Several Member States have specialised courts for administrative matters, i.e. disputes between public authorities and private persons or firms regarding decisions by the public administration, such as a dispute on a building license, an authorisation to run a business or a tax assessment note.

As regards disputes between private persons and/or businesses ("civil matters"), in some Member States there are specialised courts on employment matters.

Please select the relevant country's flag to obtain detailed national information.

Ειδικά δικαστήρια

Για πληροφορίες σχετικά με τα δικαστήρια που ειδικεύονται σε ένα τομέα (εργατικό δίκαιο, εμπορικό δίκαιο) βλ. τη σελίδα για τα «Τακτικά δικαστήρια».

Το Συνταγματικό Δικαστήριο

Το Συνταγματικό Δικαστήριο εξετάζει τη συνταγματικότητα των νόμων, διαταγμάτων και πράξεων νομοθετικού περιεχομένου. Εποπτεύει επίσης την ορθή κατανομή αρμοδιοτήτων μεταξύ των ομόσπονδων οργανισμών και του ομοσπονδιακού κράτους.

Απαρτίζεται από 12 δικαστές που εποπτεύουν την τήρηση του Συντάγματος από τους βέλγους νομοθέτες. Μπορεί να ακυρώσει και να αναστείλει νόμους, διατάγματα και πράξεις νομοθετικού περιεχομένου. Το Συνταγματικό Δικαστήριο δημιουργήθηκε ως ειδικό δικαστήριο. Λόγω της ιδιόμορφης αποστολής του είναι ανεξάρτητο τόσο από τη νομοθετική όσο και από την εκτελεστική και τη δικαστική εξουσία.

Διαδέχθηκε το «Cour d’arbitrage», το οποίο δημιουργήθηκε το 1980, κατά την προοδευτική μετατροπή του Βελγίου σε ομοσπονδιακό κράτος. Η προηγούμενη ονομασία του δόθηκε από το Σύνταγμα λόγω της ιδιόμορφης αποστολής του να ενεργεί ως διαιτητής μεταξύ των διαφόρων νομοθετών, του ομοσπονδιακού κράτους, των κοινοτήτων και των περιφερειών. Τότε, η αποστολή του περιοριζόταν στον έλεγχο της συμβατότητας των νόμων, διαταγμάτων και πράξεων νομοθετικού περιεχομένου με τους κανόνες κατανομής αρμοδιοτήτων που προβλέπει το Σύνταγμα και οι νόμοι για τις θεσμικές μεταρρυθμίσεις.

Η ονομασία «Cour constitutionnelle», την οποία φέρει από τις 7 Μαΐου 2007 εκφράζει καλύτερα τις αρμοδιότητές του, οι οποίες επεκτάθηκαν στον έλεγχο των νόμων, διαταγμάτων και πράξεων νομοθετικού περιεχομένου σε σχέση με τον τίτλο ΙΙ του Συντάγματος (άρθρα 8 έως 32 περί των δικαιωμάτων και των ελευθεριών των Βέλγων), καθώς και με τα άρθρα 170 και 172 (φορολογική νομιμότητα και ισότητα) και 191 (προστασία των αλλοδαπών).

6 δικαστές ανήκουν στη γαλλική γλωσσική ομάδα και 6 στην ολλανδική γλωσσική ομάδα. Ένας από τους δικαστές πρέπει να έχει επαρκή γνώση γερμανικών. Σε κάθε γλωσσική ομάδα, 3 δικαστές έχουν πενταετή τουλάχιστον εμπειρία ως μέλη κοινοβουλευτικού σώματος και 3 έχουν ασχοληθεί με τον κλάδο του δικαίου (καθηγητής νομικής σε βελγικό πανεπιστήμιο, δικαστής του Ακυρωτικού Δικαστηρίου ή του Συμβουλίου της Επικρατείας, εισηγητής του Συνταγματικού Δικαστηρίου). 

Πηγή: δικτυακός τόπος του Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Τα διοικητικά δικαστήρια

Συμβούλιο της Επικρατείας

Όργανο συμβουλευτικού και συγχρόνως δικαιοδοτικού χαρακτήρα, σημείο τομής της νομοθετικής, της εκτελεστικής και της δικαστικής εξουσίας, το Συμβούλιο της Επικρατείας οφείλει την ύπαρξή του κατά κύριο λόγο στη βούληση του νομοθέτη να εξοπλίσει όλα τα φυσικά και νομικά πρόσωπα με ένα αποτελεσματικό μέσο προσφυγής κατά των παράτυπων διοικητικών πράξεων που τους προξενούν ζημία.

Συνεπώς, οι κύριες αρμοδιότητες του Συμβουλίου της Επικρατείας είναι η αναστολή και η ακύρωση των διοικητικών πράξεων (ατομικών πράξεων και κανονισμών) που είναι αντίθετες προς τους ισχύοντες κανόνες δικαίου.

Εντούτοις, η προστασία από τη διοικητική αυθαιρεσία δεν είναι η μόνη αποστολή του Συμβουλίου της Επικρατείας, το οποίο ασκεί επίσης καθήκοντα συμβουλευτικού οργάνου σε νομοθετικά και κανονιστικά θέματα.

Το Συμβούλιο της Επικρατείας ασκεί επίσης καθήκοντα ακυρωτικού δικαστηρίου που εκδικάζει αναιρέσεις κατά αποφάσεων των κατώτερων διοικητικών δικαστηρίων.

Εκδίδει αποφάσεις και διατάξεις επί των αιτήσεων που του υποβάλλονται. 

Απαρτίζεται από 44 ισόβια μέλη, και συγκεκριμένα 1 πρώτο πρόεδρο, 1 πρόεδρο, 14 προέδρους τμημάτων και 28 συμβούλους της Επικρατείας.

Τα μέλη του συμμετέχουν στην ολομέλεια του Συμβουλίου της Επικρατείας και στις συνθέσεις του τμήματος διοικητικής δικαιοσύνης ή του τμήματος νομοθεσίας.

Πηγή: δικτυακός τόπος του βελγικού Συμβουλίου της Επικρατείας.

Οι σχετικές νομικές βάσεις δεδομένων

Δικτυακός τόπος του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Δικτυακός τόπος του Συνταγματικού Δικαστηρίου.

Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση στη βάση δεδομένων;

Ναι, η πρόσβαση παρέχεται δωρεάν.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Ομοσπονδιακή δημόσια υπηρεσία Δικαιοσύνης

Ειδικά δικαστήρια

Δεν υπάρχουν ειδικά εργατικά, ναυτικά, εμπορικά ή παρόμοια δικαστήρια στη Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

Διοικητικά δικαστήρια

Με τη θέσπιση του νέου Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας το 2006 εγκαθιδρύθηκε στη Δημοκρατία της Βουλγαρίας σύστημα διοικητικών δικαστηρίων. Το σύστημα διοικητικής δικαιοσύνης αποτελείται από 28 διοικητικά δικαστήρια σε επαρχιακό επίπεδο και ένα Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο (Varhoven administrativen sad).

Διοικητικά δικαστήρια

Τα διοικητικά δικαστήρια είναι αρμόδια να εκδικάζουν όλα τα ένδικα βοηθήματα με αίτημα:

• την έκδοση, τροποποίηση, ανάκληση ή κήρυξη της ακυρότητας διοικητικών πράξεων,
• την ακύρωση συμφωνιών δυνάμει του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας,
• την προστασία έναντι καταχρηστικών πράξεων και παραλείψεων της διοίκησης,
• την προστασία έναντι παράνομης αναγκαστικής εκτέλεσης,
• την αποζημίωση για ζημία που απορρέει από παράνομες πράξεις, ενέργειες ή παραλείψεις διοικητικών αρχών και υπαλλήλων,
• την αποζημίωση για ζημία που απορρέει από αναγκαστική εκτέλεση,
• την ακύρωση, την ανάκληση ή την ανατροπή αποφάσεων διοικητικών δικαστηρίων,
• την αμφισβήτηση της γνησιότητας διοικητικών πράξεων δυνάμει του Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας.

Οποιοσδήποτε μπορεί να ασκήσει ένδικο βοήθημα για τη διαπίστωση της ύπαρξης ή μη διοικητικού δικαιώματος ή έννομης σχέσης, εφόσον έχει ενεργητική νομιμοποίηση και δεν έχει άλλο μέσο παροχής έννομης προστασίας στη διάθεσή του.

Οι υποθέσεις που αφορούν την προσβολή ατομικών διοικητικών πράξεων εκδικάζονται από το κατά τόπον αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει το περιφερειακό γραφείο ή η αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη διοικητική πράξη, εφόσον η κατοικία/διαμονή ή έδρα του αιτούντος βρίσκεται εντός της περιοχής αρμοδιότητας του εν λόγω περιφερειακού γραφείου. Το κατά τόπον αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει η αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη ατομική διοικητική πράξη εκδικάζει υποθέσεις στις οποίες:

1. η προσβαλλόμενη πράξη έχει πολλούς αποδέκτες των οποίων η κατοικία ή η διαμονή δεν βρίσκεται εντός της περιοχής αρμοδιότητας του περιφερειακού γραφείου της εκδούσας αρχής,
2. η διοίκηση της αρχής που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη δεν διαθέτει περιφερειακό γραφείο.

Οι υποθέσεις που αφορούν την προσβολή γενικών διοικητικών πράξεων εκδικάζονται από το κατά τόπον αρμόδιο διοικητικό δικαστήριο στην περιφέρεια του οποίου εδρεύει η αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη πράξη.
Το Διοικητικό Δικαστήριο της Πόλης της Σόφιας (Administrativen sad – grad Sofia) εκδικάζει υποθέσεις, αν η αρχή που εξέδωσε την προσβαλλόμενη διοικητική πράξη έχει έδρα σε άλλη χώρα.
Οι αγωγές αποζημίωσης ασκούνται επίσης ενώπιον του δικαστηρίου στην περιφέρεια του οποίου βρίσκεται η κατοικία ή η έδρα του αιτούντος στις περιπτώσεις που οι αγωγές αποζημίωσης συνεκδικάζονται με διαφορά από τις αναφερόμενες στις παραγράφους 1-4.
Όταν το αρμόδιο δικαστήριο δεν είναι σε θέση να εκδικάσει ορισμένη υπόθεση, το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο διατάσσει τη μεταφορά της υπόθεσης σε ισόβαθμο διοικητικό δικαστήριο.

Οι διοικητικές πράξεις που αφορούν άμεσα την εξωτερική ή την αμυντική πολιτική ή την πολιτική ασφάλειας της Βουλγαρίας δεν υπόκεινται σε δικαστικό έλεγχο, εκτός αν ο νόμος ορίζει διαφορετικά.

Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο είναι αρμόδιο για:

1. προσφυγές κατά νομοθετικών διαταγμάτων, εξαιρουμένων όσων εκδίδονται από δημοτικά συμβούλια,
2. προσφυγές κατά αποφάσεων του Συμβουλίου Υπουργών, του πρωθυπουργού, των αντιπροέδρων της κυβέρνησης και υπουργών,
3. προσφυγές κατά αποφάσεων του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου (Vissh sadeben savet),
4. προσφυγές κατά αποφάσεων της Εθνικής Τράπεζας της Βουλγαρίας και των οργάνων της,
5. αιτήσεις αναίρεσης και διαδικαστικές εφέσεις κατά αποφάσεων πρωτοβάθμιων δικαστηρίων,
6. εφέσεις διαδίκων κατά αποφάσεων και διαταγών,
7. αιτήσεις ανατροπής οριστικών δικαστικών αποφάσεων που αφορούν διοικητικές υποθέσεις,
8. προσφυγές κατά άλλων πράξεων που προβλέπονται από τον νόμο.

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο αποτελείται από τμήματα, στα οποία περιλαμβάνονται οι συνθέσεις. Ένας πρόεδρος (ή αντιπρόεδρος) προεδρεύει σε κάθε τμήμα, ενώ μπορεί να προεδρεύει και σε δικαστικούς σχηματισμούς του εν λόγω τμήματος.

Άλλα ειδικά δικαστήρια

Στρατιωτικά δικαστήρια

Η ιστορία των στρατιωτικών δικαστηρίων αρχίζει την 1η Ιουλίου 1879. Το 1956 τα στρατιωτικά δικαστήρια αναδιαρθρώθηκαν λόγω της εγκατάστασης σωμάτων στρατού στις πόλεις της Σόφιας, του Plovdiv, του Sliven, της Βάρνας και του Pleven. (Τα στρατιωτικά δικαστήρια έχουν την ίδια δομή μέχρι και σήμερα.)

Στρατιωτικό δικαστήριο (Voenen sad)

Τα στρατιωτικά δικαστήρια, ως πρωτοβάθμια δικαστήρια, εκδικάζουν ποινικές υποθέσεις που αφορούν τις αξιόποινες πράξεις που τελούνται από το εν ενεργεία στρατιωτικό προσωπικό, στρατηγούς, αξιωματικούς και υπαξιωματικούς, καθώς και απλούς στρατιώτες που απασχολούνται σε άλλα υπουργεία και οργανισμούς, πολιτικό προσωπικό του Υπουργείου Άμυνας, του βουλγαρικού στρατού ή απασχολούμενο σε μονάδες που υπάγονται στο Υπουργείο Άμυνας, την Εθνική Υπηρεσία Προστασίας και την Εθνική Υπηρεσία Πληροφοριών. Το Στρατιωτικό Εφετείο (Voenno-apelativen sad) είναι το δικαστήριο που εξετάζει τις υποθέσεις αυτές σε δεύτερο βαθμό. Ο Κώδικας Ποινικής Δικονομίας καθορίζει την αρμοδιότητα των στρατιωτικών δικαστηρίων. Τα δικαστήρια αυτά είναι ισόβαθμα με τα επαρχιακά δικαστήρια. Το Στρατιωτικό Εφετείο (μοναδικό δικαστήριο) εκδικάζει εφέσεις (συμπεριλαμβανομένων των διαδικαστικών εφέσεων) κατά των αποφάσεων όλων των στρατιωτικών δικαστηρίων στη Βουλγαρία.

Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο (Specializiran nakazatelen sad)

Το Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο συστάθηκε με τον νόμο για την τροποποίηση και τη συμπλήρωση του νόμου περί δικαστικού συστήματος (που δημοσιεύτηκε στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως αριθ. φύλλου 1/2011). Το Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο είναι μοναδικό στη Δημοκρατία της Βουλγαρίας (εδρεύει στη Σόφια) και είναι ισόβαθμο με επαρχιακό δικαστήριο. Η αρμοδιότητά του καθορίζεται από τον νόμο. (Το άρθρο 411α του Κώδικα Ποινικής Δικονομίας περιλαμβάνει περιοριστική απαρίθμηση των αξιόποινων πράξεων που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου, τα περισσότερα από τα οποία τελούνται ή διατάσσονται από εγκληματικές οργανώσεις).

Το Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο συντίθεται από δικαστές υπό την προεδρία ενός προέδρου.

Το Ειδικό Ποινικό Εφετείο (Apelativen specializiran nakazatelen sad) εκδικάζει εφέσεις (συμπεριλαμβανομένων των διαδικαστικών εφέσεων) κατά των αποφάσεων του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου. Η έδρα του είναι στη Σόφια.

Το Ειδικό Ποινικό Εφετείο συντίθεται από δικαστές υπό την προεδρία ενός προέδρου. Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο (Varhoven kasatsionen sad) είναι το ανώτατο ποινικό δικαστήριο, το οποίο εκδικάζει αναιρέσεις κατά αποφάσεων που εκδίδονται από το Ειδικό Ποινικό Εφετείο.

Διαιτητικό Δικαστήριο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Βουλγαρίας (AC BCCI)

Το AC BCCI επιλύει αστικές διαφορές, συμπεριλαμβανομένων των διαφορών σχετικά με τη συμπλήρωση συμβάσεων ή την αναπροσαρμογή των όρων και των προϋποθέσεών τους ώστε να αποτυπώνουν τις μεταβαλλόμενες συνθήκες, ανεξαρτήτως αν ο ένας ή και οι δύο διάδικοι βρίσκονται στη Δημοκρατία της Βουλγαρίας.

Το AC BCCI έχει ενισχύσει τη θέση του ως κορυφαίου θεσμού διαιτησίας της Βουλγαρίας και έχει κερδίσει την εμπιστοσύνη του κοινού λόγω του εξαιρετικά επαγγελματικού του έργου στην επίλυση νομικών διαφορών. Το AC BCCI επιλύει 250 έως 300 διεθνείς και εγχώριες διαφορές κάθε χρόνο: Το 82 % των εγχώριων υποθέσεων επιλύονται εντός 9 μηνών και το 66% των διεθνών υποθέσεων εντός 12 μηνών.

Επιπλέον, το Διαιτητικό Δικαστήριο συμμετέχει ενεργά στη βελτίωση της νομοθεσίας περί διαιτησίας. Οι μόνες διαφορές που δεν υπόκεινται σε διαιτησία αφορούν εμπράγματα δικαιώματα επί ακινήτων, αξιώσεις διατροφής, δικαιώματα που απορρέουν από εργασιακές σχέσεις και διαφορές σχετικά με ηθικά δικαιώματα ή το οικογενειακό δίκαιο.

Νομική βάση δεδομένων

Ιστότοποι των δικαστηρίων

Κάθε δικαστήριο στη Βουλγαρία διαθέτει ιστότοπο ο οποίος παρέχει πληροφορίες σχετικά με τη δομή και τις δραστηριότητές του, καθώς και στοιχεία σχετικά με τις εκκρεμείς υποθέσεις και τις υποθέσεις που έχουν ήδη αρχειοθετηθεί, καθώς και άλλες χρήσιμες πληροφορίες που διατίθενται στο κοινό.

Στον ιστότοπο του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου παρατίθεται λεπτομερής κατάλογος των βουλγαρικών δικαστηρίων, καθώς και των διευθύνσεων και των ιστοτόπων τους (μόνο στη βουλγαρική γλώσσα).

Μετά την έκδοσή τους, οι δικαστικές αποφάσεις δημοσιεύονται στον ιστότοπο του εκδόντος δικαστηρίου σύμφωνα με τις απαιτήσεις που καθορίζονται στον νόμο περί προστασίας δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα και τον νόμο περί προστασίας διαβαθμισμένων πληροφοριών.

Οι αποφάσεις επί υποθέσεων που αφορούν την οικογενειακή κατάσταση ή την κατάσταση της υγείας φυσικών προσώπων δημοσιεύονται χωρίς το σκεπτικό τους.

Για περαιτέρω πληροφορίες, επισκεφθείτε τους κατωτέρω ιστοτόπους:

• Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο
• Στρατιωτικό δικαστήριο (Voenen sad)
• Διαιτητικό Δικαστήριο του Εμπορικού και Βιομηχανικού Επιμελητηρίου της Βουλγαρίας (AC BCCI)
• Διεθνές Διαιτητικό Δικαστήριο

Ειδικά δικαστήρια

Σε γενικές γραμμές, δεν υπάρχουν ειδικά δικαστήρια στην Τσεχική Δημοκρατία, αν και υπάρχουν ειδικά τμήματα των τακτικών δικαστηρίων (για εργατικές υποθέσεις).

Άλλα ειδικά δικαστήρια

Συνταγματικό Δικαστήριο

Το Συνταγματικό Δικαστήριο είναι η δικαστική αρχή που είναι επιφορτισμένη με την προστασία της συνταγματικότητας.

Στο Συνταγματικό Δικαστήριο οι υποθέσεις εκδικάζονται από την ολομέλεια ή από τέσσερα τριμελή τμήματα.

Αποφάσεις σε ουσιώδη θέματα εθνικής και δικαστικής φύσης, όπως για παράδειγμα η ακύρωση νόμων του Κοινοβουλίου, η κήρυξη του Προέδρου της Δημοκρατίας ως έκπτωτου ή ανίκανου να ασκήσει τα καθήκοντά του ή η διάλυση ενός πολιτικού κόμματος, λαμβάνονται από την ολομέλεια σε απαρτία.

Για να βρίσκεται σε απαρτία η ολομέλεια πρέπει να είναι παρόντες όλοι οι δικαστές και για να ληφθεί απόφαση πρέπει να είναι παρόντες δέκα δικαστές. Για τη λήψη αποφάσεων σε θέματα όπως η ακύρωση νόμων του Κοινοβουλίου, η κήρυξη του Προέδρου της Δημοκρατίας ως έκπτωτου ή ανίκανου να ασκήσει τα καθήκοντά του και η έκδοση ετυμηγορίας βασιζόμενης σε διαφορετική νομική ερμηνεία παλαιότερης απόφασης του δικαστηρίου, απαιτείται η πλειοψηφική ψήφος εννέα δικαστών.

Όλες οι υπόλοιπες υποθέσεις δικάζονται από τριμελή τμήματα. Σε αυτές περιλαμβάνονται, για παράδειγμα, συνταγματικές προσφυγές από φυσικά πρόσωπα ή δήμους, διαφορές σε θέματα εκλογής ή υποψηφιότητας μελών του Κοινοβουλίου και διαφορές σε θέματα αρμοδιότητας μεταξύ των κεντρικών κυβερνητικών αρχών και των φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποτελείται από 15 δικαστές οι οποίοι διορίζονται για δεκαετή θητεία από τον Πρόεδρο της Δημοκρατίας με τη συγκατάθεση της Γερουσίας. Δεν υπάρχουν περιορισμοί ως προς την ανανέωση της θητείας τους.

Του δικαστηρίου προεδρεύει ο Πρόεδρος και δύο αντιπρόεδροι. Κάθε δικαστής επικουρείται από δικούς του νομικούς βοηθούς και από γραμματέα.

Περισσότερες πληροφορίες δημοσιεύονται στον δικτυακό τόπο του Συνταγματικού Δικαστηρίου.http://www.usoud.cz/en/

Ειδικά δικαστήρια

Ναυτικό και εμπορικό δικαστήριο (Sø- og Handelsretten)

Από την ίδρυσή του, το 1862, το Ναυτικό και Εμπορικό Δικαστήριο εκδικάζει ναυτικές και εμπορικές υποθέσεις από ολόκληρη τη χώρα.

Η αρμοδιότητα του ναυτικού και εμπορικού δικαστηρίου έχει επεκταθεί επανειλημμένα. Σήμερα, εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν το δανικό νόμο περί σημάτων, το νόμο περί σχεδίων, το νόμο περί εμπορικών πρακτικών, το νόμο περί ανταγωνισμού, διεθνείς εμπορικούς όρους και άλλα εμπορικά θέματα.

Επίσης, το τμήμα πτωχεύσεων εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν πτώχευση, αναστολή πληρωμών, αναγκαστική ρύθμιση οφειλών και αναδιάρθρωση χρεών από την ευρύτερη περιφέρεια της Κοπεγχάγης.

Κτηματολογικό δικαστήριο (Tinglysningsretten)

Το Κτηματολογικό Δικαστήριο ιδρύθηκε την 1η Ιανουαρίου 2007 και είναι αρμόδιο για ολόκληρη τη Δανία.

Το δικαστήριο θα αναλάβει σταδιακά τις καταχωρίσεις κτηματολογίου από τα πρωτοδικεία. Θα ασχολείται με την καταχώριση τίτλων ιδιοκτησίας ακινήτων, υποθηκών και άλλων βαρών, γαμικών συμφώνων κ.λπ.

Το κτηματολογικό δικαστήριο εκδικάζει διαφορές που απορρέουν από τις κτηματολογικές καταχωρίσεις. Κατά των αποφάσεών του χωρεί έφεση ενώπιον του Εφετείου Δυτικής Δανίας.

Ειδικό Πειθαρχικό Δικαστήριο (Den Særlige Klageret)

Το Ειδικό Πειθαρχικό Δικαστήριο ασχολείται με πειθαρχικά θέματα που αφορούν τους δικαστές ή το υπόλοιπο νομικό προσωπικό που απασχολείται στα δικαστήρια, συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων των Νήσων Φερόε και της Γροιλανδίας, καθώς και του Συμβουλίου Ενδίκων Μέσων. Επίσης, μπορεί να ανασύρει από το αρχείο ποινικές υποθέσεις και να παύσει το συνήγορο του κατηγορουμένου σε ποινικές υποθέσεις.

Το Ειδικό Πειθαρχικό Δικαστήριο απαρτίζεται από ένα δικαστή του Ανώτατου Δικαστηρίου, ένα δικαστή εφετείου, ένα δικαστή πρωτοδικείου, ένα δικηγόρο και ένα δικηγόρο με επιστημονική εμπειρία.

Διοικητικά δικαστήρια

Το νομικό σύστημα της Δανίας δεν περιλαμβάνει διοικητικά δικαστήρια.

Ειδικά δικαστήρια

Δικαστήρια εργατικών διαφορών

Τα δικαστήρια εργατικών διαφορών (Arbeitsgerichte) κρίνουν τις διαφορές εργατικού δικαίου που απορρέουν από συμβατικές σχέσεις μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών (ατομικό εργατικό δίκαιο). Κρίνουν επίσης διαφορές μεταξύ των μερών συλλογικής σύμβασης εργασίας, όπως των συνδικαλιστικών οργανώσεων και των οργανώσεων των εργοδοτών (συλλογικό εργατικό δίκαιο), καθώς και μεταξύ εργοδοτών και συμβουλίου εργαζομένων.

Τα δικαστήρια εργατικών διαφορών (ως δικαστήρια των ομόσπονδων κρατών) είναι πρωτοβάθμια δικαστήρια. Δικαστικός σχηματισμός του δικαστηρίου εργατικών διαφορών είναι το τμήμα. Το τμήμα αποφαίνεται καταρχήν συντιθέμενο από έναν επαγγελματία δικαστή ως πρόεδρο και δύο λαϊκούς δικαστές, ο ένας εκ των οποίων διορίζεται από τους κύκλους των εργαζομένων και ο άλλος από τους κύκλους των εργοδοτών. Ορισμένες αποφάσεις εκτός της προφορικής διαδικασίας λαμβάνονται από τον πρόεδρο χωρίς τη σύμπραξη των λαϊκών δικαστών.

Τα δευτεροβάθμια δικαστήρια εργατικών διαφορών (Landesarbeitsgerichte) (επίσης δικαστήρια των ομόσπονδων κρατών) αποφασίζουν επί ένδικων μέσων κατά αποφάσεων των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων εργατικών διαφορών. Και στην περίπτωση αυτή, τα τμήματα συντίθενται από έναν επαγγελματία και δύο λαϊκούς δικαστές, έναν από τους κύκλους των εργαζομένων και έναν από τους κύκλους των εργοδοτών.

Σε τελευταίο βαθμό αποφαίνεται σε ομοσπονδιακό επίπεδο το  Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών (Bundesarbeitsgericht). Τα τμήματα του εν λόγω ανώτατου δικαστηρίου συντίθενται από έναν πρόεδρο, δύο ακόμη επαγγελματίες δικαστές και δύο λαϊκούς δικαστές, έναν από τους κύκλους των εργαζομένων και έναν από τους κύκλους των εργοδοτών.

Διοικητικά δικαστήρια

Τρεις διαφορετικοί κλάδοι των δικαστηρίων είναι αρμόδιοι για τον έλεγχο των διοικητικών αποφάσεων: τα γενικά διοικητικά δικαστήρια, τα δικαστήρια κοινωνικής ασφάλισης και τα φορολογικά δικαστήρια. Κοινό χαρακτηριστικό τους αποτελεί το γεγονός ότι υποχρεούνται να εφαρμόζουν το ανακριτικό σύστημα. Στο ανακριτικό σύστημα βασίζεται η υποχρέωση των δικαστηρίων να ερευνούν αυτεπαγγέλτως τα πραγματικά περιστατικά της υπόθεσης (δηλαδή όχι μόνον κατόπιν αιτήματος διαδίκου ή εξ αφορμής των προσκομιζόμενων από τους διαδίκους αποδείξεων), επειδή η ουσιαστική ορθότητα των δικαστικών αποφάσεων άπτεται του δημοσίου συμφέροντος.

Γενικά διοικητικά δικαστήρια

Τα γενικά διοικητικά δικαστήρια υποδιαιρούνται σε τρεις βαθμούς.

1. Πρώτος βαθμός: διοικητικά πρωτοδικεία (Verwaltungsgerichte)
2. Δεύτερος βαθμός: διοικητικά εφετεία των επιμέρους ομόσπονδων κρατών (Oberverwaltungsgerichte ή Verwaltungsgerichtshöfe)
3. Τελευταίος βαθμός: Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο (Bundesverwaltungsgericht).

Σε πρώτο βαθμό αρμόδια είναι καταρχήν τα διοικητικά πρωτοδικεία. Τα διοικητικά εφετεία είναι κατά κύριο λόγο δικαστήρια ένδικων μέσων τα οποία ελέγχουν τις αποφάσεις των πρωτοβάθμιων δικαστηρίων από νομική και ουσιαστική άποψη. Με ελάχιστες εξαιρέσεις, το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο είναι αναιρετικό δικαστήριο.

Τα γενικά διοικητικά δικαστήρια είναι καταρχήν αρμόδια για όλες τις διαφορές μεταξύ των διοικουμένων και της διοίκησης που αφορούν την ορθή εφαρμογή των διοικητικών νόμων και τις διοικητικές πράξεις. Αντί των διοικητικών δικαστηρίων αρμόδια είναι τα τακτικά δικαστήρια όταν η διοίκηση δεν άσκησε δημόσια εξουσία αλλά ενήργησε ως ιδιώτης στην υπό κρίση διαφορά. Το ίδιο ισχύει για κάθε διαφορά που ανακύπτει από την εν λόγω δραστηριότητα. Επιπλέον, εξαιρούνται από την αρμοδιότητα των γενικών διοικητικών δικαστηρίων όλες οι διαφορές για τις οποίες, βάσει νομοθετικής ρύθμισης, είναι αρμόδιο άλλο δικαστήρια [π.χ. το φορολογικό δικαστήριο (Finanzgericht), το δικαστήριο κοινωνικής ασφάλισης (Sozialgericht) ή τα τακτικά δικαστήρια].

Δικαστικοί σχηματισμοί των διοικητικών δικαστηρίων είναι τα τμήματα, τα οποία συντίθενται κατά κανόνα από τρεις επαγγελματίες δικαστές και δύο λαϊκούς δικαστές. Τα τμήματα του διοικητικού εφετείου συντίθενται συνήθως από τρεις επαγγελματίες δικαστές. Τα τμήματα του Ομοσπονδιακού Διοικητικού Δικαστηρίου συντίθενται καταρχήν από πέντε επαγγελματίες δικαστές. Στα διοικητικά δικαστήρια οι υποθέσεις μπορούν να ανατίθενται σε μεμονωμένους δικαστές.

Δικαστήρια κοινωνικής ασφάλισης

Τα δικαστήρια κοινωνικής ασφάλισης υποδιαιρούνται, όπως και τα γενικά διοικητικά δικαστήρια, σε τρεις βαθμούς με αντίστοιχη κατανομή αρμοδιοτήτων. Τα δικαστήρια κοινωνικής ασφάλισης (Sozialgerichte) είναι καταρχήν αρμόδια σε πρώτο βαθμό. Δικαστήρια ένδικων μέσων είναι τα 14 εφετεία κοινωνικής ασφάλισης των ομόσπονδων κρατών (Landessozialgerichte), ενώ το Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Κοινωνικής Ασφάλισης (Bundessozialgericht) είναι, με ελάχιστες εξαιρέσεις, αναιρετικό δικαστήριο.

Τα δικαστήρια κοινωνικής ασφάλισης είναι κυρίως αρμόδια για διαφορές που αφορούν την κοινωνική ασφάλιση (ασφάλιση συνταξιοδότησης, ατυχήματος, ασθενείας και μόνιμης μέριμνας/περίθαλψης), την ασφάλιση ανεργίας, τη βασική ασφάλιση για τα άτομα που αναζητούν εργασία και την κοινωνική πρόνοια (ιδίως κοινωνική αρωγή, παροχές δυνάμει του νόμου περί παροχών σε αιτούντες άσυλο και ορισμένα ζητήματα δικαίου των βαριά αναπήρων). Τα τμήματα, ως δικαστικοί σχηματισμοί των δικαστηρίων κοινωνικής ασφάλισης, συντίθενται από έναν επαγγελματία δικαστή και δύο λαϊκούς δικαστές. Τα τμήματα, ως δικαστικοί σχηματισμοί των εφετείων κοινωνικής ασφάλισης των ομόσπονδων κρατών και του Ομοσπονδιακού Δικαστηρίου Κοινωνικής Ασφάλισης, συντίθενται από τρεις επαγγελματίες δικαστές και δύο λαϊκούς δικαστές.

Φορολογικά δικαστήρια

Φορολογικά δικαστήρια είναι τα πρωτοβάθμια φορολογικά δικαστήρια και το Ομοσπονδιακό Φορολογικό Δικαστήριο (Bundesfinanzhof), το οποίο ενεργεί ως αναιρετικό δικαστήριο. Στην αρμοδιότητα των φορολογικών δικαστηρίων εμπίπτουν κατά κύριο λόγο διαφορές που αφορούν προβλεπόμενες από την ομοσπονδιακή νομοθεσία δημόσιες εισφορές, φόρους και δασμούς. Οι δικαστικοί σχηματισμοί του φορολογικού δικαστηρίου αποτελούνται από τρεις επαγγελματίες δικαστές και δύο λαϊκούς δικαστές. Τα τμήματα του Ομοσπονδιακού Φορολογικού Δικαστηρίου συντίθενται καταρχήν από πέντε επαγγελματίες δικαστές. Στα φορολογικά δικαστήρια οι υποθέσεις μπορούν να ανατίθενται σε μεμονωμένους δικαστές.

Άλλα ειδικά δικαστήρια

Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο (Bundesverfassungsgericht)

Το Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο μεριμνά για την τήρηση του Συντάγματος (Grundgesetz) σε ομοσπονδιακό επίπεδο. Οι αποφάσεις του βασίζονται αποκλειστικά στο Σύνταγμα. Οι περισσότερες διαδικασίες ενώπιον του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου αφορούν συνταγματικές προσφυγές. Οι εν λόγω προσφυγές ασκούνται από πολίτες που επικαλούνται προσβολή των θεμελιωδών δικαιωμάτων τους μέσω δικαστικής απόφασης, διοικητικού μέτρου ή νόμου. Συνταγματική προσφυγή είναι κατά κανόνα παραδεκτή μόνον εάν όλα τα άλλα αρμόδια δικαστήρια έχουν επιληφθεί ανεπιτυχώς, δηλαδή κατά αποφάσεων τελευταίου βαθμού. Μόνο κατ’ εξαίρεση μπορεί να ασκηθεί συνταγματική προσφυγή ευθέως κατά νόμου.

Υπάρχουν και άλλοι τύποι διαδικασιών. Αυτές περιλαμβάνουν, ιδίως, τον αφηρημένο και τον συγκεκριμένο έλεγχο της συνταγματικότητας νόμων, καθώς και διαδικασίες προκειμένου να διαπιστωθεί αν τα συνταγματικά όργανα υπερέβησαν τις αρμοδιότητές τους. Ορισμένες αποφάσεις του Ομοσπονδιακού Συνταγματικού Δικαστηρίου μπορούν να αναπτύξουν ισχύ νόμου. Το δικαστήριο συγκροτείται σε δύο ολομέλειες, καθεμία εκ των οποίων συντίθεται από οκτώ δικαστές. Το δικαστήριο αποφαίνεται σε τμήματα, καθένα εκ των οποίων συντίθεται από τρεις δικαστές, ή σε ολομέλεια· στις περισσότερες περιπτώσεις χωρίς προφορική διαδικασία.

