Il-qrati ta' ġudikatura ordinarja - introduzzjoni

Il-qrati tal-prim' istanza

Il-qrati ċivili

1. Il-Qorti Reġjonali (Tribunal de grande instance)

Il-Qorti Reġjonali tiddeċiedi dwar tilwim bejn l-individwi (kawżi ċivili) li jikkonċernaw ammonti li jaqbżu l-EUR 10,000.

Barra minn hekk, hija kompetenti, ikun xi jkun l-ammont tal-pretensjoni, fl-oqsma li ġejjin:

• Il-liġi tal-familja: żwieġ, filjazzjoni, adozzjoni, dikjarazzjoni li persuna tkun nieqsa (déclarations d’absence);;
• Ir-rettifika tal-atti tal-istat ċivili (état civil: twelid, żwieġ, mewt eċċ.);
• Is-suċċessjonijiet;
• Il-multi ċivili (amendes civiles) mġarrba mill-uffiċjali tal-istat ċivili (officiers d’état civil);
• L-atti marbuta ma' proprjetà immobbli (actions immobilières);
• L-istralċi tal-assoċjazzjonijiet;
• Is-salvagwardja (sauvegarde), l-amministrazzjoni ġudizzjarja (redressement judiciaire) u l-likwidazzjoni ġudizzjarja (liquidation judiciare) meta d-debitur la jkun kummerċjant u lanqas ma jkun irreġistrat fir-reġistru tal-kummerċi (répertoire des métiers);
• L-assigurazzjoni kontra l-aċċidenti u l-mard marbuta mal-professjoni ta' persuni li jaħdmu għal rashom fil-qasam tal-agrikoltura;
• Id-drittijiet tar-reġistrazzjoni (droits d'enregistrement), it-taxxa fuq ir-reġistrazzjoni tal-art (taxes de publicité foncìere), it-taxxi tal-bolla (droits de timbre) u l-kontribuzzjonijiet indiretti u taxxi meqjusa bħal dawn id-drittijiet, it-taxxi jew il-kontribuzzjonijiet;
• Lokazzjonijiet kummerċjali (baux commerciaux) minbarra l-kontestazzjonijiet relatati mal-iffissar tal-prezz tal-lokazzjoni rrevedut jew imġedded (baux profesionnels) , lokazzjonijiet professjonali u ftehimiet ta' okkupazzjoni b'titolu prekarju fil-qasam kummerċjali (conventions d’occupation précaire en matière commerciale);
• Kontestazzjoni ta' awtentiċità (inscription en faux) fir-rigward ta' atti awtentiċi (actes authentiques);
• Azzjonijiet ċivili marbuta mal-malafama (diffamation) jew mal-inġurji (injure) pubbliċi jew mhux pubbliċi, verbali jew bil-miktub.

Il-fergħa kriminali tal-Qorti Reġjonali tissejjaħ il-Qorti Korrettiva (tribunal correctionnel) , u din għandha ġurisdizzjoni biex tiddeċiedi dwar id-delitti (délits ara hawn taħt).

Il-Qorti Reġjonali hija magħmula minn imħallfin professjonali (magistrats): il-President, il-Viċi-Presidenti, l-Imħallfin, il-Prokuratur tar-Repubblika (procureur de la République, il-Viċi Prokuraturi (vice‑procureurs) u l-assistenti (substituts).

Hemm ukoll imħallfin speċjalizzati, bħal:

