Terminy proceduralne

Węgry
Autor treści:
European Judicial Network
Europejska sieć sądowa (w sprawach cywilnych i handlowych)

1 Jakie rodzaje terminów wyróżnia się w postępowaniu cywilnym?

Co do zasady czynności procesowe służące osiągnięciu pożądanego skutku prawnego mogą być zwykle podejmowane w terminach określonych w ustawodawstwie. Przepisy w tym zakresie znajdują się zarówno w prawie materialnym, jak i w prawie procesowym.

Odnośne warunki wynikające z prawa materialnego są częściowo określone w przepisach dotyczących środków zaskarżenia, a częściowo regulowane przepisami dotyczącymi przedawnienia. Określają one terminy wszczynania postępowań cywilnych. Odstępstwa od tych ograniczeń są przewidziane w przepisach prawnych wyłącznie w celu zapewnienia bezwarunkowej egzekucji roszczeń (na przykład roszczeń majątkowych). Niektóre czynności procesowe można podejmować zgodnie z prawem wyłącznie w określonym terminie. W niektórych przypadkach termin jest wyraźnie określony w przepisach prawa, na przykład termin dochodzenia roszczeń (termin ustawowy), podczas gdy w innych, na przykład termin na usunięcie braków, jest uzależniony od postanowienia sądu (termin sądowy).

Metoda ustalania terminów w prawie materialnym różni się znacznie od metody stosowanej w prawie procesowym, podobnie jak skutki prawne niedochowania tych dwóch rodzajów terminów. Niedochowanie terminu w prawie materialnym prowadzi do utraty praw i sytuacji tej nie można naprawić, przedstawiając uzasadnienie. Uzasadnienie przyjmuje się tylko wówczas, gdy zastosowanie ma termin przedawnienia, i tylko zgodnie z odpowiednimi przepisami prawa materialnego. W przypadku terminów procesowych należy rozróżnić terminy podmiotowe i przedmiotowe. Terminy podmiotowe obejmują terminy, których bieg musi rozpocząć się w dniu, w którym zainteresowana strona otrzymała powiadomienie, a ich niedochowanie można na ogół naprawić, występując z wnioskiem o przywrócenie terminu (wniosek o przedłużenie terminu), podczas gdy terminy przedmiotowe nie są powiązane z otrzymaniem powiadomienia przez zainteresowaną stronę, a ich niedochowania nie można naprawić, występując z wnioskiem o przywrócenie terminu.

2 Wykaz różnych dni uznawanych za dni wolne od pracy na podstawie rozporządzenia (EWG, Euratom) nr 1182/71 z dnia 3 czerwca 1971 r.

Zgodnie z § 102 ust. 1 ustawy nr I z 2012 r. – Kodeks pracy następujące dni są dniami wolnymi od pracy: 1 stycznia, 15 marca, Poniedziałek Wielkanocny, 1 maja, Poniedziałek Zielonoświątkowy, 20 sierpnia, 23 października, 1 listopada oraz 25 i 26 grudnia.

3 Jakie ogólne zasady regulują terminy w postępowaniu cywilnym?

Terminy wyraża się w dniach, miesiącach lub latach. Terminy wyrażone w dniach nie obejmują pierwszego dnia. Pierwszym dniem jest dzień, w którym miała miejsce czynność lub inne zdarzenie (np. doręczenie, ogłoszenie) powodujące wszczęcie biegu terminu. Terminy wyrażone w miesiącach lub latach kończą się w dniu miesiąca, w którym upływa termin, odpowiadającym dniu rozpoczęcia terminu lub – jeżeli w miesiącu upływu terminu nie występuje taki dzień – w ostatnim dniu tego miesiąca. Jeżeli ostatnim dniem terminu jest dzień wolny od pracy, termin upływa dopiero w pierwszym dniu roboczym następującym po tym dniu. Termin upływa z końcem ostatniego dnia; terminy składania wniosków do sądu lub podejmowania czynności w sądzie upływają jednak w tym dniu z końcem godzin urzędowania. Przepisy ogólne odnoszące się do terminów we wszystkich innych postępowaniach cywilnych są określone w § 103–112 ustawy III z 1952 r. – kodeks postępowania cywilnego („kodeks postępowania cywilnego”).