Συνταγματικά δικαστήρια των ομόσπονδων κρατών (Landesverfassungsgerichte/Staatsgerichtshöfe)

Τα συνταγματικά δικαστήρια των ομόσπονδων κρατών είναι τα συνταγματικά δικαστήρια των αντίστοιχων ομόσπονδων κρατών. Αποφαίνονται κυρίως επί συνταγματικών διαφορών σύμφωνα με τη νομοθεσία του ομόσπονδου κράτους, η οποία ρυθμίζει επίσης τη σύσταση, τη διοίκηση και την αρμοδιότητά τους.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών

Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο

Ομοσπονδιακό Δικαστήριο Κοινωνικής Ασφάλισης

Ομοσπονδιακό Φορολογικό Δικαστήριο

Ομοσπονδιακό Συνταγματικό Δικαστήριο

Ειδικευμένα δικαστήρια

Το Σύνταγμα της Εσθονίας ορίζει ότι η νομοθεσία μπορεί να προβλέπει τη δημιουργία ειδικών δικαστηρίων με συγκεκριμένη δικαιοδοσία. Η σύσταση εκτάκτων δικαστηρίων απαγορεύεται.

Δεν έχουν δημιουργηθεί ειδικά δικαστήρια στην Εσθονία.

Συνταγματικό δικαστήριο

Το Ανώτατο Δικαστήριο είναι ταυτόχρονα το ανώτατο δικαιοδοτικό όργανο και συνταγματικό δικαστήριο.

Ως συνταγματικό δικαστήριο, το Ανώτατο Δικαστήριο:

• εκδικάζει αιτήματα ελέγχου της συμμόρφωσης νομοθετικής πράξης γενικής εφαρμογής ή της άρνησης έκδοσης τέτοιας νομοθετικής πράξης με το Σύνταγμα
• εκδικάζει αιτήματα ελέγχου της συμμόρφωσης διεθνών συμφωνιών με το Σύνταγμα
• εκδικάζει αιτήματα γνωμοδότησης σχετικά με την ερμηνεία του Συντάγματος σε συνάρτηση με το δίκαιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης
• εκδικάζει αιτήματα για έκδοση ψηφισμάτων ή καταγγελίες για σχετικά ψηφίσματα του Εσθονικού Κοινοβουλίου, του Προεδρείου του Εσθονικού Κοινοβουλίου και του Προέδρου της Δημοκρατίας
• εκδικάζει αιτήματα για την αναστολή των καθηκόντων βουλευτών του Κοινοβουλίου, του Προέδρου της Δημοκρατίας, του Επιτρόπου Δικαιοσύνης ή του επικεφαλής του Ελεγκτικού Συνεδρίου λόγω ανικανότητας άσκησης καθηκόντων για παρατεταμένη περίοδο
• εκδικάζει αιτήματα για την καθαίρεση βουλευτή του Κοινοβουλίου
• αποφασίζει τη χορήγηση συγκατάθεσης στον πρόεδρο (εισηγητή) του Κοινοβουλίου προκειμένου να προκηρύξει πρόωρες κοινοβουλευτικές εκλογές ή να αρνηθεί να κυρώσει νόμο, υπό την ιδιότητα του Προέδρου της Δημοκρατίας
• εκδικάζει αιτήματα για την παύση της δραστηριότητας πολιτικού κόμματος
• εκδικάζει καταγγελίες και διαμαρτυρίες κατά των πράξεων των εκλογικών αρχών και των αποφάσεων και των πράξεων των εφορευτικών επιτροπών.

Οι ιδιώτες δεν μπορούν να υποβάλλουν αιτήματα συνταγματικής αναθεώρησης.

Τα στοιχεία επικοινωνίας του Ανωτάτου Δικαστηρίου διατίθενται στον ιστότοπο του Ανωτάτου Δικαστηρίου.

Η αναθεώρηση του συντάγματος ρυθμίζεται από τον νόμο περί της δικαστικής διαδικασίας συνταγματικής αναθεώρησης.

Διοικητικά δικαστήρια

Τα διοικητικά δικαστήρια, ως πρωτοβάθμια δικαστήρια, εκδικάζουν διοικητικές υποθέσεις. Στην Εσθονία, λειτουργούν ως ανεξάρτητες δικαστικές αρχές μόνο σε πρώτο βαθμό.

Οι αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων επανεξετάζονται από τα εφετεία, υπό την ιδιότητά τους ως δευτεροβάθμιων δικαστηρίων, κατόπιν εφέσεων που ασκούνται κατά των εν λόγω αποφάσεων.

Η δικαιοδοσία των διοικητικών δικαστηρίων, η διαδικασία υποβολής προσφυγής σε διοικητικό δικαστήριο και οι κανόνες που διέπουν τις διοικητικές διαδικασίες καθορίζονται με ακρίβεια στον Κώδικα Διοικητικής Δικονομίας.

Διοικητικά δικαστήρια

Στην Εσθονία λειτουργούν δύο διοικητικά δικαστήρια: ένα στο Tallinn και ένα στο Tartu.

Τα διοικητικά δικαστήρια χωρίζονται σε δικαστικά μέγαρα.

Το διοικητικό δικαστήριο του Tallinn στεγάζεται σε δύο δικαστικά μέγαρα:

• δικαστικό μέγαρο του Tallinn
• δικαστικό μέγαρο του Pärnu

Το διοικητικό δικαστήριο του Tartu στεγάζεται σε δύο δικαστικά μέγαρα:

• δικαστικό μέγαρο του Tartu
• δικαστικό μέγαρο του Jõhvi

Εφετεία:

Στην Εσθονία υπάρχουν δύο εφετεία, τα οποία λειτουργούν ως δευτεροβάθμια δικαστήρια.

• Εφετείο του Tallinn (Tallinna Ringakonnakohus)
• Εφετείο του Tartu (Tartu Ringakonnakohus)

Τα στοιχεία επικοινωνίας των εσθονικών δικαστηρίων διατίθενται στον ιστότοπο των δικαστηρίων. Η πρόσβαση στα στοιχεία επικοινωνίας παρέχεται δωρεάν.

Ειδικά δικαστήρια

Ειρηνοδικείο

Η διαδικασία ενώπιον του ειρηνοδικείου (Small Claims Court) αποτελεί ένα οικονομικά προσιτό και άτυπο μέσο επίλυσης καταναλωτικών διαφορών χωρίς να απαιτείται η νομική εκπροσώπηση των διαδίκων. Το ειρηνοδικείο λειτουργεί στο πλαίσιο του περιφερειακού δικαστηρίου (District Court). Η διαδικασία αυτή είναι διαθέσιμη για απαιτήσεις η αξία των οποίων δεν υπερβαίνει τα 2 000 EUR και οι οποίες αφορούν καταναλωτή που αγόρασε αγαθά ή υπηρεσίες, υπέστη μικρές περιουσιακές ζημίες ή επιδιώκει την επιστροφή μισθωτικής εγγύησης. Δεν απαιτείται παράσταση στο δικαστήριο για τις μη αμφισβητούμενες απαιτήσεις. Εάν η απαίτηση είναι αμφισβητούμενη και δεν μπορεί να επιτευχθεί εξωδικαστικός συμβιβασμός, η υπόθεση εκδικάζεται από δικαστή του περιφερειακού δικαστηρίου, κατά της απόφασης του οποίου μπορεί να ασκηθεί έφεση ενώπιον του κομητειακού δικαστηρίου (Circuit Court).

Εμποροδικείο

Το εμποροδικείο (Commercial Court) είναι, στην πραγματικότητα, ειδικό τμήμα του ανώτερου δικαστηρίου (High Court). Ένα από τα κύρια χαρακτηριστικά του είναι η δυνατότητά του να εξετάζει τις υποθέσεις χωρίς καθυστέρηση. Για τον σκοπό αυτό, έχει τις δικές του διαδικασίες που είναι σχεδιασμένες με σκοπό την επίσπευση της εκδίκασης των υποθέσεων που αναφέρονται στο πινάκιο. Οι διαδικασίες αυτές διέπονται από τη διάταξη 63A του κανονισμού διαδικασίας των ανώτερων δικαστηρίων (Order 63A of the Rules of the Superior Courts).

Το δικαστήριο επιλαμβάνεται υποθέσεων που χαρακτηρίζονται «εμπορικές» σύμφωνα με τη διάταξη 63A κανόνας 1. Περιλαμβάνουν διαφορές εμπορικού και πτωχευτικού δικαίου, διαφορές σχετικές με δικαιώματα πνευματικής ιδιοκτησίας, καθώς και διαφορές κατασκευαστικού, διοικητικού και συνταγματικού δικαίου. Για να εισαχθεί αγωγή προς συζήτηση σύμφωνα με τη διάταξη 63 A κανόνας 1 στοιχείο a), πρέπει να αφορά απαίτηση ή ανταπαίτηση ύψους τουλάχιστον 1 000 000 EUR. Δεν υπάρχει κατώτατο όριο για τις υποθέσεις που εισάγονται προς συζήτηση σύμφωνα με τον κανόνα 1 στοιχείο b), καθώς αυτές επαφίενται στη διακριτική ευχέρεια του δικαστή του εμποροδικείου.

Δικαστήριο υποστήριξης τοξικοεξαρτημένων ατόμων

Το δικαστικό πρόγραμμα υποστήριξης τοξικοεξαρτημένων ατόμων (Drug Treatment Court Programme - DTC) λειτουργεί στο πλαίσιο του περιφερειακού δικαστηρίου (District Court). Προσφέρει σε τοξικοεξαρτημένα άτομα που έχουν καταδικαστεί για μη βίαια εγκλήματα την ευκαιρία να ξεφύγουν από τον κύκλο των ναρκωτικών, της εγκληματικότητας και της φυλάκισης. Οι κατάλληλοι υποψήφιοι αξιολογούνται με βάση την προθυμία τους να δεσμευτούν για την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Άλλα δικαστήρια

Ορισμένα δικαστήρια ασχολούνται με προσφυγές που σχετίζονται με τον φόρο εισοδήματος, με υποθέσεις που αφορούν επιδόματα κοινωνικής πρόνοιας, απαιτήσεις βάσει της νομοθεσίας περί ισότητας, με αιτήσεις μετανάστευσης και με πολεοδομικές και εργατικές υποθέσεις. Στα δικαστήρια αυτά δεν προεδρεύουν δικαστές αλλά ειδικοί εμπειρογνώμονες. Οι αποφάσεις των εν λόγω δικαστηρίων μπορούν να προσβληθούν με έφεση ή προσφυγή ακύρωσης (judicial review) ενώπιον του κομητειακού δικαστηρίου (Circuit Court) ή του ανώτερου δικαστηρίου (High Court).

Ελεγκτικό Συνέδριο

Το Ελεγκτικό Συνέδριο, το οποίο προβλέπεται από το άρθρο 98 του Συντάγματος είναι ένα ανώτατο δικαστήριο διττής φύσης, με δικαστικά και διοικητικά καθήκοντα. Διατηρεί τον δικαστικό χαρακτήρα του όταν ασκεί τις διοικητικές του αρμοδιότητες. Η σύνθεση του Ελεγκτικού Συνεδρίου είναι αντίστοιχη εκείνης του Συμβουλίου της Επικρατείας. Το Ελεγκτικό Συνέδριο ασκεί τα καθήκοντά του σε ολομέλεια, σε τρία τμήματα και σε κλιμάκια.

Οι κύριες αρμοδιότητές του είναι οι εξής:

• Ο έλεγχος των δαπανών του κράτους και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου.
• Ο έλεγχος συμβάσεων μεγάλης οικονομικής αξίας, στις οποίες αντισυμβαλλόμενος είναι το Δημόσιο ή πρόσωπο που εξομοιώνεται με αυτό.
• ο έλεγχος των λογαριασμών των δημόσιων υπολόγων και των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή άλλων νομικών προσώπων δημοσίου δικαίου
• Η γνωμοδότηση για τα νομοσχέδια που αφορούν συντάξεις ή αναγνώριση υπηρεσίας για την παροχή δικαιώματος σύνταξης.
• Η σύνταξη και υποβολή έκθεσης στη Βουλή για τον απολογισμό και τον ισολογισμό του κράτους
• Η εκδίκαση διαφορών σχετικά με την απονομή συντάξεων.
• Η εκδίκαση υποθέσεων που αναφέρονται στην ευθύνη των πολιτικών ή στρατιωτικών δημόσιων υπαλλήλων για κάθε ζημία που από δόλο ή αμέλεια προκλήθηκε στο Κράτος.

Οι αποφάσεις του Ελεγκτικού Συνεδρίου δεν υπόκεινται στον έλεγχο του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Άλλα ειδικά δικαστήρια

Στρατοδικείο, ναυτοδικείο και αεροδικείο

Πρόκειται για ειδικά ποινικά δικαστήρια. Όλα τα αδικήματα που διαπράττονται από στρατιωτικό προσωπικό στον στρατό ξηράς, στο ναυτικό ή στην αεροπορία υπάγονται (χωρίς εξαιρέσεις) στη δικαιοδοσία των ανωτέρω δικαστηρίων.

Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο

Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (ΑΕΔ) είναι ένα ειδικό δικαστήριο, το οποίο έχει χαρακτήρα συνταγματικού δικαστηρίου υπό την έννοια ότι οι περισσότερες από τις διαφορές που υπάγονται στη δικαιοδοσία του είναι συνταγματικής φύσης. Ειδικότερα, προβλέπεται από το άρθρο 100 του Συντάγματος και έχει ειδική αρμοδιότητα να κρίνει το κύρος των βουλευτικών εκλογών, την έκπτωση βουλευτή από το αξίωμά του ή να αίρει συγκρούσεις μεταξύ των τριών ανωτάτων δικαστηρίων της χώρας. Οι αποφάσεις του ΑΕΔ είναι αμετάκλητες, δεν μπορούν δηλαδή να προσβληθούν με κανένα ένδικο μέσο.

Συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας, τον Πρόεδρο του Αρείου Πάγου, τον Πρόεδρο του Ελεγκτικού Συνεδρίου, τέσσερις Συμβούλους της Επικρατείας και τέσσερις Αρεοπαγίτες (που ορίζονται ως μέλη με κλήρωση κάθε δύο χρόνια).

Στο Δικαστήριο προεδρεύει ο αρχαιότερος από τους προέδρους του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρείου Πάγου. Όταν εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν την άρση συγκρούσεων και την επίλυση διαφορών που αφορούν ουσιαστική αντισυνταγματικότητα ή την έννοια διατάξεων τυπικού νόμου, προστίθενται στη σύνθεσή του δύο τακτικοί καθηγητές νομικών σχολών ελληνικών πανεπιστημίων.

Ειδικό δικαστήριο αγωγών κακοδικίας

Το εν λόγω Δικαστήριο προβλέπεται από το άρθρο 99 του Συντάγματος και τον Ν. 693/1977 και δικάζει αγωγές κακοδικίας κατά δικαστικών λειτουργών. Συγκροτείται από τον πρόεδρο του Συμβουλίου της Επικρατείας ως πρόεδρό του και από ένα σύμβουλο της Επικρατείας, ένα αρεοπαγίτη, ένα σύμβουλος του Ελεγκτικού Συνεδρίου, δύο τακτικούς καθηγητές νομικών σχολών ελληνικών πανεπιστημίων και δύο δικηγόρους (μέλη του Ανώτατου Πειθαρχικού Συμβουλίου των δικηγόρων, οι οποίοι ορίζονται με κλήρωση).

Ειδικό Δικαστήριο ευθύνης υπουργών

Το εν λόγω δικαστήριο προβλέπεται στο άρθρο 86 του Συντάγματος.

Συγκροτείται για κάθε συγκεκριμένη υπόθεση από έξι μέλη του Συμβουλίου της Επικρατείας και επτά μέλη του Αρείου Πάγου, τα οποία κληρώνονται από τον πρόεδρο της Βουλής μετά την άσκηση δίωξης. Η δίκη έχει τη μορφή δημόσιας συνεδρίασης της Βουλής και διευθύνεται από τα μέλη των προαναφερθέντων ανώτατων δικαστηρίων – οι οποίοι πρέπει να έχουν διορισθεί ή προαχθεί στον βαθμό που κατέχουν πριν από την υποβολή πρότασης για άσκηση δίωξης. Του Eιδικού Δικαστηρίου προεδρεύει ο ανώτερος σε βαθμό από τα μέλη του Αρείου Πάγου που κληρώθηκαν και μεταξύ ομοιόβαθμων ο αρχαιότερος. Καθήκοντα εισαγγελέα ασκεί μέλος της Εισαγγελίας του Αρείου Πάγου που κληρώνεται μαζί με τον αναπληρωτή του.

Το Δικαστήριο είναι αρμόδιο για την εκδίκαση υποθέσεων που αφορούν στη διάπραξη ποινικών αδικημάτων που τέλεσαν μέλη της κυβέρνησης ή υφυπουργοί κατά την άσκηση των καθηκόντων τους υπό την προϋπόθεση ότι παραπέμφθηκαν στο δικαστήριο αυτό από τη Βουλή.

Ειδικό δικαστήριο Μισθολογικών Διαφορών Δικαστικών Λειτουργών

Το εν λόγω Δικαστήριο προβλέπεται στο άρθρο 88 του Συντάγματος.

Συγκροτείται από τα μέλη του Ειδικού Δικαστηρίου που προβλέπεται στο άρθρο 99 του Συντάγματος, με τη συμμετοχή ενός ακόμη τακτικού καθηγητή και ενός ακόμη δικηγόρου.

Είναι αρμόδιο για την εκδίκαση διαφορών σχετικών με τις (κάθε είδους) αποδοχές και τις συντάξεις δικαστικών λειτουργών, εφόσον η επίλυση των σχετικών νομικών ζητημάτων μπορεί να επηρεάσει τη μισθολογική, συνταξιοδοτική ή φορολογική κατάσταση ευρύτερου κύκλου προσώπων.

Νομικές βάσεις δεδομένων

Στον δικτυακό τόπο του Ελεγκτικού Συνεδρίου περιέχεται η περίληψη ενδεικτικού αριθμού αποφάσεων.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Ελεγκτικό Συνέδριο

Σύμφωνα με το άρθρο 117 του ισπανικού Συντάγματος του 1978 η οργάνωση και η λειτουργία των δικαστηρίων της χώρας διέπεται από την αρχή της δικαιοδοτικής ενότητας.

Στο ισπανικό νομικό σύστημα, η τακτική δικαιοσύνη διαιρείται σε τέσσερα πεδία δικαίου: αστικό, ποινικό, διοικητικό και εργατικό.

Επιπλέον των τεσσάρων κλάδων του δικαίου στο πλαίσιο της τακτικής δικαιοσύνης, το ισπανικό νομικό σύστημα αναγνωρίζει τη στρατιωτική δικαιοδοσία, που αποτελεί αναπόσπαστο μέρος του κρατικού συστήματος δικαστικής εξουσίας (Poder Judicial del Estado) και ασκείται αποκλειστικά από στρατοδικεία τα οποία συστήνονται με νόμο.

Οι συγκρούσεις δικαιοδοσίας μεταξύ των δικαστηρίων που ασκούν τη δικαιοδοτική τους λειτουργία σε οποιοδήποτε πεδίο του δικαίου στο πλαίσιο της τακτικής δικαιοσύνης και των στρατοδικείων επιλύονται από ειδικό τμήμα του Ανώτατου Δικαστηρίου (Tribunal Supremo) — τμήμα συγκρούσεων δικαιοδοσίας (Sala de Conflictos de Jurisdicción) — που συγκροτείται από τον Πρόεδρο του Ανώτατου Δικαστηρίου και δύο δικαστές του τμήματος στρατιωτικών υποθέσεων (Sala de lo Militar), οι οποίοι διορίζονται από την ολομέλεια του Γενικού Δικαστικού Συμβουλίου (Consejo General del Poder Judicial).

Στο πλαίσιο των πεδίων του δικαίου της τακτικής δικαιοσύνης, ορισμένα δικαστήρια εξειδικεύονται στην εκδίκαση συγκεκριμένων υποθέσεων, για παράδειγμα τα δικαστήρια που εκδικάζουν υποθέσεις βίας κατά των γυναικών, τα εμποροδικεία, τα δικαστήρια που εποπτεύουν την εκτέλεση ποινών και τα δικαστήρια ανηλίκων.

Στον οργανικό νόμο για τη δικαστική εξουσία (Ley Orgánica del Poder Judicial) προβλέπονται τα ακόλουθα ειδικά δικαστήρια:

ΕΜΠΟΡΟΔΙΚΕΙΑ

Τα εμποροδικεία (Juzgados de lo Mercantil), τα οποία λειτουργούν από την 1η Σεπτεμβρίου 2004, είναι ειδικά δικαστήρια. Αποτελούν τμήμα του συστήματος πολιτικών δικαστηρίων.

ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Κατά κανόνα, σε κάθε επαρχία υπάρχει τουλάχιστον ένα εμποροδικείο –που εδρεύει στην πρωτεύουσά της– και η αρμοδιότητα του οποίου εκτείνεται σε ολόκληρη την επαρχία.

Εμποροδικεία μπορούν να συσταθούν και σε πόλεις εκτός της πρωτεύουσας της επαρχίας εφόσον η σύστασή τους δικαιολογείται με βάση το μέγεθος του πληθυσμού, την ύπαρξη βιομηχανικών ή εμπορικών ζωνών ή οικονομικής δραστηριότητας. Η έκταση της αρμοδιότητας αυτών των δικαστηρίων καθορίζεται ανάλογα με τις απαιτήσεις κάθε συγκεκριμένης περίπτωσης.

Είναι δυνατή η σύσταση εμποροδικείων με τοπική αρμοδιότητα που να εκτείνεται σε δύο ή περισσότερες επαρχίες της ίδιας αυτόνομης κοινότητας.

ΚΑΘ’ ΥΛΗΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Τα εμποροδικεία εκδικάζουν υποθέσεις αφερεγγυότητας, υπό τους όρους που προβλέπονται από τον νόμο που τις διέπει.

Επίσης, τα εμποροδικεία εκδικάζουν υποθέσεις που εμπίπτουν στο πεδίο του αστικού δικαίου και αφορούν, μεταξύ άλλων, απαιτήσεις για τις οποίες ασκούνται αγωγές σχετικά με αθέμιτο ανταγωνισμό, βιομηχανική ιδιοκτησία, πνευματική ιδιοκτησία και διαφήμιση, καθώς και υποθέσεις που, εντός του εν λόγω δικαιοδοτικού συστήματος, ασκούνται βάσει του ρυθμιστικού πλαισίου που διέπει τις εμπορικές εταιρείες και τους συνεταιρισμούς.

Τα εμποροδικεία είναι αρμόδια για την αναγνώριση και εκτέλεση αλλοδαπών δικαστικών και διαιτητικών αποφάσεων εφόσον άπτονται θεμάτων που υπάγονται στην αρμοδιότητά τους, εκτός εάν σύμφωνα με τα διαλαμβανόμενα σε διεθνείς συνθήκες ή με άλλους κανόνες η αρμοδιότητα αυτή ανατίθεται σε άλλο δικαστήριο.

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

Τα εφετεία είναι αρμόδια για την εκδίκαση των ένδικων μέσων που προβλέπονται από τον νόμο κατά των πρωτοβάθμιων αποφάσεων των εμποροδικείων, με εξαίρεση τις αποφάσεις επί υποθέσεων αφερεγγυότητας με τις οποίες επιλύονται εργασιακά ζητήματα, για τις οποίες προβλέπεται υπαγωγή σε ειδικό τμήμα ή τμήματα του εφετείου, σύμφωνα με τις διατάξεις του οργανικού νόμου για τη δικαστική εξουσία.

Τα λοιπά ένδικα μέσα που προβλέπονται από τον οργανικό νόμο για τη δικαστική εξουσία μπορούν να ασκηθούν στις περιπτώσεις που ο ίδιος νόμος ορίζει.

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΚΟΙΝΟΤΙΚΟΥ ΣΗΜΑΤΟΣ

Τα δικαστήρια κοινοτικού σήματος (Juzgados de Marca Comunitaria) είναι τα εμποροδικεία του Αλικάντε στον βαθμό που ασκούν την αρμοδιότητά τους να δικάζουν σε πρώτο βαθμό και κατ’ αποκλειστικότητα κάθε διαφορά που εισάγεται στο πλαίσιο των διατάξεων του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 40/94 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1993, για το κοινοτικό σήμα και του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 6/2002 του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2001, για τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα.

Κατά την άσκηση αυτής της αρμοδιότητας, η κατά τόπον αρμοδιότητα των εν λόγω δικαστηρίων επεκτείνεται στο σύνολο της εθνικής επικράτειας της Ισπανίας και, ειδικά προς τον σκοπό αυτό, τα δικαστήρια αυτά καλούνται δικαστήρια κοινοτικού σήματος.

Αποτελούν τμήμα του συστήματος πολιτικών δικαστηρίων.

Παρομοίως, το ή τα ειδικά τμήματα του επαρχιακού δικαστηρίου του Αλικάντε δικάζουν, πέραν των άλλων, σε δεύτερο βαθμό και κατ’ αποκλειστικότητα, κάθε ένδικο μέσο που αναφέρεται στο άρθρο 101 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 40/94 του Συμβουλίου, της 20ής Δεκεμβρίου 1993, για το κοινοτικό σήμα και στον κανονισμό (ΕΚ) αριθ. 6/2002 του Συμβουλίου, της 12ης Δεκεμβρίου 2001, για τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα. Κατά την άσκηση αυτής της αρμοδιότητας, η κατά τόπον αρμοδιότητα των εν λόγω δικαστηρίων επεκτείνεται στο σύνολο της εθνικής επικράτειας της Ισπανίας και, ειδικά προς τον σκοπό αυτό, τα δικαστήρια αυτά καλούνται δικαστήρια κοινοτικού σήματος.

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΕΠΟΠΤΕΙΑΣ ΤΗΣ ΕΚΤΕΛΕΣΗΣ ΠΟΙΝΩΝ

Τα δικαστήρια εποπτείας της εκτέλεσης ποινών (Juzgados de Vigilancia Penitenciaria) είναι επιφορτισμένα με τα δικαιοδοτικά καθήκοντα που προβλέπονται από τον γενικό σωφρονιστικό νόμο (Ley General Penitenciaria) όσον αφορά την εκτέλεση στερητικών της ελευθερίας ποινών και μέτρων ασφαλείας, τον δικαστικό έλεγχο της πειθαρχικής εξουσίας των σωφρονιστικών αρχών, την προστασία των δικαιωμάτων και ευεργετημάτων των κρατουμένων στα σωφρονιστικά καταστήματα και τα λοιπά ζητήματα που καθορίζονται από τον νόμο. Αποτελούν τμήμα του συστήματος ποινικών δικαστηρίων.

ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Στο πλαίσιο του συστήματος ποινικών δικαστηρίων, σε κάθε επαρχία υπάρχει τουλάχιστον ένα ειδικό δικαστήριο για την εποπτεία της εκτέλεσης ποινών.

Στην πόλη της Μαδρίτης λειτουργεί τουλάχιστον ένα κεντρικό δικαστήριο με ειδικά καθήκοντα εποπτείας της εκτέλεσης ποινών, η κατά τόπον αρμοδιότητα του οποίου καταλαμβάνει το σύνολο της επικράτειας.

ΚΑΘ’ ΥΛΗΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Τα δικαστήρια εποπτείας της εκτέλεσης ποινών είναι επιφορτισμένα με τα δικαιοδοτικά καθήκοντα που προβλέπονται στον γενικό σωφρονιστικό νόμο όσον αφορά την εκτέλεση στερητικών της ελευθερίας ποινών και μέτρων ασφαλείας, τον δικαστικό έλεγχο της πειθαρχικής εξουσίας των σωφρονιστικών αρχών, την προστασία των δικαιωμάτων και ευεργετημάτων των κρατουμένων στα σωφρονιστικά καταστήματα και τα λοιπά ζητήματα που καθορίζονται από τον νόμο.

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

Τα εφετεία είναι αρμόδια για την εκδίκαση των ένδικων μέσων που προβλέπονται από τον νόμο κατά των αποφάσεων των επαρχιακών δικαστηρίων εκτέλεσης ποινών.

Τα λοιπά ένδικα μέσα που προβλέπονται από τον οργανικό νόμο για τη δικαστική εξουσία μπορούν να ασκηθούν στις περιπτώσεις που ο ίδιος νόμος ορίζει.

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΝΗΛΙΚΩΝ

ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Σε κάθε επαρχία υπάρχει τουλάχιστον ένα δικαστήριο ανηλίκων (Juzgado de Menores) που εδρεύει στην πρωτεύουσά της και στην αρμοδιότητα του οποίου υπάγεται ολόκληρη η επαρχία.

Στην πόλη της Μαδρίτης λειτουργεί το κεντρικό δικαστήριο ανηλίκων, η αρμοδιότητα του οποίου καταλαμβάνει το σύνολο της επικράτειας, και το οποίο εκδικάζει τις υποθέσεις που ανατίθενται σ’ αυτό δυνάμει της νομοθεσίας που διέπει την ποινική ευθύνη ανηλίκων.

ΚΑΘ’ ΥΛΗΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Τα δικαστήρια ανηλίκων είναι αρμόδια για την εκδίκαση υποθέσεων εικαζόμενων εγκλημάτων που διαπράττονται από πρόσωπα ηλικίας άνω των 14 και κάτω των 18 ετών.

Οι δικαστές ανηλίκων ασκούν τα καθήκοντα που ορίζει ο νόμος σχετικά με ανηλίκους που εκδηλώνουν συμπεριφορές οι οποίες τυποποιούνται ως ποινικά αδικήματα από τον νόμο και κάθε άλλο σχετικό με τους ανηλίκους καθήκον που τους ανατίθεται από τον νόμο.

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

Τα Εφετεία είναι αρμόδια για την εκδίκαση των ένδικων μέσων που προβλέπονται από τον νόμο κατά των αποφάσεων των επαρχιακών δικαστηρίων ανηλίκων.

Τα λοιπά ένδικα μέσα που προβλέπονται από τον οργανικό νόμο για τη δικαστική εξουσία μπορούν να ασκηθούν στις περιπτώσεις που ο ίδιος νόμος ορίζει.

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΓΙΑ ΥΠΟΘΕΣΕΙΣ ΒΙΑΣ ΚΑΤΑ ΓΥΝΑΙΚΩΝ

ΚΑΤΑ ΤΟΠΟΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Σε κάθε περιφέρεια λειτουργεί τουλάχιστον ένα δικαστήριο για υποθέσεις βίας κατά γυναικών (Juzgado de Violencia sobre la Mujer) το οποίο εδρεύει στην πρωτεύουσα της περιφέρειας και η αρμοδιότητα του οποίου καταλαμβάνει το σύνολο της περιφέρειας. Το όνομα του δικαστηρίου περιλαμβάνει το όνομα του δήμου της έδρας του.

Η κυβέρνηση, κατόπιν εισήγησης του Γενικού Δικαστικού Συμβουλίου και, κατά περίπτωση, βάσει έκθεσης που υποβάλλεται από την κυβέρνηση της αυτόνομης κοινότητας σε περιπτώσεις στις οποίες έχουν εκχωρηθεί σ' αυτήν αρμοδιότητες στον τομέα της δικαιοσύνης, δύναται να επεκτείνει, σύμφωνα με βασιλικό διάταγμα, την αρμοδιότητα των ειδικών δικαστηρίων για υποθέσεις βίας κατά γυναικών σε δύο ή περισσότερες περιφέρειες εντός της ίδιας επαρχίας.

Το Γενικό Δικαστικό Συμβούλιο μπορεί να συμφωνήσει, αφού λάβει υπόψη έκθεση των τμημάτων διοικητικής οργάνωσης των δικαστηρίων (Salas de Gobierno), ότι, στις περιφέρειες στις οποίες καθίσταται αναγκαίο ανάλογα με τον όγκο των υποθέσεων, οι υποθέσεις που υπάγονται στην αρμοδιότητα αυτών των δικαστηρίων μπορούν να εκδικαστούν από το πρωτοδικείο (Juzgado de Primera Instancia e Instrucción) ή το τοπικό ποινικό δικαστήριο (Juzgado de Instrucción), ανάλογα με την περίπτωση.

Στις δικαστικές περιφέρειες στις οποίες υπάρχει μόνον ένα Πρωτοδικείο, οι υποθέσεις βίας κατά γυναικών που υπάγονται στην αρμοδιότητα των ειδικών δικαστηρίων εκδικάζονται από το εν λόγω Πρωτοδικείο.

Αποτελούν τμήμα του συστήματος ποινικών δικαστηρίων.

ΚΑΘ’ ΥΛΗΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Στο πλαίσιο του ποινικού δικαίου και σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με τις διαδικασίες και τα ένδικα μέσα που προβλέπονται από τον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (Ley de Enjuiciamiento Criminal), στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων για υποθέσεις βίας κατά γυναικών υπάγονται, μεταξύ άλλων:

• Διαδικασίες ερευνών για τον καταλογισμό ποινικής ευθύνης για αδικήματα του ποινικού κώδικα (Código Penal), όπως ανθρωποκτονία, άμβλωση, σωματική βλάβη, σωματική βλάβη εμβρύου, εγκλήματα κατά της ελευθερίας, εγκλήματα κατά της ηθικής ακεραιότητας, εγκλήματα κατά της γενετήσιας ελευθερίας, κατά του δικαιώματος στην ιδιωτική ζωή και στην προστασία της προσωπικότητας και της φήμης και κάθε άλλο αδίκημα που διαπράττεται με άσκηση βίας ή εκφοβισμού, υπό την προϋπόθεση ότι το θύμα είναι ή υπήρξε σύζυγος του δράστη ή συνδέεται με τον δράστη με ανάλογο αισθηματικό δεσμό, έστω και χωρίς συμβίωση, καθώς και για εγκλήματα που διαπράττονται εις βάρος των τέκνων του δράστη ή της συζύγου ή συμβίας ή εις βάρος ανήλικων ή προσώπων στερούμενων δικαιοπρακτικής ικανότητας που συνοικούν με τον δράστη ή επί των οποίων η σύζυγος ή η συμβία ασκεί κηδεμονία, επιτροπεία, επιμέλεια, γονική μέριμνα, αναδοχή ή εν τοις πράγμασι επιμέλεια, εφόσον συντρέχει πράξη βίας βάσει φύλου.
• Διαδικασίες ερευνών για τον καταλογισμό ποινικής ευθύνης για παραβιάσεις των οικογενειακών δικαιωμάτων και υποχρεώσεων, εφόσον το θύμα είναι κάποιο από τα προαναφερόμενα πρόσωπα.
• Έκδοση των αντίστοιχων διαταγών για την προστασία των θυμάτων, με την επιφύλαξη των σχετικών αρμοδιοτήτων του δικαστή υπηρεσίας (Juez de Guardia).
• Εκδίκαση και έκδοση αποφάσεων επί πταισμάτων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους βάσει νόμου, εφόσον το θύμα είναι κάποιο από τα προαναφερόμενα πρόσωπα.
• Έκδοση και εκτέλεση των πράξεων αμοιβαίας αναγνώρισης όσον αφορά ποινικές αποφάσεις εντός της Ευρωπαϊκής Ένωσης επί υποθέσεων που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά τους.
• Διαδικασίες ερευνών για τον καταλογισμό ποινικής ευθύνης για παραβιάσεις που προβλέπονται και για τις οποίες καθορίζεται ποινή στο άρθρο 468 του Ποινικού Κώδικα, εφόσον το θύμα του ποινικού αδικήματος για το οποίο είχε επιβληθεί ποινή, συντηρητικά μέτρα ή μέτρα ασφαλείας που παραβιάστηκαν από τον δράστη, είναι ή υπήρξε σύζυγος του δράστη, ή συνδέεται με τον δράστη με ανάλογο αισθηματικό δεσμό, έστω και χωρίς συμβίωση, καθώς και για εγκλήματα που διαπράττονται εις βάρος των τέκνων του δράστη ή της συζύγου ή συμβίας ή εις βάρος ανηλίκων ή προσώπων στερούμενων δικαιοπρακτικής ικανότητας που συνοικούν με τον δράστη ή επί των οποίων η σύζυγος ή η συμβία ασκεί κηδεμονία, επιμέλεια, γονική μέριμνα ή επιτροπεία.