• l-imħallef tat-tfal (juge des enfants), li huwa kompetenti biex jieħu miżuri ta’ protezzjoni fir-rigward tal-minorenni f’riskju ta’ periklu u li jiddeċiedi dwar il-ksur (kontravenzjonijiet u delitti) imwettaq mill-minorenni. Fil-qasam kriminali, meta ma jkunx qed jgħaddi l-ġudizzju tiegħu bil-miftuħ, jista' jadotta biss miżuri edukattivi; meta jippresiedi l-qorti għat-tfal, huwa jaqdi r-rwol tiegħu flimkien ma' żewġ assessuri (assesseurs) mhux professjonali u din il-qorti tista' tadotta penali edukattivi u taqta' s-sentenzi.
• l-imħallef responsabbli għall-implimentazzjoni tas-sentenzi (juge de l'application des peins) , li xogħlu huwa li jistabbilixxi l-kundizzjonijiet ewlenin għall-eżekuzzjoni tal-priġunerija; meta l-imħallef jintervjeni f’kawża “magħluqa”, fejn il-persuna teħel piena ta' ħabs, huwa jkun kompetenti biex jordna li l-piena tiġi aġġustata (pereż. rilaxx, semirilaxx, rilaxx kundizzjonata, tqegħid taħt sorveljanza elettronika); meta l-imħallef jintervjeni f’kawża miftuħa, huwa jkun responsabbli biex isegwi u biex jimmonitorja lill-persuna kkundannata fl-eżekuzzjoni tas-sentenza tagħha (pereż. sentenza ta' priġunerija sospiża, servizz komunitarju, perjodu ta' prova soċjoġudizzjarju eċċ.);
• l-imħallef inkwirenti (juge d'instruction) li, taħt il-monitoraġġ tal-awla istruttorja tal-Qorti tal-Appell (chambre de l'instruction de la cour d'appel), huwa inkarigat li jipproċedi għall-miżuri kollha meħtieġa biex tiġi stabbilita l-verità; hu jiġbor flimkien l-elementi kollha tal-kawża, kemm jekk ikunu inkriminatorji u kemm jekk skolpatorji; meta jqis li l-investigazzjoni tkun kompluta, huwa jista’ jiddikjara li l-każ ma kienx jagħti lok għal proċess jew jerġa' jibgħat lill-persuna investigata quddiem il-Qorti tal-Assiżi (Cour d’Assises) jew il-Qorti Korrettiva (Tribunal correctionnel) sabiex tiġi ġġudikata hemmhekk. L-imħallef inkwirenti ma jistax jerġa' jagħti bidu għall-kawża fuq l-inizjattiva tiegħu stess. Jeħtieġ li dan jiġi mqabbad mill-Avukat tal-Istat għar-Repubblika jew mill-vittma, fil-kuntest ta' lment imressaq flimkien ma' pretensjoni għad-danni minn parti ċivili (constitution de partie civile).

Ġeneralment, il-Qorti Reġjonali tkun tinsab fil-belt prinċipali tal-kontea (département) tagħha, iżda tista’ tkun qiegħda wkoll f’muniċipji oħrajn. Sal-1 ta' Jannar 2013, hemm 161 Qorti Reġjonali.

2. Il-Qorti Distrettwali (Tribunal d'instance)

Il-Qorti Distrettwali tiddeċiedi dwar tilwim bejn l-individwi (kawżi ċivili) li l-ammonti tagħhom ma jaqbżux l-EUR 10,000.

Din il-Qorti għandha wkoll kompetenzi kkonferuti (pereż. sekwestri ta' remunerazzjonijiet, vitalizji, problemi marbuta ma’ elezzjonijiet, lokazzjonijiet residenzjali) u kompetenzi amministrattivi bħal pereżempju, ir-reġistratur ewlieni tal-Qorti Distrettwali huwa kompetenti biex joħroġ iċ-ċertifikati ta’ nazzjonalità.

Il-fergħa kriminali tagħha, il-Qorti tal-Pulizija, hija kompetenti biex tiddeċiedi fuq kontravenzjonijiet tal-ħames klassi (ara hawn taħt).

Barra minn hekk, l-imħallef tal-Qorti Distrettwali jaqdi l-funzjonijiet tal-imħallef tal-kustodji (minbarra l-kustodja tal-minorenni li, permezz tal-liġi tat-12 ta' Mejju 2009, taqa' taħt l-imħallef tal-Qorti Reġjonali inkarigat mill-kawżi tal-familja): għaldaqstant huwa responsabbli mill-protezzjoni ta’ adulti vulnerabbli billi jikkontrolla l-immaniġġjar tal-patrimonju tagħhom.

Il-Qorti Distrettwali hija magħmula minn imħallef wieħed jew iktar, iżda l-kawżi jinstemgħu minn imħallef wieħed.

Ġeneralment, il-Qorti Distrettwali jkollha s-sede tagħha fil-belt prinċipali tad-distrett (arrondissement). Sal-1 ta' Jannar 2013, hemm 307 Qorti Distrettwali.

