Prawa ofiar – w poszczególnych państwach

Rumunia

Autor treści:
Rumunia

Jak złożyć zawiadomienie o przestępstwie?

Osoba, która padła ofiarą przestępstwa, może złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa na policji (lub w prokuraturze) w formie ustnej lub pisemnej. Ofiara przestępstwa może również poprosić inną osobę o złożenie zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w jej imieniu – w takim przypadku ofiara musi jednak udzielić takiej osobie pełnomocnictwa na piśmie. Podpisane pełnomocnictwo sporządzone w formie pisemnej zostanie załączone do akt sprawy.

Przestępstwo może być zgłoszone przez małżonka w imieniu drugiego małżonka lub przez dziecko w imieniu jego rodziców. Jeżeli przestępstwo jest zgłaszane przez małoletnie dziecko, zawiadomienie o przestępstwie może być złożone przez przedstawiciela dziecka lub za zgodą tego przedstawiciela.

Jeżeli osoba zdecyduje się złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ustnie, musi udać się na komisariat policji. Funkcjonariusz policji przyjmujący zawiadomienie sporządzi protokół i poprosi osobę dokonującą zgłoszenia o jego podpisanie. Zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa sporządzone w formie pisemnej również muszą zostać podpisane.

W zawiadomieniu o podejrzeniu popełnienia przestępstwa osoba zgłaszająca przestępstwo musi podać swoje imię i nazwisko, zawód, adres zamieszkania oraz szczegółowy opis zdarzenia. Jeżeli ofiara wie, kim jest sprawca, musi przekazać wszystkie posiadane informacje na jego temat, a także wszelkie dowody powiązane ze zdarzeniem. Dodatkowe informacje w sprawie można również przekazywać w toku postępowania przygotowawczego.

Jeżeli ofiara nie włada językiem rumuńskim lub nie rozumie tego języka, może złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa w zrozumiałym dla siebie języku – organ wymiaru sprawiedliwości zleci wówczas przetłumaczenie tego zawiadomienia. W takim przypadku ofiara może zwrócić się o to, aby wszelkie kierowane do niej wezwania do stawienia się przed sądem były sporządzane w zrozumiałym dla niej języku.

Ofiara przemocy domowej może zwrócić się do policji o wydanie nakazu ochrony tymczasowej lub do właściwego sądu o wydanie nakazu ochrony. W tym celu ofiara wypełnia standardowy wniosek, który przesyła do sądu rejonowego (judecătoria) właściwego dla miejsca zamieszkania ofiary. Wniosek można złożyć osobiście lub, za zgodą ofiary, może to zrobić osoba reprezentująca służby socjalne zajmujące się przemocą w rodzinie, prokurator lub funkcjonariusz policji.

W jaki sposób mogę uzyskać informacje o przebiegu sprawy?

Po otrzymaniu zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa organy policji przekazują sprawę prokuraturze, która opatrzy sprawę sygnaturą.

Po złożeniu zawiadomienia ofiara może śledzić przebieg postępowania prowadzonego w sprawie, składając w tym celu pisemne wnioski, w których wskaże adres zamieszkania w Rumunii, adres e-mail lub adres komunikatora elektronicznego, pod który stosowne organy powinny wysyłać informacje o sprawie.

Jeżeli prokurator zdecyduje się wnieść sprawę do sądu, ofiara ma prawo do wglądu w akta sprawy w pomieszczeniach sądu w trakcie postępowania sądowego. Ponadto ofiara zostanie wezwana do stawienia się przed sądem.

Czy przysługuje mi pomoc prawna (podczas dochodzenia/śledztwa lub w czasie procesu)? Na jakich warunkach?