Στο πλαίσιο του αστικού δικαίου και σε κάθε περίπτωση σύμφωνα με τις διαδικασίες και τα ένδικα μέσα που προβλέπονται από τον Κώδικα Πολιτικής Δικονομίας (Ley de Enjuiciamiento Civil), στην αρμοδιότητα των δικαστηρίων για υποθέσεις βίας κατά γυναικών υπάγονται, μεταξύ άλλων, οι υποθέσεις:

• που αφορούν σχέσεις συγγένειας, τη μητρότητα και την πατρότητα.
• που αφορούν την ακύρωση γάμου, τη διάσταση και το διαζύγιο.
• που αφορούν τις σχέσεις πατέρα-τέκνου.
• που αποσκοπούν στη λήψη ή τροποποίηση μέτρων που σχετίζονται με οικογενειακά ζητήματα.
• που αφορούν αποκλειστικά την επιμέλεια των τέκνων ή τις καταβολές διατροφής τις οποίες διεκδικεί ο ένας γονέας κατά του άλλου ή εκ μέρους των τέκνων.
• που αφορούν την ανάγκη συναίνεσης σε υιοθεσία.
• που αποσκοπούν στην προσβολή αποφάσεων της διοίκησης που αφορούν την προστασία ανηλίκων.

Τα δικαστήρια για υποθέσεις βίας κατά γυναικών έχουν αποκλειστική αρμοδιότητα σε αστικές υποθέσεις εφόσον συντρέχουν οι ακόλουθες προϋποθέσεις:

• Πρόκειται για αστική διαδικασία με αντικείμενο κάποιο από τα αναφερόμενα στην προηγούμενη παράγραφο.
• Ένας εκ των διαδίκων στην αστική διαδικασία είναι θύμα βίας βάσει φύλου.
• Ένας εκ των διαδίκων στην αστική διαδικασία κατηγορείται ως δράστης, ηθικός αυτουργός ή συνεργός σε πράξη βίας βάσει φύλου.
• Έχει κινηθεί ενώπιον του δικαστηρίου για υποθέσεις βίας κατά γυναικών ποινική διαδικασία επί αξιόποινης πράξης ή αδικήματος ήσσονος σημασίας συνεπεία πράξης βίας κατά γυναικών ή έχει εκδοθεί διαταγή προστασίας θύματος βίας βάσει φύλου.

Σε περίπτωση κατά την οποία ο δικαστής εκτιμά ότι τα περιστατικά που περιήλθαν σε γνώση του δικαστηρίου δεν συνιστούν, πέραν πάσης αμφιβολίας, πράξη βίας βάσει φύλου, μπορεί να κρίνει απαράδεκτη την προσφυγή και να την παραπέμψει στο αρμόδιο δικαστήριο.

Σε όλες τις ανωτέρω περιπτώσεις απαγορεύεται η διαμεσολάβηση.

ΕΝΔΙΚΑ ΜΕΣΑ

Τα εφετεία είναι αρμόδια για την εκδίκαση των ένδικων μέσων που προβλέπονται από τον νόμο κατά των αποφάσεων των επαρχιακών δικαστηρίων για υποθέσεις βίας κατά γυναικών.

Τα λοιπά ένδικα μέσα που προβλέπονται από τον οργανικό νόμο για τη δικαστική εξουσία μπορούν να ασκηθούν στις περιπτώσεις που ο ίδιος νόμος ορίζει.

ΕΙΔΙΚΑ ΟΡΓΑΝΑ ΠΟΥ ΣΥΣΤΗΝΟΝΤΑΙ ΜΕ ΑΠΟΦΑΣΗ ΤΟΥ ΓΕΝΙΚΟΥ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟΥ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟΥ

Στην Ισπανία, μπορούν να συσταθούν ειδικά δικαστήρια, χωρίς να θίγεται η αρχή της δικαιοδοτικής ενότητας καθώς εντάσσονται στους πέντε κλάδους του δικαίου, με βάση τον οργανικό νόμο για τη δικαστική εξουσία, όπως είναι, για παράδειγμα τα εμποροδικεία, τα δικαστήρια ανηλίκων, τα δικαστήρια για υποθέσεις βίας κατά γυναικών) αλλά και όσα συστήνονται με απόφαση του Γενικού Δικαστικού Συμβουλίου δυνάμει του άρθρου 98 του ανωτέρω νόμου σ’ αυτήν την κατηγορία εμπίπτουν τα οικογενειακά δικαστήρια (Juzgados de Familia), τα δικαστήρια αναγκαστικής εκτέλεσης επί υποθήκης (Juzgados de Ejecución Hipotecaria) και τα δικαστήρια αναγκαστικής εκτέλεσης (Juzgados de Ejecutorias).

Άλλα ειδικά δικαστήρια

Στο άρθρο 117 του ισπανικού Συντάγματος του 1978, υπό τον τίτλο VI περί δικαστικής εξουσίας, ορίζεται ότι η οργάνωση και η λειτουργία των δικαστηρίων της χώρας διέπεται από την αρχή της δικαιοδοτικής ενότητας.

Η αρχή αυτή συνεπάγεται την ύπαρξη ενιαίας δικαιοδοσίας, η οποία απαρτίζεται από ενιαίο σώμα δικαστικών λειτουργών, το οποίο συνιστά την τακτική δικαιοσύνη.

Σύμφωνα με το ισπανικό Σύνταγμα, η δικαιοσύνη πηγάζει από τον λαό και απονέμεται στο όνομα του βασιλιά, από δικαστές που ανήκουν στη δικαστική εξουσία, απολαύουν ανεξαρτησίας και ισοβιότητας, είναι υπόλογοι για τις πράξεις τους και υπόκεινται μόνο στο κράτος δικαίου.

Οι δικαστές παύονται από τα καθήκοντά τους, τίθενται υπό αναστολή, μετατίθενται και εξουσιοδοτούνται για τους λόγους και με την επιφύλαξη των εγγυήσεων που προβλέπει ο νόμος.

Η άσκηση της δικαστικής εξουσίας, στο πλαίσιο διαδικασιών κάθε είδους, είτε πρόκειται για την εκδίκαση υποθέσεων ή την εκτέλεση αποφάσεων, ανατίθεται αποκλειστικά στα δικαστήρια που προβλέπονται από τη νομοθεσία, σύμφωνα με τους κανόνες αρμοδιότητας και τους δικονομικούς κανόνες που καθορίζονται στον νόμο.

Τα δικαστήρια δεν δύνανται να ασκήσουν εξουσίες πέραν των όσων αναφέρονται στην ανωτέρω υποενότητα, και οι οποίες τους έχουν ανατεθεί ρητώς βάσει νόμου, προς διασφάλιση όλων των δικαιωμάτων.

Εκτός του τμήματος που αφορά τη δικαστική εξουσία, το Σύνταγμα προβλέπει, υπό διαφορετικούς τίτλους, δύο συνταγματικά δικαστήρια. Τα δικαστήρια αυτά απολαύουν πλήρους ανεξαρτησίας και αμεροληψίας και υπόκεινται μόνο στο κράτος δικαίου.

Πρόκειται για το Συνταγματικό δικαστήριο (Tribunal Constitucional) και το Ελεγκτικό Συνέδριο (Tribunal de Cuentas).

ΤΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

Το ισπανικό Συνταγματικό Δικαστήριο δεν εντάσσεται στο σύστημα της δικαστικής εξουσίας.

Είναι ο υπέρτατος ερμηνευτής του Συντάγματος, ανεξάρτητο από τα άλλα συνταγματικά όργανα και υπόκειται μόνο στο Σύνταγμα και στον οργανικό νόμο που διέπει τη λειτουργία του.

Είναι μοναδικό όσον αφορά τη δικαιοδοσία του, η οποία εκτείνεται στο σύνολο της επικράτειας.

ΣΥΝΘΕΣΗ

Συγκροτείται από δώδεκα ανώτερους δικαστές που διορίζονται από τον βασιλιά. Τέσσερις από τους δικαστές προτείνονται από τη Βουλή (Congreso de los Diputados), με πλειοψηφία τριών πέμπτων των μελών της τέσσερις από τη Γερουσία (Senado), με την ίδια πλειοψηφία δύο προτείνονται από την κυβέρνηση και δύο από το Γενικό Δικαστικό Συμβούλιο. Στη συνέχεια, οι διορισθέντες δικαστές εκλέγουν τον πρόεδρο και τον αντιπρόεδρο μεταξύ των μελών του δικαστηρίου.

ΚΑΘ’ ΥΛΗΝ ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΑ

Το Συνταγματικό Δικαστήριο, στις περιπτώσεις και με τον τύπο που προβλέπεται από τον νόμο, επιλαμβάνεται μεταξύ άλλων των ακόλουθων υποθέσεων:

• προσφυγών αντισυνταγματικότητας κατά νόμων, κανονιστικών διατάξεων ή πράξεων με ισχύ νόμου.
• προσφυγών για παραβίαση πολιτικών δικαιωμάτων και ελευθεριών του άρθρου 53 παράγραφος 2 του Συντάγματος.
• συνταγματικών συγκρούσεων αρμοδιοτήτων μεταξύ του κράτους και των αυτόνομων κοινοτήτων ή μεταξύ αυτόνομων κοινοτήτων.
• συγκρούσεων μεταξύ των συνταγματικών οργάνων του κράτους.
• σχετικών με την εξέταση της συνταγματικότητας των διεθνών συνθηκών.

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τις παρακάτω σελίδες: Το Συνταγματικό Δικαστήριο

ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

Το Ελεγκτικό Συνέδριο είναι το ανώτατο ελεγκτικό όργανο των δημόσιων λογαριασμών και της οικονομικής διαχείρισης του κράτους, αλλά και του δημόσιου τομέα.

Με την επιφύλαξη της δικαιοδοσίας του, το Ελεγκτικό Συνέδριο εντάσσεται στη νομοθετική εξουσία και λογοδοτεί απευθείας στο ισπανικό Κοινοβούλιο (Cortes Generales).

ΣΥΝΘΕΣΗ

Συγκροτείται από δώδεκα μέλη, τους ελεγκτές (Consejeros de Cuentas), έξι εκ των οποίων διορίζονται από τη Βουλή και έξι από τη Γερουσία. Χαίρουν της ίδιας ανεξαρτησίας και ισοβιότητας με τους δικαστικούς λειτουργούς και υπόκεινται στους ίδιους κανόνες περί ασυμβίβαστου.

ΑΡΜΟΔΙΟΤΗΤΕΣ

Δύο είναι οι αρμοδιότητες του Ελεγκτικού Συνεδρίου:

• Η ελεγκτική αρμοδιότητα, η οποία συνίσταται στον εξωτερικό, διαρκή και προληπτικό έλεγχο δαπανών, με σκοπό να διαπιστωθεί κατά πόσον η χρηματοοικονομική δραστηριότητα του δημοσίου τομέα συνάδει με τις αρχές της νομιμότητας, της αποτελεσματικότητας και της εξοικονόμησης πόρων.
• Η δικαιοδοτική αρμοδιότητα συνίσταται στην εκδίκαση υποθέσεων που άπτονται του δημοσιονομικού καταλογισμού εις βάρος προσώπων υπεύθυνων για τη διαχείριση δημόσιας περιουσίας, δημόσιων κονδυλίων ή δημοσίων πραγμάτων με στόχο την αποκατάσταση της ζημίας που υπέστη το Δημόσιο λόγω υπεξαίρεσης, έλλειψης αιτιολόγησης ή ατελούς αιτιολόγησης ή για άλλους λόγους ή συνεπεία άλλων ενεργειών.

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τις παρακάτω σελίδες: Ελεγκτικό Συνέδριο.

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΕΘΙΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Αναγνωρίζονται στο άρθρο 125 του Συντάγματος ως μια μορφή συμμετοχής των πολιτών στην απονομή δικαιοσύνης.

Στο άρθρο 19 του οργανικού νόμου για τη δικαστική εξουσία αναγνωρίζονται ως δικαστήρια εθιμικού δικαίου (tribunales consuetudinarios) το Δικαστήριο για την Άρδευση της πεδιάδας της Βαλένθια (Tribunal de las Aguas de la Vega Valencia) και το Συμβούλιο Προεστών της Μούρθια (Consejo de Hombres Buenos de Murcia). Και τα δύο αποτελούν θεσμούς του εθιμικού δικαίου και επιλαμβάνονται ζητημάτων που σχετίζονται με τη διαχείριση των υδάτων.

Το 2009, τα δύο αυτά δικαστήρια εθιμικού δικαίου της Ισπανίας περιελήφθησαν στον αντιπροσωπευτικό κατάλογο για την άυλη πολιτιστική κληρονομιά της ανθρωπότητας και αποτελούν ζωντανή απόδειξη της ικανότητας των ανθρώπινων ομάδων για δημοκρατική οργάνωση σύνθετων θεσμών, που δημιουργούνται από τα ίδια τα μέλη της κοινωνίας.

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ ΑΡΔΕΥΣΗΣ ΤΗΣ ΠΕΔΙΑΔΑΣ ΤΗΣ ΒΑΛΕΝΘΙΑ

Πρόκειται για τον παλαιότερο δικαστικό θεσμό στην Ευρώπη.

Είναι αρμόδιο για την περιοχή της Βαλένθια.

Απαρτίζεται από οκτώ μέλη τα οποία εκλέγονται με δημοκρατικές διαδικασίες από γεωργούς της γόνιμης περιοχής Χουέρτα της Βαλένθια. Στο πεδίο της αρμοδιότητάς του εμπίπτει η ισότιμη κατανομή νερού στους διάφορους ιδιοκτήτες αγροτικών εκτάσεων γης, η επίλυση των διαφορών που προκύπτουν μεταξύ των γεωργών και η επιβολή προστίμων για παραβιάσεις των κανονισμών περί άρδευσης.

ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΠΡΟΕΣΤΩΝ ΤΗΣ ΜΟΥΡΘΙΑ

Το Συμβούλιο Προεστών της Μούρθια χρονολογείται από τη μεσαιωνική εποχή. Η θέσπισή του και η νομοθετική του ρύθμιση ως ανώτατου δικαστηρίου της γόνιμης περιοχής Χουέρτα της Μούρθια, ανάγονται στο 1849. Το Συμβούλιο Προεστών απαρτίζεται από τον πρόεδρο, τον γραμματέα και πέντε μέλη.

Το Συμβούλιο Προεστών της Μούρθια συνεδριάζει κάθε Πέμπτη στην αίθουσα της ολομέλειας της τοπικής αρχής. Η ακροαματική διαδικασία είναι δημόσια και οι αποφάσεις εκδίδονται την ίδια ημέρα ή το αργότερο στην επόμενη συνεδρίαση. Αποφασίζει χωρίς περαιτέρω διαδικασία κατά πλειοψηφία. Σε περίπτωση ισοψηφίας υπερισχύει η ψήφος του προέδρου. Οι κυρώσεις που επιβάλλονται δυνάμει των αποφάσεων του Συμβουλίου Προεστών της Μούρθια είναι αποκλειστικά χρηματικής φύσης. Οι αποφάσεις του εν λόγω δικαστηρίου είναι οριστικές, αμετάκλητες και εκτελεστές.

Για περισσότερες πληροφορίες, επισκεφτείτε τις παρακάτω σελίδες: Συμβούλιο Προεστών.

Σχετικοί σύνδεσμοι

ΓΕΝΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ

ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΙΚΟ ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΟ

ΙΣΠΑΝΙΚΟ ΕΛΕΓΚΤΙΚΟ ΣΥΝΕΔΡΙΟ

ΔΙΚΑΣΤΗΡΙΑ ΕΘΙΜΙΚΟΥ ΔΙΚΑΙΟΥ

Η πρωτότυπη γλωσσική έκδοση αυτής της σελίδας τροποποιήθηκε πρόσφατα. Η γλωσσική έκδοση που βλέπετε τώρα βρίσκεται στο στάδιο της μετάφρασης.

Εθνικά ειδικά δικαστήρια - Γαλλία

Στην παρούσα ενότητα παρέχεται επισκόπηση των συνταγματικών και διοικητικών δικαστηρίων στη Γαλλία.

Συνταγματικό Συμβούλιο

Το Συνταγματικό Συμβούλιο (Conseil constitutionnel) που συστάθηκε με το Σύνταγμα της Πέμπτης Δημοκρατίας στις 4 Οκτωβρίου 1958 δεν είναι ιεραρχικά ανώτερο από τα τακτικά ή τα διοικητικά δικαστήρια. Ως εκ τούτου, δεν πρόκειται για Ανώτατο Δικαστήριο.

Έχει εννέα μέλη, και η σύνθεσή του ανανεώνεται κατά το ένα τρίτο κάθε τρία έτη. Τα μέλη διορίζονται για μη ανανεώσιμη θητεία εννέα ετών· τρία μέλη διορίζει ο πρόεδρος της Δημοκρατίας και από τρία μέλη διορίζουν οι πρόεδροι κάθε σώματος του Κοινοβουλίου (Γερουσία και Εθνοσυνέλευση). Οι πρώην πρόεδροι της Δημοκρατίας συμμετέχουν αυτοδικαίως στο Συνταγματικό Συμβούλιο ως διά βίου μέλη του, εκτός εάν ασκούν καθήκοντα τα οποία είναι ασυμβίβαστα με την εντολή μέλους του Συμβουλίου, οπότε δεν επιτρέπεται η συμμετοχή τους.

Ο πρόεδρος του Συνταγματικού Συμβουλίου διορίζεται από τον πρόεδρο της Δημοκρατίας μεταξύ των μελών του.

Δεν υπάρχουν απαιτήσεις όσον αφορά την ηλικία ή το επάγγελμα για την απόκτηση της ιδιότητας του μέλους του Συνταγματικού Συμβουλίου. Ωστόσο, η ιδιότητα του μέλους (Conseiller) είναι ασυμβίβαστη με την ιδιότητα του μέλους της κυβέρνησης ή της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής, καθώς και με οποιοδήποτε αιρετό αξίωμα. Τα μέλη υπόκεινται επίσης στους ίδιους κανόνες επαγγελματικού ασυμβίβαστου στους οποίους υπόκεινται και τα μέλη της Εθνοσυνέλευσης και της Γερουσίας.

Το Συνταγματικό Συμβούλιο είναι μόνιμο όργανο, και η συχνότητα των συνεδριάσεών του εξαρτάται από τον ρυθμό εισαγωγής υποθέσεων ενώπιόν του. Συνεδριάζει και εκδίδει τις αποφάσεις του μόνο σε ολομέλεια. Οι διασκέψεις υπόκεινται σε κανόνα απαρτίας, σύμφωνα με τον οποίο πρέπει να παρίστανται επτά δικαστές. Σε περίπτωση ισοψηφίας, υπερισχύει η ψήφος του προέδρου. Δεν υπάρχει περιθώριο για αποκλίνουσες απόψεις.

Η διαδικασία είναι γραπτή και ακολουθεί την αρχή της εκατέρωθεν ακρόασης. Ωστόσο, οι διάδικοι μπορούν να διατυπώνουν προφορικές παρατηρήσεις σχετικά με τις εκλογικές διαφορές. Επιπλέον, οι διάδικοι ή οι εκπρόσωποί τους μπορούν επίσης να καταθέτουν προφορικά τις παρατηρήσεις τους κατά την επ’ ακροατηρίου συζήτηση, όταν συζητούνται προκαταρκτικά ζητήματα συνταγματικότητας.

Όσον αφορά την καθ’ ύλην αρμοδιότητα, η αρμοδιότητα του Συνταγματικού Συμβουλίου μπορεί να διαιρεθεί σε δύο κατηγορίες:

Αρμοδιότητα σε δύο είδη διαφορών:

Διαφορές σχετικά με τη νομοθεσία

Το Συμβούλιο εκδίδει αποφάσεις σχετικά με τον προληπτικό έλεγχο της συνταγματικότητας (contrôle de constitutionnalité préventif)· ο έλεγχος της συνταγματικότητας είναι αφηρημένος. Η διαδικασία είναι προαιρετική για τη συνήθη νομοθεσία και τις διεθνείς δεσμεύσεις, αλλά υποχρεωτική για τους οργανικούς νόμους (lois organiques) και για τον εσωτερικό κανονισμό και των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου. Οι προσφυγές υποβάλλονται κατόπιν ψηφοφορίας της Βουλής, αλλά πριν από την ψήφιση ή την επικύρωση του νόμου, την έγκριση της διεθνούς δέσμευσης ή τη θέση σε ισχύ του εσωτερικού κανονισμού οποιουδήποτε σώματος του Κοινοβουλίου. Η προαιρετική προσφυγή (saisine) μπορεί να υποβληθεί είτε από πολιτική αρχή (πρόεδρο της Δημοκρατίας, πρωθυπουργό, πρόεδρο της Εθνοσυνέλευσης ή της Γερουσίας) είτε από 60 βουλευτές ή 60 γερουσιαστές.

Την 1η Μαρτίου 2010 εισήχθησαν έκτακτοι συνταγματικοί έλεγχοι, με την έναρξη ισχύος της «προκαταρκτικής εξέτασης της συνταγματικότητας» (question prioritaire de constitutionnalité). Από την ημερομηνία αυτή, κάθε ενάγων ή εναγόμενος μπορεί, στο πλαίσιο δίκης, να προσβάλει νομοθετική διάταξη με την αιτιολογία ότι είναι ασυμβίβαστη με τα δικαιώματα και τις ελευθερίες που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα. Η υπόθεση μπορεί να παραπεμφθεί στο Συνταγματικό Συμβούλιο μόνον εφόσον η παραπομπή εγκριθεί από το Συμβούλιο της Επικρατείας ή από το Ακυρωτικό Δικαστήριο, το οποίο πρέπει να γνωμοδοτήσει εντός τριών μηνών.

Το Συνταγματικό Συμβούλιο αποφαίνεται σχετικά με την κατανομή των αρμοδιοτήτων μεταξύ των νόμων και των κανονισμών. Ένα ζήτημα μπορεί να παραπεμφθεί σε αυτό είτε κατά τη διάρκεια της νομοθετικής διαδικασίας από τον πρόεδρο της Βουλής (Εθνοσυνέλευση ή Γερουσία) που ασχολείται με το συγκεκριμένο μέτρο ή από την κυβέρνηση, είτε, μετά την ολοκλήρωση της διαδικασίας, από τον πρωθυπουργό, ο οποίος μπορεί να επιδιώξει να υποβαθμίσει ένα μέτρο που έχει θεσπιστεί ως νόμος.

Διαφορές σχετικά με εκλογές ή δημοψηφίσματα

Το Συνταγματικό Συμβούλιο αποφαίνεται σχετικά με τη νομιμότητα της εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας και των δημοψηφισμάτων και ανακοινώνει τα αποτελέσματα. Αποφασίζει επίσης για τη νομιμότητα της εκλογής των μελών και των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου, καθώς και για τους κανόνες που διέπουν την εκλογιμότητα και τον αποκλεισμό τους.

Προσφυγές προς το Συμβούλιο για εκλογικά θέματα μπορούν να ασκηθούν γενικά από οποιονδήποτε εκλογέα, και έχουν αυξηθεί σημαντικά μετά τη θέσπιση νομοθεσίας για την οργάνωση και τον έλεγχο των εκλογικών δαπανών, για τον οποίο αρμόδιο είναι το Συμβούλιο, ως δευτεροβάθμιο δικαστήριο, όσον αφορά τους υποψηφίους στις βουλευτικές και προεδρικές εκλογές.

Γνωμοδοτική αρμοδιότητα

Το Συνταγματικό Συμβούλιο γνωμοδοτεί, κατόπιν επίσημου αιτήματος του αρχηγού του κράτους, σχετικά με την εφαρμογή του άρθρου 16 του Συντάγματος (που αφορά τις πλήρεις εξουσίες σε περιόδους κρίσης) και, συνακόλουθα, σχετικά με τις αποφάσεις που λαμβάνονται στο πλαίσιο αυτό.

Επιπλέον, η κυβέρνηση ζητεί τη γνώμη του Συμβουλίου σχετικά με κείμενα που αφορούν την οργάνωση της εκλογής του προέδρου της Δημοκρατίας και τα δημοψηφίσματα.

Όλες οι αποφάσεις υπόκεινται στον ίδιο τύπο, ο οποίος περιλαμβάνει:

• παραπομπές στα εφαρμοστέα κείμενα και διαδικαστικά στάδια,
• την αιτιολογία, η οποία εκτίθεται σε παραγράφους και στην οποία αναλύονται τα προβαλλόμενα επιχειρήματα, διευκρινίζονται οι εφαρμοστέες αρχές και δίνονται απαντήσεις στην αίτηση, και
• το διατακτικό το οποίο χωρίζεται σε άρθρα που αναφέρουν την προκριθείσα απόφαση.

Οι αποφάσεις είναι δεσμευτικές για τους κρατικούς οργανισμούς και όλες τις διοικητικές και δικαστικές αρχές. Δεν υπόκεινται σε ένδικα μέσα. Η ισχύς δεδικασμένου δεν αφορά μόνο το διατακτικό της απόφασης, αλλά και την αιτιολογία, η οποία αποτελεί την αναγκαία βάση του. Ωστόσο, το Συνταγματικό Συμβούλιο δέχεται προσφυγές για τη διόρθωση ουσιώδους σφάλματος.

Διάταξη η οποία έχει κηρυχθεί αντισυνταγματική με απόφαση στο πλαίσιο προληπτικού ελέγχου συνταγματικότητας δεν μπορεί να θεσπιστεί ή να εφαρμοστεί.

Διάταξη που έχει κηρυχθεί αντισυνταγματική σε προκαταρκτική εξέταση συνταγματικότητας καταργείται με τη δημοσίευση της απόφασης του Συνταγματικού Συμβουλίου ή σε μεταγενέστερη ημερομηνία που ορίζεται στην εν λόγω απόφαση. Το Συνταγματικό Συμβούλιο καθορίζει τις προϋποθέσεις και τα όρια εντός των οποίων μπορούν να αμφισβητηθούν τα αποτελέσματα που έχουν ήδη παραχθεί από τη διάταξη.

Το αποτέλεσμα των αποφάσεων στις εκλογικές διαφορές ποικίλλει από την ακύρωση των ψηφοδελτίων έως την ακύρωση των ίδιων των εκλογών, και μπορεί να περιλαμβάνει δήλωση σύμφωνα με την οποία ένας υποψήφιος είναι μη επιλέξιμος και/ή ότι ένας εκλεγμένος αξιωματούχος πρέπει να παραιτηθεί από το αξίωμά του.

Οι αποφάσεις κοινοποιούνται στους διαδίκους και δημοσιεύονται στην Επίσημη Εφημερίδα (Journal officiel de la République française)· σε περίπτωση απόφασης που εκδίδεται στο πλαίσιο προληπτικού ελέγχου συνταγματικότητας, δημοσιεύονται επίσης η προσφυγή του Κοινοβουλίου και οι παρατηρήσεις της κυβέρνησης.

Όλες οι αποφάσεις του Συμβουλίου, από τη σύστασή του, είναι διαθέσιμες στον ιστότοπο του Συνταγματικού Συμβουλίου.

Διοικητικά δικαστήρια

Καθήκοντα των διοικητικών δικαστηρίων

Οι πράξεις της δημόσιας διοίκησης υπόκεινται στον έλεγχο των διοικητικών δικαστηρίων, τα οποία είναι ανεξάρτητα από την ίδια τη διοίκηση (διαχωρισμός διοικητικών και δικαστικών καθηκόντων) και διακριτά από τα τακτικά δικαστήρια (διαχωρισμός αρμοδιοτήτων, dualisme judiciaire). Έλεγχος μπορεί επίσης να ασκείται από διοικητικά όργανα, αλλά οι αποφάσεις των εν λόγω οργάνων υπόκεινται στη συνέχεια σε δικαστικό έλεγχο.

Τα διοικητικά δικαστήρια (tribunaux administratifs) είναι τα γενικά διοικητικά δικαστήρια σε πρώτο βαθμό. Τα ειδικά διοικητικά δικαστήρια είναι πολυάριθμα και ποικίλα και περιλαμβάνουν:

• τα οικονομικά δικαστήρια [περιφερειακό ελεγκτικό σώμα (chambre régionale des comptes) και Ελεγκτικό Συνέδριο (Cour des comptes)],
• το εθνικό δικαστήριο αρμόδιο για θέματα ασύλου (Cour nationale du droit d’asile),
• τα πειθαρχικά δικαστήρια (δικαστήριο δημοσιονομικής και χρηματοοικονομικής πειθαρχίας, Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο, επαγγελματικά πειθαρχικά όργανα, πανεπιστημιακά δικαιοδοτικά όργανα κ.λπ.).

Κατά κανόνα, οι αποφάσεις των δικαστηρίων αυτών μπορούν να προσβληθούν ενώπιον των διοικητικών εφετείων (cours administratifs d’appel), οι αποφάσεις των οποίων μπορούν με τη σειρά τους να ελεγχθούν από το Συμβούλιο της Επικρατείας (Conseil d’État), με την άσκηση αναίρεσης. Στο πλαίσιο αυτού του ρόλου, το Συμβούλιο της Επικρατείας ελέγχει, όπως και το Ακυρωτικό Δικαστήριο, μόνο την ορθή εφαρμογή των δικονομικών και νομικών κανόνων από τις δικαστικές αποφάσεις που προσβάλλονται ενώπιόν του, ωστόσο, για ορισμένες διαφορές, όπως αυτές που αφορούν τα κανονιστικά μέτρα που λαμβάνουν οι υπουργοί, το Συμβούλιο της Επικρατείας είναι επίσης το δικαστήριο πρώτου και τελευταίου βαθμού.

Οι συγκρούσεις αρμοδιότητας μεταξύ των δύο συστημάτων δικαστηρίων επιλύονται από το δικαστήριο επίλυσης συγκρούσεων (Tribunal des conflits), το οποίο αποτελείται από μέλη του Ακυρωτικού Δικαστηρίου και του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Το Συνταγματικό Συμβούλιο επιβλέπει τη συμμόρφωση των νόμων με το Σύνταγμα, αλλά δεν ελέγχει τα μέτρα ή τις ενέργειες της δημόσιας διοίκησης.

Εσωτερική διάρθρωση των διοικητικών δικαστηρίων

Τα διοικητικά δικαστήρια (τα οποία είναι 42) και τα διοικητικά εφετεία (τα οποία επί του παρόντος είναι 8 και σύντομα θα είναι 9) υποδιαιρούνται σε τμήματα. Ο αριθμός των τμημάτων και οι τομείς εξειδίκευσης ποικίλλουν ανάλογα με τα μέλη του δικαστηρίου και τις επιλογές του προϊστάμενου του δικαστηρίου αναφορικά με την εσωτερική διάρθρωση. Το Συμβούλιο της Επικρατείας διαθέτει μόνο ένα τμήμα με δικαιοδοτικά καθήκοντα, το τμήμα διοικητικών διαφορών (Section du contentieux)· τα άλλα τμήματα, γνωστά ως διοικητικά τμήματα, είναι επιφορτισμένα με τη γνωμοδοτική λειτουργία του Συμβουλίου της Επικρατείας.

Το τμήμα διοικητικών διαφορών αποτελείται από 10 υποτμήματα ειδικευμένα σε διάφορα είδη διαφορών. Δύο από αυτά τα υποτμήματα εκδίδουν από κοινού απόφαση σε τομείς του γενικού διοικητικού δικαίου (9 μέλη)· αν η υπόθεση είναι πιο περίπλοκη ή πιο ευαίσθητη, μπορεί να εκδικαστεί από το τμήμα διοικητικών διαφορών (το οποίο αποτελείται εν προκειμένω από τους προέδρους των υποτμημάτων, τον πρόεδρο του τμήματος διοικητικών διαφορών και τους αντιπροέδρους, 17 μέλη) ή από ολομέλεια εκδίκασης ένδικων διαφορών (Assemblée du contentieux) (αποτελούμενη από προέδρους των τμημάτων του Συμβουλίου της Επικρατείας, υπό την προεδρία του αντιπροέδρου του Συμβουλίου της Επικρατείας, 13 μέλη).

Καθεστώς των μελών των διοικητικών δικαστηρίων

Παραδοσιακά, τα μέλη των διοικητικών δικαστηρίων δεν χαρακτηρίζονται ως δικαστές (magistrats) κατά την έννοια του γαλλικού Συντάγματος, δεδομένου ότι ο όρος αυτός προορίζεται αποκλειστικά για τα μέλη των τακτικών δικαστηρίων. Τα μέλη των διοικητικών δικαστηρίων διέπονται από τους γενικούς κανόνες που διέπουν τους δημόσιους υπαλλήλους. Αυτός είναι ο λόγος για τον οποίο, για μεγάλο χρονικό διάστημα, η νομοθεσία που εφαρμοζόταν στα μέλη των διοικητικών δικαστηρίων δεν περιλάμβανε ειδικούς κανόνες διαφορετικούς από εκείνους που ίσχυαν για άλλες κατηγορίες δημόσιων υπαλλήλων. Ωστόσο, κατά τη διάρκεια της δεκαετίας του 1980, οι όροι και οι προϋποθέσεις διορισμού των μελών των διοικητικών δικαστηρίων εξελίχθηκαν προκειμένου να ενισχυθεί η ανεξαρτησία τους.

Στην απόφασή του, της 22ας Ιουλίου 1980, το Συνταγματικό Συμβούλιο επιβεβαίωσε την ύπαρξη και την ανεξαρτησία των διοικητικών δικαστηρίων, χαρακτηριστικά που έχουν πλέον συμπεριληφθεί στις θεμελιώδεις αρχές που αναγνωρίζονται από τους νόμους της Γαλλικής Δημοκρατίας. Επομένως, οι διοικητικοί δικαστές απολαύουν ειδικού καθεστώτος το οποίο εγγυάται την ανεξαρτησία τους, διασφαλίζοντας, ιδίως, την ισοβιότητά τους.

