania, ważna jest znajomość przepisów dotyczących dostępu do sądu, niekiedy nazywanego locus standi lub legitymacją procesową.

Po drugie, w przypadku pomyślnego złożenia odwołania w sądzie ważne jest, by wiedzieć, że obywatelom i ich zrzeszeniom przysługują również pewne gwarancje obejmujące warunki dostępu. Dotyczy to sytuacji gdy danej jednostce przysługuje uprawnienie do złożenia odwołania. Oznacza to w szczególności, że procedura odwoławcza powinna zakończyć się w rozsądnym terminie, bez zbędnej zwłoki, i że strony nie mogą ponosić kosztów postępowania, których wysokość zniechęcałaby je do działania.

Warto również wiedzieć, że w sektorze ochrony środowiska, organizacje pozarządowe działające w dziedzinie ochrony środowiska w postępowaniu odwoławczym również mają uprzywilejowany status, jako organizacje czuwające nad środowiskiem i jako jednostki podejmujące działania w obronie środowiska, które nie może bronić się samo, gdyż „nie ma głosu”.

Jeżeli poszukujemy najlepszego sposobu reagowania na rzeczywiste lub potencjalnie szkodliwe działania dla środowiska, mające na przykład wpływ na obszar chroniony lub zdrowie obywateli, dobrze jest wiedzieć, że w pewnych przypadkach obywatele mogą wnosić skargi do wyspecjalizowanych organów takich jak prokuratorzy lub rzecznicy.

Niniejsze arkusze informacyjne zawierają informacje na temat najważniejszych etapów postępowania w sprawach środowiskowych w poszczególnych państwach członkowskich. Znajdują się w nich wyjaśnienia dotyczące przysługujących praw i podstawowych zasad, których należy przestrzegać przy ich wykonywaniu. Niniejsze informacje nie stanowią porady prawnej, a ich celem jest wyłącznie funkcja informacyjna.

Aby uzyskać szczegółowe informacje krajowe, należy kliknąć na flagę kraju.

Ostatnia aktualizacja: 17/11/2021

Stroną zarządza Komisja Europejska. Informacje na tej stronie nie muszą odzwierciedlać oficjalnego stanowiska Komisji Europejskiej, nie ponosi ona również odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane czy odniesienia na niej zawarte. Więcej informacji na temat praw autorskich odnoszących się do stron UE znajduje się na stronie „Informacje prawne”.