W tej części przedstawiono informacje na temat organizacji sądów szczególnych w Bułgarii.
Wyszukaj informacje według regionu
W Republice Bułgarii nie istnieją szczególne sądy pracy, morskie, gospodarcze ani żadne inne sądy szczególne.
Wraz z przyjęciem nowego kodeksu postępowania administracyjnego w 2006 roku ustanowiono w Republice Bułgarii system sądów administracyjnych. Obejmuje on 28 sądów administracyjnych na szczeblu okręgowym oraz Najwyższy Sąd Administracyjny (Върховен административен съд).
Sądy administracyjne mają właściwość we wszystkich sprawach o:
Powództwo o stwierdzenie istnienia lub nieistnienia uprawnienia administracyjnego lub stosunku prawnego może wytoczyć każdy, kto ma w tym interes prawny i nie dysponuje innymi środkami prawnymi.
Skargi na akty administracyjne indywidualne rozpoznaje sąd administracyjny, w którego okręgu mieści się urząd terenowy organu, który wydał zaskarżony akt, w przypadku gdy miejsce zamieszkania lub pobytu skarżącego lub jego siedziba znajduje się na obszarze właściwości takiego urzędu terenowego. Sprawy tego rodzaju rozpoznaje sąd administracyjny, w którego okręgu mieści się siedziba organu, który wydał zaskarżony akt administracyjny indywidualny, w przypadku gdy:
Skargi na akty administracyjne generalne rozpoznaje sąd administracyjny, w którego okręgu mieści się siedziba organu, który wydał zaskarżony akt.
Jeżeli siedziba organu, który wydał zaskarżony akt administracyjny, znajduje się w innym państwie, sprawę rozpoznaje Sąd Administracyjny dla miasta Sofii (Административния съд – град София).
Powództwa o odszkodowanie również wytacza się przed sąd właściwy dla miejsca zamieszkania lub siedziby skarżącego, w przypadku gdy sprawy o odszkodowanie połączono do łącznego rozpoznania w sporze, w o którym mowa w pkt 1–4.
Jeżeli sąd właściwy nie jest właściwy do rozpoznania sprawy, Najwyższy Sąd Administracyjny postanawia o przeniesieniu sprawy do równoważnego sądu administracyjnego.
Od aktów administracyjnych, na mocy których realizuje się bezpośrednio bułgarską politykę zagraniczną, obronną i politykę bezpieczeństwa, nie przysługuje odwołanie, z zastrzeżeniem przypadków przewidzianych przez prawo.
Najwyższy Sąd Administracyjny rozpoznaje:
Najwyższy Sąd Administracyjny składa się z kolegiów podzielonych na wydziały. Na czele kolegiów stoją prezesi (lub wiceprezesi), którzy mogą również przewodniczyć wydziałom w danym kolegium.
Historia sądów wojskowych sięga 1 lipca 1879 r. W 1956 r. system sądownictwa wojskowego przeszedł restrukturyzację po rozmieszczeniu wojska w Sofii, Płowdiwie, Sliwenie, Warnie i Plewenie. Taka struktura sądownictwa wojskowego utrzymuje się do dziś.
W pierwszej instancji sądy wojskowe rozpoznają sprawy karne dotyczące przestępstw popełnionych w trakcie wykonywania obowiązków służbowych przez personel wojskowy, generałów, oficerów, podoficerów oraz personel szeregowy innych ministerstw i agencji, personel cywilny Ministerstwa Obrony, bułgarskich sił zbrojnych, jednostek podlegających Ministrowi Obrony, Agencji Bezpieczeństwa Narodowego (Националната служба за охрана) oraz Krajowych Służb Wywiadowczych (Националната разузнавателна служба). Sądem drugiej instancji w takich sprawach jest Wojskowy Sąd Apelacyjny (Военно-апелативният съд). Właściwość sądów wojskowych została określona w kodeksie postępowania karnego. Sądy te mają taki sam status jak sądy okręgowe. Wojskowy Sąd Apelacyjny (jeden sąd) rozpoznaje odwołania (w tym zażalenia) od orzeczeń wszystkich sądów wojskowych w Bułgarii.