Επιπλέον, μετά τη θέσπιση του νόμου αριθ. 2016-483, της 20ής Απριλίου 2016, σχετικά με τη συμπεριφορά, τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις των υπαλλήλων, των μελών των διοικητικών δικαστηρίων και των διοικητικών εφετείων, αναγνωρίζονται πλέον αυτοτελώς ως δικαστές (magistrats) [άρθρο L. 231-1 του κώδικα διοικητικής δικονομίας (code de justice administrative)].

Ενώ οι δικαστές των τακτικών δικαστηρίων συγκροτούν ενιαίο σώμα (corps), οι διοικητικοί δικαστές ανήκουν σε δύο διαφορετικά σώματα: το σώμα των μελών του Συμβουλίου της Επικρατείας και το σώμα των μελών των διοικητικών δικαστηρίων και των διοικητικών εφετείων.

Μολονότι οι κανόνες που ισχύουν γι’ αυτά περιλαμβάνονται εδώ και καιρό σε διάφορες νομοθετικές πράξεις, έχουν πλέον συγκεντρωθεί στον κώδικα διοικητικής δικονομίας.

Νομικές βάσεις δεδομένων στους τομείς αυτούς

Οι νομικές βάσεις δεδομένων στη Γαλλία είναι διαθέσιμες στο διαδίκτυο ως αντικείμενο δημόσιας υπηρεσίας. Ο ιστότοπος https://www.legifrance.gouv.fr/ περιλαμβάνει:

• τις αποφάσεις του Συμβουλίου της Επικρατείας, του δικαστηρίου επίλυσης συγκρούσεων, των διοικητικών εφετείων και επιλογή από αποφάσεις των διοικητικών δικαστηρίων, στη οικεία βάση δεδομένων JADE· και
• τις αποφάσεις του Συνταγματικού Συμβουλίου στην οικεία βάση δεδομένων CONSTIT.

Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση στη βάση δεδομένων;

Ναι, η πρόσβαση στη βάση δεδομένων παρέχεται δωρεάν.

Σύντομη περιγραφή του περιεχομένου

Η βάση δεδομένων JADE περιλαμβάνει 230.000 δικαστικές αποφάσεις, στις οποίες προστίθενται 12.000 δικαστικές αποφάσεις ετησίως, ενώ η βάση δεδομένων CONSTIT περιλαμβάνει 3.500 δικαστικές αποφάσεις, στις οποίες προστίθενται 150 δικαστικές αποφάσεις ετησίως.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Αρμοδιότητα — Γαλλία

Τα δικαστήρια ειδικής δικαιοδοσίας είναι τα εμποροδικεία (trgovački sud) και τα διοικητικά δικαστήρια (upravni sud) ως πρωτοβάθμια δικαστήρια, καθώς και το ανώτατο πλημμελειοδικείο της Δημοκρατίας της Κροατίας (Visoki prekršajni sud), το ανώτατο εμποροδικείο της Δημοκρατίας της Κροατίας (Visoki trgovački sud) και το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Δημοκρατίας της Κροατίας (Visoki upravni sud) ως δευτεροβάθμια δικαστήρια.

Όσον αφορά την καθ’ ύλην αρμοδιότητα:

Εμποροδικεία

Υπάρχουν εννέα εμποροδικεία στη Δημοκρατία της Κροατίας (Zagreb, Split, Rijeka, Osijek, Bjelovar, Varaždin, Zadar, Pazin, Dubrovnik),

τα οποία:

1. αποφαίνονται σχετικά με υποθέσεις αμφισβητούμενης δικαιοδοσίας ή υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας, όταν αυτό προβλέπεται από ειδικό νόμο,
2. είναι επιφορτισμένα με θέματα εγγραφής ή τήρησης μητρώων,
3. αποφαίνονται σχετικά με αιτήσεις που αφορούν την ίδρυση, τη λειτουργία και την παύση λειτουργίας εμπορικών εταιρειών,
4. αποφαίνονται σχετικά με αιτήσεις πτώχευσης και διεξάγουν προπτωχευτικές και πτωχευτικές διαδικασίες,
5. αποφαίνονται σχετικά με τις εγγραφές στα μητρώα πλοίων και σκαφών αναψυχής για ζητήματα στα οποία τα εμποροδικεία έχουν αρμοδιότητα βάσει του ναυτιλιακού κώδικα, σχετικά με τον περιορισμό της ευθύνης των πλοιοκτητών και με καταγγελίες κατά της τελικής βάσης για την εκκαθάριση σε γενικές αβαρίες, εκτός αν ορίζεται διαφορετικά από τη νομοθεσία για ένα συγκεκριμένο είδος υποθέσεων,
6. διεξάγουν διαδικασίες για την αναγνώριση αλλοδαπών δικαστικών αποφάσεων, καθώς και διαιτητικών αποφάσεων σε εμπορικές διαφορές,
7. διεξάγουν συντηρητική απόδειξη σε διαδικασίες της αρμοδιότητάς τους,
8. επιβάλλουν συντηρητικά μέτρα σε διαδικασίες και σε σχέση με διαδικασίες της αρμοδιότητάς τους,
9. παρέχουν διεθνή δικαστική συνδρομή κατά τη διεξαγωγή αποδείξεων σε εμπορικές υποθέσεις,
10. εκτελούν άλλα καθήκοντα τα οποία προβλέπονται από τον νόμο.

Εμποροδικεία στη Δημοκρατία της Κροατίας

Διοικητικά δικαστήρια

Υπάρχουν τέσσερα διοικητικά δικαστήρια στη Δημοκρατία της Κροατίας, στις πόλεις Zagreb, Split, Rijeka και Osijek, τα οποία:

1. αποφαίνονται σχετικά με προσφυγές κατά ατομικών αποφάσεων των οργανισμών δημοσίου δικαίου,
2. αποφαίνονται σχετικά με προσφυγές κατά πράξεων οργανισμών δημοσίου δικαίου,
3. αποφαίνονται σχετικά με προσφυγές κατά της παράλειψης έκδοσης ατομικών αποφάσεων ή της παράλειψης εκ μέρους ενός οργανισμού δημοσίου δικαίου να ενεργήσει εντός της προθεσμίας που τάσσεται στον νόμο,
4. αποφαίνονται σχετικά με προσφυγές κατά διοικητικών συμβάσεων και της εκτέλεσης διοικητικών συμβάσεων,
5. αποφαίνονται για άλλες υποθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο.

Διοικητικά δικαστήρια στη Δημοκρατία της Κροατίας

Το ανώτατο πλημμελειοδικείο της Δημοκρατίας της Κροατίας

1. αποφαίνεται επί τακτικών ένδικων μέσων κατά αποφάσεων δημοτικών δικαστηρίων (općinski sud) σε υποθέσεις πλημμελημάτων και κατά αποφάσεων οργανισμών δημοσίου δικαίου επί πρωτοβάθμιων διαδικασιών παράβασης όταν αυτό προβλέπεται από ειδικό νόμο,
2. επιλύει τις συγκρούσεις αρμοδιότητας μεταξύ των δημοτικών δικαστηρίων σε υποθέσεις πλημμελημάτων,
3. αποφαίνεται επί έκτακτων ένδικων μέσων κατά τελεσίδικων αποφάσεων σε σχέση με αδίκημα, όταν προβλέπεται από ειδικό νόμο,
4. αποφαίνεται επί εφέσεων σε υποθέσεις διεθνούς δικαστικής συνεργασίας με τα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης σε υποθέσεις πλημμελημάτων της δικαιοδοσίας τους,
5. εποπτεύει την ομαλή διεξαγωγή του έργου των δικαστών σε υποθέσεις πλημμελημάτων,
6. εκτελεί άλλα καθήκοντα τα οποία προβλέπονται από τον νόμο.

Ανώτατο πλημμελειοδικείο της Δημοκρατίας της Κροατίας (Visoki prekršajni sud Republike Hrvatske)
Ulica Augusta Šenoe 30
10 000 Zagreb

Τηλ.: +385 1 480 75 10
Φαξ: +385 1 461 12 91

Ηλ. ταχυδρομείο: predsjednik@vpsrh.pravosudje.hr
http://sudovi.pravosudje.hr/VPSRH/

Το ανώτατο εμποροδικείο της Δημοκρατίας της Κροατίας

1. αποφαίνεται επί των εφέσεων κατά αποφάσεων που εκδίδονται σε πρώτο βαθμό από τα εμποροδικεία,
2. επιλύει συγκρούσεις κατά τόπον αρμοδιότητας μεταξύ εμποροδικείων και αποφασίζει σχετικά με τη μεταβίβαση αρμοδιότητας μεταξύ των εμποροδικείων,
3. εκτελεί άλλα καθήκοντα τα οποία προβλέπονται από τον νόμο.

Ανώτατο εμποροδικείο της Δημοκρατίας της Κροατίας (Visoki trgovački sud Republike Hrvatske)
Berislavićeva 11
10 000 Zagreb

Τηλ.: +385 1 489 68 88
Φαξ: +385 1 487 23 29

http://www.vtsrh.hr/

Το ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Δημοκρατίας της Κροατίας

1. αποφαίνεται επί εφέσεων κατά αποφάσεων των διοικητικών δικαστηρίων και εφέσιμων αποφάσεων,
2. αποφαίνεται σχετικά με τη νομιμότητα γενικών πράξεων,
3. αποφαίνεται σχετικά με συγκρούσεις αρμοδιότητας μεταξύ των διοικητικών δικαστηρίων,
4. αποφαίνεται για άλλες υποθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο.

Ανώτατο διοικητικό δικαστήριο της Δημοκρατίας της Κροατίας (Visoki upravni sud Republike Hrvatske)
Frankopanska 16
10 000 Zagreb

Τηλ.: +385 1 480 78 00
Φαξ: +385 1 480 79 28

http://www.upravnisudrh.hr/

Ειδικά δικαστήρια — εισαγωγή

Στην Ιταλία, η δικαιοσύνη απονέμεται στο όνομα του ιταλικού λαού και τα δικαστήρια, βάσει του Συντάγματος, υπόκεινται μόνο στον νόμο. Σύμφωνα με το άρθρο 102 του ιταλικού Συντάγματος, η δικαστική εξουσία ασκείται από τακτικά δικαστήρια που έχουν συσταθεί και διέπονται από τους κανόνες για την οργάνωση της δικαστικής εξουσίας, γεγονός που σημαίνει ότι απαγορεύεται η σύσταση έκτακτων ή ειδικών δικαστηρίων (πέραν εκείνων που προβλέπονται ρητά). Ωστόσο, επιτρέπεται η σύσταση, στο πλαίσιο τακτικών δικαιοδοτικών οργάνων, εξειδικευμένων τμημάτων για την εκδίκαση συγκεκριμένων υποθέσεων, στη σύνθεση των οποίων είναι δυνατόν να συμμετέχουν ακόμη και πολίτες που δεν είναι δικαστικοί. Εντούτοις, το ίδιο το Σύνταγμα προβλέπει περιπτώσεις δικαιοδοτικών οργάνων που δεν ανήκουν στο δικαστικό σύστημα (στα τακτικά δικαστήρια).

Ειδικά δικαστήρια

Όσον αφορά τις υποθέσεις αστικού δικαίου (με την ευρεία έννοια του όρου), τα ιταλικά δικαστήρια διακρίνονται στα «τακτικά» δικαστήρια και στα «διοικητικά» δικαστήρια. Τα διοικητικά δικαστήρια έχουν δικαιοδοσία να προστατεύουν, έναντι της δημόσιας διοίκησης, έννομα συμφέροντα και, ως προς ορισμένες υποθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο, υποκειμενικά δικαιώματα: στα διοικητικά δικαστήρια περιλαμβάνονται το Περιφερειακό Διοικητικό Δικαστήριο (Tribunale Amministrativo Regionale — TAR), το οποίο αποτελεί όργανο πρώτου βαθμού, και το Συμβούλιο της Επικρατείας (Consiglio di Stato), το οποίο αποτελεί δευτεροβάθμιο δικαστήριο. Τα τακτικά δικαστήρια είναι αρμόδια για τα ζητήματα που αφορούν «υποκειμενικά δικαιώματα» τα διοικητικά δικαστήρια είναι αρμόδια για τα ζητήματα που αφορούν «έννομα συμφέροντα». Ο κώδικας διοικητικής δικαιοσύνης (codice di giustizia amministrativa — CGA), ο οποίος περιλαμβάνει επίσης τις ρυθμίσεις για την αρμοδιότητα, περιλαμβάνεται στο νομοθετικό διάταγμα αριθ. 104 του 2010. Ο κώδικας διοικητικής δικαιοσύνης διατίθεται (δωρεάν) και στα γαλλικά, τα αγγλικά και τα γερμανικά.

Υπάρχει επίσης δικαστήριο λογιστικής δικαιοδοσίας: το Ελεγκτικό Συνέδριο έχει δικαιοδοσία επί των υποθέσεων δημόσιου λογιστικού και επί των άλλων υποθέσεων που ορίζει ο νόμος. Ο κώδικας δικαίου λογιστικής (codice di giustizia contabile) περιλαμβάνεται στο νομοθετικό διάταγμα αριθ. 174 του 2016.

Επιπλέον, στην Ιταλία υπάρχουν φορολογικά δικαστήρια, οι δε δικονομικοί κανόνες που εφαρμόζονται σε αυτά περιλαμβάνονται στο νομοθετικό διάταγμα αριθ. 546 του 1992. Η δικαιοδοσία στον τομέα του φορολογικού δικαίου ασκείται από τις επαρχιακές φορολογικές επιτροπές (commissioni tributarie provinciali), οι οποίες αποτελούν πρωτοβάθμια δικαστήρια, και από τις περιφερειακές φορολογικές επιτροπές (commissioni tributarie regionali), οι οποίες αποτελούν δευτεροβάθμια δικαστήρια. Στη δικαιοδοσία των φορολογικών δικαστηρίων υπάγονται όλες οι διαφορές που αφορούν φόρους, ανεξαρτήτως φύσης και είδους και ανεξαρτήτως της ονομασίας τους, συμπεριλαμβανομένων των περιφερειακών, των επαρχιακών και των δημοτικών φόρων και της εισφοράς υπέρ του εθνικού συστήματος υγείας, των επιπρόσθετων τελών και των πρόσθετων φόρων, των σχετικών κυρώσεων, καθώς και των τόκων και κάθε άλλης παρεπόμενης επιβάρυνσης.

Κατά των αποφάσεων που εκδίδουν τα ειδικά δικαιοδοτικά όργανα επιτρέπεται πάντοτε η άσκηση αναίρεσης λόγω παράβασης του νόμου (άρθρο 111 του Συντάγματος).

Στη Κυπριακή Δημοκρατία λειτουργούν τα ακόλουθα Δικαστήρια τα οποία έχουν εξειδικευμένη δικαιοδοσία:

• Διοικητικό Δικαστήριο
• Οικογενειακό Δικαστήριο,
• Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών,
• Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων
• Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας
• Στρατιωτικό Δικαστήριο.

Εξειδικευμένα δικαστήρια

• Διοικητικό Δικαστήριο

Το Διοικητικό Δικαστήριο έχει αποκλειστική δικαιοδοσία να εκδικάζει σε πρώτο βαθμό προσφυγές κατά το ΄Αρθρο 146 του Συντάγματος καθ' οιασδήποτε απόφασης, πράξης ή παράλειψης προσώπων ή οργάνων που ασκούν διοικητική εξουσία. Το Διοικητικό Δικαστήριο μπορεί να ακυρώσει οποιαδήποτε εκτελεστή διοικητική πράξη η οποία εκδόθηκε κατά παράβαση ή καθ' υπέρβαση εξουσίας ή είναι αντίθετη προς το νόμο ή το Σύνταγμα. Όταν η προσφυγή αφορά σε φορολογικό ζήτημα ή διαδικασία διεθνούς προστασίας, το δικαστήριο θα μπορεί να τροποποιήσει εν όλω ή εν μέρει την απόφαση ή πράξη.

• Οικογενειακά Δικαστήρια

Το Οικογενειακό Δικαστήριο έχει αποκλειστική δικαιοδοσία για την εκδίκαση αιτήσεων διαζυγίου, γονικής μέριμνας, διατροφής και περιουσιακών διαφορών μεταξύ συζύγων που είναι ορθόδοξοι χριστιανοί.

Για πρόσωπα που ανήκουν σε κάποια από τις άλλες θρησκευτικές ομάδες που υπάρχουν στη Κύπρο, δηλαδή των Αρμενίων, Μαρωνιτών και Λατίνων, δικαιοδοσία για τα πιο πάνω θέματα έχει το Οικογενειακό Δικαστήριο Θρησκευτικών Ομάδων.

Λειτουργούν 3 Οικογενειακά Δικαστήρια, ένα για την Λευκωσία και Κερύνεια, ένα για τη Λεμεσό και Πάφο και ένα για την Λάρνακα και Αμμόχωστο. Λειτουργεί επίσης 1 Οικογενειακό Δικαστήριο Θρησκευτικών Ομάδων για ολόκληρη την Κύπρο, με έδρα τη Λευκωσία.

Οι υποθέσεις ενώπιον του Οικογενειακού Δικαστηρίου εκδικάζονται από μονομελή σύνθεση, εκτός από τις αιτήσεις διαζυγίου για τις οποίες η σύνθεση είναι τριμελής.

• Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών

Το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών έχει αποκλειστική δικαιοδοσία να εκδικάζει όλες τις εργατικές διαφορές που σχετίζονται με τον τερματισμό της απασχόλησης εργοδοτουμένων, όπως την πληρωμή αποζημίωσης λόγω παράνομου τερματισμού (εξαιρουμένων των αξιώσεων που υπερβαίνουν τις απολαβές δύο ετών, οπότε δικαιοδοσία έχει το Επαρχιακό Δικαστήριο), την πληρωμή αντί προειδοποίησης και την πληρωμή λόγω πλεονασμού καθώς και αξιώσεις που πηγάζουν από την εργοδότηση όπως για παράδειγμα δεδουλευμένοι μισθοί, ετήσιες άδειες, 13ος μισθός ή φιλοδώρημα. Μεταξύ άλλων κέκτηται δικαιοδοσίας να εκδικάζει οποιασδήποτε φύσης αστική διαφορά με βάση τον περί Προστασίας τής Μητρότητας Νόμο, περιπτώσεις άνισης μεταχείρισης και σεξουαλικής παρενόχλησης στο χώρο εργασίας καθώς και διαφορές μεταξύ Ταμείων Προνοίας και μελών τους.

Το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών απαρτίζεται από τον Πρόεδρο ή Δικαστή, που είναι μέλος τής δικαστικής υπηρεσίας τής Δημοκρατίας, και δύο μέλη που δεν είναι νομικοί οι οποίοι διορίζονται κατόπιν συστάσεως των αντιπροσώπων των εργοδοτών και εργοδοτουμένων. Τα μέλη έχουν καθαρά συμβουλευτικό ρόλο.

Επί του παρόντος Λειτουργούν 3 Δικαστήρια Εργατικών Διαφορών στη Δημοκρατία, με έδρα τη Λευκωσία, Λεμεσό και Λάρνακα.

• Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων

Το Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων έχει δικαιοδοσία να εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν στην ανάκτηση κατοχής ενοικιαζόμενου ακινήτου, στον καθορισμό δικαίου ενοικίου και κάθε άλλο παρεμπίπτον ή συμπληρωματικό θέμα.

Κάθε Δικαστήριο Ελέγχου Ενοικιάσεων απαρτίζεται από ένα Πρόεδρο, μέλος τής Δικαστικής Εξουσίας, και δύο μέλη τα οποία προτείνονται από τις οργανώσεις που εκπροσωπούν τους ιδιοκτήτες και τους ενοικιαστές. Ο ρόλος των μελών είναι συμβουλευτικός. Λειτουργούν δύο τμήματα του δικαστηρίου.

• Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας

Το Διοικητικό Δικαστήριο Διεθνούς Προστασίας έχει αποκλειστική δικαιοδοσία να αποφασίζει σε πρώτο βαθμό επί πάσης προσφυγής αιτητών ασύλου η οποία υποβάλλεται δυνάμει του Άρθρου 146 του Συντάγματος εκδιδομένης δυνάμει του περί Προσφύγων Νόμου ή κατά παράλειψης οφειλόμενης ενέργειας δυνάμει του περί Προσφύγων Νόμου.

• Στρατιωτικό Δικαστήριο

Το Στρατιωτικό Δικαστήριο έχει δικαιοδοσία για την εκδίκαση αδικημάτων τα οποία διαπράχθηκαν απο στρατιωτικούς κατά παράβαση του Στρατιωτικού Ποινικού Κώδικα, του περί Εθνικής Φρουράς Νόμου, του Ποινικού Κώδικα ή οποιουδήποτε άλλου νόμου ανεξάρτητα από το ύψος τής προβλεπόμενης ποινής. Κατ΄ εξαίρεση στην αρμοδιότητα του Στρατιωτικού Δικαστηρίου υπάγονται και ιδιώτες όπου αυτό προνοείται από το Στρατιωτικό Ποινικό Κώδικα ή άλλο νόμο.

Κατηγορούμενος με βαθμό συνταγματάρχη ή ανώτερο βαθμό δικάζεται από Στρατιωτικό Δικαστήριο το οποίο συγκροτείται με τον τρόπο που προβλέπεται η συγκρότηση κακουργιοδικείου.

Ο πρόεδρος του Δικαστηρίου είναι δικαστής, μέλος της Δικαστικής Υπηρεσίας τής Δημοκρατίας. Υπάρχουν δύο πάρεδροι που είναι στρατιωτικοί και διορίζονται από το Ανώτατο Δικαστικό Συμβούλιο.

Βάσεις Δεδομένων νομικού χαρακτήρα

Δεν υπάρχει ακόμα σε λειτουργία οποιαδήποτε επίσημη βάση δεδομένων νομικού περιεχομένου. Λειτουργούν κάποιες ιδιωτικές βάσεις νομικής πληροφόρησης κάποιες εκ των οποίων παρέχουν συνδρομητικές υπηρεσίες, ενώ άλλες παρέχουν δωρεάν πρόσβαση.

Οι πληροφορίες που περιέχονται είναι αποφάσεις δικαστηρίων και πρωτογενής νομοθεσία.

Ειδικά δικαστήρια

Συνταγματικό Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Λετονίας

Δυνάμει του Συντάγματος της Δημοκρατίας της Λετονίας (Latvijas Republikas Satversme, στο εξής: Σύνταγμα), η Λετονία διαθέτει Συνταγματικό Δικαστήριο (Satversmes tiesa), το οποίο αποτελεί έναν ανεξάρτητο δικαστικό θεσμό που εξετάζει τη συνταγματικότητα νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων, σε υποθέσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του, και επιλαμβάνεται επίσης άλλων υποθέσεων που του ανατίθενται βάσει νόμου. Το Συνταγματικό Δικαστήριο μπορεί να κηρύσσει νόμους και άλλες νομικές πράξεις ή τμήματα αυτών άκυρους και ανίσχυρους.

Σύμφωνα με το άρθρο 16 του Νόμου για το Συνταγματικό Δικαστήριο (Satversmes tiesas likums), το Συνταγματικό Δικαστήριο επιλαμβάνεται υποθέσεων σχετικά με:

1. τη συνταγματικότητα των νόμων·
2. τη συνταγματικότητα των διεθνών συμφωνιών που έχει υπογράψει ή συνάψει η Λετονία [ακόμη και πριν από την έγκριση των συμφωνιών αυτών από το Κοινοβούλιο (Saeima)]
3. τη συμμόρφωση των νομοθετικών και κανονιστικών διατάξεων ή τμημάτων αυτών με κανόνες δικαίου υπέρτερης ισχύος·
4. τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία άλλων πράξεων (πλην των διοικητικών πράξεων) που εκδίδουν το Κοινοβούλιο, το υπουργικό συμβούλιο, ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου ή ο πρωθυπουργός·
5. τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία των διαταγμάτων που εκδίδει υπουργός με εντολή του Υπουργικού Συμβουλίου για την αναστολή αποφάσεων της τοπικής αυτοδιοίκησης·
6. τη συμμόρφωση των διατάξεων της λετονικής εθνικής νομοθεσίας με διεθνείς συμφωνίες που έχει συνάψει η Λετονία οι οποίες δεν αντιβαίνουν στο Σύνταγμα.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο απαρτίζεται από επτά δικαστές, οι οποίοι εγκρίνονται από την πλειοψηφία των βουλευτών (τουλάχιστον 51 ψήφοι). Τρεις από τους δικαστές εγκρίνονται κατόπιν πρότασης τουλάχιστον δέκα βουλευτών, δύο εγκρίνονται κατόπιν πρότασης του υπουργικού συμβουλίου και δύο ακόμη κατόπιν πρότασης της ολομέλειας του Ανώτατου Δικαστηρίου. Οι προτεινόμενοι από το Ανώτατο Δικαστήριο υποψήφιοι επιλέγονται υποχρεωτικά μεταξύ των δικαστών της χώρας.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο δεν μπορεί να κινεί διαδικασία αυτεπαγγέλτως· εκδικάζει υποθέσεις μόνον κατόπιν παραλαβής αίτησης από τα πρόσωπα που δικαιούνται βάσει του νόμου να υποβάλουν τέτοια αίτηση.

Αίτηση κίνησης διαδικασίας σχετικά με τη συνταγματικότητα των νόμων και των διεθνών συμφωνιών που έχει υπογράψει ή συνάψει η Λετονία (ακόμη και προτού οι συμφωνίες αυτές κυρωθούν από το Κοινοβούλιο) ή τη συμμόρφωση των νομοθετικών ή κανονιστικών διατάξεων ή τμημάτων αυτών με κανόνες δικαίου υπέρτερης ισχύος ή τη συμμόρφωση των διατάξεων του εθνικού δικαίου της Λετονίας με διεθνείς συμφωνίες που έχει συνάψει η Λετονία οι οποίες δεν αντιβαίνουν στο Σύνταγμα μπορούν να υποβάλουν:

1. ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας·
2. το Κοινοβούλιο·
3. ομάδα τουλάχιστον είκοσι βουλευτών·
4. το υπουργικό συμβούλιο·
5. ο γενικός εισαγγελέας·
6. το Συμβούλιο της Κρατικής Ελεγκτικής Υπηρεσίας (Valsts kontroles padome)·
7. τοπικό συμβούλιο·
8. ο Διαμεσολαβητής (tiesībsargs), εάν το όργανο ή ο υπάλληλος που εξέδωσε την αμφισβητούμενη πράξη δεν επανόρθωσε τις εντοπισθείσες ελλείψεις εντός της προθεσμίας που έταξε ο Διαμεσολαβητής·
9. δικαστήριο το οποίο εκδικάζει αστική, ποινική ή διοικητική υπόθεση·
10. δικαστής σε υπηρεσία κτηματολογίου όταν μεταγράφει ακίνητα και συναφή δικαιώματα στο κτηματολόγιο·
11. κάθε πρόσωπο, σε περίπτωση παραβίασης των θεμελιωδών δικαιωμάτων του που κατοχυρώνονται στο Σύνταγμα·
12. το Δικαστικό Συμβούλιο (Tieslietu padomei), εντός των νόμιμων αρμοδιοτήτων του.

Αίτηση κίνησης διαδικασίας σχετικά με τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία άλλων πράξεων (εκτός από διοικητικές πράξεις) που εκδίδουν το Κοινοβούλιο, το υπουργικό συμβούλιο, ο Πρόεδρος, ο πρόεδρος του Κοινοβουλίου ή ο πρωθυπουργός μπορούν να υποβάλουν:

1. ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας·
2. το Κοινοβούλιο·
3. ομάδα τουλάχιστον είκοσι βουλευτών·
4. το υπουργικό συμβούλιο·
5. το Δικαστικό Συμβούλιο (Tieslietu padomei), εντός των νόμιμων αρμοδιοτήτων του.

Δικαίωμα αίτησης κίνησης διαδικασίας σχετικά με τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία των διαταγμάτων που εκδίδει υπουργός με εντολή του υπουργικού συμβουλίου για την αναστολή αποφάσεων τοπικού συμβουλίου έχει το οικείο τοπικό συμβούλιο.

Οι υποθέσεις που αφορούν τη συνταγματικότητα των νόμων, κανονισμών και άλλων πράξεων του υπουργικού συμβουλίου, τη συμμόρφωση διατάξεων της λετονικής εθνικής νομοθεσίας προς διεθνείς συμφωνίες που έχει συνάψει η Λετονία οι οποίες δεν αντιβαίνουν στο Σύνταγμα και τη συνταγματικότητα διεθνών συμφωνιών που έχει υπογράψει ή συνάψει η Λετονία (ακόμη και προτού οι εν λόγω συμφωνίες κυρωθούν από το Κοινοβούλιο) και νόμων ή κανονισμών, ή τμημάτων αυτών, εκδικάζονται από την ολομέλεια του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Οι άλλες υποθέσεις εκδικάζονται από τριμελή σύνθεση δικαστών, εκτός εάν το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφασίσει διαφορετικά.

Η απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι αμετάκλητη και παράγει αποτελέσματα από την έκδοσή της. Απόφαση του Συνταγματικού Δικαστηρίου και η περιεχόμενη σε αυτήν ερμηνεία αμφισβητούμενης διάταξης, είναι δεσμευτική για όλους τους φορείς και τους υπαλλήλους της κεντρικής κυβέρνησης και της τοπικής αυτοδιοίκησης (συμπεριλαμβανομένων των δικαστηρίων) καθώς και για τα φυσικά και νομικά πρόσωπα.

Διάταξη, την οποία το Συνταγματικό Δικαστήριο έκρινε ως ασυμβίβαστη προς κανόνα δικαίου με υπέρτερη ισχύ, θεωρείται άκυρη από την ημερομηνία δημοσίευσης της απόφασης του Συνταγματικού Δικαστηρίου, εκτός εάν το Συνταγματικό Δικαστήριο ορίσει διαφορετικά. Εάν το Συνταγματικό Δικαστήριο κρίνει ότι διεθνής συμφωνία που έχει υπογράψει ή συνάψει η Λετονία είναι αντισυνταγματική, το υπουργικό συμβούλιο υποχρεούται να προβεί στην τροποποίηση ή στην καταγγελία της εν λόγω συμφωνίας, στην αναστολή της εφαρμογής της ή στην αποχώρηση της Λετονίας από αυτή χωρίς καθυστέρηση.

Οικονομικό Δικαστήριο

Σύμφωνα με τις διατάξεις του νόμου για τη δικαστική εξουσία (Likums par tiesu varu), για την εκδίκαση των υποθέσεων που προβλέπονται στον Κώδικα για την Πολιτική Δικονομία (Civilprocesa likums) και στον Κώδικα για την Ποινική Δικονομία (Kriminālprocesa likums) ιδρύθηκε το Οικονομικό Δικαστήριο (Ekonomisko lietu tiesa). Εδρεύει στη Ρίγα και η δικαιοδοσία του εκτείνεται στο σύνολο της λετονικής επικράτειας.

Βάσει του αστικού δικαίου, το Οικονομικό Δικαστήριο είναι αρμόδιο για:

1. υποθέσεις σχετικά με συμβάσεις αντασφάλισης·
2. υποθέσεις σχετικά με τις συμβάσεις παροχής επενδυτικών υπηρεσιών και τις συμβάσεις παρεπόμενων επενδυτικών υπηρεσιών·
3. αιτήσεις προστασίας επενδύσεων που υποβάλλονται από άλλα κράτη μέλη της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά των λετονικών αρχών·
4. υποθέσεις σχετικά με τις νομικές σχέσεις εταιρικών ομίλων·
5. υποθέσεις σχετικά με τις νομικές σχέσεις μεταξύ των μελών ή των μετόχων σε μετοχικές εταιρείες·
6. υποθέσεις σχετικά με ρυθμίσεις χρηματοοικονομικής εξασφάλισης·
7. υποθέσεις σχετικά με κεφαλαιουχικές συναλλαγές με συνδεόμενα μέρη κατά την έννοια της εμπορικής νομοθεσίας (Komerclikums) και του νόμου για την αγορά χρηματοπιστωτικών μέσων (Finanšu instrumentu tirgus likums)·
8. υποθέσεις σχετικά με τις μεταβιβάσεις και τις αναδιαρθρώσεις επιχειρήσεων, με εξαίρεση τις απαιτήσεις εργαζομένων·
9. υποθέσεις σχετικά με τις συμβατικές υποχρεώσεις μεταξύ κατασκευαστών, συμπεριλαμβανομένων των υπεργολάβων, όσον αφορά την κατασκευή κτιρίων δεύτερης ή τρίτης κατηγορίας που απαιτούν την έκδοση πολεοδομικής άδειας, με εξαίρεση τα κτίρια μίας ή δύο κατοικιών και των λειτουργικών δομών που τα αφορούν·
10. υποθέσεις σχετικά με παραβάσεις της νομοθεσίας περί ανταγωνισμού·
11. υποθέσεις σχετικά με τις αποφάσεις συνελεύσεων μελών ή μετόχων κεφαλαιακών δομών· καθώς και
12. αιτήσεις λύσης και εκκαθάρισης πιστωτικών ιδρυμάτων.

Παράλληλα, βάσει του ποινικού δικαίου το Δικαστήριο είναι αρμόδιο για υποθέσεις που αφορούν:

1. τη χρηματοδότηση της παραγωγής, της αποθήκευσης, της κυκλοφορίας ή της διανομής όπλων μαζικής καταστροφής, όταν η σχετική ευθύνη προκύπτει από το άρθρο 73.1 παράγραφος 2 του ποινικού νόμου (Krimināllikums)·
2. την τρομοκρατία, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 79.2 παράγραφος 2 του ποινικού νόμου·
3. τη νομιμοποίηση εσόδων από εγκληματικές δραστηριότητες (άρθρο 195 του ποινικού νόμου)·
4. την ανεπίτρεπτη αποδοχή ωφελημάτων, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 198 παράγραφοι 2, 3 ή 4 του ποινικού νόμου·
5. την εμπορική δωροδοκία, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 199 παράγραφος 2 του ποινικού νόμου·
6. την αποδοχή δωροδοκίας, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 320 παράγραφοι 3 ή 4 του ποινικού νόμου·
7. την ιδιοποίηση δωροδοκίας, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 321 παράγραφοι 2, 3 ή 4 του ποινικού νόμου·
8. τη μεσολάβηση για δωροδοκία, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 322 παράγραφος 2 του ποινικού νόμου·
9. την ενεργητική δωροδοκία, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 323 παράγραφοι 2 ή 3 του ποινικού νόμου·
10. την αθέμιτη άσκηση επιρροής έναντι ανταλλάγματος, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 326.1 παράγραφος 2 του ποινικού νόμου·
11. την παράνομη απαίτηση και αποδοχή ωφελημάτων, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 326.2 παράγραφος 2 του ποινικού νόμου· καθώς και
12. την παράνομη προσφορά ωφελημάτων, όταν η σχετική ευθύνη απορρέει από το άρθρο 326.3 παράγραφος 2 του ποινικού νόμου·

Έφεση κατά των αποφάσεων του Οικονομικού Δικαστηρίου ασκούνται ενώπιον του Περιφερειακού Δικαστηρίου της Ρίγας (Rīgas apgabaltiesa).