4 W którym momencie rozpoczyna się bieg terminu, jeżeli dana czynność ma zostać wykonana w danym okresie?

Pierwszym dniem jest dzień, w którym miała miejsce czynność lub inne zdarzenie (np. doręczenie, ogłoszenie) powodujące wszczęcie biegu terminu. Terminy wyrażone w dniach nie obejmują pierwszego dnia.

5 Czy na rozpoczęcie biegu terminu może wpłynąć lub go zmienić sposób przekazywania lub doręczenia dokumentów (doręczenie osobiste przez posłańca lub drogą pocztową)?

Jeżeli chodzi o obliczanie terminów, w kodeksie postępowania cywilnego nie wprowadza się żadnego rozróżnienia pomiędzy różnymi metodami doręczania dokumentów. Zastosowanie mają jednak niektóre przepisy szczególne, jeżeli dokumenty są przekazywane droga elektroniczną. Niektóre dokumenty przesyła się biegłemu w wersji papierowej, nawet jeżeli biegły pozostaje z sądem w kontakcie za pomocą środków elektronicznych. Sąd dostarcza biegłemu załączniki do dokumentów sądowych w wersji papierowej lub na innym nośniku danych, jeżeli, ze względu na dużą ilość załączników lub charakter nośnika danych, digitalizacja stanowiłaby nadmierne lub niemożliwe do pokonania obciążenie lub jeżeli autentyczność dokumentu w wersji papierowej budzi wątpliwości. Jeżeli z powyższych względów przesyłanym przez sąd dokumentom elektronicznym towarzyszą załączniki w wersji papierowej, podstawą obliczenia terminu jest data otrzymania załącznika. Składanie pism procesowych i doręczanie dokumentów sądowych w przypadkach określonych w kodeksie postępowania cywilnego odbywa się już drogą elektroniczną. Dni, w których system doręczeń służący temu celowi nie funkcjonuje przez co najmniej cztery godziny, nie uwzględnia się w terminie określonym w ustawie lub wyznaczonym przez sąd.

Jeżeli komunikacja w ramach postępowania odbywa się drogą elektroniczną, skutki niedochowania terminu nie mają zastosowania, jeżeli pismo procesowe wysłano do sądu drogą elektroniczną najpóźniej ostatniego dnia terminu, zgodnie z wymogami informatycznymi. Przy obliczaniu terminu pismo procesowe uważa się za złożone po tym, jak system informatyczny sądu wysłał potwierdzenie odbioru, zgodnie z przepisami ustawy. Prezes Krajowego Biura Sądownictwa udostępnia formularz składania pism procesowych na nośniku danych. Nośnik danych należy złożyć do sądu osobiście lub przesłać pocztą nie później niż trzy dni robocze po otrzymaniu przez osobę kontaktową ds. korespondencji elektronicznej potwierdzenia odbioru formularza przez sąd. Za pośrednictwem systemu powiadomień o doręczeniach sąd automatycznie przesyła potwierdzenie otrzymania nośnika danych osobie kontaktowej ds. korespondencji elektronicznej. Pismo uważa się za doręczone w dniu określonym na potwierdzeniu odbioru formularza przez sąd.

6 Jeżeli dojdzie do zdarzenia, które rozpocznie bieg terminu, czy do terminu wlicza się dzień, w którym doszło do zdarzenia?

Terminy wyrażone w dniach nie obejmują pierwszego dnia. Pierwszym dniem jest dzień, w którym miała miejsce czynność lub inne zdarzenie (np. doręczenie, ogłoszenie) powodujące wszczęcie biegu terminu.

7 Jeżeli termin jest oznaczony w dniach, czy liczba dni obejmuje dni kalendarzowe czy dni robocze?

W przypadku gdy termin jest wyrażony w dniach, wskazana liczba dni oznacza dni kalendarzowe. Jeżeli jednak ostatnim dniem terminu jest dzień wolny od pracy, termin upływa dopiero w pierwszym dniu roboczym następującym po tym dniu.