Pokrzywdzonemu przysługuje prawo do uzyskania pomocy prawnej lub zastępstwa procesowego.

a) W toku postępowania karnego pokrzywdzony ma prawo do korzystania z usług wybranego przez siebie pełnomocnika procesowego, pod warunkiem pokrycia honorarium tego pełnomocnika. W przypadku skazania sprawcy pokrzywdzony będzie mógł odzyskać poniesione przez siebie koszty zastępstwa procesowego od sprawcy.

b) Pokrzywdzony może być reprezentowany przez pełnomocnika procesowego w toku całego postępowania karnego, chyba że – w zależności od przypadku – jego udział w postępowaniu jest obowiązkowy lub prokurator, sędzia lub sąd uzna, że w danym przypadku pokrzywdzony musi wziąć udział w postępowaniu (np. z uwagi na konieczność jego przesłuchania).

c) W niektórych przypadkach pomoc prawna zapewniana w toku postępowania karnego może być udzielana nieodpłatnie, np.:

  • jeżeli prokurator lub sędzia uzna, że pokrzywdzony nie jest w stanie samodzielnie występować przed sądem, a pokrzywdzony nie zatrudnił pełnomocnika procesowego;
  • w przypadku osoby małoletniej, która nie nabyła jeszcze pełnej zdolności do czynności prawnych (wskutek zawarcia małżeństwa lub na mocy postanowienia sądu);
  • na wniosek, jeżeli osoba padła ofiarą jednego z następujących rodzajów przestępstw: usiłowania zabójstwa i usiłowania zabójstwa kwalifikowanego, spowodowania uszczerbku na zdrowiu, przestępstw umyślnych skutkujących doznaniem uszczerbku na zdrowiu przez ofiarę (pojęcie uszczerbku na zdrowiu jest zdefiniowane w kodeksie karnym), zgwałcenia, napaści na tle seksualnym, przestępstwa polegającego na obcowaniu płciowym z osobą małoletnią i przestępstwa doprowadzenia osoby małoletniej do poddania się innym czynnościom seksualnym;
  • na wniosek, jeżeli osoba jest małżonkiem, jednym z rodziców lub inną osobą pozostającą na utrzymaniu ofiary, która zmarła wskutek zabójstwa, zabójstwa kwalifikowanego lub innego przestępstwa umyślnego;
  • na wniosek, jeżeli osoba padła ofiarą przestępstw innych niż wymienione powyżej i jeżeli jej miesięczny dochód na członka rodziny nie przekracza minimalnego wynagrodzenia brutto na szczeblu krajowym. Wniosek o udzielenie nieodpłatnej pomocy prawnej należy złożyć do sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ofiary.

W takich przypadkach z nieodpłatnej pomocy prawnej można skorzystać wyłącznie w sytuacji, w której ofiara zgłosiła podejrzenie popełnienia przestępstwa funkcjonariuszowi policji lub prokuratorowi w ciągu 60 dni od dnia popełnienia przestępstwa lub – w stosownych przypadkach – w ciągu 60 dni od dnia, w którym ofiara dowiedziała się o przestępstwie. Jeżeli ofiara nie była w stanie złożyć zawiadomienia w tym terminie, termin 60 dni biegnie od dnia, w którym ustały okoliczności uniemożliwiające jej złożenie takiego zawiadomienia.

Osoba, która chce uzyskać nieodpłatną pomoc prawną, musi złożyć wniosek do prokuratora lub sądu, stosownie do przypadku; następnie prokurator lub sąd podejmie niezbędne czynności. Nieodpłatna pomoc prawna będzie dostępna do momentu zakończenia postępowania karnego.

Czy mogę ubiegać się o zwrot kosztów (z tytułu uczestnictwa w dochodzeniu/śledztwie/procesie)? Na jakich warunkach?

Ofiara może dochodzić zwrotu poniesionych kosztów prawnych. O tym, jaka część kosztów poniesionych przez ofiarę powinna zostać zwrócona i kto ma tego dokonać, postanawia sąd.