Νομικές βάσεις δεδομένων

Όνομα και URL της βάσης δεδομένων

Υποθέσεις ενώπιον του Συνταγματικού Δικαστηρίου (λειτουργία αναζήτησης)

Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση στη βάση δεδομένων;

Ναι, η πρόσβαση προσφέρεται δωρεάν.

Σύντομη περιγραφή του περιεχομένου της βάσης δεδομένων

Η βάση δεδομένων περιέχει αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Δημοκρατίας της Λετονίας.

Ιστορικό

Η διεπαφή αναζήτησης στη βάση δεδομένων και οι αποφάσεις είναι διαθέσιμες στα λετονικά και στα αγγλικά.

Σύνδεσμοι

Συνταγματικό Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Λετονίας

Ειδικά δικαστήρια

Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Λιθουανίας (Lietuvos Respublikos Konstitucinis Teismas) διασφαλίζει την υπεροχή του Συντάγματος στην έννομη τάξη της χώρας. Αποφαίνεται επί θεμάτων συνταγματικού δικαίου εξετάζοντας εάν οι νόμοι και οι λοιπές νομικές πράξεις που θεσπίζει το Κοινοβούλιο βρίσκονται σε συμφωνία με το Σύνταγμα και εάν οι νόμοι που θεσπίζει ο Πρόεδρος ή η κυβέρνηση της Δημοκρατίας της Λιθουανίας συμφωνούν με το Σύνταγμα και τη νομοθεσία.

Διοικητικά δικαστήρια

Στη Λιθουανία υπάρχουν έξι διοικητικά δικαστήρια:

• το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο της Λιθουανίας (Lietuvos Vyriausiasis administracinis teismas) και
• πέντε περιφερειακά διοικητικά δικαστήρια.

Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο (Vyriausiasis administracinis teismas) είναι δικαστήριο που εκδικάζει σε πρώτο και τελευταίο βαθμό διοικητικές υποθέσεις οι οποίες εμπίπτουν στην αρμοδιότητά του βάσει του νόμου. Εκδικάζει προσφυγές κατά αποφάσεων, διατάξεων και διαταγών των περιφερειακών διοικητικών δικαστηρίων και κατά των αποφάσεων των τοπικών δικαστηρίων σε υποθέσεις που αφορούν διοικητικές παραβάσεις.

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο εκδικάζει επίσης αιτήματα για την επανεξέταση διοικητικών υποθέσεων που έχουν περατωθεί, συμπεριλαμβανομένων υποθέσεων που αφορούν διοικητικές παραβάσεις σε τομείς που ορίζει ο νόμος. Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο έχει αναπτύξει ενιαία πρακτική για την ερμηνεία και την εφαρμογή των νόμων και των λοιπών νομικών πράξεων.

Περιφερειακά διοικητικά δικαστήρια (apygardų administraciniai teismai)

Τα περιφερειακά διοικητικά δικαστήρια είναι δικαστήρια ειδικής δικαιοδοσίας. Αρμοδιότητά τους είναι να εκδικάζουν καταγγελίες (αναφορές) κατά διοικητικών ενεργειών και πράξεων ή παραλείψεων (παράλειψη εκτέλεσης καθηκόντων) των φορέων της δημόσιας και εσωτερικής διοίκησης.

Τα περιφερειακά διοικητικά δικαστήρια εκδικάζουν διαφορές στον τομέα της δημόσιας διοίκησης και ασχολούνται με θέματα όπως η νομιμότητα κανονιστικών διοικητικών πράξεων, φορολογικές διαφορές κτλ.

Είναι δυνατή η αμφισβήτηση ατομικών νομικών πράξεων ή ενεργειών φορέων της δημόσιας διοίκησης σε προδικαστική διαδικασία πριν από την προσφυγή στο διοικητικό δικαστήριο. Σε αυτές τις περιπτώσεις, οι διαφορές εξετάζονται από δημοτικές επιτροπές δημόσιων διοικητικών διαφορών, από τοπικές επιτροπές διοικητικών διαφορών και από την επικεφαλής επιτροπή διοικητικών διαφορών (Vyriausioji administracinių ginčų komisija).

Πολιτικά δικαστήρια

Conseil arbitral και Conseil supérieur de la sécurité sociale (Διαιτητικό Συμβούλιο και Ανώτατο Συμβούλιο Κοινωνικής Ασφάλισης)

Όλες οι διαφορές σε θέματα κοινωνικής ασφάλισης όσον αφορά την υπαγωγή στο σύστημα, τις εισφορές, τα πρόστιμα και τις παροχές, εκτός εκείνων που καλύπτονται από το άρθρο 317 ή τα άρθρα 147 και 148 του Κώδικα Κοινωνικής Ασφάλισης, εκδικάζονται από το Conseil arbitral de la sécurité sociale και, σε δεύτερο βαθμό, από το Conseil supérieur de la sécurité sociale des assurances sociales. Οι οριστικές αποφάσεις του Conseil arbitral de la sécurité sociale και οι αποφάσεις του Conseil supérieur υπόκεινται σε αναίρεση.

Διοικητικά δικαστήρια

Cour Administrative (Διοικητικό Εφετείο)

Εκτός αν προβλέπεται διαφορετικά από τον νόμο, μπορεί να ασκηθεί έφεση ενώπιον του Cour Administrative, το οποίο συνεδριάζει στο Λουξεμβούργο, κατά των αποφάσεων του Tribunal administratif (Διοικητικό Πρωτοδικείο), που λειτουργεί ως ακυρωτικό δικαστήριο, κατά ατομικών διοικητικών αποφάσεων και κατά αποφάσεων που εκδίδονται σε σχέση με διοικητικές πράξεις κανονιστικού χαρακτήρα. Το Cour Administrative αποφαίνεται επίσης σε δεύτερο βαθμό και ως δικαστήριο ουσίας επί προσφυγών κατά αποφάσεων άλλων διοικητικών δικαστηρίων που έχουν αποφανθεί επί προσφυγών μεταρρύθμισης αποφάσεων, όταν ειδικοί νόμοι απονέμουν αρμοδιότητα στα εν λόγω δικαστήρια.

Όλοι οι δικηγόροι που έχουν δικαίωμα παράστασης ενώπιον των δικαστηρίων του Μεγάλου Δουκάτου έχουν επίσης δικαίωμα παράστασης και ενώπιον του Cour Administrative ωστόσο, μόνο οι «δικηγόροι του καταλόγου Ι» των πινάκων που καταρτίζονται σε ετήσια βάση από τα συμβούλια των δικηγορικών συλλόγων έχουν δικαίωμα να διενεργούν προδικαστικές και διαδικαστικές πράξεις (εγγεγραμμένοι δικηγόροι).

Το Δημόσιο εκπροσωπείται ενώπιον του Cour Administrative από κρατικό υπάλληλο ή από δικηγόρο.

Tribunal Administratif (Διοικητικό Πρωτοδικείο)

Το Tribunal Administratif, που εδρεύει στο Λουξεμβούργο, εκδικάζει προσφυγές που ασκούνται λόγω αναρμοδιότητας, υπέρβασης εξουσίας, κατάχρησης εξουσίας ή παράβασης του νόμου ή τυπικών απαιτήσεων που αποσκοπούν στην προστασία ιδιωτικών συμφερόντων, κατά όλων των διοικητικών αποφάσεων για τις οποίες δεν υπάρχουν άλλα μέσα προσφυγής σύμφωνα με τις νομοθετικές και κανονιστικές διατάξεις, καθώς και κατά των διοικητικών πράξεων κανονιστικού χαρακτήρα, ανεξάρτητα από την αρχή από την οποία προέρχονται. Επίσης εκδικάζει καταρχήν διαφορές που αφορούν την άμεση φορολογία και τους δημοτικούς φόρους και τέλη.

Κατά των αποφάσεων του Tribunal Administratif μπορεί να ασκηθεί έφεση ενώπιον του Cour Administrative.

Το Tribunal Administratif εκδικάζει ως δικαστήριο ουσίας τις προσφυγές κατά των αποφάσεων του διευθυντή της Υπηρεσίας Άμεσων Φόρων στις περιπτώσεις όπου η σχετική νομοθεσία προβλέπει τέτοιες προσφυγές.

Άλλα δικαστήρια ειδικής δικαιοδοσίας

Cour Constitutionnelle (Συνταγματικό Δικαστήριο)

Το Cour constitutionnelle αποφαίνεται, με απόφαση, σχετικά με τη συμμόρφωση των νόμων με το Σύνταγμα, εκτός αν ο νόμος επικυρώνει συνθήκη.

Όταν ένας διάδικος θέτει ζήτημα συμμόρφωσης ενός νόμου με το Σύνταγμα ενώπιον πολιτικού ή διοικητικού δικαστηρίου, το δικαστήριο αυτό υποχρεούται να παραπέμψει το ζήτημα στο Cour Constitutionnelle, εκτός αν θεωρεί ότι: α) για την έκδοση της δικής του απόφασης δεν χρειάζεται να υπάρξει απόφαση για το ζήτημα που έχει εγερθεί β) το ζήτημα είναι εντελώς αβάσιμο γ) το Cour Constitutionnelle έχει ήδη αποφανθεί επί ζητήματος που έχει το ίδιο αντικείμενο.

Το Cour Constitutionnelle απαρτίζεται από τον πρόεδρο του Cour Supérieure de Justice (Ανώτατου Δικαστηρίου), τον πρόεδρο του Cour Administrative, δύο συμβούλους του Cour de Cassation (Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου) και πέντε δικαστές που διορίζονται από τον Μεγάλο Δούκα κατόπιν κοινής γνωμοδότησης του Cour Supérieure de Justice και του Cour Administrative. Το Cour Constitutionnelle περιλαμβάνει ένα τμήμα πενταμελούς σύνθεσης.

Σχετικές νομικές βάσεις δεδομένων

Βλ. το τμήμα «δικαστήρια» στον ιστότοπο του Υπουργείου Δικαιοσύνης.

Η πρόσβαση στη βάση δεδομένων παρέχεται δωρεάν;

Ναι, η πρόσβαση στη βάση δεδομένων παρέχεται δωρεάν.

Σύντομη περιγραφή του περιεχομένου

Βλ. τον ιστότοπο του Conseil arbitral και του Conseil supérieur de la sécurité sociale

Βλ. τον ιστότοπο των διοικητικών δικαστηρίων.

Βλ. τον ιστότοπο του Cour constitutionnelle

Σχετικοί σύνδεσμοι

Υπουργείο Δικαιοσύνης (Ministère de la Justice)

Ειδικά δικαστήρια

Διοικητικά και εργατικά δικαστήρια

Ο Θεμελιώδης Νόμος της Ουγγαρίας ορίζει το δικαστικό σύστημα ως πολυεπίπεδο οικοδόμημα και προβλέπει τη δημιουργία ειδικών δικαστηρίων για συγκεκριμένες κατηγορίες υποθέσεων. Στους κόλπους του δικαστικού συστήματος, τα διοικητικά και εργατικά δικαστήρια (közigazgatási és munkaügyi bíróságok) λειτουργούν ως ειδικά δικαστήρια.

Διοικητικά και εργατικά δικαστήρια λειτουργούν από την 1η Ιανουαρίου 2013. Πριν από την εν λόγω ημερομηνία, οι αρμοδιότητες των προαναφερθέντων δικαστηρίων διεκπεραιώνονταν από εργατοδικεία και γενικά δικαστήρια.

Ως πρωτοβάθμια δικαιοδοτικά όργανα, τα διοικητικά και εργατικά δικαστήρια εκδικάζουν υποθέσεις που αφορούν τον δικαστικό έλεγχο διοικητικών υποθέσεων ή υποθέσεις που αφορούν τις εργασιακές σχέσεις και συναφείς έννομες σχέσεις, καθώς και λοιπές υποθέσεις που εμπίπτουν στη δικαιοδοσία τους βάσει νομοθεσίας. Τα γενικά δικαστήρια ή, σε υποθέσεις που αφορούν δικαστικό έλεγχο, το Ανώτατο Δικαστήριο (Kúria) λειτουργούν ως δευτεροβάθμια δικαιοδοτικά όργανα.

Συνταγματικό Δικαστήριο (Alkotmánybíróság)

Το Συνταγματικό Δικαστήριο είναι ανεξάρτητο όργανο με διακριτή λειτουργία από το δικαστικό σύστημα.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο είναι το βασικό δικαιοδοτικό όργανο που προστατεύει τον Θεμελιώδη Νόμο και έχει την έδρα του στη Βουδαπέστη.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποτελείται από 15 μέλη τα οποία εκλέγονται για δώδεκα χρόνια με πλειοψηφία δύο τρίτων του συνόλου των μελών του Κοινοβουλίου της Ουγγαρίας. Πρόεδρος του Συνταγματικού Δικαστηρίου εκλέγεται ένα από τα μέλη του με πλειοψηφία δύο τρίτων του συνόλου των μελών του Κοινοβουλίου. Η θητεία του προέδρου διαρκεί έως το τέλος της θητείας του στο αξίωμα του δικαστή του Συνταγματικού Δικαστηρίου. Τα μέλη του Συνταγματικού Δικαστηρίου απαγορεύεται να συμμετέχουν σε πολιτικά κόμματα ή σε πολιτικές δραστηριότητες. Η δικαιοδοσία, η οργάνωση και η λειτουργία του Συνταγματικού Δικαστηρίου ρυθμίζονται αναλυτικά από διάφορους βασικούς νόμους.

α.   Έλεγχος της συνταγματικότητας των νόμων που έχουν εγκριθεί αλλά όχι κυρωθεί

β.   Έλεγχος, με πρωτοβουλία δικαστή, της συνταγματικότητας νόμων που προορίζονται προς εφαρμογή σε συγκεκριμένη περίπτωση

γ.   Έλεγχος, κατόπιν προσφυγής στο Συνταγματικό Δικαστήριο, της συνταγματικότητας νόμων που προορίζονται προς εφαρμογή σε συγκεκριμένη περίπτωση

δ.   Έλεγχος, κατόπιν προσφυγής στο Συνταγματικό Δικαστήριο, της συνταγματικότητας δικαστικών αποφάσεων

ε.    Έλεγχος της συνταγματικότητας νόμων με πρωτοβουλία της κυβέρνησης, του ενός τετάρτου των μελών του Κοινοβουλίου ή του Επιτρόπου Θεμελιωδών Δικαιωμάτων (alapvető jogok biztosa)

στ.  Έλεγχος της συμμόρφωσης των νόμων προς τις διεθνείς συνθήκες

ζ.    Άσκηση λοιπών εξουσιών και επιτέλεση πρόσθετων καθηκόντων που προβλέπονται στον Θεμελιώδη Νόμο ή σε άλλους βασικούς νόμους.

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του που απορρέουν από τα σημεία β), γ) και δ), το Συνταγματικό Δικαστήριο καταργεί νόμους και λοιπές νομοθετικές αποφάσεις τα οποία κρίνει ότι παραβιάζουν τον Θεμελιώδη Νόμο,

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του που απορρέουν από το σημείο δ), ακυρώνει δικαστικές αποφάσεις οι οποίες κρίνει ότι παραβιάζουν τον Θεμελιώδη Νόμο,

Στο πλαίσιο των αρμοδιοτήτων του που απορρέουν από το σημείο στ), δύναται να καταργεί νόμους και λοιπές νομοθετικές αποφάσεις τα οποία κρίνει ότι παραβιάζουν διεθνείς συνθήκες,

ή να επιβάλλει τις έννομες συνέπειες τις οποίες προβλέπουν βασικοί νόμοι.

Νομική βάση δεδομένων

Για περισσότερες πληροφορίες επισκεφθείτε τον δικτυακό τόπο του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ουγγρικής Δημοκρατίας (Magyar Köztársaság Alkotmánybírósága).

Σχετικοί σύνδεσμοι

Επίσημος δικτυακός τόπος του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Ουγγρικής Δημοκρατίας

Επίσημος δικτυακός τόπος των ουγγρικών δικαστηρίων

Ειδικά δικαστήρια

Διοικητικά δικαστήρια

Δικαστικός έλεγχος είναι η διαδικασία μέσω της οποίας η απόφαση μιας υπηρεσίας της κυβέρνησης, μιας αρχής ή ενός οργανισμού μπορεί να ελεγχθεί και τελικά να ανακληθεί εάν τα δικαστήρια αποφανθούν ότι είναι παράνομη.

Οποιοσδήποτε θίγεται από κυβερνητική απόφαση ή ενέργεια η οποία τον αφορά μπορεί να αμφισβητήσει τη νομιμότητά της. Το άρθρο 469A του Κεφαλαίου 12 της Νομοθεσίας της Μάλτας είναι η νομική βάση που παρέχει την εξουσία αυτή στα δικαστήρια. Ωστόσο, ακόμη και απουσία της νομοθετικής αυτής διάταξης, ο δικαστικός έλεγχος μπορεί να θεωρηθεί εγγενής εξουσία των δικαστηρίων, βάσει της θεωρίας της διάκρισης των εξουσιών την οποία ασπάζονται γενικά τα δημοκρατικά κράτη.

Αρμόδια για τις υποθέσεις αυτές είναι τα τακτικά δικαστήρια, και συγκεκριμένα το Πρώτο Τμήμα του Αστικού Δικαστηρίου, με δικαίωμα άσκησης έφεσης ενώπιον του Εφετείου.

Ο νόμος περί διοικητικής δικαιοσύνης τέθηκε σε ισχύ την 1η Ιανουαρίου 2009 και προέβλεπε τη σύσταση του Διοικητικού Αναθεωρητικού Δικαστηρίου. Αυτό το ανεξάρτητο και αμερόληπτο δικαστήριο ελέγχει τις διοικητικές πράξεις που παραπέμπονται σε αυτό από οποιοδήποτε θιγόμενο πρόσωπο και κρίνει επίσης τις διαφορές που παραπέμπονται σε αυτό. Πρόεδρός του είναι ένας πρώην ή νυν ανώτερος ή κατώτερος δικαστής της Μάλτας. Εφέσεις κατά των αποφάσεών του μπορούν να ασκηθούν ενώπιον του Εφετείου.

Άλλα ειδικά δικαστήρια

Τοπικά δικαστήρια

Τα τοπικά δικαστήρια είναι αναπόσπαστο μέρος του δικαστικού συστήματος της Μάλτας. Μπορούν να θεωρηθούν παραρτήματα των δικαστηρίων, και εκδικάζουν αδικήματα τα οποία, αν και ήσσονος σημασίας, μπορεί να είναι ιδιαίτερα επιβλαβή για το ευρύ κοινό. Τα τοπικά δικαστήρια προεδρεύονται από «Επίτροπο της δικαιοσύνης», ο οποίος διορίζεται για δύο έτη και ανακαλείται από τα καθήκοντά του με τον ίδιο τρόπο και για τους ίδιους λόγους όπως και κάθε άλλος κατώτερος δικαστής.  Έτσι διασφαλίζεται ότι κάθε πολίτης έχει την ευκαιρία να εκφράσει συγκεκριμένα παράπονα, ενώ ταυτόχρονα εξασφαλίζεται ο σεβασμός των θεμελιωδών αρχών της δίκαιης δίκης. Υπάρχουν εννέα τοπικά δικαστήρια, στα οποία υπάγονται περισσότερα τοπικά συμβούλια.

Νομικές βάσεις δεδομένων

Στη σελίδα της Μάλτας με τίτλο «Οργάνωση της δικαιοσύνης στα κράτη μέλη - Μάλτα» θα βρείτε αναλυτικές πληροφορίες και συνδέσμους προς τις σχετικές βάσεις δεδομένων.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Υπουργείο Δικαιοσύνης, Πολιτισμού και Τοπικής Αυτοδιοίκησης

Δικαστικές υπηρεσίες

Δικαστικές υπηρεσίες - Αποφάσεις Online

Δικαστικές υπηρεσίες - Δικαστικές διαδικασίες

Δικαστικές υπηρεσίες - Χρήση αιθουσών δικαστηρίων

Δικαστικές υπηρεσίες – Στατιστικά στοιχεία

Δικαστικές υπηρεσίες - Δικαστικοί πλειστηριασμοί

Δικαστικές υπηρεσίες - Έντυπα για αστικές υποθέσεις (στα μαλτέζικα)

Νομικές υπηρεσίες (Νομοθεσία της Μάλτας)

Η πρωτότυπη γλωσσική έκδοση αυτής της σελίδας τροποποιήθηκε πρόσφατα. Η γλωσσική έκδοση που βλέπετε τώρα βρίσκεται στο στάδιο της μετάφρασης.
Υπάρχει ήδη μετάφραση στις ακόλουθες γλώσσες:

Εθνικά ειδικά δικαστήρια - Κάτω Χώρες

Στην παρούσα ενότητα θα βρείτε πληροφορίες σχετικά με την οργάνωση των ειδικών δικαστηρίων στις Κάτω Χώρες.

Διοικητικά δικαστήρια

Τα διοικητικά δικαστήρια στις Κάτω Χώρες είναι τα εξής:

• Πρωτοδικείο (Rechtbank): πρωτοβάθμιο δικαστήριο στο οποίο υπάγονται όλες οι διοικητικές υποθέσεις
• Εφετείο (Gerechtshof): δευτεροβάθμιο δικαστήριο στο οποίο υπάγονται οι φορολογικές υποθέσεις
• Ανώτατο Δικαστήριο (Hoge Raad): ανώτατο δικαστήριο στο οποίο υπάγονται οι φορολογικές υποθέσεις
• Κεντρικό Εφετείο (Centrale Raad van Beroep): δικαστήριο δεύτερου (και τελευταίου) βαθμού στο οποίο υπάγονται οι υποθέσεις κοινωνικής ασφάλισης
• Εφετείο Εμπορικών και Βιομηχανικών Υποθέσεων (College van Beroep voor het bedrijfsleven): δικαστήριο δεύτερου (και τελευταίου) βαθμού στο οποίο υπάγονται οι κοινωνικό-οικονομικές υποθέσεις διοικητικού δικαίου
• Τμήμα Διοικητικών Υποθέσεων του Συμβουλίου της Επικρατείας (Afdeling Bestuursrechtspraak van de Raad van State): δικαστήριο δεύτερου (και τελευταίου) βαθμού στο οποίο υπάγονται όλες οι υποθέσεις διοικητικού δικαίου που δεν υπάγονται στα λοιπά εφετεία

Νομικές βάσεις δεδομένων

Περισσότερες πληροφορίες μπορείτε να βρείτε στον ιστότοπο rechtspraak in Nederland (δικαστικό σύστημα των Κάτω Χωρών).

Σχετικοί σύνδεσμοι

Πληροφορίες σχετικά με τα ειδικά δικαστήρια (στα αγγλικά)

Ειδικά δικαστήρια

Καταρχήν, στο πλαίσιο της τακτικής δικαιοδοσίας, κάθε δικαστήριο είναι αρμόδιο για όλες τις υποθέσεις αστικής και ποινικής δικαιοδοσίας που υπάγονται στη βαθμίδα του στο σύστημα οργάνωσης των δικαστηρίων (τοπικό δικαστήριο, πρωτοβάθμιο περιφερειακό δικαστήριο ή δευτεροβάθμιο ανώτερο περιφερειακό δικαστήριο).

Ωστόσο, στις μεγαλύτερες πόλεις της Αυστρίας, υπάρχουν επίσης ορισμένα εξειδικευμένα δικαστήρια:

• πέντε δικαστήρια στη Βιέννη, ειδικότερα το Περιφερειακό Δικαστήριο Ποινικών Υποθέσεων Βιέννης (Landesgericht für Strafsachen Wien), το Περιφερειακό Δικαστήριο Αστικών Υποθέσεων Βιέννης (Landesgericht für Zivilrechtssachen Wien), το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών και Διαφορών Κοινωνικής Ασφάλισης Βιέννης (Arbeits- und Sozialgericht Wien), το Εμποροδικείο Βιέννης (Handelsgericht Wien) και το Τοπικό Δικαστήριο Εμπορικών Υποθέσεων Βιέννης (Bezirksgericht für Handelssachen Wien), καθώς και
• δύο δικαστήρια στο Graz, ειδικότερα το Περιφερειακό Δικαστήριο Ποινικών Υποθέσεων του Graz (Landesgericht für Strafsachen Graz) και το Περιφερειακό Δικαστήριο Αστικών Υποθέσεων του Graz (Landesgericht für Zivilrechtssachen Graz).

Οι υποθέσεις εργατικού δικαίου είναι κατ’ ουσία οι αστικές διαφορές που απαριθμούνται στο άρθρο 50 του νόμου για τα δικαστήρια εργατικών διαφορών και διαφορών κοινωνικής ασφάλισης (Arbeits- und Sozialgerichtsgesetz — ASGG) και αφορούν εργασιακές σχέσεις. Οι υποθέσεις αυτές διέπονται από τους δικούς τους διαδικαστικούς κανόνες, που είναι παρόμοιοι με αυτούς των αστικών υποθέσεων αλλά συμπληρώνονται με μερικούς ειδικούς κανόνες.

Αρμόδια δικαστήρια για τις υποθέσεις εργατικού δικαίου σε πρώτο βαθμό είναι τα περιφερειακά δικαστήρια (Landesgerichte) [στη Βιέννη: το Δικαστήριο Εργατικών Διαφορών και Διαφορών Κοινωνικής Ασφάλισης (Arbeits- und Sozialgericht)], σε δεύτερο βαθμό τα ανώτερα περιφερειακά δικαστήρια (Oberlandesgerichte) και σε τελευταίο βαθμό το Ανώτατο Δικαστήριο (Oberster Gerichtshof). Οι αποφάσεις λαμβάνονται από τμήμα (Senat) του αρμόδιου δικαστηρίου που αποτελείται από έναν ή περισσότερους επαγγελματίες δικαστές (Berufsrichter) και δύο λαϊκούς δικαστές (Laienrichter), έναν που προέρχεται από τις οργανώσεις των εργοδοτών και έναν που προέρχεται από τις οργανώσεις των εργαζομένων.

Η διαδικασία των ένδικων μέσων στις εργατικές υποθέσεις είναι παρόμοια με τη διαδικασία των ένδικων μέσων στις αστικές υποθέσεις, αλλά με λιγότερους περιορισμούς. Για παράδειγμα, αναίρεση (Revision) ενώπιον του Ανώτατου Δικαστηρίου μπορεί να ασκηθεί ανεξαρτήτως της αξίας της διαφοράς αν πρόκειται για νομικό ζήτημα μεγάλης σημασίας.

Οι εμπορικές υποθέσεις είναι κατ’ ουσία οι αστικές διαφορές που απαριθμούνται στο άρθρο 51 του κώδικα περί δικαιοδοσίας (Jurisdiktionsnorm) και στις οποίες ο ένας από τους διαδίκους είναι έμπορος· οι υποθέσεις αυτές, με ελάχιστες εξαιρέσεις, εκδικάζονται με την τακτική πολιτική διαδικασία. Όταν εμπορική υπόθεση εκδικάζεται από τμήμα δικαστηρίου, στον πρώτο και στον δεύτερο βαθμό (όχι όμως και στο Ανώτατο Δικαστήριο), στη σύνθεση του δικαστηρίου συμμετέχει και ένας λαϊκός δικαστής που προέρχεται από τις τάξεις των εμπόρων.

Στις υποθέσεις που διέπονται από τον νόμο για τις συμπράξεις (Kartellgesetz), αρμόδιο σε πρώτο βαθμό είναι το Ανώτερο Περιφερειακό Δικαστήριο Βιέννης (Oberlandesgericht Wien) δικάζον ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο για υποθέσεις συμπράξεων (Kartellgericht). Η αρμοδιότητά του καταλαμβάνει ολόκληρη την ομοσπονδιακή επικράτεια. Στον επόμενο βαθμό δικαιοδοσίας, οι αποφάσεις του δικαστηρίου για υποθέσεις συμπράξεων ελέγχονται, σε δεύτερο και τελευταίο βαθμό, από το Ανώτατο Δικαστήριο δικάζον ως ανώτατο δικαστήριο για υποθέσεις συμπράξεων (Kartellobergericht). Οι εν λόγω υποθέσεις εκδικάζονται από τμήμα του οικείου δικαστηρίου, το οποίο, σε αμφότερους τους βαθμούς δικαιοδοσίας, αποτελείται από έναν ή περισσότερους επαγγελματίες δικαστές και δύο εξειδικευμένους λαϊκούς δικαστές. Ως λαϊκοί δικαστές διορίζονται πρόσωπα τα οποία υποδεικνύονται, αφενός, από το Οικονομικό Επιμελητήριο της Αυστρίας (Wirtschaftskammer Österreich) και, αφετέρου, με λίγες εξαιρέσεις, από το Ομοσπονδιακό Επιμελητήριο Εργατών και Υπαλλήλων (Bundeskammer für Arbeiter und Angestellte).

Στις υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας (Verfahren außer Streitsachen) τα δικαστήρια αποφαίνονται για ζητήματα ιδιωτικού δικαίου τα οποία τους έχουν ανατεθεί λόγω του ειδικού τους χαρακτήρα (κυρίως: διαδικασίες συμβιβασμού, διαδικασίες επιμέλειας ή διαδικασίες στις οποίες δεν υπάρχει το τυπικό σχήμα δύο αντιδίκων με αντικρουόμενα συμφέροντα).

Κατά γενικό κανόνα, οι υποθέσεις αυτές εκδικάζονται σε πρώτο βαθμό από τα τοπικά δικαστήρια (Bezirksgerichte), σε δεύτερο βαθμό από τα περιφερειακά δικαστήρια και σε τελευταίο βαθμό από το Ανώτατο Δικαστήριο. Στον πρώτο βαθμό οι υποθέσεις εκδικάζονται από ένα μόνο δικαστή ή από δικαστικό υπάλληλο που έχει ειδική κατάρτιση (καλούμενο Rechtspfleger)· στον δεύτερο και στον τρίτο βαθμό οι υποθέσεις αυτές εκδικάζονται από τμήματα τα οποία απαρτίζονται από τρεις ή πέντε επαγγελματίες δικαστές.

Η διαδικασία των ένδικων μέσων στις υποθέσεις εκούσιας δικαιοδοσίας είναι επίσης παρόμοια με αυτή των αστικών υποθέσεων. Ωστόσο, λόγω της ειδικής φύσης της διαδικασίας, υπάρχουν λιγότεροι περιορισμοί στην άσκηση ένδικων μέσων. Επίσης, είναι δυνατόν, ως έναν βαθμό, κατά την εκδίκαση σε δεύτερο βαθμό να προβληθούν νέοι ισχυρισμοί και νέα επιχειρήματα, πέραν του πλαισίου των αιτημάτων και των ισχυρισμών και επιχειρημάτων που προβλήθηκαν κατά την εκδίκαση της υπόθεσης σε πρώτο βαθμό.

Λόγω της ποικιλομορφίας των υποθέσεων που υπάγονται σε αυτό το είδος διαδικασίας, υπάρχουν πολλές ειδικές παρεκκλίσεις στους διάφορους τομείς.

Διοικητικά δικαστήρια

Στον τομέα της διοικητικής δικαιοσύνης, στην Αυστρία υπάρχουν:

• εννέα περιφερειακά διοικητικά δικαστήρια των ομόσπονδων κρατών (Landesverwaltungsgerichte) (ένα περιφερειακό διοικητικό δικαστήριο σε κάθε ομόσπονδο κράτος)
• δύο ομοσπονδιακά διοικητικά δικαστήρια [το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο (Bundesverwaltungsgericht) και το Ομοσπονδιακό Φορολογικό Δικαστήριο (Bundesfinanzgericht)]
• το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο (Verwaltungsgerichtshof)

Τα διοικητικά δικαστήρια εκδικάζουν ιδίως προσφυγές κατά αποφάσεων και κατά άνευ προηγούμενης διαδικασίας διοικητικών πράξεων των διοικητικών αρχών, καθώς και προσφυγές κατά παραλείψεων των διοικητικών αρχών.

Το Ομοσπονδιακό Φορολογικό Δικαστήριο εκδικάζει προσφυγές που αφορούν φορολογικές υποθέσεις (με λίγες εξαιρέσεις) και υποθέσεις φορολογικού ποινικού δικαίου, στο μέτρο που οι εν λόγω υποθέσεις διεκπεραιώνονται άμεσα από τις ομοσπονδιακές φορολογικές αρχές ή αρχές του φορολογικού ποινικού δικαίου. Το Ομοσπονδιακό Διοικητικό Δικαστήριο εκδικάζει κυρίως προσφυγές κατά άλλων αποφάσεων που έχουν εκδοθεί από ομοσπονδιακές αρχές στο πλαίσιο της άμεσης ομοσπονδιακής διοίκησης. Κατά τα λοιπά, οι προσφυγές σε διοικητικές υποθέσεις εκδικάζονται καταρχήν από τα περιφερειακά διοικητικά δικαστήρια.

Υπό ορισμένες προϋποθέσεις, κατά των αποφάσεων των διοικητικών δικαστηρίων μπορεί να ασκηθεί αναίρεση ενώπιον του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου. Στις περιπτώσεις παραβιάσεων της νομιμότητας οι οποίες έχουν συνταγματικές προεκτάσεις, ιδίως στις περιπτώσεις προσβολής θεμελιωδών δικαιωμάτων, η υπόθεση μπορεί να παραπεμφθεί στο Συνταγματικό Δικαστήριο (Verfassungsgerichtshof).

Άλλα ειδικά δικαστήρια

Συνταγματικό Δικαστήριο (Verfassungsgerichtshof)

Το Συνταγματικό Δικαστήριο είναι το τρίτο ανώτατο δικαστήριο της Αυστρίας, μαζί με το Ανώτατο Δικαστήριο και το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο. Όπως και τα άλλα δύο ανώτατα δικαστήρια, το Συνταγματικό Δικαστήριο εδρεύει στη Βιέννη και είναι αρμόδιο για ολόκληρη την ομοσπονδιακή επικράτεια.

Πρωταρχικό καθήκον του Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι ο έλεγχος της τήρησης του Συντάγματος, συμπεριλαμβανομένου του σεβασμού των θεμελιωδών δικαιωμάτων. Ιδίως, το Συνταγματικό Δικαστήριο, βάσει σχετικής αίτησης, εξετάζει τη συνταγματικότητα των ακόλουθων νόμων, κανονισμών και αποφάσεων:

• ομοσπονδιακών νόμων και νόμων των ομόσπονδων κρατών
• κανονισμών των διοικητικών αρχών
• αποφάσεων των διοικητικών δικαστηρίων

Αν είναι αναγκαίο, το Συνταγματικό Δικαστήριο μπορεί να κηρύξει τις πράξεις αυτές άκυρες.

