Uwaga: niedawno wprowadzono na tej stronie zmiany w oryginalnej wersji językowej portugalski. Strona w wybranej przez Ciebie wersji językowej jest obecnie tłumaczona przez nasze służby tłumaczeniowe.
Swipe to change

Legalne wywiezienie dziecka za granicę

Portugalia
Autor treści:
European Judicial Network
Europejska sieć sądowa (w sprawach cywilnych i handlowych)

1 W jakich okolicznościach rodzic może zgodnie z prawem wywieźć dziecko do innego państwa bez zgody drugiego rodzica?

Władzę rodzicielską w odniesieniu do kwestii szczególnej wagi wykonują oboje rodzice [art. 1901, 1902, 1911 i 1912 kodeksu cywilnego (Código Civil)].

W przypadku rozstania (rozwód lub separacja) oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską w odniesieniu do kwestii szczególnej wagi (art. 1906 ust. 1 kodeksu cywilnego), chyba że sąd w orzeczeniu z uzasadnieniem powierzy władzę rodzicielską wyłącznie jednemu z rodziców lub w przypadku stwierdzenia, iż wspólne wykonywanie władzy rodzicielskiej nie leży w interesie dziecka (art. 1906 ust. 2 kodeksu cywilnego).

Nie istnieje szczegółowa definicja „kwestii szczególnej wagi”. Odnoszą się one do ograniczonego zakresu aspektów życia dziecka lub do poważnych i nadzwyczajnych kwestii związanych z życiem dziecka dotyczących jego podstawowych praw.

Kwestię szczególnej wagi stanowi określenie lub wybór miejsca, w którym będzie się znajdowało centrum interesów życiowych dziecka, czyli innymi słowy wybór jego miejsca zamieszkania. Decyzję tę podejmują oboje rodzice, a w przypadku braku porozumienia w tej kwestii miejsce zamieszkania dziecka ustala sąd (art. 1906 ust. 5 kodeksu cywilnego).

Jedno z rodziców może zatem zgodnie z prawem wywieźć dziecko do innego państwa bez zgody drugiego wyłącznie w sytuacji, gdy wykonuje wyłączną władzę rodzicielską lub gdy miejsce zamieszkania dziecka ustalił lub zmienił sąd, zezwalając na wywiezienie dziecka do innego państwa.

2 W jakich okolicznościach zgoda drugiego rodzica jest niezbędna dla wywiezienia dziecka do innego państwa?

Zgoda jest wymagana, jeżeli oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską, zgodnie z zasadą ogólną określoną w art. 1906 ust. 1 kodeksu cywilnego.

3 W jaki sposób można zgodnie z prawem wywieźć dziecko do innego państwa, jeżeli drugi rodzic nie udziela zgody na wywiezienie dziecka do innego państwa, mimo że jest to konieczne?

Jeżeli jedno z rodziców nie wyraża zgody na wywiezienie dziecka do innego państwa, a oboje rodzice wykonują władzę rodzicielską, tego rodzaju wywiezienia dziecka do innego państwa można dokonać wyłącznie na podstawie orzeczenia sądowego (art. 1906 ust. 5 kodeksu cywilnego).

W takim wypadku stosowny wniosek należy skierować do sądu lub wydziału sądu właściwego miejscowo i rzeczowo do prowadzenia spraw rodzinnych i dotyczących małoletnich [zob. art. 122–125 ustawy nr 62/3013 o organizacji systemu sądownictwa (Lei da Organização do Sistema Judiciário)]; postępowanie prowadzone będzie w sposób określony w ustawie nr 141/2015 o postępowaniach w sprawach opiekuńczych (Regime do Processo Tutelar Cível) (zob. art. 3, 9 i 67 tej ustawy).

4 Czy do tymczasowego wywiezienia dziecka (np. na wakacje, w celach związanych z opieką medyczną itd.) oraz wywiezienia dziecka na stałe takie mają zastosowanie te same zasady? Jeżeli dotyczy, proszę przedstawić właściwe formularze zgody.

W doktrynie oraz w orzecznictwie uznaje się, że tymczasowe wywiezienie dziecka na wakacje lub w celach rekreacyjnych nie stanowi kwestii szczególnej wagi, jeżeli wywiezienie nie wymaga zmiany miejsca, w którym znajduje się centrum interesów życiowych dziecka. Wyjątki obejmują wywiezienie do państw objętych konfliktem zbrojnym, państw szczególnie niebezpiecznych lub państw dotkniętych pandemią, tj. jeśli stworzyłoby to zagrożenie dla zdrowia i bezpieczeństwa dziecka.

Opiekę zdrowotną uznaje się jednak za kwestię szczególnej wagi wymagającą zgody obojga rodziców w zależności od konkretnego świadczenia opieki zdrowotnej, które ma zostać udzielone, oraz od potencjalnych skutków dla podstawowych praw dziecka. Kwestie szczególnej wagi mogą obejmować szczególnie niebezpieczne terapie (chemioterapię, terapie eksperymentalne) lub potrzebę towarzyszenia dziecku ze względu na to, że nie rozumie ono języka używanego przez personel medyczny lub że personel medyczny może uznać uzyskanie od dziecka dokładnych informacji dotyczących objawów za trudne lub niemożliwe, a zatem wymagane będzie tłumaczenie.

W przypadku gdy opieka zdrowotna stanowiąca kwestię szczególnej wagi wymaga tymczasowego wywiezienia dziecka, a oboje rodzice wyrażają zgodę na leczenie, uznaje się, że ich zgoda obejmuje również wywiezienie dziecka do innego państwa.

Formularze

Urząd ds. Cudzoziemców i Granic [Serviço de Estrangeiros e Fronteiras (SEF)] udostępnia wzory formularzy dotyczących wywiezienia małoletniego.

Są one dostępne pod następującymi adresami.

Obowiązujące przepisy

Ustawa o postępowaniach w sprawach opiekuńczych

Kodeks cywilny

Ustawa o organizacji systemu sądownictwa

Uwaga!

Informacje przedstawione na tej podstronie nie są wiążące dla punktu kontaktowego europejskiej sieci sądowej, sądów ani innych podmiotów i organów. Mimo iż powyższe informacje są regularnie aktualizowane, należy zapoznać się z treścią obowiązujących aktów prawnych. Ich wykładnia na podstawie orzecznictwa może ulec zmianie.

Ostatnia aktualizacja: 09/03/2022

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.