8 Kiedy taki termin jest wyrażony w tygodniach, miesiącach lub latach?

Terminy wyrażone w miesiącach lub latach kończą się w dniu miesiąca, w którym upływa termin, odpowiadającym dniu rozpoczęcia terminu lub – jeżeli w miesiącu upływu terminu nie występuje taki dzień – w ostatnim dniu tego miesiąca.

9 Kiedy upływa termin, jeżeli jest wyrażony w tygodniach, miesiącach lub latach?

Terminy wyrażone w miesiącach lub latach kończą się w dniu miesiąca, w którym upływa termin, odpowiadającym dniu rozpoczęcia terminu lub – jeżeli w miesiącu upływu terminu nie występuje taki dzień – w ostatnim dniu tego miesiąca.

10 Czy w przypadku, gdy termin upływa w sobotę, niedzielę, oficjalny dzień świąteczny lub dzień wolny od pracy, termin taki zostaje przedłużony do kolejnego dnia roboczego następującego po takim dniu?

Tak.

11 Czy w określonych okolicznościach można przedłużyć termin? Jakie warunki należy spełnić, aby skorzystać z takiego przedłużenia terminu?

Oprócz przypadków wspomnianych powyżej sąd może, z ważnego powodu, przedłużyć wyznaczony przez siebie termin tylko jeden raz; termin wraz z przedłużeniem nie może przekraczać czterdziestu pięciu dni, chyba że wymagany jest dłuższy termin na uzyskanie opinii biegłego. Terminy ustawowe można przedłużać jedynie w przypadkach przewidzianych przepisami prawa. Okresu od 15 lipca do 20 sierpnia każdego roku nie uwzględnia się w terminach wyrażonych w dniach (z powodu wakacyjnej przerwy w pracy sądu). Jeżeli termin wyrażony w miesiącach lub latach upływa podczas wakacyjnej przerwy w pracy sądu, upłynie on w dniu kolejnego miesiąca odpowiadającym dniu rozpoczęcia biegu terminu lub, jeżeli dzień ten przypada także w trakcie wakacyjnej przerwy w pracy sądu, w pierwszym dniu następującym po takiej przerwie. W przepisach prawa przewidziano także wyjątki od wakacyjnej przerwy w pracy sądu. Sąd ma obowiązek zwrócić uwagę stron na takie wyjątki. W postępowaniu pozasądowym regulowanym w ustawach innych niż kodeks postępowania cywilnego przepisy dotyczące wakacyjnej przerwy w pracy sądu można stosować wyłącznie wtedy, gdy jest to przewidziane w odrębnej ustawie.

12 Jakie terminy obowiązują w przypadku odwołań?

Co do zasady środek odwoławczy można wnieść w terminie 15 dni od daty doręczenia orzeczenia, a w sprawach dotyczących weksli – w terminie 3 dni.

13 Czy sądy mogą zmieniać terminy, w szczególności termin stawiennictwa lub oznaczać szczególną datę stawiennictwa?

Sąd może, z ważnego powodu, przedłużyć wyznaczony przez siebie termin tylko jeden raz; termin wraz z przedłużeniem nie może przekraczać czterdziestu pięciu dni, chyba że wymagany jest dłuższy termin na uzyskanie opinii biegłego. Terminy ustawowe można przedłużać jedynie w przypadkach przewidzianych przepisami prawa.

14 Jeżeli zawiadomienie o czynności dotyczącej strony zamieszkałej w miejscu, w którym mogłaby ona skorzystać z przedłużenia terminu, następuje w miejscu, w którym osoby tam zamieszkujące nie mogą skorzystać z przedłużenia, to czy osoba taka traci przywilej wspomnianego przedłużenia?

W przepisach postępowania cywilnego na Węgrzech nie przewidziano przedłużenia terminu ze względu na miejsce zamieszkania stron. Niedochowanie terminu można jednak usprawiedliwić, jeżeli strony z uzasadnionego powodu nie były dostępne pod adresem wskazanym w danych osobowych i w rejestrze adresów.