Σε αντίθεση με τους δικαστές των άλλων δικαστηρίων, οι δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου δεν είναι επαγγελματίες δικαστές αλλά επίτιμοι δικαστές. Οι δικαστές του εν λόγω δικαστηρίου είναι εξέχουσες προσωπικότητες που έχουν ήδη ολοκληρώσει επιτυχημένη νομική σταδιοδρομία σε άλλο αξίωμα. Οι περισσότεροι από αυτούς ασκούν τα καθήκοντά τους με καθεστώς μερικής απασχόλησης και μπορούν να εξακολουθήσουν να ασκούν το προηγούμενο επάγγελμά τους (π.χ. δικαστές ή καθηγητές πανεπιστημίου, αλλά όχι δημόσιοι υπάλληλοι, οι οποίοι πρέπει να παραιτηθούν από τη θέση τους). Το Συνταγματικό Δικαστήριο συνεδριάζει μόνο σε «συνόδους», οι οποίες συγκαλούνται συνήθως τέσσερις φορές τον χρόνο.

Νομικές βάσεις δεδομένων

Η αρχική σελίδα της Αυστριακής Δικαιοσύνης παρέχει γενικές πληροφορίες σχετικά με το σύστημα απονομής δικαιοσύνης της Αυστρίας.

Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση στη βάση δεδομένων;

Ναι.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Αρμοδιότητα των δικαστηρίων — Αυστρία

Η πρωτότυπη γλωσσική έκδοση αυτής της σελίδας τροποποιήθηκε πρόσφατα. Η γλωσσική έκδοση που βλέπετε τώρα βρίσκεται στο στάδιο της μετάφρασης.
Υπάρχει ήδη μετάφραση στις ακόλουθες γλώσσες:

Εθνικά ειδικά δικαστήρια - Πολωνία

Στο κεφάλαιο αυτό μπορείτε να βρείτε πληροφορίες για την οργάνωση των ειδικών δικαστηρίων της Πολωνίας.

Ειδικά δικαστήρια

Στην Πολωνία υπάρχουν διάφορα ειδικά δικαστήρια.

Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο (Sąd Najwyższy)

Το Ανώτατο Ακυρωτικό Δικαστήριο είναι η ανώτατη δικαστική αρχή της Πολωνίας. Ασκεί δικαστική εποπτεία επί των αποφάσεων όλων των άλλων δικαστηρίων εξασφαλίζοντας τη συνεκτικότητα της ερμηνείας των νόμων και της δικαστικής πρακτικής.

Το Ανώτατο Δικαστήριο δεν είναι τακτικό δικαστήριο. Εκδικάζει αναιρέσεις και άλλα ένδικα μέσα κατά αποφάσεων των δικαστηρίων και εκδίδει αποφάσεις για τη διευκρίνιση νομοθετικών διατάξεων που προκαλούν αμφιβολίες ή που δεν εφαρμόζονται ομοιόμορφα από τα δικαστήρια. Επίσης εκδίδει αποφάσεις για νομικά ζητήματα που παραπέμπονται σε αυτό σε σχέση με συγκεκριμένες υποθέσεις.

Οι αποφάσεις του πολωνικού Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου (Sąd Najwyższy) δημοσιεύονται, συνοδευόμενες από το σκεπτικό τους, στο δικτυακό τόπο του πολωνικού Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, ο οποίος είναι διαθέσιμος και στα αγγλικά.

Συνταγματικό Δικαστήριο (Trybunał Konstytucyjny)

Στο πολωνικό νομικό σύστημα, το Συνταγματικό Δικαστήριο (Trybunał Konstytucyjny) δεν θεωρείται τακτικό δικαστήριο.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφαίνεται σχετικά με:

• τη συνταγματικότητα της εθνικής νομοθεσίας και των διεθνών συμφωνιών
• τη συμμόρφωση της εθνικής νομοθεσίας με διεθνείς συμφωνίες, οι οποίες είναι απαραίτητο να κυρώνονται πριν την έγκρισή τους από το Κοινοβούλιο
• τη συνταγματικότητα των κανονισμών που εκδίδουν τα όργανα της κεντρικής διοίκησης, των κυρωθεισών διεθνών συμφωνιών και των νομοθετικών πράξεων
• τη συνταγματικότητα των σκοπών ή των δραστηριοτήτων των πολιτικών κομμάτων
• συνταγματικές προσφυγές.

Όλες οι αποφάσεις του δημοσιεύονται, συνοδευόμενες από το σκεπτικό τους, στο δικτυακό τόπο του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Πολωνίας, ο οποίος είναι διαθέσιμος και στα αγγλικά.

Ειδικό Δικαστήριο της Επικρατείας (Trybunał Stanu)

Το Ειδικό Δικαστήριο της Επικρατείας (Trybunał Stanu) εκδικάζει υποθέσεις στις οποίες πρόσωπα που κατέχουν (ή κατείχαν) τις υψηλότερες κρατικές θέσεις κατηγορούνται για παράβαση του Συντάγματος ή άλλων νομοθετικών πράξεων.

Περισσότερες πληροφορίες δημοσιεύονται στο  δικτυακό τόπο του Πολωνικού Ειδικού Δικαστηρίου της Επικρατείας.

Διοικητικά Δικαστήρια

Το σύστημα των διοικητικών δικαστηρίων περιλαμβάνει το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο (Naczelny Sąd Administracyjny) και τα περιφερειακά διοικητικά δικαστήρια – ένα ανά περιφέρεια (wojewódzkie sądy administracyjne).

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο:

• αποφαίνεται για το αν οι αποφάσεις των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης ή οι ρυθμιστικές πράξεις των επαρχιακών αρχών της κεντρικής διοίκησης (terenowe organy administracji publicznej) είναι σύμφωνες με το νόμο
• κρίνει προσφυγές κατά διοικητικών αποφάσεων, αποφάσεις που εκδίδονται κατόπιν προσφυγής στο πλαίσιο διοικητικών διαδικασιών (ή περατώνει αυτές τις διαδικασίες) και αποφάσεις κατά των οποίων μπορεί να ασκηθεί ένδικο μέσο επί της ουσίας της υπόθεσης
• κρίνει ορισμένες αποφάσεις δημοτικών αρχών ή ενώσεων δημοτικών αρχών
• απαντά σε νομικά ερωτήματα που του υποβάλλουν δευτεροβάθμια όργανα της τοπικής αυτοδιοίκησης.

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο έχει δημοσιεύσει όλες τις αποφάσεις του, συνοδευόμενες από το σκεπτικό τους, από την 1η Οκτωβρίου 2007 και εξής. Οι προηγούμενες αποφάσεις προστίθενται διαρκώς στη βάση δεδομένων. Ο δικτυακός τόπος του είναι διαθέσιμος μόνο στα πολωνικά.

Το Ανώτατο Διοικητικό Δικαστήριο (Naczelny Sąd Administracyjny) δημοσιεύει τις αποφάσεις του, συνοδευόμενες από το σκεπτικό τους, στο δικτυακό του τόπο.

Πρωτοβάθμια δικαστήρια (Tribunais judiciais de 1ª instância)

Τα πρωτοβάθμια δικαστήρια είναι, κατά κανόνα, τα περιφερειακά πρωτοδικεία (tribunais de comarca). Τα εν λόγω δικαστήρια είναι αρμόδια για την προπαρασκευή και την εκδίκαση των υποθέσεων που δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα άλλων δικαστηρίων. Τα περιφερειακά πρωτοδικεία έχουν γενική και ειδική αρμοδιότητα.

Τα περιφερειακά πρωτοδικεία διαιρούνται σε τμήματα, που μπορεί να έχουν ειδική ή γενική αρμοδιότητα ή να είναι τμήματα διεκπεραίωσης (juízos de proximidade). Η ονομασία τους αντιστοιχεί στην αρμοδιότητά τους και τον δήμο στον οποίο βρίσκονται.

Μπορούν να συστήνονται τα ακόλουθα τμήματα ειδικής αρμοδιότητας:

1. κεντρικό πολιτικό τμήμα·
2. τοπικό πολιτικό τμήμα·
3. κεντρικό ποινικό τμήμα·
4. τοπικό ποινικό τμήμα·
5. τοπικό τμήμα πταισμάτων·
6. ανακριτικό τμήμα·
7. τμήμα οικογενειακών υποθέσεων και ανηλίκων·
8. εργατικό τμήμα·
9. εμπορικό τμήμα·
10. τμήμα εκτελέσεων.

Υπάρχουν επίσης δικαστήρια με διευρυμένη κατά τόπον αρμοδιότητα, τα οποία έχουν ειδική καθ' ύλην αρμοδιότητα:

1. το δικαστήριο διανοητικής ιδιοκτησίας
2. το δικαστήριο ανταγωνισμού, ρύθμισης και εποπτείας·
3. το δικαστήριο ναυτικών διαφορών·
4. το δικαστήριο εκτέλεσης των ποινών
5. το κεντρικό ανακριτικό δικαστήριο.

Τμήματα με ειδική αρμοδιότητα

Μεταξύ των εν λόγω τμημάτων ξεχωρίζουν, ιδίως, τα ακόλουθα:

Κεντρικά πολιτικά τμήματα

Τα εν λόγω τμήματα είναι αρμόδια για τα ακόλουθα:

• την προπαρασκευή και την εκδίκαση αναγνωριστικών αγωγών κατά την τακτική διαδικασία, η αξία του αντικειμένου των οποίων υπερβαίνει τα 50.000,00 ευρώ·
• την άσκηση, στο πλαίσιο διαδικασίας αναγκαστικής εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις η αξία του αντικειμένου της οποίας υπερβαίνει τα 50.000,00 ευρώ, των εξουσιών που προβλέπονται στον πορτογαλικό κώδικα πολιτικής δικονομίας, σε περιφέρειες που δεν υπάγονται στην αρμοδιότητα τμήματος ή δικαστηρίου
• την προπαρασκευή και την εκδίκαση διαδικασιών ασφαλιστικών μέτρων τα οποία εντάσσονται σε αγωγές που υπάγονται στην αρμοδιότητά τους·
• την άσκηση των υπολοίπων αρμοδιοτήτων που ορίζει ο νόμος.
• Τμήματα οικογενειακών υποθέσεων και ανηλίκων

Σε ζητήματα προσωπικής και οικογενειακής κατάστασης, είναι αρμόδια για την προπαρασκευή και την εκδίκαση των ακολούθων:

1. υποθέσεων εκούσιας δικαιοδοσίας που αφορούν συζύγους
2. υποθέσεων εκούσιας δικαιοδοσίας που αφορούν σχέσεις ελεύθερης συμβίωσης ή συνοίκησης·
3. αγωγών δικαστικού χωρισμού και διαζυγίου
4. αγωγών για την αναγνώριση του ανυπόστατου ή για την ακύρωση πολιτικού γάμου·
5. αγωγών που ασκούνται με βάση το άρθρο 1647 και το άρθρο 1648 παράγραφος 2 του πορτογαλικού αστικού κώδικα, που εγκρίθηκε με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 47344, της 25ης Νοεμβρίου 1966·
6. αγωγών και διαδικασιών εκτέλεσης που αφορούν διατροφή μεταξύ συζύγων και μεταξύ πρώην συζύγων·
7. άλλων αγωγών που αφορούν την προσωπική ή την οικογενειακή κατάσταση.

Πέραν των αρμοδιοτήτων τους σ’ αυτόν τον τομέα, ασκούν επίσης τις εξουσίες που αναθέτει ο νόμος στα δικαστήρια στο πλαίσιο της διαδικασίας απογραφής κατόπιν δικαστικού χωρισμού, διαζυγίου, αναγνώρισης του ανυπόστατου ή ακύρωσης πολιτικού γάμου, καθώς και στις ειδικές περιπτώσεις διαχωρισμού των περιουσιακών στοιχείων στις οποίες εφαρμόζεται το καθεστώς των εν λόγω διαδικασιών.

Στον τομέα των ανηλίκων και των ενήλικων παιδιών, είναι αρμόδια για τα ακόλουθα:

1. να διορίζουν επιτρόπους και διαχειριστές περιουσίας
2. να διορίζουν το πρόσωπο που θα ενεργήσει ορισμένες πράξεις εξ ονόματος του ανηλίκου, καθώς και το πρόσωπο που θα εκπροσωπεί εξωδικαστικά τον ανήλικο ο οποίος υπάγεται σε γονική μέριμνα
3. να εγκρίνουν τις υιοθεσίες
4. να ρυθμίζουν την άσκηση της γονικής μέριμνας και τα συναφή μ’ αυτή ζητήματα·
5. να καθορίζουν τη διατροφή που οφείλεται σε ανηλίκους και σε ενήλικα ή χειραφετημένα τέκνα κατά την έννοια του άρθρου 1880 του αστικού κώδικα, που εγκρίθηκε με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 47344 της 25ης Νοεμβρίου 1966, και να προπαρασκευάζουν και να εκδικάζουν αιτήσεις για την εκτέλεση αποφάσεων διατροφής·
6. να διατάσσουν την ανάθεση της μέριμνας των ανηλίκων στο δικαστήριο·
7. να διατάσσουν το μέτρο της προστασίας ανηλίκου και της προώθησης των δικαιωμάτων του (medida de promoção e proteção) που συνίσταται στην ανάθεση της μέριμνας του ανηλίκου σε πρόσωπο που έχει επιλεγεί για την υιοθεσία του ή σε ίδρυμα με σκοπό τη μελλοντική υιοθεσία του·
8. να καθορίζουν τη σχέση της πολιτικής αναδοχής (apadrinhamento civil) και να διατάσσουν την ανάκλησή της·
9. να εξουσιοδοτούν τον νόμιμο αντιπρόσωπο του ανηλίκου να ενεργεί ορισμένες πράξεις, να εγκρίνουν τις πράξεις που έχουν ήδη ενεργηθεί χωρίς άδεια και να ρυθμίζουν την αποδοχή δωρεών
10. να αποφαίνονται σχετικά με την παροχή ασφάλειας εκ μέρους των γονέων υπέρ των ανηλίκων τέκνων
11. να διατάσσουν την ολική ή μερική αφαίρεση της γονικής μέριμνας και να καθορίζουν περιορισμούς της άσκησής της, όπως προβλέπεται στο άρθρο 1920 του πορτογαλικού αστικού κώδικα, που εγκρίθηκε με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 47344 της 25ης Νοεμβρίου 1966
12. να προβαίνουν σε επίσημη αναγνώριση της μητρότητας και της πατρότητας και να προπαρασκευάζουν και να εκδικάζουν τις αγωγές αμφισβήτησης και αναγνώρισης της μητρότητας και της πατρότητας
13. να αποφασίζουν, σε περίπτωση διαφωνίας των γονέων, το όνομα και το επώνυμο του ανηλίκου τέκνου.

Εκτός των αρμοδιοτήτων σ’ αυτόν τον τομέα, είναι επίσης αρμόδια για τα ακόλουθα:

1. Σε περίπτωση επιτροπείας ή διαχείρισης περιουσίας, να ορίζουν την αμοιβή του επιτρόπου ή διαχειριστή, να εκδικάζουν αιτήσεις απαλλαγής, παραίτησης ή παύσης του επιτρόπου, του διαχειριστή ή μέλους του οικογενειακού συμβουλίου, να ζητούν και να ελέγχουν λογαριασμούς, να επιτρέπουν την αντικατάσταση της νόμιμης υποθήκης και να αποφασίζουν την αύξηση ή την αντικατάσταση της παρασχεθείσας ασφάλειας, καθώς και να ορίζουν ειδικό επίτροπο για την εξωδικαστική εκπροσώπηση του ανηλίκου
2. να διορίζουν ειδικό επίτροπο που εκπροσωπεί τον ανήλικο σε υποθέσεις σχετικές με την επιτροπεία
3. να μετατρέπουν, να ανακαλούν και να αναθεωρούν την υιοθεσία, να ζητούν και να ελέγχουν τους λογαριασμούς του υιοθετούντος και να καθορίζουν το ποσό εσόδων που προορίζεται για τη διατροφή του υιοθετουμένου
4. να αποφασίζουν σχετικά με την αύξηση ή την αντικατάσταση της ασφάλειας που δίδεται υπέρ των ανηλίκων τέκνων
5. να ζητούν και να ελέγχουν τους λογαριασμούς που οφείλουν να προσκομίζουν οι γονείς
6. να επιλαμβάνονται οποιουδήποτε άλλου ζητήματος στο πλαίσιο των διαδικασιών που αναφέρονται στα στοιχεία a) έως m).

Σε ό,τι αφορά ζητήματα αναμορφωτικών μέτρων και ζητήματα προστασίας των ανηλίκων, είναι αρμόδια για τα ακόλουθα:

• να προπαρασκευάζουν, να εξετάζουν και να αποφασίζουν σε διαδικασίες προστασίας των ανηλίκων και προώθησης των δικαιωμάτων τους, καθώς και να εκδίδουν σχετικές αποφάσεις
• να λαμβάνουν μέτρα προστασίας των ανηλίκων και προώθησης των δικαιωμάτων τους και να παρακολουθούν την εφαρμογή των μέτρων αυτών, όταν απαιτείται, σε περίπτωση που ένα παιδί ή ένα νεαρό άτομο βρίσκεται σε κίνδυνο και δεν χωρεί παρέμβαση της επιτροπής προστασίας (comissão de proteção)
• να ενεργούν τις διαδικαστικές πράξεις που σχετίζονται με την ανάκριση στο πλαίσιο επιβολής αναμορφωτικών μέτρων·
• να αξιολογούν τις πράξεις τις οποίες ο νόμος χαρακτηρίζει αδικήματα και τις οποίες διαπράττει ανήλικος ηλικίας από 12 έως 16 ετών, με σκοπό τη λήψη αναμορφωτικών μέτρων·
• να εφαρμόζουν και να επανεξετάζουν τα αναμορφωτικά μέτρα·
• να αποφασίζουν την παύση ή την άρση των αναμορφωτικών μέτρων·
• να επιλαμβάνονται των προσφυγών κατά των αποφάσεων με τις οποίες διατάσσονται πειθαρχικά μέτρα εις βάρος ανηλίκων στους οποίους έχει επιβληθεί στερητική της ελευθερίας ποινή.

Τμήματα εργατικών υποθέσεων

Μεταξύ άλλων επιλαμβάνονται, σε αστικές υποθέσεις, ζητημάτων που απορρέουν από σχέσεις εξαρτημένης εργασίας και σχέσεις που δημιουργούνται ενόψει της σύναψης συμβάσεων εργασίας, από εργατικά ατυχήματα και επαγγελματικές ασθένειες, συμβάσεις που εκ του νόμου εξομοιούνται με συμβάσεις εργασίας, συμβάσεις μαθητείας και κατάρτισης, καθώς και αστικοδικαιικών ζητημάτων που σχετίζονται με απεργίες.

Τμήματα εμπορικών υποθέσεων

Τα τμήματα αυτά προπαρασκευάζουν και εξετάζουν τα ακόλουθα:

1. διαδικασίες αφερεγγυότητας και ειδικές διαδικασίες διάσωσης·
2. αγωγές για την κήρυξη του ανυπόστατου, της ακυρότητας ή της ακυρωσίας καταστατικών ή συμφωνητικών σύστασης εταιρειών
3. αγωγές που αφορούν την άσκηση εταιρικών δικαιωμάτων
4. αγωγές για την αναστολή ή την ακύρωση εταιρικών αποφάσεων
5. αγωγές δικαστικής εκκαθάρισης εταιρειών
6. αγωγές λύσης ευρωπαϊκής ανώνυμης εταιρείας
7. αγωγές λύσης εταιρειών χαρτοφυλακίου
8. αγωγές στις οποίες αναφέρεται ο κώδικας εμπορικού μητρώου·
9. αγωγές εκκαθάρισης πιστωτικών ιδρυμάτων και χρηματοδοτικών εταιρειών·

Είναι επίσης αρμόδια για την εκδίκαση των προσφυγών κατά των αποφάσεων των υπαλλήλων του Εμπορικού Μητρώου, καθώς και κατά των αποφάσεων των υπαλλήλων στο πλαίσιο διοικητικών διαδικασιών λύσης και εκκαθάρισης εμπορικών εταιρειών.

Τμήματα εκτέλεσης

Ασκούν, στο πλαίσιο διαδικασιών εκτέλεσης σε αστικές υποθέσεις, τις αρμοδιότητες που προβλέπονται στον κώδικα πολιτικής δικονομίας, με την εξαίρεση των διαδικασιών που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του δικαστηρίου διανοητικής ιδιοκτησίας, του δικαστηρίου ανταγωνισμού, ρύθμισης και εποπτείας, του δικαστηρίου ναυτικών διαφορών, των τμημάτων οικογενειακών υποθέσεων και ανηλίκων, των τμημάτων εργατικών υποθέσεων, των τμημάτων εμπορικών υποθέσεων, καθώς και των εκτελέσεων αποφάσεων που εκδίδονται στο πλαίσιο ποινικών διαδικασιών οι οποίες, σύμφωνα με την ποινική δικονομία, δεν εισάγονται ενώπιον πολιτικών δικαστηρίων.

Δικαστήρια με διευρυμένη κατά τόπον αρμοδιότητα

Δικαστήριο διανοητικής ιδιοκτησίας

Επιλαμβάνεται των ακολούθων:

1. αγωγών το αντικείμενο των οποίων αφορά δικαιώματα δημιουργού και συγγενικά δικαιώματα
2. αγωγών το αντικείμενο των οποίων αφορά βιομηχανική ιδιοκτησία, σε οποιαδήποτε από τις μορφές που προβλέπει ο νόμος·
3. αγωγών ακυρότητας και ακυρωσίας διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, συμπληρωματικών πιστοποιητικών προστασίας, υποδειγμάτων χρησιμότητας και τοπογραφιών προϊόντων ημιαγωγών που προβλέπονται στον κώδικα βιομηχανικής ιδιοκτησίας και στη λοιπή εφαρμοστέα νομοθεσία, καθώς και αιτήσεων για την κήρυξη της ακυρότητας ή ακυρωσίας μητρώων σχεδίων και υποδειγμάτων, εμπορικών σημάτων, λογοτύπων, ανταμοιβών, ονομασιών προέλευσης και γεωγραφικών ενδείξεων που αποτελούν αντικείμενο ανταγωγής·
4. προσφυγών κατά αποφάσεων του Εθνικού Ινστιτούτου Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (Instituto Nacional da Propriedade Industrial, I. P. – INPI, I. P.) οι οποίες αναγνωρίζουν ή δεν αναγνωρίζουν οποιοδήποτε δικαίωμα βιομηχανικής ιδιοκτησίας ή αφορούν μεταβιβάσεις, άδειες, αποσβέσεις ή οποιεσδήποτε άλλες πράξεις που επηρεάζουν, τροποποιούν ή αποσβένουν δικαιώματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας·
5. προσφυγών και ελέγχου αποφάσεων ή οποιωνδήποτε άλλων πράξεων του INPI που υπόκεινται σε προσβολή, στο πλαίσιο διαδικασιών διοικητικών παραβάσεων·
6. αναγνωριστικών αγωγών το αντικείμενο των οποίων αφορά ονόματα τομέων διαδικτύου·
7. προσφυγών κατά αποφάσεων που λαμβάνει το Ίδρυμα Εθνικής Επιστημονικής Υπολογιστικής (Fundação para a Computação Científica Nacional) ως αρμόδια αρχή για την καταχώριση ονομάτων τομέα με κατάληξη .PT, με της οποίες καταχωρίζεται, απορρίπτεται η καταχώριση ή καταργείται όνομα τομέα με κατάληξη .PT·
8. αγωγών το αντικείμενο των οποίων αφορά επωνυμίες προσωπικών ή κεφαλαιουχικών εταιρειών
9. προσφυγών κατά αποφάσεων του Ινστιτούτου Μητρώων και Συμβολαιογράφων (Recursos das decisões do Instituto dos Registos e do Notariado, I. P. – IRN, I. P.) που σχετίζονται με τη δυνατότητα καταχώρισης επωνυμίας προσωπικής ή κεφαλαιουχικής εταιρείας στο πλαίσιο του νομικού καθεστώτος του εθνικού μητρώου νομικών προσώπων (Registo Nacional de Pessoas Coletivas)·
10. αγωγών που αφορούν την τέλεση πράξεων αθέμιτου ανταγωνισμού ή παραβίασης του εμπορικού απορρήτου σε ζητήματα βιομηχανικής ιδιοκτησίας·
11. μέτρων συγκέντρωσης και διατήρησης αποδεικτικών στοιχείων και παροχής πληροφοριών όταν αυτό απαιτείται στο πλαίσιο της προστασίας δικαιωμάτων διανοητικής ιδιοκτησίας και δικαιωμάτων δημιουργού.

Δικαστήριο ανταγωνισμού, ρύθμισης και εποπτείας

Μεταξύ άλλων επιλαμβάνεται ζητημάτων που αφορούν την άσκηση προσφυγών, τον έλεγχο και την εκτέλεση ως προς αποφάσεις, διαταγές και λοιπά μέτρα σε διαδικασίες διοικητικών παραβάσεων τα οποία εκ του νόμου υπόκεινται σε προσφυγή και εκδίδονται από μια σειρά ρυθμιστικών φορέων, ιδίως την Αρχή Ανταγωνισμού, την Εθνική Αρχή Πολιτικής Αεροπορίας, την Τράπεζα της Πορτογαλίας και την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Δικαστήριο ναυτικών διαφορών

Επιλαμβάνεται των ακολούθων:

1. αποζημιώσεων λόγω ζημιών που προκαλούν ή υφίστανται πλοία, σκάφη ή άλλα πλωτά ναυπηγήματα ή που προκαλείται από τη θαλάσσια χρήση τους υπό την ευρεία έννοια του νόμου
2. συμβάσεων ναυπήγησης, επισκευής, αγοράς και πώλησης πλοίων, σκαφών ή άλλων πλωτών ναυπηγημάτων, υπό την προϋπόθεση ότι προορίζονται για θαλάσσια χρήση
3. συμβάσεων θαλάσσιας, συνδυασμένης ή πολυτροπικής μεταφοράς
4. συμβάσεων μεταφοράς μέσω υδάτων εσωτερικής ναυσιπλοΐας εντός των ορίων του πίνακα 1 του παραρτήματος του γενικού κανονισμού λιμεναρχείων, που εγκρίθηκε με το νομοθετικό διάταγμα αριθ. 265/72 της 31ης Ιουλίου 1972·
5. συμβάσεων θαλάσσιας χρήσης πλοίων, σκαφών και άλλων πλωτών ναυπηγημάτων, και ιδίως συμβάσεων ναύλωσης και χρηματοδοτικής μίσθωσης
6. συμβάσεων ασφάλισης πλοίων, σκαφών και άλλων πλωτών ναυπηγημάτων που προορίζονται για θαλάσσια χρήση, καθώς και των φορτίων τους
7. υποθηκών και προνομίων επί πλοίων ή σκαφών, καθώς και εμπράγματων ασφαλειών κάθε είδους επί πλωτών ναυπηγημάτων και των φορτίων τους
8. ειδικών διαδικασιών συναφών με πλοία, σκάφη, πλωτά ναυπηγήματα και τα φορτία τους
9. διαδικασιών ασφαλιστικών μέτρων επί πλοίων, σκαφών και άλλων πλωτών ναυπηγημάτων, των φορτίων, καυσίμων ή άλλων στοιχείων ενεργητικού που ανήκουν σε πλοία, σκάφη και άλλα πλωτά ναυπηγήματα, καθώς και αιτήσεων προς το λιμεναρχείο για την προσωρινή απαγόρευση απόπλου των πλοίων που αποτελούν αντικείμενο των εν λόγω διαδικασιών
10. γενικών ή μερικών αβαριών, συμπεριλαμβανομένων όσων αφορούν πλωτά ναυπηγήματα προοριζόμενα για θαλάσσια χρήση
11. της επιθαλάσσιας αρωγής και βοήθειας
12. συμβάσεων ρυμούλκησης και πλοήγησης
13. της ναυαγιαίρεσης
14. της αστικής ευθύνης λόγω ρύπανσης της θάλασσας ή εσωτερικών υδάτων που υπάγονται στη δικαιοδοσία τους
15. της χρήσης, της απώλειας, της ανεύρεσης ή της οικειοποίησης εξοπλισμού ή εργαλείων αλίευσης ή συλλογής οστρακόδερμων, μαλακίων και θαλάσσιας χλωρίδας, αγκύρων, εξοπλισμού πλοίων, όπλων, εφοδίων και άλλων αντικειμένων προοριζόμενων για τη ναυσιπλοΐα ή την αλιεία, καθώς και της ζημίας που προκαλούν ή υφίστανται τα εν λόγω αντικείμενα
16. της ζημίας σε πράγματα του δημόσιου θαλάσσιου τομέα
17. της κυριότητας και της κατοχής ναυαγίου και πραγμάτων που προέρχονται ή απορρέουν από τα θαλάσσια ύδατα, που βρίσκονται στον θαλάσσιο πυθμένα ή στο υπέδαφός του ή προέρχονται από εσωτερικά ύδατα ή βρίσκονται σ’ αυτά, εφόσον είναι ναυτιλιακού ενδιαφέροντος
18. λειών
19. γενικά, κάθε ζητήματος που υπάγεται στο ναυτιλιακό εμπορικό δίκαιο·
20. προσφυγών κατά αποφάσεων του λιμενάρχη που εκδίδονται στο πλαίσιο παραβάσεων ναυτικής φύσης.

Δικαστήριο εκτέλεσης των ποινών

Παρακολουθεί και εποπτεύει την εκτέλεση, και αποφασίζει για την τροποποίηση, την αντικατάσταση και την ακύρωση της ποινής ή του στερητικού της ελευθερίας μέτρου που διατάσσεται με τελεσίδικη απόφαση. Το δικαστήριο αυτό είναι, ιδίως, αρμόδιο για τα ακόλουθα:

• να αποφασίζει την εκτέλεση, ως συνακόλουθης κύρωσης, της ποινής της απέλασης, κηρύσσοντας τη λήξη της ποινής φυλάκισης, και να αποφασίζει την πρόωρη εκτέλεση, ως συνακόλουθης κύρωσης, της ποινής της απέλασης·
• να κηρύσσει τη λήξη ποινής που έχει ήδη επιβληθεί, ποινής που επιβάλλεται σε περιπτώσεις υποτροπής (pena relativamente indeterminada) και μέτρου στερητικού της ελευθερίας·
• να εκδίδει εντάλματα κράτησης και σύλληψης και διαταγές απόλυσης·
• να εκδίδει ερήμην αποφάσεις και να διατάσσει την κατάσχεση περιουσιακών στοιχείων όταν ο καταδικασθείς έχει δολίως αποφύγει, εν όλω ή εν μέρει, την εκτέλεση ποινής φυλάκισης ή μέτρου στερητικού της ελευθερίας
• να αποφασίζει σχετικά με την προσωρινή αφαίρεση από το ποινικό μητρώο πραγματικών περιστατικών ή αποφάσεων που έχουν καταχωριστεί σ’ αυτό

Κεντρικό ανακριτικό δικαστήριο

Διεξάγει την ανάκριση, αποφασίζει σχετικά με την απαγγελία κατηγοριών και ασκεί τις δικαιοδοτικές αρμοδιότητες που σχετίζονται με την ανάκριση όταν η εγκληματική δραστηριότητα λαμβάνει χώρα σε περιφέρειες διαφορετικών εφετείων και πάντα ως προς τα ακόλουθα εγκλήματα:

1. εγκλήματα κατά της ειρήνης και της ανθρωπότητας
2. τρομοκρατική οργάνωση και τρομοκρατία
3. εγκλήματα κατά της ασφάλειας του κράτους, με την εξαίρεση των εγκλημάτων κατά τις εκλογές·
4. εμπόριο ναρκωτικών, ψυχοτρόπων και πρόδρομων ουσιών, με την εξαίρεση της διανομής απευθείας στον καταναλωτή, και εγκληματική οργάνωση με σκοπό το εν λόγω εμπόριο·
5. νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες
6. διαφθορά, υπεξαίρεση και απιστία περί την υπηρεσία·
7. δόλια χρεοκοπία·
8. επιζήμια διαχείριση οικονομικής οντότητας του δημοσίου·
9. απάτη ως προς την οικειοποίηση ή την υπεξαίρεση επιδότησης, επιχορήγησης ή πίστωσης
10. εγκλήματα οικονομικής και χρηματοοικονομικής φύσης που διαπράττονται με οργανωμένο τρόπο, ιδίως μέσω της χρήσης της πληροφορικής·
11. εγκλήματα οικονομικής και χρηματοοικονομικής φύσης με διεθνή ή διακρατική διάσταση.

Δικαστήρια ειδικής δικαιοδοσίας

Δικαστήριο Ανηλίκων και Οικογενειακών Υποθέσεων του Brașov

Το Δικαστήριο Ανηλίκων και Οικογενειακών Υποθέσεων με έδρα την πόλη Braşov εκδικάζει υποθέσεις που σχετίζονται με αδικήματα που διαπράχθηκαν από ανηλίκους ή κατά ανηλίκων. Παλαιότερα, οι υποθέσεις αυτές υπάγονταν στην αρμοδιότητα του Πρωτοδικείου του Braşov.

Ειδικά δικαστήρια

Υπάρχουν τρία δικαστήρια ειδικής δικαιοδοσίας (τα πρώην εμποροδικεία):

• Ειδικό Δικαστήριο του Cluj (Tribunalul Specializat Cluj)
• Ειδικό Δικαστήριο του Mureș (Tribunalul Specializat Mureș)
• Ειδικό Δικαστήριο του Argeș (Tribunalul Specializat Argeș)

Εκδικάζουν υποθέσεις που αφορούν επαγγελματίες. Κάθε πρόσωπο που διατηρεί μια επιχείρηση θεωρείται επαγγελματίας.

Στρατιωτικά δικαστήρια

Η δικαιοδοσία των στρατιωτικών δικαστηρίων καθορίζεται στον κώδικα ποινικής δικονομίας. Κάθε στρατιωτικό δικαστήριο διαθέτει καθεστώς στρατιωτικής μονάδας.

Η ιεράρχηση των στρατιωτικών δικαστηρίων έχει ως ακολούθως:

• τέσσερα στρατοδικεία (στο Βουκουρέστι, στο Cluj-Napoca, στο Iaşi και στην Timişoara)
• Περιφερειακό Στρατοδικείο Βουκουρεστίου
• Στρατιωτικό Εφετείο Βουκουρεστίου

Τα στρατιωτικά δικαστήρια απαρτίζονται από στρατιωτικούς δικαστές, γραμματείς, αρχειοθέτες και άλλους υπαλλήλους.

Στρατοδικεία

Στη Ρουμανία υπάρχουν 4 στρατοδικεία στις ακόλουθες πόλεις:

• Βουκουρέστι·
• Cluj-Napoca·
• Iași·
• Timișoara

Ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο, το στρατοδικείο εκδικάζει όλα τα αδικήματα που διαπράττονται από στρατιωτικό προσωπικό έως και τον βαθμό του συνταγματάρχη, καθώς και άλλες υποθέσεις που προβλέπονται από τον νόμο.