3. Il-Qorti għal Talbiet Żgħar u għal Offiżi Żgħar (Tribunal de proximité)

L-imħallfin tal-Qorti għal Talbiet Żgħar u għal Offiżi Żgħar jisimgħu tilwim ċivili bejn individwi, li l-ammont tagħhom ikun inqas minn EUR 4,000.

Huma kompetenti wkoll biex jgħaddu l-ġudizzju tagħhom dwar kontravenzjonijiet tal-ewwel erba' klassijiet.

Il-prosekutur pubbliku huwa rrappreżentat minn uffiċjal ġudizzjarju pubbliku.

4. Il-Qorti Kummerċjali (Tribunal de commerce)

Il-Qorti Kummerċjali tisma’ diżgwidi relatati ma' ftehimiet bejn kummerċjanti jew bejn istituzzjonijiet ta' kreditu, jew bejniethom it-tnejn, kif ukoll diżgwidi relatati ma’ kumpaniji kummerċjali jew relatati ma' atti kummerċjali bejn il-persuni kollha. Hi tisma’ wkoll proċeduri relatati ma’ impriżi f’diffikultà.

Il-Qorti Kummerċjali hija magħmula minn imħallfin mhux professjonali, kollha kemm huma kummerċjanti. Huma eletti għal sentejn jew erba’ snin minn kulleġġ elettorali magħmul minn imħallfin u minn eks-imħallfin tal-qorti kif ukoll minn delegati konsulari (kummerċjanti eletti fil-ġurisdizzjoni ġeografika tal-Qorti Kummerċjali).

Sal-1 ta' Jannar 2013, hemm 134 Qorti Kummerċjali.

5. It-Tribunal għall-Impjiegi (Conseil de prud’hommes)

It-Tribunal għall-Impjiegi huwa responsabbli biex isolvi tilwim individwali bejn l-impjegaturi u l-ħaddiema, li jirriżultaw minn kuntratt ta’ impjieg jew ta' apprentistat.

Dan it-Tribunal hu magħmul minn imħallfin eletti, li jirrappreżentaw b'mod ugwali lill-impjegaturi u lill-ħaddiema. Huwa maqsum f’ħames taqsimiet speċjalizzati (tmexxija, industrija, kummerċ u servizzi kummerċjali, agrikoltura u attivitajiet varji). Fil-każ li l-erba’ maġistrati jiġu tnejn kontra tnejn, it-Tribunal għall-Impjiegi għandu jkun ippresedut minn imħallef tal-Qorti Distrettwali.

Għal kull kontea hemm Tribunal għall-Impjiegi wieħed jew iktar, u fil-ġurisdizzjoni ġeografika tal-Qorti Reġjonali hemm mill-inqas Tribunal wieħed.

B'kollox hemm 210 Tribunal għall-Impjiegi.

6. It-It-Tribunal għas-Sigurtà Soċjali (Tribunal des affaires de la sécurité sociale)

It-Tribunal għas-Sigurtà Soċjali jiddeċiedi dwar tilwim bejn il-fondi tas-sigurtà soċjali u l-utenti (pereż. problemi marbuta mas-sħubija ma' xi fond, ma' allokazzjonijiet u mal-għoti ta' benefiċċji eċċ.).

Dan it-Tribunal huwa magħmul minn President (imħallef mill-Qorti Reġjonali) u assessuri mhux professjonali maħtura għal tliet snin mill-ewwel President tal-Qorti tal-Appell, fil-ġurisdizzjoni ta' kull Tribunal, fuq lista stabbilita mid-Direttur Reġjonali taż-Żgħażagħ, tal-Isports u tal-Koeżjoni Soċjali fuq proposta tal-aktar organizzazzjonijiet professjonali rappreżentattivi. L-opinjoni tal-President tat-Tribunal għas-Sigurtà Soċjali hija rikjesta wkoll.

B'kollox hemm 115-il Tribunal għas-Sigurtà Soċjali.

7. It-Tribunal għad-Diżabilità (Tribunal du contentieux de l’incapacité)

It-Tribunal għad-Diżabilità għandu s-setgħa li jsolvi tilwim relatat mal-invalidità jew mad-diżabilità ta' detentur tas-sigurtà soċjali, jiġifieri, il-kundizzjoni jew il-grad tad-diżabilità fil-każ ta’ mard jew ta' aċċident fuq il-post tax-xogħol jew il-grad tal-invalidità fil-każ ta’ mard jew ta' aċċident mhux marbut max-xogħol.

