Juridische beroepen – inleiding

Openbare aanklagers

Organisatie

Voor de openbare strafvervolging zijn het Zweeds Openbaar Ministerie (Åklagarmyndigheten) en het Zweeds bureau voor economische criminaliteit (Ekobrottsmyndigheten) verantwoordelijk. Beide autoriteiten staan onder rechtstreeks toezicht van de regering (ministerie van Justitie). Het Openbaar Ministerie wordt geleid door de procureur-generaal (Riksåklagare) en het bureau voor economische criminaliteit door een directeur-generaal. De procureur-generaal is de hoogste openbare aanklager van het land en is verantwoordelijk voor en geeft leiding aan het Openbaar Ministerie.

De procureur-generaal is verantwoordelijk voor juridische ontwikkeling, de activiteiten van het hoogste rechtscollege (Högsta domstolen) voor bestuurlijke taken. Een senior aanklager (överåklagare) is verantwoordelijk voor een bepaald gebied van het Openbaar Ministerie. Openbare aanklagers (åklagare) worden bij besluit van de procureur-generaal benoemd en toegewezen aan arrondissementen (åklagarområden) die meerdere lokale parketten (åklagarkammare) vertegenwoordigen. Hierbinnen zijn arrondissementsprocureurs (kammaråklagare) werkzaam. Sommige arrondissementsprocureurs zijn gespecialiseerd in een bepaald vakgebied. Er zijn 32 parketten. Daarnaast zijn er drie internationale parketten en vier nationale parketten, die speciale soorten zaken behandelen. Aan het hoofd van ieder arrondissementsparket staat een hoofdaanklager (chefsåklagare).

Alle openbare aanklagers binnen het Openbaar Ministerie zijn volledig onafhankelijk in hun besluitvorming. Dit betekent dat een hoger geplaatste aanklager niet mag beslissen welke beslissingen een ondergeschikte aanklager neemt in een zaak waarvoor de ondergeschikte verantwoordelijk is. Wie openbare aanklager wil worden, moet de Zweedse nationaliteit hebben. Daarnaast zijn basisvoorwaarden om als openbare aanklager te worden aangesteld een Zweeds rechtendiploma (master) en het afronden van een juridische praktijkstage gedurende twee jaar als griffier bij een districtsrechtbank of bestuursrechtbank. Onder bepaalde omstandigheden kan een in een ander Scandinavisch land genoten juridische opleiding worden beschouwd als gelijkwaardig aan een rechtendiploma. Openbare aanklagers worden de eerste negen maanden als aanklager in opleiding (åklagaranspirant) aangesteld, en worden gedurende deze periode door een mentor bij hun werkzaamheden begeleid. Daarna werken zij als aanklager en doorlopen zij daarnaast een tweejarige opleiding, alvorens tot arrondissementsprocureur te worden benoemd.

Er zijn drie ontwikkelingscentra voor strafvervolging (särskilda utvecklingscentrum), gevestigd in Stockholm, Göteborg en Malmö, met aan het hoofd een senior aanklager. De taak van de ontwikkelingscentra is om methodologische en juridische kennis te ontwikkelen op hun eigen strafrechtelijke gebied en om als kenniscentra op te treden binnen hun eigen verantwoordelijkheidsgebieden. Daarnaast oefenen zij gerechtelijk(e) follow-up en toezicht uit. Een voorbeeld hiervan is dat elk hoger beroep tegen een beslissing van een openbare aanklager door de ontwikkelingscentra wordt behandeld.

Rol en taken

Een openbare aanklager heeft drie kerntaken:

• het strafrechtelijk onderzoek leiden;
• beslissingen nemen over het al dan niet overgaan tot strafvervolging;
• verschijnen in de rechtszaal.

De openbare aanklager leidt het vooronderzoek bij criminaliteit die als ernstig wordt beschouwd en waarbij een redelijke verdenking tegen iemand bestaat. Ook in andere gevallen kan de openbare aanklager het onderzoek leiden, indien daar bijzondere gronden voor bestaan. Als leider van het vooronderzoek dient de openbare aanklager ervoor te zorgen dat het misdrijf optimaal wordt onderzocht. Bij minder ernstige criminaliteit wordt het onderzoek volledig door de politie verricht.

Als een openbare aanklager het vooronderzoek leidt, wordt hij of zij in het onderzoek bijgestaan door de politie. De openbare aanklager houdt voortdurend toezicht op het onderzoek en neemt steeds beslissingen over welke onderzoeksmaatregelen en -beslissingen noodzakelijk zijn. Als het vooronderzoek is afgerond, beslist de openbare aanklager of er strafvervolging wordt ingesteld. (Dit geldt ook voor het vooronderzoek waarvoor de politieautoriteit verantwoordelijk is.)

Een ander belangrijk aspect van het werk van de openbare aanklager is het voorbereiden van rechtszaken en het verschijnen in de rechtszaal. Door de beslissing om vervolging in te stellen en de beschrijving van het misdrijf definieert de openbare aanklager het kader voor het strafproces. De meeste openbare aanklagers brengen minimaal een of twee dagen per week door in de rechtbank.