Jeżeli ofiara bierze udział w postępowaniu w charakterze pokrzywdzonego lub powoda cywilnego (w przypadku dopuszczenia powództwa cywilnego przez sąd), a oskarżony zostanie uznany za winnego zarzucanych mu czynów (nawet jeżeli z jakichś powodów nie zostanie skazany), oskarżony zostanie obciążony kosztami prawnymi ofiary.

Moja sprawa została umorzona zanim trafiła do sądu. Czy mogę się odwołać?

Jeżeli prokurator wyda postanowienie o umorzeniu sprawy bez kierowania jej do sądu, ofiara może wnieść zażalenie na to postanowienie w terminie 20 dni od dnia otrzymania jego odpisu. Zażalenie należy wnieść do prokuratora nadrzędnego.

Jeżeli prokurator nadrzędny oddali zażalenie, na wydane przez niego postanowienie przysługuje zażalenie do sędziego ds. postępowania przygotowawczego sądu właściwego ze względu na miejsce zamieszkania ofiary.

Czy mogę uczestniczyć w procesie?

W postępowaniu karnym można uczestniczyć w charakterze:

Ofiary (pokrzywdzonego)

Osoba, która doznała jakichkolwiek szkód wskutek przestępstwa, może wziąć udział w postępowaniu w charakterze ofiary – w takiej sytuacji przysługuje jej szereg praw procesowych, które opisano bardziej szczegółowo poniżej.

Świadka

Osoba, która nie chce występować w postępowaniu karnym w charakterze pokrzywdzonego, powinna poinformować o tym fakcie organ wymiaru sprawiedliwości prowadzący jej sprawę, który – jeżeli uzna to za konieczne – może mimo wszystko wezwać taką osobę do złożenia zeznań w charakterze świadka. Osoba wezwana do złożenia zeznań w charakterze świadka musi stawić się w sądzie i zeznać wszystko, co jej wiadomo na temat zdarzenia.

Powoda cywilnego

Osoba, która zamierza dochodzić odszkodowania/zadośćuczynienia z tytułu szkód poniesionych wskutek przestępstwa, musi wytoczyć powództwo cywilne, stając się tym samym powodem cywilnym w postępowaniu karnym.

Co do zasady, rozprawy sądowe są jawne i można w nich uczestniczyć niezależnie od tego, w jakim charakterze występuje się w postępowaniu. Sąd może jednak postanowić o wyłączeniu jawności rozprawy, w przypadku gdy istnieją ku temu dostateczne przesłanki. Wówczas w rozprawie mogą uczestniczyć wyłącznie osoby występujące w charakterze pokrzywdzonego lub powoda cywilnego.

Stawienie się na sali rozpraw jest konieczne wyłącznie w przypadku osób wezwanych do złożenia zeznań (np. w charakterze świadka).

Jaka jest moja rola w systemie wymiaru sprawiedliwości? Czy jestem na przykład: ofiarą przestępstwa, świadkiem, powodem cywilnym, oskarżycielem prywatnym?

Osoba, która padła ofiarą przestępstwa, może pełnić jedną z następujących ról w systemie wymiaru sprawiedliwości:

Ofiara (pokrzywdzony)

Osoba, która doznała jakichkolwiek szkód wskutek przestępstwa, może wziąć udział w postępowaniu w charakterze ofiary – w takiej sytuacji przysługuje jej szereg praw procesowych, które opisano bardziej szczegółowo poniżej.

Powód cywilny

Osoba, która zamierza dochodzić odszkodowania/zadośćuczynienia z tytułu szkód poniesionych wskutek przestępstwa, musi wytoczyć powództwo cywilne, stając się tym samym powodem cywilnym w postępowaniu karnym.

Świadek

Osoba, która nie chce występować w postępowaniu karnym w charakterze pokrzywdzonego, powinna poinformować o tym fakcie organ wymiaru sprawiedliwości prowadzący jej sprawę, który – jeżeli uzna to za konieczne – może mimo wszystko wezwać taką osobę do złożenia zeznań w charakterze świadka. W takim przypadku osoba zostanie wezwana na przesłuchanie i zostanie poproszona o przekazanie szczegółowych informacji na temat zdarzenia. Stawienie się na przesłuchanie przez osobę wezwaną jest obowiązkowe.