Dan it-Tribunal huwa magħmul minn President (imħallef onorarju jew persuna kompetenti), minn assessur li jirrappreżenta lill-ħaddiema u minn assessur li jirrappreżenta lil dawk li jaħdmu għal rashom (it-tnejn li huma jkunu maħtura għal tliet snin mill-ewwel President tal-Qorti tal-Appell, fil-ġurisdizzjoni fejn ikun hemm is-sede tat-Tribunal, fuq lista stabbilita mid-Direttur Reġjonali taż-Żgħażagħ, tal-Isports u tal-Koeżjoni Soċjali fuq proposta tal-aktar organizzazzjonijiet professjonali rappreżentattivi).

B'kollox hemm 26 Tribunal għad-Diżabilità.

Il-Qorti Nazzjonali għad-Diżabilità u għall-iffissar tal-primjums tal-assigurazzjoni għall-aċċidenti fuq il-post tax-xogħol hija l-qorti tal-appell għal dawn it-tribunali, iżda ssolvi wkoll, b'ġurisdizzjoni ta' qorti tal-prim'istanza u tal-aħħar istanza, diżgwidi relatati mal-iffissar tal-primjums tal-assigurazzjoni għall-aċċidenti fuq il-post tax-xogħol.

8. It-Tribunal Konġunt għal-Lokazzjonijiet Agrikoli (Tribunal paritaire des baux ruraux)

It-Tribunal Konġunt għal-Lokazzjonijiet Agrikoli (tribunal paritaire des baux ruraux) huwa kompetenti biex jisma’ disputi bejn il-lokaturi u l-prendituri ta' lokazzjonijiet agrikoli relatati mal-patt ta’ kiri ta’ raba' u mal-patt ta’ mezzadrija, ma' użufrutt tal-oqbla, ma' jeddijiet ċenstwalisti agrikoli, ma' lokazzjonijiet b'obbligu ta’ tawħil, ma' emfitewsi u ma' kuntratti dwar l-użu tal-art agrikola għall-mergħat.

L-imħallef tal-Qorti Distrettwali jippresiedi fuq it-Tribunal Konġunt għal-Lokazzjonijiet Agrikoli. Huwa megħjun minn erba' assessuri mhux professjonali, eletti mill-pari tagħhom: żewġ lokaturi u żewġ prendituri ta' lokazzjonijiet, eletti għal sitt snin minn fuq listi elettorali stabbiliti mis-sindku fuq il-proposta tal-kummissjoni tat-tħejjija tal-listi elettorali.

Il-Qrati Kriminali

1. Il-Qorti tal-Assiżi (Cour d’Assises)

Il-Qorti tal-Assiżi hija kompetenti sabiex tiddeċiedi dwar reati kriminali, jiġifieri dwar l-aktar ksur gravi, li kapaċi jkun ikkastigat b’piena ta' ċertu tul ta' żmien, bejn priġunerija għal għaxar snin u priġunerija għall-għomor.

Din hija qorti stabbilita għal kull kontea u mhijiex permanenti. Id-dati għall-ftuħ tas-seduti tagħha huma ffissati kull darba li jkun meħtieġ. Madankollu, din il-qorti tisma' kawżi b'mod kważi permanenti fl-aktar kontej importanti.

Hija magħmula minn tliet imħallfin professjonali: President (President tal-awla jew maġistrat tal-Qorti tal-Appell), żewġ assessuri (maġistrati tal-Qorti tal-Appell jew maġistrati tal-Qorti Reġjonali tal-kontea fejn ikun qed isir is-smigħ) u ġurija (sitt ċittadini li jittellgħu bix-xorti). Hija tisma' wkoll il-kawżi, bħala fergħa tal-Qorti tal-Assiżi tal-Minorenni, b’ġurament, għal reati mwettqa minn minorenni. F’dawn il-każijiet, l-assessuri professjonali jkunu l-imħallfin tat-tfal.