De procureur-generaal is de enige openbare aanklager die bevoegd is om een procedure bij het hoogste rechtscollege in te leiden en te voeren. Hij of zij mag echter wel een assistent-aanklager bij het parket van de procureur-generaal benoemen of een andere aanklager aanwijzen om de procureur-generaal voor het hoogste rechtscollege te vertegenwoordigen.

Juridische gegevensbanken

Meer informatie over openbare aanklagers is gepubliceerd op de website van het Openbaar Ministerie.

Rechters

Organisatie

Rechters met een vaste aanstelling (ordinarie domare) worden benoemd door de regering op aanbeveling van een onafhankelijk staatsadviesorgaan, de Raad inzake de voordracht van rechters (Domarnämnden). Een rechter kan in principe alleen uit zijn functie worden ontheven in de gevallen die in de Zweedse grondwet zijn bepaald.

Wie openbare aanklager wil worden, moet de Zweedse nationaliteit hebben. Daarnaast moet men om als rechter te kunnen worden aangesteld een Zweeds rechtendiploma (master) hebben. Onder bepaalde omstandigheden kan een in een ander Scandinavisch land genoten juridische opleiding worden beschouwd als gelijkwaardig aan een rechtendiploma. De meeste rechters met een vaste aanstelling werken als rechter bij een arrondissements- of bestuursrechtbank, dan wel als beroepsrechter bij een beroepsinstantie voor algemene of bestuursrechtbanken. Het hoofd van een beroepsinstantie voor algemene rechtbanken of van een beroepsinstantie voor bestuursrechtbanken wordt de eerste president (president) genoemd, en het hoofd van een arrondissementsrechtbank of bestuursrechtbank wordt een president (lagman) genoemd. Rechters van het hoogste rechtscollege en het hoogste rechtscollege voor bestuursrechtspraak worden raadsheren (justitieråd) genoemd.

Veel benoemde rechters hebben een traditionele loopbaan gevolgd, waarin zij twee jaar werkzaam zijn geweest als griffier (notarie) bij een arrondissementsrechtbank (tingsrätt)  (329 Kb)  of een bestuursrechtbank (förvaltningsrätt)  (281 Kb)  en vervolgens zijn aangesteld als assistent-rechter (hovrättsfiskal) bij een beroepsinstantie van algemene of bestuursrechtbanken (kammarrättsfiskal). Na minimaal één jaar bij een dergelijke rechtbank moet een rechter in opleiding minimaal twee jaar werkzaam zijn als assistent-rechter bij een districtsrechtbank of bestuursrechtbank. Dit wordt gevolgd door minimaal één jaar als waarnemend assessor (tilförordnad assessor) bij een beroepsinstantie voor algemene of bestuursrechtbanken. Nadat de rechter in opleiding deze proefperiode met goed gevolg heeft doorlopen en afgerond, wordt hij of zij aangesteld als assessor bij een beroepsinstantie van een algemene of bestuursrechtbank. Assistent-rechters en assessoren zijn voorbeelden van rechters zonder vaste aanstelling die deel kunnen uitmaken van rechtbanken. Voorts is er een aantal onderzoeksrechters (beredningsjurister)  (280 Kb)  en rapporteurs (föredragande)  (281 Kb) .

Arrondissementsrechtbanken, beroepsinstanties voor algemene rechtbanken, bestuursrechtbanken en beroepsinstanties voor bestuursrechtbanken hebben elk een aantal lekenrechters (nämndemän). De lekenrechters worden benoemd voor een periode van vier jaar door:

• de gemeenteraad in de gemeenten die binnen het territoriale rechtsgebied van de arrondissementsrechtbank vallen, of
• de bestuursraad van het district in districten die binnen het rechtsgebied van de districtsrechtbank, de beroepsinstantie voor districtsrechtbanken of de beroepsinstantie voor arrondissementsrechtbanken vallen.
  Bij stemmingen in verband met de beraadslagingen van de rechtbank heeft iedere lekenrechter één stem.

Juridische gegevensbanken

Bezoek voor meer informatie over rechters en lekenrechters de website van de Zweedse rechtbanken. Raadpleeg voor met name rechters de website van de Zweedse associatie van rechters.