Czy mogę wybrać swoją rolę? Jakie są moje prawa i obowiązki wynikające z tej roli?

Osoba uczestnicząca w postępowaniu karnym w charakterze pokrzywdzonego / powoda cywilnego ma szereg praw procesowych.

W toku postępowania przygotowawczego:

  • ofiara jest uprawniona do dochodzenia odszkodowania/zadośćuczynienia z tytułu szkód poniesionych wskutek przestępstwa. W tym celu ofiara musi wytoczyć postępowanie adhezyjne w postępowaniu karnym lub odrębne powództwo cywilne. Ofiara może podjąć decyzję o wytoczeniu powództwa adhezyjnego na dowolnym etapie postępowania przygotowawczego.
    W tym celu musi wnieść stosowny wniosek do funkcjonariusza policji lub prokuratora prowadzącego postępowanie ustnie albo na piśmie. We wniosku ofiara powinna wskazać, jakiego rodzaju odszkodowania/zadośćuczynienia dochodzi, oraz przedstawić dowody na poparcie swoich twierdzeń.
    W trakcie pierwszego przesłuchania prokurator lub funkcjonariusz policji pouczy ofiarę o możliwości wytoczenia powództwa adhezyjnego;
  • ofiara jest uprawniona do dochodzenia zwrotu poniesionych przez siebie kosztów prawnych. O tym, jaka część kosztów poniesionych przez ofiarę powinna zostać zwrócona i kto ma tego dokonać, postanawia sąd.
    Jeżeli ofiara bierze udział w postępowaniu w charakterze pokrzywdzonego lub powoda cywilnego (w przypadku dopuszczenia powództwa cywilnego przez sąd), a oskarżony zostanie uznany za winnego zarzucanych mu czynów (nawet jeżeli z jakichś powodów nie zostanie skazany), oskarżony zostanie obciążony kosztami prawnymi ofiary;
  • ofiara jest uprawniona do otrzymywania informacji na temat postępów w postępowaniu przygotowawczym, a także – jeżeli prokurator nie zdecyduje się wnieść sprawy do sądu – do otrzymania odpisu postanowienia w tym przedmiocie. W tym celu ofiara musi zwrócić się z wnioskiem do funkcjonariusza policji lub prokuratora prowadzącego jej sprawę oraz wskazać swój adres w Rumunii, adres e-mail lub adres komunikatora elektronicznego, na który żądane informacje mają zostać przesłane. Jeżeli prokurator zdecyduje się wnieść sprawę do sądu, ofiara zostanie wezwana do stawienia się przed sądem na rozprawie;
  • ofiara jest uprawniona do korzystania z usług tłumaczy ustnych i pisemnych, jeżeli nie włada językiem rumuńskim lub nie rozumie tego języka. W toku postępowania karnego ofiara, która nie włada językiem rumuńskim, będzie mogła nieodpłatnie korzystać z usług tłumacza ustnego;
  • w toku postępowania karnego ofiara jest uprawniona do korzystania z usług prawnika. W ściśle określonych przypadkach (np. gdy prokurator uzna, że ofiara nie jest w stanie samodzielnie występować przed sądem, gdy ofiara jest osobą małoletnią, która nie nabyła jeszcze pełnej zdolności do czynności prawnych, w przypadku ofiar określonych rodzajów przestępstw, gdy dochód uzyskiwany przez ofiarę jest niższy od pewnego poziomu itp. – zob. odpowiedź na poprzednie pytanie) ofiara może być uprawniona do nieodpłatnej pomocy prawnej;