Ċerti reati li jkunu relatati mal-leġiżlazzjoni dwar it-terroriżmu jew il-militar, jew li jkunu relatati mat-traffikar tad-droga jinstemgħu minn Qorti tal-Assiżi magħmula esklussivament minn imħallfin professjonali.

Il-prosekutur pubbliku huwa rrappreżentat minn Avukat Ġenerali.

2. Il-Qorti Korrettiva (Tribunal correctionnel)

Din il-qorti hija kompetenti biex tiddeċiedi dwar id-delitti, jiġifieri, il-ksur li bil-liġi jiġi kkastigat b’massimu ta' għaxar snin priġunerija jew b'multa ta' EUR 3750 jew aktar. Din il-qorti hija mehmuża mal-Qorti Reġjonali. Fil-prinċipju, hija magħmula minn tliet imħallfin professjonali, ħlief għal dawk l-ipotesijiet legali ta' ksur li jkun jirrikjedi imħallef wieħed biss.

Il-prosekutur pubbliku huwa rrappreżentat mill-Prokuratur tar-Repubblika jew minn wieħed mis-sostituti tiegħu.

3. Il-Qorti tal-Pulizija (Tribunal de police)

Din il-qorti hija kompetenti biex tiddeċiedi dwar kontravenzjonijiet tal-ħames klassi. Is-sede tagħha jinsab fil-Qorti Distrettwali. Hija ppreseduta mill-imħallef tal-Qorti Distrettwali, li jgħaddi l-ġudizzju waħdu.

Il-prosekutur pubbliku huwa rrappreżentat mill-Prokuratur tar-Repubblika jew minn wieħed mis-sostituti tiegħu.

4. Il-Qorti għal Talbiet Żgħar u għal Offiżi Żgħar (Tribunal de proximité)

Hija kompetenti biex tieħu deċiżjonijiet dwar kontravenzjonijiet tal-ewwel klassi u tar-raba' klassi. Is-sede tagħha jinsab fil-Qorti Distrettwali. Hija ppreseduta mill-imħallef tal-Qorti għal Talbiet Żgħar u għal Offiżi Żgħar, li jgħaddi l-ġudizzju waħdu.

Il-prosekutur pubbliku jaqdi l-funzjonijiet li normalment jitwettqu minn Kummissarju tal-pulizija.

5. Il-Qrati Speċjalizzati

Hemm ukoll qrati speċjalizzati f'ċerti litiġji kriminali, bħall-Qrati Marittimi Kummerċjali, li preżentament hemm 14-il waħda minnhom u li huma kompetenti biex jiddeċiedu dwar ċerti delitti ta' natura marittima.

Il-Qrati tat-Tieni Istanza

Il-Qorti tal-Appel (cours d'appel) tintervjeni bħala qorti tat-tieni istanza, biex terġa’ tiddeċiedi de jure jew de facto dwar il-kawżi li jkunu diġà ġew iġġudikati mill-qrati tal-prim’istanza.

Hija magħmula esklussivament minn imħallfin professjonali: l-ewwel President, Presidenti tal-awla u maġistrati tal-appell (minbarra fil-Qorti tal-Appell tal-Assiżi, ara hawn fuq).

Kull qorti tinkludi awli speċjalizzati (f'oqsma ċivili, soċjali, kummerċjali u kriminali), u kull waħda minnhom hija magħmula minn tliet maġistrati professjonali: President tal-awla u żewġ maġistrati tal-appell.

Is-sentenzi tal-Qorti tal-Assiżi jinqatgħu fl-appell minn Qorti tal-Assiżi oħra, maħtura mill-awla kriminali tal-Qorti tal-Kassazzjoni. Il-Qorti tal-Appell tal-Assiżi hi magħmula minn disa' membri tal-ġurija.

Il-Qorti Nazzjonali għad-Diżabilità u għall-iffissar tal-primjums tal-assigurazzjoni għall-aċċidenti fuq il-post tax-xogħol hija l-qorti tal-appell tat-Tribunali għad-Diżabilità.

Il-prosekutur pubbliku huwa rrappreżentat mill-Prokuratur Ġenerali jew minn wieħed mill-Avukati Ġenerali jew mis-sostituti ġenerali tiegħu.