Szczególny Sąd Karny ustanowiono ustawą zmieniającą i uzupełniającą ustawę o systemie sądowym (ogłoszoną w Dzienniku Urzędowym nr 1 z 2011 r.). Szczególny Sąd Karny jest jedynym takim sądem w Republice Bułgarii (z siedzibą w Sofii) o statusie sądu okręgowego. Jego właściwość określono w odpowiednich przepisach. (Art. 411a kodeksu postępowania karnego zawiera zamknięty katalog przestępstw należących do właściwości Szczególnego Sądu Karnego, z czego większość to przestępstwa popełnione przez organizacje przestępcze lub na ich zlecenie).
W Szczególnym Sądzie Karnym zasiadają sędziowie, a na jego czele stoi prezes sądu.
Szczególny Apelacyjny Sąd Karny (Апелативният специализиран наказателен съд) rozpoznaje odwołania (w tym zażalenia) od orzeczeń Szczególnego Sądu Karnego. Jego siedziba znajduje się w Sofii.
W Szczególnym Apelacyjnym Sądzie Karnym zasiadają sędziowie, a na jego czele stoi prezes sądu. Najwyższy Sąd Kasacyjny (Върховен касационен съд) jest sądem karnym najwyższej instancji, który rozpoznaje skargi kasacyjne od orzeczeń wydanych przez Szczególny Apelacyjny Sąd Karny.
Sąd Arbitrażowy przy Bułgarskiej Izbie Gospodarczo-Przemysłowej rozpoznaje spory z zakresu prawa cywilnego, w tym spory dotyczące usunięcia luk prawnych w umowach lub dostosowania postanowień umownych do nowych okoliczności, niezależnie od tego, czy jedna strona lub obydwie strony posiadają siedzibę lub miejsce zamieszkania w Bułgarii czy poza nią.
Sąd Arbitrażowy przy Bułgarskiej Izbie Gospodarczo-Przemysłowej umocnił swoją pozycję najważniejszej instytucji arbitrażowej w Bułgarii i obecnie cieszy się zaufaniem publicznym dzięki profesjonalnej działalności w charakterze organu rozstrzygającego spory prawne. Co roku sąd ten rozstrzyga 250–300 sporów międzynarodowych i krajowych (82% sporów krajowych rozstrzyganych jest w ciągu 9 miesięcy, a 66% sporów międzynarodowych – w ciągu 12 miesięcy).
Ponadto Sąd Arbitrażowy jest aktywnie zaangażowany w poprawę przepisów dotyczących postępowania arbitrażowego. Jedynymi sporami, których nie można rozstrzygać w postępowaniu arbitrażowym, są spory dotyczące praw rzeczowych dotyczących nieruchomości, roszczeń alimentacyjnych, praw związanych ze stosunkiem pracy oraz sporów dotyczących autorskich praw osobistych czy prawa rodzinnego.
Każdy bułgarski sąd ma stronę internetową dostarczającą informacji na temat struktury i działalności tego sądu, w tym informacji o sprawach w toku i sprawach zamkniętych, oraz innych użytecznych informacji udostępnianych publicznie.
Na stronie internetowej Najwyższej Rady Sądownictwa (Висшият съдебен съвет) znajduje się szczegółowy wykaz bułgarskich sądów wraz z adresami i stronami internetowymi (wyłącznie w języku bułgarskim).
Po wydaniu orzeczenia sąd publikuje je na swojej stronie internetowej zgodnie z wymogami określonymi w ustawie o ochronie danych osobowych oraz ustawie o ochronie informacji niejawnych.
Orzeczenia w sprawach dotyczących stanu cywilnego lub stanu zdrowia osób fizycznych publikuje się bez uzasadnienia.
Więcej informacji znajduje się na poniższych stronach internetowych:
Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.