15 Jakie konsekwencje ponosi się w przypadku niedochowania terminu?

O ile odpowiednie przepisy nie stanowią inaczej, czynności procesowe podjęte przez stronę po upływie terminu są bezskuteczne. Konsekwencje niepodjęcia takich czynności, z wyjątkiem przypadków określonych w przepisach prawa, powstają automatycznie, bez wcześniejszego zawiadomienia. Jeżeli, zgodnie z prawem, konsekwencje niedochowania terminu powstają wyłącznie po otrzymaniu uprzedniego zawiadomienia lub na wniosek strony przeciwnej, czynność, w przypadku której nie dochowano terminu, można podjąć w okresie wskazanym w zawiadomieniu lub do chwili złożenia wniosku lub, jeżeli wniosek przedstawiono na rozprawie, do chwili wydania stosownego orzeczenia. Jeżeli którakolwiek ze stron nie dokonała czynności w terminie z powodu powszechnie znanego zdarzenia wywołanego działaniem sił natury lub innej przeszkody, na którą nie miała wpływu, niewykonania tej czynności nie uznaje się za niedochowanie terminu. Konsekwencje niedochowania terminów nie mają zastosowania, jeżeli pismo procesowe wysłano do sądu listem poleconym nie później niż ostatniego dnia terminu.

16 Jeżeli termin upłynął, jakie środki przysługują osobom, które go nie dochowały, np. stronom niestawiającym się w sądzie?

Strony mogą złożyć wniosek o przywrócenie terminu w celu uprawdopodobnienia okoliczności uzasadniających niedochowanie terminu. Sąd rozpatruje wniosek zgodnie z zasadami sprawiedliwości.

W przypadku gdy strona lub jej pełnomocnik nie stawią się w sądzie w oznaczonym dniu lub nie dochowają terminu z przyczyn od nich niezależnych, konsekwencje takiego niedochowania terminu – z wyjątkiem przypadków, o których mowa poniżej – można naprawić, przedstawiając uzasadnienie niedochowania terminu. Uzasadnienia nie można przedstawić, jeżeli możliwość przedstawienia takiego uzasadnienia jest wyłączona z mocy prawa, jeżeli konsekwencjom niedochowania terminu można zapobiec bez uzasadnienia, jeżeli niedochowanie terminu nie pociągnęło za sobą żadnego niekorzystnego rozstrzygnięcia w orzeczeniu sądu lub jeżeli strona nie dochowa nowego terminu wyznaczonego na podstawie wniosku o przywrócenie terminu.

Wnioski o przywrócenie terminu można składać w terminie piętnastu dni. Ten termin zaczyna biec od dnia, w którym dany termin upłynął, lub od ostatniego dnia niedochowanego terminu. Jeżeli jednak strona lub jej pełnomocnik powezmą wiedzę o niedochowaniu terminu w późniejszym czasie lub jeżeli przeszkoda zostanie usunięta dopiero w późniejszym czasie, termin na złożenie wniosku o przywrócenie terminu zaczyna biec od momentu powzięcia wiedzy o niedochowaniu terminu lub usunięcia przeszkody. Wniosku o przywrócenie terminu nie można złożyć po upływie trzech miesięcy od momentu niedochowania terminu.

We wniosku o przywrócenie terminu należy wskazać przyczyny niedochowania terminu i okoliczności uprawdopodobniające fakt, że uchybienie terminowi było niezamierzone. W przypadku niedochowania terminu w momencie składania wniosku o przywrócenie terminu należy również dokonać czynności, której termin nie został dochowany.

Jeżeli możliwość przedstawienia takiego uzasadnienia jest wyłączona z mocy prawa lub jeżeli wniosek o przywrócenie terminu złożono po terminie, wniosek odrzuca się bez rozstrzygania co do istoty sprawy. To samo dotyczy sytuacji, w której – w przypadku niedochowania terminu – na chwilę składania wniosku strona składająca wniosek o przywrócenie terminu nie dokonała czynności, której terminu nie dochowała.

Istnieje możliwość wniesienia zażalenia na postanowienie o odrzuceniu wniosku o przywrócenie terminu.

Ostatnia aktualizacja: 15/01/2024

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwy punkt kontaktowy Europejskiej Sieci Sądowej (EJN). Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. ESS ani Komisja Europejska nie ponoszą odpowiedzialności za wszelkie informacje, dane lub odniesienia zawarte w tym dokumencie. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.