  • ofiara może być reprezentowana przez pełnomocnika procesowego w toku całego postępowania karnego, chyba że – w zależności od przypadku – jej udział w postępowaniu jest obowiązkowy lub prokurator, sędzia lub sąd uzna, że w danym przypadku ofiara musi wziąć udział w postępowaniu (np. z uwagi na konieczność jej przesłuchania);
  • ofiara lub jej pełnomocnik procesowy mogą uzyskać wgląd w akta sprawy. Kwestie dotyczące wglądu w akta sprawy regulują jednak przepisy szczegółowe, o których treści pouczy sekretariat prokuratury;
  • ofierze przysługuje prawo do zostania wezwaną na przesłuchanie przez funkcjonariusza policji lub prokuratora prowadzącego sprawę. W trakcie przesłuchania ofierze może towarzyszyć zarówno jej pełnomocnik procesowy, jeżeli został ustanowiony, jak i dowolna wskazana przez ofiarę osoba, której obecność w trakcie przesłuchania może być, zdaniem ofiary, pomocna. Organ wymiaru sprawiedliwości może odrzucić taki wniosek wyłącznie w uzasadnionych przypadkach.
    Jeżeli osoba składa zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, którego sama padła ofiarą, organ wymiaru sprawiedliwości musi ją niezwłocznie przesłuchać. Jeżeli okaże się to niemożliwe, ofiara powinna zostać przesłuchana w jak najkrótszym czasie po złożeniu zawiadomienia.
    Osoba, która padła ofiarą przemocy domowej, zgwałcenia lub innego rodzaju napaści na tle seksualnym, osoba, która padła ofiarą przestępstwa złego traktowania małoletnich, nękania lub molestowania seksualnego, a także osoba, która ma poczucie, że jej prywatność wymaga ochrony z innych względów, może wnieść o przesłuchanie przez osobę tej samej płci. Organ wymiaru sprawiedliwości może odrzucić taki wniosek wyłącznie w uzasadnionych przypadkach.
  • ofiara jest uprawniona do przedstawiania dowodów i wszelkich innych twierdzeń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy; Może to zrobić w trakcie przesłuchania lub składając odrębny wniosek do organu wymiaru sprawiedliwości prowadzącego jej sprawę;
  • jeżeli sprawca został aresztowany, a następnie zwolniony, ofiara jest uprawniona do otrzymania informacji o jego zwolnieniu. W trakcie pierwszego przesłuchania ofiara zostanie pouczona o tym prawie oraz poproszona o wskazanie, czy chce skorzystać z tego prawa;
  • ofiara jest uprawniona do wnoszenia zażaleń na czynności podejmowane w związku z jej sprawą. Zażalenie powinno zostać wniesione do prokuratora prowadzącego sprawę, jeżeli czynność została podjęta przez funkcjonariusza policji, lub do prokuratora nadrzędnego, jeżeli czynność została podjęta przez prokuratora prowadzącego daną sprawę.
    Jeżeli ofiara wniesie zażalenie na wydane przez prokuratora postanowienie o zakończeniu postępowania przygotowawczego, a zażalenie to zostanie oddalone, ofiara może wnieść zażalenie na takie postanowienie do sędziego ds. postępowania przygotowawczego.