Organisatie van juridische beroepen: advocaten

Advocaten

Volgens de Zweedse wet mogen alleen de leden van de Zweedse orde van advocaten (Sveriges Advokatsamfund) de beroepstitel advokat voeren. Iemand die lid van de orde van advocaten wil worden, moet:

• een ingezetene zijn van Zweden of een ander land binnen de EU en de EER, of van Zwitserland;
• geslaagd zijn voor het bekwaamheidsexamen dat vereist is om rechter te worden; in Zweden is dat een rechtendiploma op masterniveau (Master of Law);
• drie jaar ervaring hebben in de rechtspraktijk en het beroep op het moment van de aanvraag uitoefenen;
• de opleiding van de orde van advocaten hebben afgerond en het afsluitende examen met goed gevolg hebben afgelegd;
• aantoonbaar van goed gedrag zijn en ook in andere opzichten geschikt zijn om als advocaat te werken;
• voor kandidaten van andere EU- en EER-landen en Zwitserland die voldoen aan de opleidingsvereisten in hun eigen land om advocaat te worden, gelden bijzondere regels;
• beslissingen over het aannemen van nieuwe leden worden genomen door de algemene raad van advocaten;
• de Zweedse orde van advocaten is in 1887 op particulier initiatief opgericht en kreeg in 1948 een officiële status met de inwerkingtreding van het huidige wetboek van procesrecht. De orde heeft nu meer dan 4 700 leden;
• de orde van advocaten is onderworpen aan het wetboek van procesrecht en aan zijn eigen statuut, dat door de regering moet worden goedgekeurd. De orde van advocaten, die is onderworpen aan het privaatrecht, heeft de volgende doelstellingen:
• hoge ethische en beroepsnormen in het juridische beroep handhaven;
• toezicht houden op de ontwikkelingen op juridisch gebied en ervoor zorgen dat de deskundigheid van de orde hieraan ten goede komt;
• het beschermen van de algemene beroepsbelangen van haar leden en het bevorderen van samenwerking en overeenstemming tussen haar leden.
  De orde heeft ook enkele publieke verantwoordelijkheden. Het wetboek van procesrecht wijst bestuurlijke taken aan de orde toe, waardoor deze als een openbaar lichaam fungeert, met name op het gebied van disciplinaire zaken.
  Het doel van de orde is ervoor te zorgen dat burgers die juridisch advies nodig hebben, deskundige hulp ontvangen. Overeenkomstig het wetboek van procesrecht zijn leden verplicht zich aan de gedragscode voor advocaten te houden, en zijn ze onderworpen aan de regelgevende en toezichthoudende autoriteit van de orde van advocaten en van de minister van Justitie. Advocaten staan onder toezicht van de commissie disciplinaire zaken van de orde van advocaten. Als deze commissie van oordeel is dat een advocaat de gedragscode van de orde heeft overtreden, kan de commissie het lid in kwestie een disciplinaire sanctie opleggen.

Juridische gegevensbanken

Meer informatie is beschikbaar op de website van de Zweedse orde van advocaten.

Rechtskundig adviseurs

Personen die geen advocaat zijn, mogen als raadsman optreden in gerechtelijke procedures, mits de rechter hen hiervoor geschikt acht. In principe mogen echter alleen advocaten als raadsman in publieke procedures worden aangewezen.

Notarissen

Organisatie

Behalve de openbare notaris (notarius publicus, zie het onderstaande) zijn er in Zweden geen speciale notarissen.

Een openbare notaris wordt benoemd door het provinciebestuur (länsstyrelse). Een openbare notaris moet jurist zijn, de Zweedse taal beheersen en in andere opzichten geschikt zijn.

Rol en taken

Juridische gegevensbanken

Er is geen openbare gegevensbank en/of website voor dit beroep.

Sommige websites van provinciebesturen bevatten echter meer informatie over openbare notarissen.

De openbare notaris heeft tot taak het publiek bij diverse zaken te helpen, zoals:

• het controleren van handtekeningen, kopieën, vertalingen en overige informatie betreffende de inhoud van documenten;
• in sommige gevallen het bijwonen van rechtszaken als getuige;
• het controleren van loterijtrekkingen;
• een verslag indienen met zijn of haar bevindingen na andere controles of onderzoeken;
• het ontvangen van verklaringen over omstandigheden van juridische of economische aard en het overhandigen van die verklaringen aan een derde;
• de bevoegdheid bevestigen van een instantie of persoon om bepaalde maatregelen uit te voeren;
• de afgifte van uittreksels krachtens het Verdrag van Den Haag van 5 oktober 1961 tot afschaffing van het vereiste van legalisatie van buitenlandse openbare akten (apostille).

Juridische gegevensbanken

Er is geen openbare gegevensbank en/of website voor dit beroep.

Sommige websites van provinciebesturen bevatten echter meer informatie over openbare notarissen.

Andere juridische beroepen

De Zweedse gerechtsdeurwaardersinstantie (kronofogdemyndigheten) is verantwoordelijk voor de tenuitvoerlegging van schulden en andere verplichtingen. Een deurwaarder (kronofogde) is in dienst bij een deurwaardersdienst en moet er bijvoorbeeld voor zorgen dat de inning van schulden volgens de wet verloopt. Het is in Zweden mogelijk om een opleiding tot deurwaarder te volgen. Wie tot de opleiding toegelaten wil worden, moet de Zweedse nationaliteit hebben, in het bezit zijn van een rechtendiploma (master) of gelijkwaardige kwalificatie en moet een juridische praktijkstage (notariemeriterad) hebben gevolgd. Het is ook mogelijk om deze stage door een andere praktijkstage  te vervangen of door een vrijstellingsprocedure.