Il-Qorti tal-Kassazzjoni

Il-Qorti tal-Kassazzjoni (Cour de cassation) hija l-ogħla qorti fil-ġudikatura ordinarja. Is-sede tagħha tinsab f’Pariġi. Ir-rwol tagħha huwa li tivverifika l-konformità tas-sentenzi tal-Qrati u tat-Tribunali man-normi ġuridiċi, lil hinn minn kwalunkwe valutazzjoni ġdida tal-fatti. Għalhekk, hi ma tikkostitwixxix qorti tat-terza istanza iżda tiżgura li l-każistika tkun unifikata, filwaqt li taġixxi ta' korp regolatorju tad-dritt u tar-rispett lejn il-legalità.

Jistgħu jinbdew proċeduri quddiem din il-qorti permezz ta' appell, "appell fil-kassazzjoni", li jitressaq minn persuna li kienet oġġett ta' sentenza meħuda mill-qorti, jew mill-prosekutur pubbliku.

Jekk il-qorti tqis li s-sentenza kkontestata ma tkunx ittieħdet f’konformità man-normi ġuridiċi, hija “tkisser” is-sentenza. Imbagħad, il-kawża terġa' tintabagħat quddiem qorti oħra biex tiġi ġġudikata mill-ġdid.

Fil-każ kuntrarju, hija tirrifjuta l-appell, u dan iwassal biex is-sentenza kkontestata tkun dik finali.

F’każijiet eċċezzjonali, meta t-twarrib ta’ sentenza ma jkunx jimplika li l-kawża trid tiġi ġġudikata mill-ġdid fuq il-merti tagħha, il-qorti tista’ tħassar sentenza mingħajr ma tirrikorri għar-rinviju. Billi tħassar sentenza mingħajr ma tirrikorri għar-rinviju l-qorti tista’ ttemm ukoll il-litiġju, jekk il-fatti, iddikjarati u meqjusa b'mod sovran quddiem il-qorti fil-mertu, ikunu jippermettulha tapplika n-norma ġuridika adattata.

Il-Qorti tal-Kassazzjoni hija maqsuma f'awli (chambres) (tliet awli ċivili, waħda kummerċjali, waħda soċjali u waħda kriminali). Kull waħda minn dawn hija magħmula minn maġistrati professjonali tas-sede, President u maġistrati tal-appell. Skont in-natura tal-kawża, din il-qorti tista’ tgħaddi l-ġudizzju tagħha f’awli mħallta (ta’ mill-inqas tliet awli) jew f'assemblea plenarja (l-ewwel President, il-Presidenti tal-awli u maġistrati tal-appell).

Il-prosekutur pubbliku huwa rrappreżentat mill-Prokuratur Ġenerali u minn Avukati Ġenerali.

Il-banek tad-dejta ġuridiċi

Il-bażijiet tad-dejta ġuridiċi fi Franza huma koperti minn servizz pubbliku ta’ disseminazzjoni fuq l-internet. Il-websajt Légifrance fiha s-sentenzi kollha tal-Qorti tal-Kassazzjoni u tal-Qorti tal-Appell:

• fuq il-bażi tad-dejta “CASS” għas-sentenzi tal-Qorti tal-Kassazzjoni ppubblikati,
• fuq il-bażi tad-dejta “INCA” għas-sentenzi mhux ippubblikati, u
• fuq il-bażi tad-dejta “CAPP” għas-sentenzi tal-qrati tal-appell.

L-aċċess għall-bank tad-dejta huwa bla ħlas?

Iva l-aċċess għall-bank huwa bla ħlas.

Deskrizzjoni fil-qosor tal-kontenut

Is-sentenzi huma disponibbli bil-Franċiż u xi sentenzi huma tradotti wkoll bl-Ingliż, bl-Għarbi u bil-Mandarin.

• Il-bażi tad-dejta “CASS” taħżen 120 000 sentenza u għandha fluss annwali ta’ 2100 sentenza.
• Il-bażi tad-dejta “INCA” taħżen 246 000 sentenza u għandha fluss annwali ta’ 10 000 sentenza.
• Il-bażi tad-dejta “CAPP” fiha 19 000 sentenza u għandha fluss annwali ta’ 20 000 sentenza.

Ħoloq relatati

Il-ġurisdizzjoni tal-qrati - Franza