Τακτικά δικαστήρια – Εισαγωγή

Σύστημα απονομής δικαιοσύνης σε αστικές υποθέσεις

Πρωτοβάθμια δικαστήρια

Τοπικά και γενικά δικαστήρια

Όλες οι διαδικασίες που δεν παραπέμπονται στα γενικά δικαστήρια βάσει του νόμου, εμπίπτουν στη δικαιοδοσία των τοπικών δικαστηρίων (járásbíróságok).

Τα γενικά δικαστήρια (törvényszékek) λειτουργούν ως πρωτοβάθμια δικαστήρια για:

• αγωγές που άπτονται του περιουσιακού δικαίου, όπου το επίμαχο ποσό υπερβαίνει τα 30 εκατομμύρια ουγγρικά φιορίνια (περίπου 106 000 ευρώ), εξαιρουμένων των περιπτώσεων κατά τις οποίες οι νομικές διαδικασίες κινούνται παράλληλα με αίτηση διαζυγίου
• αγωγές που άπτονται των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας και των συγγενικών δικαιωμάτων, καθώς και της προστασίας της βιομηχανικής ιδιοκτησίας
• αγωγές αποζημίωσης για ζημία που προκλήθηκε κατά τη διενέργεια επίσημων διαδικασιών από πρόσωπα που ενεργούσαν στο πλαίσιο των δημόσιων διοικητικών τους καθηκόντων
• αγωγές σε σχέση με διεθνείς συμφωνίες για τη μεταφορά και την προώθηση αγαθών
• αγωγές για την αναγνώριση πολιτικών δικαιωμάτων λόγω παράβασης ηθικών δικαιωμάτων, συμπεριλαμβανομένων αγωγών αποζημίωσης λόγω της παράβασης αυτής εάν έχουν ασκηθεί μαζί ή κατά τη διάρκεια της αρχικής αγωγής
• αγωγές σε σχέση με κινητές αξίες
• αγωγές δυσφήμισης
• ορισμένες διαφορές που άπτονται του εταιρικού δικαίου και που προσδιορίζονται από τον νόμο:
  1. αγωγές για την κατάργηση εντολών εγγραφής εταιρείας στα μητρώα
  2. αγωγές για αναγνωριστικές αποφάσεις αναφορικά με την ύπαρξη, την ακυρότητα ή την ισχύ ιδρυτικών πράξεων ή καταστατικών
  3. αγωγές σε σχέση με τη δικαστική εξέταση αποφάσεων επιχειρηματικών ενώσεων
  4. αγωγές βάσει της ιδιότητας μέλους, αφενός μεταξύ μελών (πρώην μελών) και επιχειρηματικών ενώσεων, αφετέρου μεταξύ μελών (πρώην μελών)
  5. αγωγές σε σχέση με την κτήση ειδικής συμμετοχής
  6. αγωγές σε σχέση με την τροποποίηση κανόνων ευθύνης για μέλη κατέχοντα μετοχές με περιορισμένη ευθύνη
• ορισμένες αγωγές που αφορούν καταχωρισμένες ενώσεις που δεν λογίζονται ως επιχειρηματικές ενώσεις:
  
  1. αγωγές του φορέα που έχει την ευθύνη νομικής εποπτείας των εν λόγω ενώσεων
  2. αγωγές βάσει της ιδιότητας του μέλους, αφενός μεταξύ μελών (πρώην μελών) και επιχειρηματικών ενώσεων, αφετέρου μεταξύ μελών (πρώην μελών)

• αγωγές σε σχέση με τη χρηματοδότηση συμβάσεων συνημμένων με παρόχους υγειονομικής περίθαλψης

• αγωγές για αναγνωριστικές αποφάσεις, όπου το επίμαχο ποσό υπερβαίνει το ποσό που ορίζεται παραπάνω

• αγωγές σε σχέση με μη δίκαιους συμβατικούς όρους
• αγωγές αποζημίωσης για ζημία που προκλήθηκε από παραβίαση του δικαιώματος γρήγορης και δίκαιας δίκης και πρόσβασης στη δικαιοσύνη
• άλλες αγωγές που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των γενικών δικαστηρίων σύμφωνα με τον νόμο
• εάν ένας από τους συνενάγοντες εμπίπτει στη δικαιοδοσία του γενικού δικαστηρίου η αγωγή εμπίπτει στη δικαιοδοσία του εν λόγω δικαστηρίου.