Στρατιωτικό Εφετείο Βουκουρεστίου

Το Στρατιωτικό Εφετείο εκδικάζει τις ακόλουθες υποθέσεις:

• Ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο, εκδικάζει αδικήματα κατά της εθνικής ασφάλειας: προδοσία, προδοσία μέσω διάδοσης κρατικών απορρήτων, προδοσία με υποβοήθηση του εχθρού, πράξεις που στρέφονται κατά της συνταγματικής τάξης, πράξεις εχθρικές για το κράτος, κατασκοπεία, επίθεση που θέτει σε κίνδυνο την εθνική ασφάλεια, επίθεση κατά κοινότητας, ενέργειες αντιπερισπασμού, κοινοποίηση ψευδών ειδήσεων, προπαγάνδα υπέρ του πολέμου, ζημίωση εθνικών συμφερόντων, αποκάλυψη απορρήτου που απειλεί την εθνική ασφάλεια, διάπραξη αδικημάτων κατά προσώπων υπό καθεστώς διεθνούς προστασίας, παρασιώπηση αδικημάτων κατά της εθνικής ασφάλειας που διαπράχθηκαν από στρατιωτικούς, αδικήματα κατά της εθνικής ασφάλειας της Ρουμανίας που προβλέπονται σε ειδικούς νόμους, αδικήματα διαπραχθέντα από στρατοδίκες και από στρατιωτικούς εισαγγελείς στρατιωτικών εισαγγελικών αρχών των εν λόγω δικαστηρίων, αδικήματα που διαπράχθηκαν από στρατηγούς, στρατάρχες και ναυάρχους, αιτήματα μετάθεσης στις περιπτώσεις που προβλέπει ο νόμος
• ως εφετείο, εκδικάζει ένδικα μέσα κατά πρωτοβάθμιων αποφάσεων των στρατοδικείων
• επιλύει υποθέσεις σύγκρουσης αρμοδιοτήτων μεταξύ στρατοδικείων στην περιφέρειά του, και εκδικάζει προσφυγές κατά αποφάσεων των εν λόγω στρατοδικείων στις περιπτώσεις που προβλέπει ο νόμος.

Διοικητικά δικαστήρια

Δεν υπάρχουν διοικητικά δικαστήρια στη Ρουμανία. Ειδικά διοικητικά τμήματα των δικαστηρίων είναι αρμόδια να εκδικάζουν διοικητικές υποθέσεις.

Άλλα ειδικά δικαστήρια

Συνταγματικό Δικαστήριο (Curtea Constituțională)

Το Συνταγματικό Δικαστήριο συγκροτείται από εννέα δικαστές, οι οποίοι διορίζονται για θητεία εννέα ετών που δεν παρατείνεται ούτε ανανεώνεται. Τρεις δικαστές διορίζονται από τη Βουλή των Αντιπροσώπων, τρεις από τη Γερουσία και τρεις από τον πρόεδρο της Ρουμανίας. Οι δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου εκλέγουν τον πρόεδρο του Δικαστηρίου με μυστική ψηφοφορία για τριετή θητεία. Το Συνταγματικό Δικαστήριο αντικαθιστά το ένα τρίτο των δικαστών του κάθε τρία χρόνια.

Σύμφωνα με το άρθρο 146 του Συντάγματος της Ρουμανίας, στο Συνταγματικό Δικαστήριο ανατίθενται οι ακόλουθες εξουσίες:

• αποφαίνεται για τη συνταγματικότητα των νόμων πριν από την κύρωσή τους, κατόπιν αιτήματος του προέδρου της Ρουμανίας, του προέδρου ενός εκ των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου, της κυβέρνησης, του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου, του Συνήγορου του Πολίτη, κατόπιν αιτήματος που έχει κατατεθεί από τουλάχιστον 50 βουλευτές ή τουλάχιστον 25 γερουσιαστές, καθώς και αυτεπάγγελτα για οποιαδήποτε πρωτοβουλία με την οποία προτείνεται η αναθεώρηση του Συντάγματος·
• αποφαίνεται για τη συνταγματικότητα συνθηκών ή άλλων διεθνών συμφωνιών, κατόπιν αιτήματος ενός από τους προέδρους των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου ή αιτήματος που έχει κατατεθεί από τουλάχιστον 50 βουλευτές ή τουλάχιστον 25 γερουσιαστές
• αποφαίνεται για τη συνταγματικότητα του κανονισμού του Κοινοβουλίου, κατόπιν αιτήματος ενός από τους προέδρους των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου, κοινοβουλευτικής ομάδας, τουλάχιστον 50 βουλευτών ή τουλάχιστον 25 γερουσιαστών
• αποφασίζει επί ενστάσεων αντισυνταγματικότητας νόμων και διαταγμάτων, οι οποίες ασκούνται ενώπιον των δικαστηρίων ή των εμπορικών διαιτητικών δικαστηρίων ένσταση αντισυνταγματικότητας μπορεί επίσης να ασκηθεί απευθείας από τον Συνήγορο του Πολίτη
• επιλύει νομικές διαφορές συνταγματικής φύσης μεταξύ δημόσιων αρχών, κατόπιν αιτήματος του προέδρου της Ρουμανίας, του προέδρου ενός εκ των δύο σωμάτων του Κοινοβουλίου, του πρωθυπουργού ή του προέδρου του Ανώτατου Δικαστικού Συμβουλίου·
• επιβλέπει την τήρηση της διαδικασίας εκλογής του προέδρου της Ρουμανίας και επιβεβαιώνει τα αποτελέσματα της καταμέτρησης των ψηφοδελτίων·
• παρέχει συμβουλευτικές γνωμοδοτήσεις σε προτάσεις καθαίρεσης του προέδρου της Ρουμανίας από το αξίωμά του·
• εξακριβώνει τυχόν περιστάσεις οι οποίες δικαιολογούν την προσωρινή ανάθεση σε ασκούντα χρέη προέδρου της Ρουμανίας και αναφέρει τα πορίσματά του στο Κοινοβούλιο και στην κυβέρνηση·
• επιβλέπει την τήρηση της διαδικασίας οργάνωσης και διεξαγωγής δημοψηφίσματος και επιβεβαιώνει τα αποτελέσματά του·
• επιβεβαιώνει ότι πληρούνται οι προϋποθέσεις ώστε πολίτες να μπορούν να ασκήσουν τη νομοθετική πρωτοβουλία τους·
• αποφασίζει επί ζητημάτων αντισυνταγματικότητας ενός πολιτικού κόμματος·
• ασκεί επίσης τις άλλες εξουσίες που προβλέπονται στον οργανικό νόμο του Δικαστηρίου (αναδημοσιευθείς νόμος 47/1992).

Νομικές βάσεις δεδομένων

Οι ακόλουθες νομικές βάσεις δεδομένων είναι διαθέσιμες επιγραμμικά:

• η νομολογία του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου δημοσιεύεται στον ιστότοπό του·
• περιλήψεις των δικαστικών αποφάσεων δημοσιεύονται στην πύλη των δικαστηρίων. Βλέπε, για παράδειγμα, τιςπεριλήψεις των αποφάσεων του Εφετείου του Βουκουρεστίου
• η ρουμανική νομική βάση δεδομένων, η οποία ανήκει και τελεί υπό τη διαχείριση του Νομοθετικού Συμβουλίου της Ρουμανίας, περιέχει το σύνολο των νομοθετικών πράξεων της ρουμανικής νομοθεσίας (νόμοι, κυβερνητικά διατάγματα, κυβερνητικές αποφάσεις κ.λπ.).

Παρέχεται δωρεάν πρόσβαση στη βάση δεδομένων;

Ναι, η πρόσβαση στη βάση δεδομένων παρέχεται δωρεάν.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Δικαιοδοσία των δικαστηρίων - Ρουμανία

Εργατοδικεία και πρωτοβάθμιο δικαστήριο κοινωνικών ασφαλίσεων (Delovna sodišča in socialno sodišče prve stopnje)

Σύμφωνα με τις διατάξεις της νομοθεσίας, τα εργατοδικεία είναι αρμόδια να κρίνουν ατομικές και συλλογικές εργατικές διαφορές, ενώ τα δικαστήρια κοινωνικών ασφαλίσεων είναι αρμόδια για διαφορές κοινωνικής ασφάλισης.

Τα εργατοδικεία και το πρωτοβάθμιο δικαστήριο κοινωνικών ασφαλίσεων κρίνουν σε πρώτο βαθμό. Το Ανώτερο Εργατοδικείο και Δικαστήριο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Višje delovno in socialno sodišče) εκδικάζει ένδικα μέσα κατά αποφάσεων των εργατοδικείων και του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου κοινωνικών ασφαλίσεων, ενώ τα ένδικα μέσα κατά αποφάσεων του Ανώτερου Εργατοδικείου και Δικαστηρίου Κοινωνικών Ασφαλίσεων εκδικάζονται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Σλοβενίας.

Το εργατοδικείο είναι αρμόδιο να κρίνει τις ακόλουθες ατομικές εργατικές διαφορές:

• σχετικά με τη σύναψη, την ύπαρξη, τη διάρκεια και τη λήξη των σχέσεων εργασίας
• σχετικά με τα δικαιώματα, τις υποχρεώσεις και τις ευθύνες που απορρέουν από τη σχέση εργασίας μεταξύ εργαζομένων και εργοδοτών ή των νόμιμων διαδόχων τους
• σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις που απορρέουν από σχέσεις εργασίας μεταξύ εργαζομένων και των πελατών για τους οποίους εργάζονται βάσει συμφωνίας μεταξύ του εργοδότη και του πελάτη
• μεταξύ εργοδοτών και υποψηφίων σε σχέση με τις διαδικασίες πρόσληψης
• σχετικά με τα δικαιώματα και τις υποχρεώσεις βιομηχανικής ιδιοκτησίας που απορρέουν από τη σχέση εργασίας μεταξύ εργαζομένου και εργοδότη
• σχετικά με την εργασία ανηλίκων κάτω των 15 ετών, μαθητευόμενων, μαθητών και σπουδαστών
• σχετικά με υποτροφίες για το προσωπικό μεταξύ εργοδοτών και μαθητών ή σπουδαστών
• σχετικά με εθελούσιες περιόδους δοκιμασίας
• σχετικά με οποιοδήποτε άλλο θέμα προβλέπει ο νόμος.

Το εργατοδικείο είναι επίσης αρμόδιο να κρίνει εάν μια ασφαλιστική εταιρεία είναι συνεναγόμενη σε υποθέσεις επιδίκασης αποζημίωσης για τις οποίες το εργατοδικείο είναι αρμόδιο.

Το εργατοδικείο είναι αρμόδιο να κρίνει τις ακόλουθες συλλογικές εργατικές διαφορές:

• σχετικά με το κύρος συλλογικής σύμβασης και την εφαρμογή της μεταξύ των συμβαλλομένων ή μεταξύ των συμβαλλομένων και τρίτων
• σχετικά με την αρμοδιότητα διεξαγωγής συλλογικών διαπραγματεύσεων
• σχετικά με τη συμμόρφωση των συλλογικών συμβάσεων με τον νόμο ή την αμοιβαία συμφωνία μεταξύ συλλογικών συμβάσεων και σχετικά με τη συμμόρφωση των γενικών νομικών πράξεων του εργοδότη με τη νομοθεσία και με τις συλλογικές συμβάσεις
• σχετικά με τη νομιμότητα των απεργιών και άλλων συνδικαλιστικών κινητοποιήσεων
• σχετικά με τη συμμετοχή των εργαζομένων στη διοίκηση των επιχειρήσεων
• σχετικά με τις αρμοδιότητες των συνδικαλιστικών οργανώσεων όσον αφορά τις εργασιακές σχέσεις
• σε σχέση με αποφάσεις για την αντιπροσωπευτικότητα των συνδικαλιστικών οργανώσεων
• σχετικά με οποιοδήποτε άλλο θέμα προβλέπει ο νόμος.

Το δικαστήριο κοινωνικών ασφαλίσεων είναι αρμόδιο να κρίνει τις ακόλουθες διαφορές κοινωνικής ασφάλισης:

1. Στον τομέα της ασφάλισης γήρατος και αναπηρίας:

• σχετικά με τα δικαιώματα για υποχρεωτική ασφάλιση γήρατος και αναπηρίας και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή
• σχετικά με τα δικαιώματα για υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση γήρατος και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή
• σχετικά με την καταβολή εισφορών για την υποχρεωτική ασφάλιση γήρατος και αναπηρίας και για την υποχρεωτική επικουρική ασφάλιση γήρατος
• σχετικά με τον προσδιορισμό ή τον αποκλεισμό των θέσεων εργασίας για τις οποίες είναι υποχρεωτική η υπαγωγή σε επικουρική ασφάλιση γήρατος
• σχετικά με την προαιρετική υπαγωγή στην υποχρεωτική ασφάλιση γήρατος και αναπηρίας και την καταβολή των σχετικών εισφορών
• σχετικά με την αναγνώριση και εξαγορά χρόνου ασφάλισης
• σχετικά με τα δικαιώματα για κρατική σύνταξη
• σχετικά με το επίσημο μητρώο κοινωνικών ασφαλίσεων

2. Στον τομέα της ασφάλισης ασθενείας:

• σχετικά με τα δικαιώματα για υποχρεωτική ασφάλιση υγείας και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή και σχετικά με την καταβολή των σχετικών εισφορών

3. Στον τομέα της ασφάλισης ανεργίας και των προσλήψεων:

• σχετικά με τα δικαιώματα για υποχρεωτική ασφάλιση ανεργίας και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή και σχετικά με την καταβολή των σχετικών εισφορών
• σχετικά με την προαιρετική υπαγωγή στην υποχρεωτική ασφάλιση ανεργίας και την καταβολή των σχετικών εισφορών
• σχετικά με υποτροφίες για τη χορήγηση των οποίων αποφασιστικός παράγοντας είναι τα περιουσιακά στοιχεία και υποτροφίες για χαρισματικά άτομα
• σχετικά με δάνεια σπουδών που χορηγούνται με εγγυήσεις και επιδοτούμενα επιτόκια, για τη χορήγηση των οποίων αποφασιστικός παράγοντας είναι τα περιουσιακά στοιχεία

4. Στον τομέα της γονεϊκής προστασίας και των οικογενειακών παροχών:

• σχετικά με τα δικαιώματα για ασφάλιση γονεϊκής προστασίας και τα δικαιώματα που απορρέουν από αυτή και σχετικά με την καταβολή των σχετικών εισφορών
• σχετικά με τα δικαιώματα για οικογενειακές παροχές

5. Στον τομέα της κοινωνικής πρόνοιας:

• σχετικά με τις παροχές κοινωνικής ασφάλισης
• σχετικά με τα δικαιώματα για κοινωνικές παροχές για διάφορους λόγους, εφόσον αποσκοπούν στην κάλυψη κοινωνικών αναγκών του αιτούντα και εφόσον αποφασιστικός παράγοντας για την αναγνώριση του σχετικού δικαιώματος είναι τα περιουσιακά στοιχεία.

Το δικαστήριο κοινωνικών ασφαλίσεων είναι επίσης αρμόδιο να κρίνει τις ακόλουθες διαφορές κοινωνικής ασφάλισης στους προαναφερθέντες τομείς:

• σχετικά με την επιστροφή ποσών που καταβλήθηκαν αχρεωστήτως
• σχετικά με την αποκατάσταση της ζημίας που προκάλεσε επίσημο κρατικό όργανο ή φορέας άσκησης δημόσιας εξουσίας σε ασφαλισμένο ή δικαιούχο παροχών κοινωνικής ασφάλισης ή ζημίας που προκάλεσε ασφαλισμένος σε οργανισμό στο πλαίσιο ασφαλιστικών σχέσεων ή λόγω της άσκησης δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλισης.

Το δικαστήριο κοινωνικών ασφαλίσεων είναι επίσης αρμόδιο για τις διαφορές κοινωνικής ασφάλισης που προβλέπει ο νόμος.

Τα πρωτοβάθμια εργατοδικεία της Δημοκρατίας της Σλοβενίας είναι τα ακόλουθα:

• εργατοδικείο του Celje με έδρα το Celje, αρμόδιο για τη δικαστική περιφέρεια Celje
• εργατοδικείο του Koper με έδρα το Koper, αρμόδιο για τις δικαστικές περιφέρειες Koper και Nova Gorica
• Εργατοδικείο και δικαστήριο κοινωνικών ασφαλίσεων της Λιουμπλιάνας, με έδρα τη Λιουμπλιάνα, αρμόδιο, όσον αφορά τις εργατικές διαφορές, για τις δικαστικές περιφέρειες Kranj, Krško, Λιουμπλιάνα και Novo Mesto και, όσον αφορά τις διαφορές κοινωνικής ασφάλισης, για όλη την επικράτεια της Δημοκρατίας της Σλοβενίας
• εργατοδικείο του Μάριμπορ, με έδρα το Μάριμπορ, αρμόδιο για τις δικαστικές περιφέρειες Μάριμπορ, Murska Sobota, Ptuj και Slovenj Gradec.

Τα πρωτοβάθμια εργατοδικεία κρίνουν τις εργατικές διαφορές στην έδρα του δικαστηρίου, εκτός αν ορίζεται ότι πρέπει να συνεδριάζουν σε μεταβατικές έδρες.

Στις εργατικές διαφορές και στις διαφορές κοινωνικής ασφάλισης, τα πρωτοβάθμια δικαστήρια αποτελούνται από ένα δικαστή ως πρόεδρο της σύνθεσης και δύο λαϊκά μέλη, το ένα από τα οποία επιλέγεται από κατάλογο εργαζομένων ή ασφαλισμένων και το άλλο από κατάλογο εργοδοτών ή οργανισμών.

Από μονομελή σύνθεση του δικαστηρίου κρίνονται οι ατομικές εργατικές διαφορές και οι διαφορές κοινωνικής ασφάλισης που αφορούν ουσιαστικές αξιώσεις, εφόσον η αξία του αντικειμένου της διαφοράς δεν υπερβαίνει τις 40 000 EUR. Ανεξαρτήτως της αξίας του αντικειμένου της διαφοράς, από μονομελή σύνθεση κρίνονται ορισμένα σημαντικά ζητήματα, π.χ. ατομικές εργατικές διαφορές σχετικές με την αναστολή σύμβασης εργασίας, τη δοκιμαστική εργασία, τις υπερωρίες, τα διαλείμματα, την ανάπαυση και τις άδειες, καθώς και την απουσία από την εργασία για άλλους λόγους, την υποχρέωση παροχής εργασίας λόγω εξαιρετικών περιστάσεων, τις πειθαρχικές κυρώσεις, την προσωρινή αναστολή της εργασίας λόγω κίνησης πειθαρχικής διαδικασίας και την προσωρινή μετάθεση διαφορές κοινωνικής ασφάλισης σχετικές με το δικαίωμα για επίδομα βοήθειας, το δικαίωμα για επίδομα λόγω σωματικής αναπηρίας και το δικαίωμα λουτροθεραπείας.

Ανώτερο Εργατοδικείο και Δικαστήριο Κοινωνικών Ασφαλίσεων (Višje delovno in socialno sodišče)

Tο Ανώτερο Εργατοδικείο και Δικαστήριο Κοινωνικών Ασφαλίσεων εκδικάζει ένδικα μέσα κατά αποφάσεων των εργατοδικείων και του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου κοινωνικών ασφαλίσεων. Το Ανώτατο Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Σλοβενίας (Vrhovno sodišče Republike Slovenije) εκδικάζει ένδικα μέσα κατά αποφάσεων του Ανώτερου Εργατοδικείου και Δικαστηρίου Κοινωνικών Ασφαλίσεων.

Tο Ανώτερο Εργατοδικείο και Δικαστήριο Κοινωνικών Ασφαλίσεων εδρεύει στη Λιουμπλιάνα.

Tο Ανώτερο Εργατοδικείο και Δικαστήριο Κοινωνικών Ασφαλίσεων είναι τριμελές.

Διοικητικό Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Σλοβενίας (Upravno sodišče Republike Slovenije)

Το Διοικητικό Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Σλοβενίας είναι αρμόδιο να κρίνει διοικητικές διαφορές με τις μεθόδους και τις διαδικασίες που προβλέπει ο νόμος περί διοικητικών διαφορών.

Στις διοικητικές διαφορές εξασφαλίζεται η δικαστική προστασία των δικαιωμάτων και των συμφερόντων των ατόμων και των οργανισμών σε σχέση με αποφάσεις και ενέργειες των κρατικών οργάνων, των οργανισμών τοπικής αυτοδιοίκησης και των φορέων άσκησης δημόσιας εξουσίας, σύμφωνα με τον νόμο περί διοικητικών διαφορών.

Σε μια διοικητική διαφορά το δικαστήριο:

• κρίνει τη νομιμότητα οριστικών διοικητικών πράξεων που επηρεάζουν την έννομη κατάσταση του προσφεύγοντα
• κρίνει τη νομιμότητα ατομικών πράξεων και ενεργειών που πλήττουν τα ανθρώπινα δικαιώματα και τις θεμελιώδεις ελευθερίες του ατόμου, εκτός αν εξασφαλίζεται διαφορετική μορφή πρόσφορης διαδικασίας
• κρίνει τη νομιμότητα πράξεων που εκδίδουν τα κρατικά όργανα υπό μορφή κανονισμού, εφόσον ρυθμίζουν ατομικές σχέσεις
• επιλύει διαφορές που διέπονται από το δημόσιο δίκαιο μεταξύ του κράτους και τοπικών κοινοτήτων, μεταξύ τοπικών κοινοτήτων ή μεταξύ τοπικών κοινοτήτων και κατόχων δημόσιας άδειας, εφόσον προβλέπεται από τον νόμο ή εφόσον δεν υφίσταται άλλη μορφή πρόσφορης διαδικασίας βάσει του Συντάγματος ή νόμου
• κρίνει τη νομιμότητα άλλων πράξεων, εφόσον προβλέπεται από τον νόμο.

Αρμόδιο για να κρίνει διοικητικές διαφορές σε πρώτο βαθμό είναι το Διοικητικό Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Σλοβενίας. Τα ένδικα μέσα κατά των αποφάσεων που εκδίδονται σε πρώτο βαθμό για διοικητικές διαφορές κρίνονται από το Ανώτατο Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Σλοβενίας.

Η τακτική έδρα του Διοικητικού Δικαστηρίου της Δημοκρατίας της Σλοβενίας βρίσκεται στη Λιουμπλιάνα.

Το Διοικητικό Δικαστήριο συνεδριάζει στην τακτική και στις ακόλουθες μεταβατικές έδρες:

• τμήμα Celje για την περιφέρεια του εφετείου του Celje
• τμήμα Nova Gorica για την περιφέρεια του εφετείου του Koper
• τμήμα Μάριμπορ για την περιφέρεια του εφετείου του Μάριμπορ.

Το Διοικητικό Δικαστήριο δικάζει με τριμελή σύνθεση, εκτός από ορισμένες περιπτώσεις οι οποίες, σύμφωνα με τον νόμο, κρίνονται από μονομελή σύνθεση.

Το Ανώτατο Δικαστήριο εκδικάζει με μονομελή σύνθεση διαφορές που αφορούν την αναστολή διαδικασίας εκδικάζει ένδικα μέσα με τριμελή σύνθεση διαφορές για θέματα αρμοδιότητας μεταξύ του Διοικητικού Δικαστηρίου και δικαστηρίου γενικής δικαιοδοσίας ή δικαστηρίου ειδικής δικαιοδοσίας εκδικάζονται από τριμελή σύνθεση διαφορές για θέματα αρμοδιότητας μεταξύ του Διοικητικού Δικαστηρίου και του Ανώτατου Δικαστηρίου εκδικάζονται από πενταμελή σύνθεση.

Νομικές βάσεις δεδομένων

Περισσότερες πληροφορίες για τα δικαστήρια της Σλοβενίας δημοσιεύονται στον επίσημο δικτυακό τόπο του Ανώτατου Δικαστηρίου της Δημοκρατίας της Σλοβενίας.

Σχετικοί σύνδεσμοι:

Εργατοδικεία

Διοικητικό Δικαστήριο της Δημοκρατίας της Σλοβενίας

Διοικητικά δικαστήρια

Οι υποθέσεις διοικητικού δικαίου υπάγονται κυρίως στην αρμοδιότητα των περιφερειακών δικαστηρίων (krajský súd) και του Ανώτατου Δικαστηρίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας (Najvyšší súd Slovenskej republiky).

Η Σλοβακική Δημοκρατία δεν διαθέτει χωριστά διοικητικά δικαστήρια· υπάρχουν όμως χωριστά τμήματα διοικητικών δικαστών.

Ειδικά δικαστήρια

Συνταγματικό Δικαστήριο

Το Συνταγματικό Δικαστήριο της Σλοβακικής Δημοκρατίας (Ústavný súd Slovenskej republiky) αποτελεί ανεξάρτητο δικαιοδοτικό όργανο με αρμοδιότητα να αποφαίνεται επί της συνταγματικότητας της νομοθεσίας.

Η έδρα του Συνταγματικού Δικαστηρίου βρίσκεται στην πόλη Košice, στη διεύθυνση Hlavná 110, Košice 042 65, ενώ το δικαστήριο διαθέτει παράρτημα στην Bratislava στη διεύθυνση Župné námestie 12.

Αρμοδιότητες

Σύμφωνα με το Σύνταγμα της Σλοβακικής Δημοκρατίας, το Συνταγματικό Δικαστήριο αποφαίνεται επί του κατά πόσον:

• οι νόμοι είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα, τους συνταγματικούς νόμους και τις διεθνείς συμβάσεις οι οποίες έχουν υπογραφεί από το Εθνικό Συμβούλιο της Σλοβακικής Δημοκρατίας και έχουν κυρωθεί και δημοσιευτεί όπως ορίζει ο νόμος·
• τα κυβερνητικά διατάγματα και οι γενικώς δεσμευτικές νομικές διατάξεις που θεσπίζονται από τα υπουργεία και άλλους φορείς της κεντρικής κυβέρνησης είναι σύμφωνα με το Σύνταγμα, τους συνταγματικούς νόμους και τις διεθνείς συμβάσεις οι οποίες έχουν υπογραφεί από το Εθνικό Συμβούλιο της Σλοβακικής Δημοκρατίας και έχουν κυρωθεί και δημοσιευτεί όπως ορίζει ο νόμος·
• οι γενικώς δεσμευτικοί κανονισμοί είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα (άρθρο 68), τους συνταγματικούς νόμους, τις διεθνείς συμβάσεις οι οποίες έχουν υπογραφεί από το Εθνικό Συμβούλιο της Σλοβακικής Δημοκρατίας και έχουν κυρωθεί και δημοσιευτεί όπως ορίζει ο νόμος, και με τους νόμους, εκτός αν απαιτείται να αποφανθεί άλλο δικαστήριο·
• οι γενικώς δεσμευτικές νομικές διατάξεις που θεσπίζονται από φορείς της τοπικής διοίκησης και οι γενικώς δεσμευτικοί κανονισμοί των φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης (βάσει του άρθρου 71 παράγραφος 2) είναι σύμφωνοι με το Σύνταγμα, τους συνταγματικούς νόμους, τις διεθνείς συμβάσεις οι οποίες έχουν υπογραφεί όπως ορίζει ο νόμος, με τους νόμους, τα κυβερνητικά διατάγματα και τις γενικώς δεσμευτικές νομικές διατάξεις που θεσπίζονται από τα υπουργεία και άλλους φορείς της κεντρικής κυβέρνησης, εκτός αν απαιτείται να αποφανθεί άλλο δικαστήριο επ’ αυτών.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο οφείλει επίσης:

• να αποφαίνεται επί του σύννομου χαρακτήρα των διεθνών συμβάσεων που αποτελούν αντικείμενο διαπραγμάτευσης, για τις οποίες απαιτείται τόσο η σύμφωνη γνώμη του Εθνικού Συμβουλίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας όσο και συμφωνία με το σύνταγμα και/ή συνταγματικό νόμο·
• να αποφαίνεται κατά πόσον το αντικείμενο δημοψηφίσματος που προκηρύσσεται κατόπιν αιτήματος πολιτών ή ψηφίσματος του Εθνικού Συμβουλίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας (σύμφωνα με το άρθρο 95 παράγραφος 1) είναι σύμφωνο προς το Σύνταγμα ή συνταγματικό νόμο·
• να αποφαίνεται επί συγκρούσεων αρμοδιότητας μεταξύ φορέων της κεντρικής κυβέρνησης, εκτός εάν ο νόμος ορίζει ότι οι εν λόγω διαφορές εκδικάζονται από άλλη κρατική αρχή·
• να αποφαίνεται επί προσφυγών που ασκούνται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα τα οποία επικαλούνται προσβολή των θεμελιωδών ανθρωπίνων δικαιωμάτων ή ελευθεριών τους στο πλαίσιο διεθνούς σύμβασης που κυρώθηκε από τη Σλοβακική Δημοκρατία και δημοσιεύτηκε όπως ορίζει ο νόμος – εκτός εάν άλλο δικαστήριο πρέπει να αποφανθεί επί της προστασίας των εν λόγω δικαιωμάτων και ελευθεριών·
• να αποφαίνεται επί προσφυγών που ασκούνται από φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης σχετικά με την αντισυνταγματικότητα ή την έλλειψη νομιμότητας αποφάσεων σχετικά με θέματα τοπικής αυτοδιοίκησης ή παρεμβάσεων σε τέτοια θέματα, εκτός αν απαιτείται να αποφανθεί άλλο δικαστήριο επ’ αυτών·
• να ερμηνεύει το Σύνταγμα ή τους συνταγματικούς νόμους όταν ένα θέμα είναι αμφισβητούμενο·
• να αποφαίνεται επί προσφυγών που ασκούνται κατά απόφασης που επιβεβαιώνει ή απορρίπτει την εντολή μέλους του Κοινοβουλίου·
• να αποφαίνεται σχετικά με τη συνταγματικότητα ή τη νομιμότητα των εκλογών (για τον/την πρόεδρο της Σλοβακικής Δημοκρατίας, το Εθνικό Συμβούλιο της Σλοβακικής Δημοκρατίας, τους φορείς της τοπικής αυτοδιοίκησης και το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο)·
• να αποφαίνεται επί προσφυγών που ασκούνται κατά του αποτελέσματος απλού ή δεσμευτικού δημοψηφίσματος για την απομάκρυνση του/της προέδρου της Σλοβακικής Δημοκρατίας·
• να κρίνει κατά πόσον η απόφαση για τη διάλυση πολιτικού κόμματος ή κινήματος, ή για την αναστολή των δραστηριοτήτων του είναι σύμφωνη με τους συνταγματικούς και λοιπούς νόμους·
• να αποφαίνεται σχετικά με την αποπομπή, η οποία κινείται από το Εθνικό Συμβούλιο, του/της προέδρου της Σλοβακικής Δημοκρατίας λόγω εκ προθέσεως παραβίασης του Συντάγματος ή προδοσίας·
• να κρίνει κατά πόσον απόφαση κήρυξης κατάστασης έκτακτης ανάγκης και άλλες αποφάσεις που σχετίζονται με την απόφαση αυτή έχουν εκδοθεί σύμφωνα με το Σύνταγμα ή συνταγματικό νόμο.

Σύνθεση του δικαστηρίου

Το Συνταγματικό Δικαστήριο συγκροτείται από 13 δικαστές.

Οι δικαστές του Συνταγματικού Δικαστηρίου διορίζονται από τον πρόεδρο της Σλοβακικής Δημοκρατίας με θητεία 12 ετών, βάσει πρότασης του Εθνικού Συμβουλίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας. Το Εθνικό Συμβούλιο πρέπει να προτείνει διπλάσιο αριθμό υποψηφίων δικαστών από εκείνον που θα διορίσει ο πρόεδρος.

Άλλες σχετικές πληροφορίες

Οι αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου λαμβάνονται σε τριμελή σύνθεση ή σε ολομέλεια.

Οι αποφάσεις του Συνταγματικού Δικαστηρίου είναι τελεσίδικες: ως εκ τούτου, δεν υπάρχει δυνατότητα προσφυγής κατ’ αυτών.

Το Συνταγματικό Δικαστήριο μπορεί να κινήσει διαδικασία κατόπιν παραλαβής σχετικής αίτησης, η οποία υποβάλλεται από:

• τουλάχιστον το ένα πέμπτο του συνόλου των μελών του Εθνικού Συμβουλίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας,
• τον/την πρόεδρο της Σλοβακικής Δημοκρατίας,
• την κυβέρνηση της Σλοβακικής Δημοκρατίας,
• δικαστήριο,
• τον/την γενικό/-ή εισαγγελέα (generálny prokurátor),
• κάθε πρόσωπο του οποίου τα δικαιώματα εκδικάζονται σε υποθέσεις δυνάμει του άρθρου 127 (προσφυγές που ασκούνται από φυσικά ή νομικά πρόσωπα) και του άρθρου 127α (προσφυγές φορέων της τοπικής αυτοδιοίκησης),
• το Ανώτατο Ελεγκτικό Συνέδριο της Σλοβακικής Δημοκρατίας (Najvyšší kontrolnýúrad Slovenskej republiky) στις περιπτώσεις που προβλέπονται στο άρθρο 126 παράγραφος 2 (ανεξάρτητα από το αν έχει δικαιοδοσία το Ανώτατο Ελεγκτικό Συνέδριο ή όχι),
• τον/την πρόεδρο του Δικαστικού Συμβουλίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας για θέματα που άπτονται της συνταγματικότητας της νομοθεσίας, σύμφωνα με το άρθρο 125 παράγραφος 1, όσον αφορά την απονομή της δικαιοσύνης,
• τον διαμεσολαβητή για θέματα συνταγματικότητας της νομοθεσίας δυνάμει του άρθρου 125 παράγραφος 1, όταν η περαιτέρω εφαρμογή της νομοθεσίας αυτής μπορεί να θέσει σε κίνδυνο θεμελιώδη δικαιώματα ή ελευθερίες ή ανθρώπινα δικαιώματα και θεμελιώδεις ελευθερίες που απορρέουν από διεθνή σύμβαση η οποία έχει κυρωθεί από τη Σλοβακική Δημοκρατία και δημοσιευτεί όπως ορίζει ο νόμος,
• οποιονδήποτε αμφισβητεί την ελεγκτική δραστηριότητα του Ανώτατου Ελεγκτικού Συνεδρίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας στην περίπτωση που προβλέπεται στο άρθρο 126 παράγραφος 2.

Νομικές βάσεις δεδομένων

Ο ιστότοπος του Συνταγματικού Δικαστηρίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας παρέχει δωρεάν πρόσβαση στα ακόλουθα:

• αποφάσεις του δικαστηρίου,
• εκθέσεις σχετικά με πορίσματα και αποφάσεις,
• δελτία Τύπου,
• διεθνείς δραστηριότητες,
• πληροφορίες σχετικά με το δικαστήριο.

Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο

Το Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο (Špecializovaný trestný súd) δημιουργήθηκε το 2009 για να διαδεχθεί το Ειδικό Δικαστήριο. Το Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο αποφαίνεται επί ποινικών υποθέσεων και επί άλλων υποθέσεων οι οποίες ορίζονται από τη σχετική με τις δικαστικές διαδικασίες νομοθεσία (Κώδικας Ποινικής Δικονομίας). Είναι πρωτοβάθμιο δικαστήριο με καθεστώς περιφερειακού δικαστηρίου. Οι αρμοδιότητες και τα καθήκοντα του δικαστηρίου αυτού ορίζονται στο άρθρο 14 του νόμου 301/2005 (Κώδικας Ποινικής Δικονομίας).