Δευτεροβάθμια δικαστήρια

Γενικά δικαστήρια (törvényszékek): για υποθέσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των τοπικών δικαστηρίων όταν ενεργούν ως πρωτοβάθμια δικαστήρια, καθώς και για υποθέσεις που εκδικάστηκαν από τα διοικητικά και τα εργατικά δικαστήρια.

Περιφερειακά εφετεία (ítélőtáblák): για υποθέσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των γενικών δικαστηρίων όταν ενεργούν ως πρωτοβάθμια δικαστήρια.

Ανώτατο Δικαστήριο (Kúria): για υποθέσεις που παραπέμπονται από τα περιφερειακά εφετεία. Επίσης, για υποθέσεις έκδοσης αποφάσεων από γενικά δικαστήρια που ενεργούν ως πρωτοβάθμια δικαστήρια, στις οποίες οι διάδικοι, ενεργούντες μέσω των νομικών τους εκπροσώπων, αιτούνται από κοινού την εκδίκαση της υπόθεσής τους από το Ανώτατο Δικαστήριο – εάν τα ένδικα μέσα βασίζονται σε παραβίαση ουσιαστικού δικαίου. Για αγωγές που άπτονται του περιουσιακού δικαίου, αυτό είναι εφικτό μόνο εάν το επίμαχο ποσό υπερβαίνει το 500.000 ουγγρικά φιορίνια (περίπου 1.840 ευρώ).

Επίσης, το Ανώτατο Δικαστήριο εκδίδει αποφάσεις για αιτήσεις αναίρεσης.

Σύνθεση των δικαστηρίων

Τα πρωτοβάθμια δικαστήρια συνήθως απαρτίζονται από έναν δικαστή, όμως ο νόμος μπορεί να ορίζει ότι, για συγκεκριμένους τύπους υποθέσεων, το δικαστήριο απαρτίζεται από έναν επαγγελματία δικαστή και δύο παρέδρους δηλαδή από συμβούλιο τριμελούς σύνθεσης. Στο πλαίσιο της διαδικασίας, οι πάρεδροι έχουν τα ίδια δικαιώματα κα υποχρεώσεις με τον επαγγελματία δικαστή. Ωστόσο, μόνο οι επαγγελματίες δικαστές μπορούν να ενεργούν ως μονομελές δικαστήριο και ως πρόεδροι συμβουλίων.

Τα δευτεροβάθμια δικαστήρια (γενικά δικαστήρια και περιφερειακά εφετεία) απαρτίζονται από συμβούλια τριών επαγγελματιών δικαστών.

Σε περίπτωση αναίρεσης, το Ανώτατο Δικαστήριο συνέρχεται με τρεις επαγγελματίες δικαστές (ή σε ορισμένες υποθέσεις – εάν δικαιολογείται από τον εξαιρετικά πολύπλοκο χαρακτήρα της υπόθεσης – με πέντε επαγγελματίες δικαστές).

Δικαιοδοσία των δικαστηρίων

Γενική δικαιοδοσία: Κατά κανόνα, αρμόδιο δικαστήριο είναι το δικαστήριο βάσει της μόνιμης κατοικίας του εναγομένου, εάν δεν υπάρχει άλλο δικαστήριο αποκλειστικής δικαιοδοσίας. Επίσης, ο νόμος θεσπίζει κανόνες συμπληρωματικής δικαιοδοσίας (π.χ. εάν ο εναγόμενος δεν έχει μόνιμη κατοικία, η δικαιοδοσία εξαρτάται από τον τόπο διαμονής του).

Εκτός από τη γενική δικαιοδοσία ο νόμος αναγνωρίζει επίσης ειδικούς λόγους δικαιοδοσίας (συντρέχουσα δικαιοδοσία, αποκλειστική δικαιοδοσία).