Στοιχεία επικοινωνίας του Ειδικού Ποινικού Δικαστηρίου της Σλοβακικής Δημοκρατίας:

Αρμοδιότητες

Το Ειδικό Ποινικό Δικαστήριο είναι αρμόδιο να εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν τις ακόλουθες αξιόποινες πράξεις:

• ανθρωποκτονία εκ προθέσεως,
• χειραγώγηση δημόσιων συμβάσεων και δημοπρασιών σύμφωνα με το άρθρο 266 παράγραφος 3 του Ποινικού Κώδικα,
• πλαστογραφία και παραχάραξη/κιβδηλεία νομίσματος και τίτλων σύμφωνα με το άρθρο 270 παράγραφος 4 του Ποινικού Κώδικα,
• κατάχρηση εξουσίας από δημόσιο λειτουργό σύμφωνα με το άρθρο 326 παράγραφοι 3 και 4 του Ποινικού Κώδικα σε συνδυασμό με τα αδικήματα των εδαφίων β), γ), ε), στ), ζ), η), θ), ιβ) ή ιγ),
• δωροληψία σύμφωνα με τα άρθρα 328 έως 330 του Ποινικού Κώδικα,
• δωροδοκία σύμφωνα με τα άρθρα 332 έως 334 του Ποινικού Κώδικα,
• έμμεση δωροδοκία σύμφωνα με το άρθρο 336 του Ποινικού Κώδικα,
• εκλογική δωροδοκία σύμφωνα με το άρθρο 336a του Ποινικού Κώδικα,
• δωροδοκία στον τομέα του αθλητισμού σύμφωνα με το άρθρο 336b του Ποινικού Κώδικα,
• σύσταση, οργάνωση ή προώθηση εγκληματικής οργάνωσης και τα ιδιαιτέρως σοβαρά αδικήματα που διαπράττονται από εγκληματικές οργανώσεις,
• τρομοκρατία,
• αδικήματα κατά της περιουσίας δυνάμει του τέταρτου τίτλου του ειδικού μέρους του Ποινικού Κώδικα ή οικονομικά αδικήματα δυνάμει του πέμπτου τίτλου του ειδικού μέρους του Ποινικού Κώδικα, αν το αδίκημα έχει προκαλέσει ζημία ή όφελος τουλάχιστον 25 000 φορές μεγαλύτερο από το ποσό της ζημίας ήσσονος σημασίας σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα ή αν η αξία του διαπραχθέντος αδικήματος είναι τουλάχιστον 25 000 φορές μεγαλύτερη από το ποσό της ζημίας ήσσονος σημασίας σύμφωνα με τον Ποινικό Κώδικα,
• ζημία εις βάρος των οικονομικών συμφερόντων της Ευρωπαϊκής Ένωσης,
• αδικήματα που συνδέονται με εκείνα που απαριθμούνται στα εδάφια α) έως ιβ) ή ιγ), εφόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις συνεκδίκασης υποθέσεων,
• εξτρεμισμός σύμφωνα με το άρθρο 140α του Ποινικού Κώδικα.

Ειδικά δικαστήρια

Στη Φινλανδία υπάρχουν διάφορα ειδικά δικαστήρια, οι αρμοδιότητες των οποίων προσδιορίζονται σε ειδικούς Οργανισμούς δικαστηρίων. Τα ειδικά δικαστήρια έχουν συσταθεί για να χειρίζονται συγκεκριμένες κατηγορίες υποθέσεων, τις οποίες τα γενικά ή διοικητικά δικαστήρια δεν μπορούν να χειριστούν διότι απαιτούν ειδική εμπειρογνωμοσύνη. Η σύνθεση των ειδικών δικαστηρίων αντικατοπτρίζει συνήθως την εμπειρογνωμοσύνη που απαιτείται σε κάθε σχετικό τομέα. Ειδικά δικαστήρια είναι τα εξής:

• το Εργατοδικείο
• το Δικαστήριο Οικονομικών Υποθέσεων
• το Δικαστήριο Υποθέσεων Κοινωνικής Ασφάλισης και
• το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο.

Το Εργατοδικείο

Το Εργατοδικείο (työtuomioistuin) χειρίζεται και επιλύει τις διαφορές που σχετίζονται με την ερμηνεία του νόμου περί συμβάσεων απασχόλησης, του νόμου περί συμβάσεων των κρατικών δημοσίων υπαλλήλων, του νόμου περί συμβάσεων των δημοτικών δημοσίων υπαλλήλων και του νόμου που διέπει τις συμβάσεις των δημοσίων υπαλλήλων που απασχολούνται στην Ευαγγελική Λουθηρανική Εκκλησία. Εκδικάζει επίσης τις διαφορές που σχετίζονται με τις συλλογικές συμβάσεις εργασίας των δημοσίων υπαλλήλων και των άλλων εργαζομένων.

Το Δικαστήριο Οικονομικών Υποθέσεων

Το Δικαστήριο Οικονομικών Υποθέσεων (markkinaoikeus) εκδικάζει, ως εξειδικευμένο δικαστήριο, τις υποθέσεις δικαίου του ανταγωνισμού, επιβολής της νομοθεσίας, διανοητικής ιδιοκτησίας και δικαίου της αγοράς.

Το Δικαστήριο Υποθέσεων Κοινωνικής Ασφάλισης

Το Δικαστήριο Υποθέσεων Κοινωνικής Ασφάλισης (vakuutusoikeus) εκδικάζει, ως εξειδικευμένο δικαστήριο, τις υποθέσεις κοινωνικής ασφάλισης. Στις υποθέσεις που υπάγονται στην αρμοδιότητα του Δικαστηρίου Υποθέσεων Κοινωνικής Ασφάλισης περιλαμβάνονται, μεταξύ άλλων, οι υποθέσεις που αφορούν δικαιώματα επαγγελματικής σύνταξης, δικαιώματα σε εθνική σύνταξη και παροχές ανεργίας, καθώς και δικαιώματα αποζημίωσης λόγω εργατικού ατυχήματος, επαγγελματικής ασθένειας, βλάβης που προκλήθηκε από αξιόποινη πράξη, στρατιωτικής αναπηρίας ή στρατιωτικού ατυχήματος.

Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο

Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο (valtakunnanoikeus) είναι ειδικό δικαστήριο που εκδικάζει υποθέσεις που αφορούν κατηγορίες παράνομης συμπεριφοράς κατά την άσκηση των καθηκόντων τους εκ μέρους μελών της κυβέρνησης, δικαστών του Ανωτάτου Δικαστηρίου και του Ανωτάτου Διοικητικού Δικαστηρίου, καθώς και ορισμένων υψηλόβαθμων κρατικών λειτουργών. Το Ανώτατο Ειδικό Δικαστήριο συνέρχεται μόνο όταν είναι απαραίτητο.

Συμπληρωματικές πληροφορίες

Ο δικτυακός τόπος για το δικαστικό σύστημα της Φινλανδίας παρέχει πληροφορίες σχετικά με το σύστημα απονομής δικαιοσύνης της Φινλανδίας. Είναι μια πύλη ενιαίας εξυπηρέτησης για όσους αναζητούν πληροφορίες σχετικά με τα δικαστήρια, τους εισαγγελείς, τις αρχές αναγκαστικής εκτέλεσης και τις υπηρεσίες νομικής συνδρομής.

Περιλαμβάνει π.χ. την πλέον πρόσφατη νομολογία από τα εφετεία και τα διοικητικά δικαστήρια, καθώς και συνδέσμους προς τους δικτυακούς τόπους όλων των δικαστηρίων.

Εξειδικευμένα δικαστήρια

Υπάρχουν ορισμένα εξειδικευμένα δικαστήρια που επιλαμβάνονται διαφορών σε διάφορους τομείς εξειδίκευσης.

• Το εργατοδικείο (Arbetsdomstolen) ασχολείται με εργατικές διαφορές. Ως εργατική διαφορά νοείται κάθε διαφορά που αφορά τη σχέση μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων. Το εργατοδικείο είναι συνήθως το πρώτο και το μόνο δικαστήριο αρμόδιο σε εργατικές διαφορές. Ωστόσο, ορισμένα είδη εργατικών διαφορών εξετάζονται αρχικά από το περιφερειακό δικαστήριο, του οποίου η απόφαση μπορεί να προσβληθεί ενώπιον του εργατοδικείου, το οποίο, συνεπώς, καθίσταται το δεύτερο και τελευταίο δικαστήριο.
• Το Δικαστήριο Θεμάτων Αγοράς (Marknadsdomstolen) είναι αρμόδιο, μεταξύ άλλων, για διαφορές στο πλαίσιο του νόμου περί ανταγωνισμού και του νόμου περί των εμπορικών πρακτικών.
• Το Εφετείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (Patentbesvärsrätten) χειρίζεται προσφυγές κατά αποφάσεων του Γραφείου Ευρεσιτεχνιών και Εμπορικών Σημάτων σχετικά με διπλώματα ευρεσιτεχνίας, εμπορικά σήματα, σχέδια κ.λπ. Οι αποφάσεις του Εφετείου Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας προσβάλλονται ενώπιον του Ανώτατου Διοικητικού Δικαστηρίου (Högsta förvaltningsdomstolen).

Τα Δικαστήρια Ακινήτων και Περιβάλλοντος (Mark- och miljödomstolar) εκδικάζουν υποθέσεις που αφορούν άδειες για δραστηριότητες επεξεργασίας νερού και περιβαλλοντικά επικίνδυνες δραστηριότητες, την προστασία της υγείας, τη διατήρηση του φυσικού περιβάλλοντος, την αποκομιδή απορριμμάτων, εστίες ρύπανσης και επικίνδυνα απόβλητα, ζημίες και αποζημιώσεις σε σχέση με το περιβάλλον, ζητήματα δόμησης, άδειες κατεδαφίσεων και αξιοποίησης ακινήτων βάσει του νόμου περί χωροταξικού σχεδιασμού και δόμησης, δικαιώματα μακροχρόνιας χρήσης ακινήτων (Tomträtt), ένδικα μέσα σε θέματα χωροταξικού σχεδιασμού, οριοθέτηση αγροτεμαχίων, ζώνες γεωτεμαχίων προς χρήση από οργανισμούς κοινής ωφέλειας και απαλλοτριώσεις. Τα Δικαστήρια Ακινήτων και Περιβάλλοντος είναι πέντε. Πρόκειται για δικαστήρια ειδικής δικαιοδοσίας που υπάγονται στα περιφερειακά δικαστήρια των δήμων Nacka, Vänersborg, Växjö, Umeå και Östersund. Εφέσεις κατά των κρίσεων και των αποφάσεων των Δικαστηρίων Ακινήτων και Περιβάλλοντος ασκούνται ενώπιον του Εφετείου Ακινήτων και Περιβάλλοντος, το οποίο υπάγεται στο Εφετείο Svea. Αιτήσεις αναίρεσης σε υποθέσεις που εκδικάστηκαν σε πρώτο βαθμό από δικαστήριο ακινήτων και περιβάλλοντος και σε δεύτερο βαθμό από το Εφετείο Ακινήτων και Περιβάλλοντος ασκούνται ενώπιον του Ανώτατου Ακυρωτικού Δικαστηρίου.

Τα Ναυτιλιακά Δικαστήρια (Sjörättsdomstolar) εκδικάζουν τις υποθέσεις που εμπίπτουν στον Σουηδικό Κώδικα Ναυτικού Δικαίου (1009 του 1994). Τα Ναυτιλιακά Δικαστήρια είναι επτά και υπάγονται στα περιφερειακά δικαστήρια των δήμων Luleå, Sundsvall, Στοκχόλμης, Kalmar, Μάλμε, Γκέτεμποργκ και Värmland.

Τα Μεταναστευτικά Δικαστήρια (Migrationsdomstolarna) εξετάζουν τις αποφάσεις της Υπηρεσίας Μετανάστευσης σε υποθέσεις που αφορούν τους αλλοδαπούς και την ιθαγένεια. Τα Μεταναστευτικά Δικαστήρια είναι δικαστήρια ειδικής δικαιοδοσίας που υπάγονται στα Διοικητικά Δικαστήρια των δήμων Μάλμε, Γκέτεμποργκ, Στοκχόλμης και Luleå. Εφέσεις κατά των κρίσεων και των αποφάσεων των Μεταναστευτικών Δικαστηρίων ασκούνται ενώπιον του Μεταναστευτικού Εφετείου, το οποίο υπάγεται στο Διοικητικό Εφετείο της Στοκχόλμης.

Ορισμένα είδη διαφορών που αφορούν μισθώσεις, στεγαστικούς συνεταιρισμούς (bostadsrättsförening) και δικαιώματα μακροχρόνιας χρήσης ακινήτων εκδικάζονται από περιφερειακά δικαστήρια μισθώσεων και δικαιωμάτων μακροχρόνιας χρήσης ακινήτων (hyres- och arrendenämnder). Πρόκειται για οιονεί δικαιοδοτικά όργανα με εξουσίες παρόμοιες με εκείνες των δικαστηρίων.

Λοιπά εξειδικευμένα δικαστήρια

Δεν υπάρχει συνταγματικό δικαστήριο ή παρόμοιο όργανο στη Σουηδία.

Διοικητικά δικαστήρια

Ο νόμος περί δικαστηρίων και αναγκαστικής εκτέλεσης του 2007 (Tribunals, Courts and Enforcement Act 2007) δημιούργησε μία ενιαία δομή για τα περισσότερα δικαστήρια, η οποία περιλαμβάνει το First-tier Tribunal (πρωτοδικείο διοικητικών διαφορών) και το Upper Tribunal (εφετείο διοικητικών διαφορών). Τόσο το First-tier Tribunal όσο και το Upper Tribunal απαρτίζονται από χωριστά τμήματα, κάθε δε τμήμα είναι αρμόδιο για διαφορετικό αντικείμενο και δικάζει παρόμοιες μεταξύ τους κατηγορίες υποθέσεων. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα εν λόγω δικαστήρια παρέχονται στον ιστότοπο της Δικαστικής Υπηρεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου (Her Majesty's Courts and Tribunals Service).

First-tier Tribunal

Το First-tier Tribunal είναι δικαστήριο γενικής δικαιοδοσίας. Κύριο καθήκον του είναι η εκδίκαση προσφυγών κατά αποφάσεων της κυβέρνησης στους τομείς στους οποίους το δικαστήριο έχει δικαιοδοσία. Για ορισμένα ζητήματα, η δικαιοδοσία του εκτείνεται σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο. Το First-tier Tribunal υποδιαιρείται επί του παρόντος σε επτά τμήματα:

• το Social Entitlement Chamber (τμήμα κοινωνικών παροχών)
• το Health, Education and Social Care Chamber (τμήμα υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνικής πρόνοιας)
• το War Pensions and Armed Forces Compensation Chamber (τμήμα πολεμικών συντάξεων και αποζημιώσεων μελών των ενόπλων δυνάμεων)
• το Tax Chamber (τμήμα φορολογίας)
• το General Regulatory Chamber (τμήμα γενικών κανονιστικών ρυθμίσεων)
• το Immigration and Asylum Chamber (τμήμα μετανάστευσης και ασύλου), και
• το Property Chamber (τμήμα ακινήτων)

Upper Tribunal

Το Upper Tribunal δικάζει κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, εφέσεις κατά αποφάσεων του First-tier Tribunal. Πρόκειται για ανώτερο τακτικό δικαστήριο, ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει επίσης την εξουσία να δικάζει υποθέσεις δικαστικού ελέγχου.

Το Upper Tribunal αποτελείται από:

• το Administrative Appeals Chamber (τμήμα γενικής αρμοδιότητας)
• το Lands Chamber (τμήμα γαιών)
• το Tax and Chancery Chamber (τμήμα φορολογίας και δικαίου επιείκειας)
• το Immigration and Asylum Chamber (τμήμα μετανάστευσης και ασύλου)

Χαρακτηριστικό των δικαστηρίων είναι η εμπειρογνωμοσύνη τους στο αντικείμενο των υποθέσεων που δικάζουν. Η δομή είναι τέτοια ώστε τα δικαστήρια να συντίθενται από δικαστές ειδικευμένους στο δίκαιο των υποθέσεων που δικάζουν, ενώ και τα μέλη των δικαστηρίων που δεν είναι νομικοί διαθέτουν είτε επαγγελματική εκπαίδευση είτε εκτεταμένη εμπειρία στον τομέα τους. Οι συνθέσεις που δικάζουν τα επιμέρους είδη ένδικων βοηθημάτων και ένδικων μέσων διαφοροποιούνται ανάλογα με το αντικείμενο του εκάστοτε ένδικου βοηθήματος ή μέσου.

Δικαστήρια εργατικών διαφορών

Το Employment Tribunal (πρωτοβάθμιο δικαστήριο εργατικών διαφορών) και το Employment Appeal Tribunal (δευτεροβάθμιο δικαστήριο εργατικών διαφορών) βρίσκονται εκτός της ενιαίας δομής των δικαστηρίων, αλλά υποστηρίζονται από τη Δικαστική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου. Ρόλος τους είναι να διεκπεραιώνουν τα διοικητικά καθήκοντα που είναι αναγκαία για την εκδίκαση των αγωγών ενώπιον του Employment Tribunal και των επακόλουθων εφέσεων ενώπιον του Employment Appeal Tribunal.

Στην Αγγλία και την Ουαλία, στη δικαιοδοσία του Administrative Court (ανώτερο διοικητικό δικαστήριο) υπάγονται οι υποθέσεις διοικητικού δικαίου στην Αγγλία και την Ουαλία, καθώς και η εποπτεία των κατώτερων δικαστηρίων.

Ειδικά δικαστήρια

Στην Αγγλία και την Ουαλία υπάρχουν διάφορα ειδικά δικαστήρια:

• τα Coroners' Courts (ιατροδικαστικά δικαστήρια), στα οποία ένας ιατροδικαστής (ενίοτε από κοινού με ενόρκους) διερευνά τις αιτίες βίαιων, μη φυσικών και ύποπτων θανάτων, ή αιφνίδιων θανάτων άγνωστης αιτίας
• το Court of Protection (δικαστήριο προστασίας), το οποίο λαμβάνει αποφάσεις σχετικά με την περιουσία και τις υποθέσεις, την υγειονομική περίθαλψη και την ατομική ευημερία ανίκανων για δικαιοπραξία ενηλίκων (σε λίγες περιπτώσεις και παιδιών). Επιπλέον, το εν λόγω δικαστήριο έχει την εξουσία να εκδίδει αναγνωριστικές αποφάσεις σχετικά με το αν ορισμένο πρόσωπο έχει την ικανότητα να λάβει μια συγκεκριμένη απόφαση. Είναι ανώτερο τακτικό δικαστήριο και οι αποφάσεις του δημιουργούν δεσμευτικό νομολογιακό προηγούμενο
• τα Courts Martial (στρατοδικεία), τα οποία δικάζουν υποθέσεις κατά μελών των ενόπλων δυνάμεων οι οποίες διέπονται από το στρατιωτικό δίκαιο
• τα Ecclesiastical Courts (εκκλησιαστικά δικαστήρια), τα οποία δικάζουν υποθέσεις που σχετίζονται με την Εκκλησία της Αγγλίας και το εκκλησιαστικό δίκαιο
• τα Commercial/Mercantile Courts (εμποροδικεία), τα οποία δικάζουν εμπορικές υποθέσεις
• τα Technology and Construction Courts (δικαστήρια υποθέσεων τεχνολογίας και δομικών έργων), τα οποία δικάζουν υποθέσεις που σχετίζονται με συμβάσεις δομικών έργων ή τεχνολογίας των πληροφοριών

Σχετικοί σύνδεσμοι

Δικαστική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου (Her Majesty's Courts and Tribunals Service)

Το Υπουργείο Δικαιοσύνης είναι αρμόδιο για τη διοίκηση διαφόρων δικαστηρίων της Βόρειας Ιρλανδίας. Στην πράξη, η διοίκηση αυτή εμπίπτει στην αρμοδιότητα της NICTS (η οποία είναι εκτελεστικός οργανισμός του Υπουργείου).

Το Υπουργείο είναι εκ του νόμου αρμόδιο για τα παρακάτω δικαστήρια:

• Δικαστήριο εκδίκασης προσφυγών με αντικείμενο την παροχή φροντίδας και περίθαλψης (Care Tribunal)
• Δικαστήριο εκδίκασης προσφυγών που αφορούν κοινωφελή ιδρύματα (Charity Tribunal)
• Επιτροπή ακρόασης προσφυγών με αντικείμενο την αποζημίωση για σωματική βλάβη που οφείλεται σε αξιόποινη πράξη (Criminal Injuries Compensation Appeals Panel for Northern Ireland)
• Δικαστήριο ακινήτων (Lands Tribunal)
• Δικαστήριο υποθέσεων που αφορούν ψυχικά ασθενείς (Mental Health Review Tribunal)
• Δικαστήριο υγείας και ασφάλειας της Βόρειας Ιρλανδίας (Northern Ireland Health and Safety Tribunal)
• Δικαστήριο προσφυγών κατά πράξεων επιβολής προστίμου για παραβάσεις του κώδικα οδικής κυκλοφορίας (Northern Ireland Traffic Penalty Tribunal)
• Δικαστήριο αποτίμησης αξίας ακινήτων της Βορείου Ιρλανδίας (Northern Ireland Valuation Tribunal)
• Επίτροποι υποθέσεων κοινωνικής ασφάλισης και διατροφής παιδιών (Social Security Commissioners and Child Support Commissioners)
• Δικαστήριο υποθέσεων ειδικών εκπαιδευτικών αναγκών και αναπηρίας (Special Educational Needs and Disability Tribunal)
• Δικαστήριο σύμφωνα με το παράρτημα 11 της διαταγής περί υγείας και προσωπικών κοινωνικών υπηρεσιών (Βόρεια Ιρλανδία) του 1972 [Health and Personal Social Services (Northern Ireland) Order 1972]

Τον Απρίλιο του 2010 η NICTS ανέλαβε επίσης τη διοικητική αρμοδιότητα για την υπηρεσία εφέσεων (Appeals Service) και για την επιτροπή αξιολόγησης μισθωμάτων (Rent Assessment Panel), οι οποίες διοικούνται και οι δύο στο πλαίσιο συμφωνίας επιπέδου υπηρεσιών με το Υπουργείο Κοινοτήτων. Σχεδιάζεται η ένταξη με νόμο τόσο της υπηρεσίας εφέσεων όσο και της επιτροπής αξιολόγησης μισθωμάτων στο Υπουργείο Δικαιοσύνης ως μέρος του προγράμματος μεταρρύθμισης των δικαστηρίων.

Η NICTS παρέχει επίσης διοικητική υποστήριξη στο πλαίσιο συμφωνίας επιπέδου υπηρεσιών σε δικαστήρια τα οποία έχουν αρμοδιότητα σε όλο το Ηνωμένο Βασίλειο και συνεδριάζουν στη Βόρεια Ιρλανδία. Σε αυτά συμπεριλαμβάνονται τα εξής τμήματα του πρωτοβάθμιου δικαστηρίου (First-tier Tribunal): το τμήμα φορολογικών υποθέσεων, το τμήμα μετανάστευσης και ασύλου και η διεύθυνση δικαιωμάτων σχετικών με τις πληροφορίες η οποία ανήκει στο γενικό ρυθμιστικό τμήμα. Συμπεριλαμβάνεται επίσης το τμήμα διοικητικών προσφυγών (Administrative Appeals Chamber) του δευτεροβάθμιου διοικητικού δικαστηρίου (Upper Tribunal).

Περισσότερες πληροφορίες για το έργο των δικαστηρίων για τα οποία είναι αρμόδια η NICTS, συμπεριλαμβανομένων των στοιχείων επικοινωνίας τους, διατίθενται στον ιστότοπο της Northern Ireland Courts and Tribunals service.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Northern Ireland Courts and Tribunals Service

Διοικητικά δικαστήρια

Ο νόμος περί δικαστηρίων και αναγκαστικής εκτέλεσης του 2007 (Tribunals and Courts Enforcement Act 2007) δημιούργησε μία ενιαία δομή για τα περισσότερα ειδικά δικαστήρια (tribunals) που υπάγονται στη δικαιοδοσία του Ηνωμένου Βασιλείου, η οποία περιλαμβάνει το First-tier Tribunal (πρωτοδικείο διοικητικών διαφορών) και το Upper Tribunal (εφετείο διοικητικών διαφορών). Τόσο το First-tier Tribunal όσο και το Upper Tribunal απαρτίζονται από χωριστά τμήματα, κάθε δε τμήμα είναι αρμόδιο για διαφορετικό αντικείμενο και δικάζει παρόμοιες μεταξύ τους κατηγορίες υποθέσεων. Περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τα εν λόγω δικαστήρια παρέχονται στον ιστότοπο της Δικαστικής Υπηρεσίας του Ηνωμένου Βασιλείου (Her Majesty's Courts and Tribunals Service).

Ο νόμος περί ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας του 2014 [Tribunals (Scotland) Act 2014] συνιστά ένα ενιαίο First-tier Tribunal και Upper Tribunal για τη Σκωτία. Τα πρώτα ειδικά δικαστήρια μεταφέρθηκαν στη νέα δομή την 1η Δεκεμβρίου 2016.

Το άρθρο 39 του νόμου για τη Σκωτία του 2016 (Scotland Act 2016) επιτρέπει τη μεταφορά στη δικαιοδοσία της Σκωτίας της διαχείρισης και λειτουργίας σειράς ειδικών δικαστηρίων που υπάγονται στη δικαιοδοσία του Ηνωμένου Βασιλείου.

First-tier Tribunal του Ηνωμένου Βασιλείου

Το First-tier Tribunal του Ηνωμένου Βασιλείου είναι ειδικό δικαστήριο γενικής δικαιοδοσίας, με κύριο έργο την εκδίκαση προσφυγών κατά αποφάσεων της κυβέρνησης στους τομείς στους οποίους το δικαστήριο έχει δικαιοδοσία. Για ορισμένα ζητήματα, η δικαιοδοσία του εκτείνεται σε ολόκληρο το Ηνωμένο Βασίλειο, συμπεριλαμβανομένης της Σκωτίας. Το First-tier Tribunal υποδιαιρείται επί του παρόντος σε επτά τμήματα:

• το Social Entitlement Chamber (τμήμα κοινωνικών παροχών)
• το Health, Education and Social Care Chamber (τμήμα υγείας, εκπαίδευσης και κοινωνικής πρόνοιας)
• το War Pensions and Armed Forces Compensation Chamber (τμήμα πολεμικών συντάξεων και αποζημιώσεων μελών των ενόπλων δυνάμεων)
• το Tax Chamber (τμήμα φορολογίας)
• το General Regulatory Chamber (τμήμα γενικών κανονιστικών ρυθμίσεων)
• το Immigration and Asylum Chamber (τμήμα μετανάστευσης και ασύλου)
• το Property Chamber (τμήμα ακινήτων)

Upper Tribunal του Ηνωμένου Βασιλείου

Το Upper Tribunal του Ηνωμένου Βασιλείου δικάζει κυρίως, αλλά όχι αποκλειστικά, εφέσεις κατά αποφάσεων του First-tier Tribunal του Ηνωμένου Βασιλείου. Πρόκειται για ανώτερο τακτικό δικαστήριο, ενώ, σε ορισμένες περιπτώσεις, έχει επίσης την εξουσία να δικάζει υποθέσεις δικαστικού ελέγχου.

Το Upper Tribunal του Ηνωμένου Βασιλείου αποτελείται από:

• το Administrative Appeals Chamber (τμήμα γενικής αρμοδιότητας)
• το Lands Chamber (τμήμα γαιών)
• το Tax and Chancery Chamber (τμήμα φορολογίας και δικαίου επιείκειας)
• το Immigration and Asylum Chamber (τμήμα μετανάστευσης και ασύλου)

Χαρακτηριστικό των ειδικών δικαστηρίων είναι η εμπειρογνωμοσύνη τους στο αντικείμενο των υποθέσεων που δικάζουν. Η δομή είναι τέτοια ώστε τα δικαστήρια να συντίθενται από δικαστές ειδικευμένους στο δίκαιο των υποθέσεων που δικάζουν, ενώ και τα μέλη των δικαστηρίων που δεν είναι νομικοί διαθέτουν είτε επαγγελματική εκπαίδευση είτε εκτεταμένη εμπειρία στον τομέα τους. Οι συνθέσεις που δικάζουν τα επιμέρους είδη ένδικων βοηθημάτων και ένδικων μέσων διαφοροποιούνται ανάλογα με το αντικείμενο του εκάστοτε ένδικου βοηθήματος ή μέσου.

Δικαστήρια εργατικών διαφορών

Το Employment Tribunal (πρωτοβάθμιο δικαστήριο εργατικών διαφορών) και το Employment Appeal Tribunal (δευτεροβάθμιο δικαστήριο εργατικών διαφορών) βρίσκονται εκτός της ενιαίας δομής των ειδικών δικαστηρίων, αλλά υποστηρίζονται από τη Δικαστική Υπηρεσία του Ηνωμένου Βασιλείου. Ρόλος τους είναι να διεκπεραιώνουν τα διοικητικά καθήκοντα που είναι αναγκαία για την εκδίκαση των αγωγών ενώπιον του Employment Tribunal και των επακόλουθων εφέσεων ενώπιον του Employment Appeal Tribunal. Υπάρχει ξεχωριστό Employment Appeal Tribunal για τη Σκωτία.

Ειδικά δικαστήρια (tribunals) της Σκωτίας

Υπάρχει σειρά ειδικών δικαστηρίων στη Σκωτία. Τα περισσότερα ειδικά δικαστήρια έχουν χωριστό πρόεδρο ή προεδρεύοντα και καθένα από αυτά έχει διαφορετικές εξουσίες καταναγκασμού. Τα πεδία αρμοδιότητας των εν λόγω δικαστηρίων ποικίλλουν, εκτεινόμενα από την εκδίκαση προσφυγών κατά προστίμων για παράνομη στάθμευση μέχρι την επιβολή υποχρεωτικής θεραπείας και περιορισμού σε ασθενείς με σοβαρές ψυχικές ασθένειες.

Τα ένδικα μέσα κατά των αποφάσεων των ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας εκδικάζονται από τα γενικής δικαιοδοσίας πολιτικά δικαστήρια (civil courts) της Σκωτίας, αρμόδια δε συναφώς μπορεί να είναι το Sheriff Court (τοπικό δικαστήριο) και το Court of Session (ανώτατο πολιτικό δικαστήριο).

Μεταρρύθμιση των ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας

Ο νόμος περί ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας του 2014 θέσπισε για τα ειδικά δικαστήρια της Σκωτίας μια εναρμονισμένη δομή δύο επιπέδων. Ο ανώτερος δικαστής της Σκωτίας, ο Lord President (Λόρδος Πρόεδρος), τίθεται επικεφαλής της νέας δομής, βάσει μοντέλου παρόμοιου με το μοντέλο του Ηνωμένου Βασιλείου που περιγράφεται ανωτέρω. Ο Lord President έχει αναθέσει ορισμένα καθήκοντα στη Lady Smith, η οποία έχει διοριστεί πρόεδρος των ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας (President of Scottish Tribunals).  Το Upper Tribunal αναλαμβάνει την εκδίκαση των περισσότερων ένδικων μέσων κατά αποφάσεων του First-tier Tribunal, αφαιρώντας τις σχετικές υποθέσεις από την αρμοδιότητα των δικαστηρίων γενικής δικαιοδοσίας. Η διοίκηση του First-tier Tribunal και του Upper Tribunal ασκείται από τη Δικαστική Υπηρεσία της Σκωτίας (Scottish Courts and Tribunals Service). Τα ειδικά δικαστήρια θα μεταφερθούν στη νέα δομή των ειδικών δικαστηρίων της Σκωτίας σταδιακά, με την πρώτη τέτοια μεταφορά να έχει ξεκινήσει τον Δεκέμβριο του 2016.

Διαδικασία στα ειδικά δικαστήρια

Γενικά, η διαδικασία στα ειδικά δικαστήρια του Ηνωμένου Βασιλείου και της Σκωτίας είναι συνήθως λιγότερο τυπική απ’ ό,τι στα λοιπά δικαστήρια. Στη σύνθεση των ειδικών δικαστηρίων είναι δυνατόν να συμμετέχουν και μη νομικοί ειδικοί ή εμπειρογνώμονες, όπως ιατροί και πολίτες, μολονότι ο πρόεδρος είναι σχεδόν πάντοτε νομικός.

Οι υποθέσεις διοικητικού δικαίου (δικαστικός έλεγχος) στη Σκωτία εκδικάζονται από το Court of Session. Περισσότερες πληροφορίες για τα ειδικά δικαστήρια της Σκωτίας διατίθενται στον ιστότοπο των δικαστηρίων της Σκωτίας (Scottish Courts and Tribunals).

Ειδικευμένα δικαστήρια

Στη Σκωτία, όταν μια (αστική ή ποινική) υπόθεση εγείρει συνταγματικά ζητήματα τα οποία απορρέουν από τις ρυθμίσεις του Ηνωμένου Βασιλείου για την αποκέντρωση (π.χ. ζητήματα που αφορούν τα ανθρώπινα δικαιώματα), μπορεί να εκδικαστεί από το Ανώτατο Δικαστήριο του Ηνωμένου Βασιλείου (Supreme Court of the United Kingdom).

Το Sheriff Personal Injury Court

Το εν λόγω δικαστήριο συστάθηκε στις 22 Σεπτεμβρίου 2015 με σκοπό να λειτουργεί ως εθνικό κέντρο εμπειρογνωμοσύνης για τις υποθέσεις βλαβών της υγείας. Αγωγή για βλάβη της υγείας μπορεί να ασκηθεί ενώπιον του Sheriff Personal Injury Court αν το αίτημα της αγωγής υπερβαίνει τις 5.000 λίρες στερλίνες. Οι ενδιαφερόμενοι έχουν επίσης τη δυνατότητα να ασκήσουν την αγωγή τους για βλάβη της υγείας, ανεξαρτήτως της αξίας της διαφοράς, ενώπιον του τοπικού Sheriff Court. Ειδική ρύθμιση υπάρχει για τα εργατικά ατυχήματα: οι αγωγές από εργατικό ατύχημα για ποσό άνω των 1.000 λιρών στερλινών μπορούν να ασκηθούν απευθείας ενώπιον του Sheriff Personal Injury Court, ενώ οι αγωγές από εργατικό ατύχημα για ποσό κάτω των 1.000 λιρών στερλινών μπορούν να παραπεμφθούν στο εν λόγω δικαστήριο από το τοπικό Sheriff Court, αν αυτό κρίνει ότι είναι αρκούντως σημαντικές ή πολύπλοκες. Από τις 22 Σεπτεμβρίου 2015 και μετά, το Court of Session δεν μπορεί να εκδικάζει αγωγές για βλάβη της υγείας για ποσό χαμηλότερο των 100.000 λιρών στερλινών.

Άλλα ειδικευμένα δικαστήρια είναι:

• Το Court of the Lord Lyon – το οποίο είναι αρμόδιο για ζητήματα εραλδικής
• Το Scottish Land Court – το οποίο εκδικάζει μισθωτικές διαφορές.

Σχετικοί σύνδεσμοι

Her Majesty's Courts and Tribunals Service

Court of the Lord Lyon

Scottish Land Court