Στην περίπτωση της συντρέχουσας δικαιοδοσίας, όπου δεν θεσπίζεται αποκλειστική δικαιοδοσία, ο ενάγων μπορεί να κινήσει τη διαδικασία ενώπιον άλλου δικαστηρίου της επιλογής του, το οποίο προβλέπεται από το νόμο, και όχι ενώπιον του δικαστηρίου γενικής δικαιοδοσίας (π.χ. η διαδικασία για την επιμέλεια παιδιού μπορεί επίσης να κινηθεί ενώπιον του δικαστηρίου της μόνιμης κατοικίας του παιδιού, η διαδικασία αποζημίωσης μπορεί επίσης να κινηθεί ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου επέλευσης της ζημίας, κ.λπ.).

Στην περίπτωση της αποκλειστικής δικαιοδοσίας, η διαδικασία μπορεί να κινηθεί μόνο ενώπιον συγκεκριμένου δικαστηρίου.

Σύστημα απονομής δικαιοσύνης σε ποινικές υποθέσεις

Πρωτοβάθμια δικαστήρια

Κατά γενικό κανόνα, τα τοπικά δικαστήρια έχουν την αρμοδιότητα να διενεργούν ποινικές διαδικασίες.

Ωστόσο, τα γενικά δικαστήρια μπορούν να διενεργούν διαδικασίες στις ακόλουθες ειδικές υποθέσεις:

1. ποινικά αδικήματα που τιμωρούνται με φυλάκιση 15 ετών ή περισσότερο ή με ισόβια κάθειρξη και
2. ποινικά αδικήματα σε βάρος του κράτους (κεφάλαιο X του Ποινικού Κώδικα)
3. εγκλήματα κατά της ανθρωπότητας (κεφάλαιο XI του Ποινικού Κώδικα)
4. συνωμοσία για τη διάπραξη ανθρωποκτονίας, ανθρωποκτονία από αμέλεια [άρθρο 166 παράγραφοι 3 και 4 του Ποινικού Κώδικα], ανθρωποκτονία εν βρασμώ ψυχής (άρθρο 167 του Ποινικού Κώδικα), σωματική βλάβη που γεννά ουσιαστικό κίνδυνο θανάτου (ή που προκαλεί τον θάνατο) [άρθρο 170 παράγραφος 6 και παράγραφος 7 τρίτο εδάφιο του Ποινικού Κώδικα], απαγωγή (άρθρο 175/A του Ποινικού Κώδικα), διακίνηση ανθρώπων (άρθρο 175/Β του Ποινικού Κώδικα), ποινικά αδικήματα κατά των κανόνων για τις ιατρικές επεμβάσεις και την ιατρική έρευνα, καθώς και κατά του δικαιώματος αυτοπροσδιορισμού στον τομέα της υγείας (τίτλος II του κεφαλαίου XII του Ποινικού Κώδικα)
5. εγκλήματα κατά της τάξης κατά τις εκλογές, τα δημοψηφίσματα, τις πρωτοβουλίες πολιτών και τις πρωτοβουλίες ευρωπαίων πολιτών (άρθρο 211 του Ποινικού Κώδικα), απατηλή χρήση διαβαθμισμένων δεδομένων (τίτλος III του κεφαλαίου XV του Ποινικού Κώδικα), παράβαση καθήκοντος (τίτλος IV του κεφαλαίου XV του Ποινικού Κώδικα), βία κατά προσώπου που τελεί υπό διεθνή προστασία (άρθρο 232 του Ποινικού Κώδικα), εξέγερση σε φυλακές (άρθρο 246 του Ποινικού Κώδικα), παρεμπόδιση δικαιοσύνης σε διεθνές δικαστήριο (άρθρο 294/B του Ποινικού Κώδικα), εγκλήματα κατά της δημόσιας (διεθνούς) δικαιοσύνης (τίτλοι VII και VIII του κεφαλαίου XV του Ποινικού Κώδικα)
6. τρομοκρατικές ενέργειες (άρθρο 261 του Ποινικού Κώδικα), παραβίαση διεθνών οικονομικών περιορισμών (άρθρο 261/Α του Ποινικού Κώδικα), κατάληψη αεροσκάφους ή σιδηροδρομικών οχημάτων, πλοίων και οδικών μέσων μαζικής μεταφοράς ή οχημάτων κατάλληλων για τη μαζική μεταφορά αγαθών (άρθρο 262 του Ποινικού Κώδικα), συμμετοχή σε εγκληματική οργάνωση (άρθρο 263/Γ του Ποινικού Κώδικα)
7. κατάχρηση στρατιωτικών προϊόντων και υπηρεσιών, καθώς και προϊόντων διπλής χρήσης (άρθρο 263/Β του Ποινικού Κώδικα), αθέμιτη χρήση εμπιστευτικών πληροφοριών (άρθρο 299/Α του Ποινικού Κώδικα), απάτη σχετική με επενδύσεις κεφαλαίων (άρθρο 299/Β του Ποινικού Κώδικα), οργάνωση πυραμίδας (άρθρο 299/Γ του Ποινικού Κώδικα), νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες (άρθρο 303 του Ποινικού Κώδικα)
8. πρόκληση δημοσίου κινδύνου με αποτέλεσμα μείζονα ή σοβαρή οικονομική απώλεια [άρθρο 259 παράγραφος 2 στοιχείο β) του Ποινικού Κώδικα], παρεμβολή στη λειτουργία υπηρεσιών κοινής ωφελείας με αποτέλεσμα την πρόκληση μείζονος ή εξαιρετικά σοβαρής οικονομικής απώλειας [άρθρο 260 παράγραφοι 3 και 4 του Ποινικού Κώδικα], ποινικά αδικήματα σχετιζόμενα με ηλεκτρονικά συστήματα και δεδομένα με αποτέλεσμα την πρόκληση μείζονος ή εξαιρετικά σοβαρής ζημίας [άρθρο 300/Γ παράγραφος 4 στοιχεία β) και γ) του Ποινικού Κώδικα], φοροδιαφυγή και παράλειψη της σχετικής υποχρέωσης εποπτείας ή ελέγχου που συνδέεται με την εν λόγω φοροδιαφυγή, με αποτέλεσμα μείζονα ή σοβαρή απώλεια εσόδων [άρθρο 310 παράγραφος 4 στοιχείο α), παράγραφος 5 στοιχείο α) και παράγραφος 6 καθώς και άρθρο 310/A του Ποινικού Κώδικα], κακή χρήση υποκατάστατων χρήματος με αποτέλεσμα μείζονα ή εξαιρετικά μεγάλη ζημία [άρθρο 313/Γ παράγραφος 5 στοιχείο α) και άρθρο 313/Γ παράγραφος 6 του Ποινικού Κώδικα], κλοπή [άρθρο 316 παράγραφος 6 στοιχείο α) και άρθρο 316 παράγραφος 7 του Ποινικού Κώδικα] και υπεξαίρεση [άρθρο 317 παράγραφος 6 στοιχείο α) και άρθρο 317 παράγραφος 7 του Ποινικού Κώδικα] αντικειμένων μείζονος ή εξαιρετικά υψηλής αξίας, απάτη με αποτέλεσμα μείζονα ή εξαιρετικά μεγάλη ζημία [άρθρο 318 παράγραφος 6 στοιχείο α) και άρθρο 318 παράγραφος 7 του Ποινικού Κώδικα], κατάχρηση κεφαλαίων με αποτέλεσμα μείζονα ή εξαιρετικά μεγάλη οικονομική απώλεια [άρθρο 319 παράγραφος 3 στοιχεία γ) και δ) του Ποινικού Κώδικα], αμελής κακοδιαχείριση κεφαλαίων με αποτέλεσμα μείζονα ή σοβαρή οικονομική απώλεια [άρθρο 320 παράγραφος 2 του Ποινικού Κώδικα], ληστεία [άρθρο 321 παράγραφος 4 στοιχείο β) του Ποινικού Κώδικα] και λεηλασία [άρθρο 322 παράγραφος 3 στοιχείο α) του Ποινικού Κώδικα] αντικειμένων μείζονος ή μεγάλης αξίας, βανδαλισμός με αποτέλεσμα μείζονα ή εξαιρετικά μεγάλη ζημία [άρθρο 324 παράγραφοι 5 και 6 του Ποινικού Κώδικα], κλεπταποδοχή αντικειμένων μείζονος ή εξαιρετικά μεγάλης αξίας [άρθρο 326 παράγραφος 5 στοιχείο α) και παράγραφος 6 του Ποινικού Κώδικα], παραβίαση δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικών δικαιωμάτων με αποτέλεσμα μείζονα ή εξαιρετικά μεγάλη οικονομική απώλεια [άρθρο 329/Α παράγραφος 3 του Ποινικού Κώδικα] και παραβίαση δικαιωμάτων προστατευομένων από το δίκαιο βιομηχανικής ιδιοκτησίας [άρθρο 329/Δ παράγραφος 3 του Ποινικού Κώδικα]
9. ποινικά αδικήματα υποκείμενα στη στρατιωτική νομοθεσία
10. κομμουνιστικά εγκλήματα και εγκλήματα που δεν υπόκεινται σε παραγραφή βάσει του διεθνούς δικαίου, που προβλέπονται στον νόμο για την ποινική ευθύνη και τη μη παραγραφή των εγκλημάτων κατά της ανθρωπότητας, και για τη δίωξη ορισμένων εγκλημάτων που διαπράχθηκαν κατά τη διάρκεια της κομμουνιστικής δικτατορίας.

Κατά κανόνα, η δικαιοδοσία του δικαστηρίου καθορίζεται από τον τόπο όπου διαπράχθηκε η εγκληματική πράξη.

Εάν ο κατηγορούμενος για τη διάπραξη εγκλημάτων εμπίπτει στη δικαιοδοσία διαφορετικών δικαστηρίων, τότε αρμόδιο για την εκδίκαση της υπόθεσης είναι το γενικό δικαστήριο.

Δευτεροβάθμια δικαστήρια

Γενικά δικαστήρια: για υποθέσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των τοπικών δικαστηρίων όταν ενεργούν ως πρωτοβάθμια δικαστήρια.

Περιφερειακά εφετεία: για υποθέσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των γενικών δικαστηρίων όταν ενεργούν ως πρωτοβάθμια δικαστήρια.

Ανώτατο Δικαστήριο: για υποθέσεις που εμπίπτουν στην αρμοδιότητα των περιφερειακών εφετείων, όταν χωρεί ένδικο μέσο κατά των εν λόγω αποφάσεων.

Τριτοβάθμια δικαστήρια

Περιφερειακά εφετεία: για υποθέσεις που εκδικάστηκαν από το γενικό δικαστήριο όταν ενεργεί ως δευτεροβάθμιο δικαστήριο.

Ανώτατο Δικαστήριο: για υποθέσεις που εκδικάστηκαν από το περιφερειακό εφετείο όταν ενεργεί ως δευτεροβάθμιο δικαστήριο.

Σύνθεση των δικαστηρίων

Στις περιπτώσεις που το υπό εξέταση ποινικό αδίκημα τιμωρείται με φυλάκιση οκτώ ετών και άνω, το τοπικό δικαστήριο συνέρχεται ως συμβούλιο με τη συμμετοχή ενός επαγγελματία δικαστή και δύο παρέδρων. Στις λοιπές περιπτώσει, ο δικαστής συνεδριάζει μόνος.

Το γενικό δικαστήριο, όταν ενεργεί ως πρωτοβάθμιο δικαστήριο, διενεργεί επίσης διαδικασίες μέσω συμβουλίου που αποτελείται από έναν επαγγελματία δικαστή και δύο παρέδρους.

Το δικαστήριο, όταν ενεργεί ως δευτεροβάθμιο ή τριτοβάθμιο δικαστήριο, διενεργεί τις διαδικασίες ως συμβούλιο που αποτελείται από τρεις επαγγελματίες δικαστές. Το Ανώτατο Δικαστήριο διενεργεί τις διαδικασίες του ως συμβούλιο που αποτελείται από τρεις ή πέντε επαγγελματίες δικαστές.

Συναφείς σύνδεσμοι

Επίσημος δικτυακός τόπος των ουγγρικών δικαστηρίων