W toku postępowania sądowego:

  • ofiara jest uprawniona do dochodzenia odszkodowania/zadośćuczynienia z tytułu szkód poniesionych wskutek przestępstwa. W tym celu musi wytoczyć postępowanie adhezyjne w postępowaniu karnym lub odrębne powództwo cywilne.
    Jeżeli ofiara brała udział w postępowaniu przygotowawczym w charakterze powoda cywilnego, może zachować ten status w toku postępowania sądowego.
    Jeżeli ofiara nie brała udziału w postępowaniu przygotowawczym w charakterze powoda cywilnego, może uzyskać taki status, wszczynając postępowanie adhezyjne przed rozpoczęciem rozprawy. Ofiara zostanie powiadomiona o wezwaniu na pierwszą rozprawę sądową.
    Ofiara może wnieść do sądu o wszczęcie postępowania adhezyjnego ustnie lub na piśmie. We wniosku ofiara powinna wskazać, jakiego rodzaju odszkodowania/zadośćuczynienia dochodzi, oraz przedstawić dowody na poparcie swoich twierdzeń.
  • ofiara jest uprawniona do dochodzenia zwrotu poniesionych przez siebie kosztów prawnych. O tym, jaka część kosztów poniesionych przez ofiarę powinna zostać zwrócona i kto ma tego dokonać, postanawia sąd.
    Jeżeli ofiara bierze udział w postępowaniu w charakterze pokrzywdzonego lub powoda cywilnego (w przypadku dopuszczenia powództwa cywilnego przez sąd), a oskarżony zostanie uznany za winnego zarzucanych mu czynów (nawet jeżeli z jakichś powodów nie zostanie skazany), oskarżony zostanie obciążony kosztami prawnymi ofiary;
  • ofiara jest uprawniona do korzystania z usług tłumaczy ustnych i pisemnych, jeżeli nie włada językiem rumuńskim lub nie rozumie tego języka. W toku postępowania karnego ofiara, która nie włada językiem rumuńskim, będzie mogła nieodpłatnie korzystać z usług tłumacza ustnego;
  • w toku postępowania karnego ofiara jest uprawniona do korzystania z usług prawnika. W ściśle określonych przypadkach (np. gdy prokurator uzna, że ofiara nie jest w stanie samodzielnie występować przed sądem, gdy ofiara jest osobą małoletnią, która nie nabyła jeszcze pełnej zdolności do czynności prawnych, w przypadku ofiar określonych rodzajów przestępstw, gdy dochód uzyskiwany przez ofiarę jest niższy od pewnego poziomu itp. – zob. odpowiedź na poprzednie pytanie) ofiara może być uprawniona do nieodpłatnej pomocy prawnej;
  • ofiara może być reprezentowana przez pełnomocnika procesowego w toku całego postępowania karnego, chyba że – w zależności od przypadku – jej udział w postępowaniu jest obowiązkowy lub prokurator, sędzia lub sąd uzna, że w danym przypadku ofiara musi wziąć udział w postępowaniu (np. z uwagi na konieczność jej przesłuchania);
  • ofiara lub jej pełnomocnik procesowy mogą uzyskać wgląd w akta sprawy. Kwestie dotyczące wglądu w akta sprawy regulują jednak przepisy szczegółowe, o których treści pouczy sekretariat sądu;
  • ofiara ma prawo do bycia wysłuchaną w toku postępowania sądowego. Sąd wezwie ofiarę do stawienia się na rozprawie i przesłucha ją w związku z przestępstwem. Sąd poprosi również ofiarę, aby zeznała wszystko, co pamięta na temat zdarzenia;
  • ofiara ma prawo do zadawania pytań oskarżonemu, świadkom i biegłym w trakcie ich przesłuchiwania;
  • ofiara ma prawo do zgłaszania sprzeciwów i wniosków dotyczących kwestii karnych będących przedmiotem sprawy;
  • ofiara jest uprawniona do przedstawiania dowodów i wszelkich innych twierdzeń istotnych dla rozstrzygnięcia sprawy;
  • jeżeli sprawca został aresztowany lub skazany na karę pozbawienia wolności, ofiara jest uprawniona do otrzymania informacji o jego zwolnieniu. Jeżeli ofiara nie zwróciła się o powiadomienie jej o zwolnieniu sprawcy podczas jej pierwszego przesłuchania w toku postępowania przygotowawczego, kiedy to została pouczona o takim prawie, może nadal złożyć stosowny wniosek ustnie przed sądem albo pisemnie w toku rozprawy;
  • ofiara zostanie powiadomiona o wydaniu orzeczenia w sprawie i będzie miała prawo do jego zaskarżenia.
Na pokrzywdzonym, powodzie cywilnym lub świadku w postępowaniu karnym spoczywa również szereg obowiązków wynikających z konieczności ustalenia przez organy sądowe prawdy w danej sprawie oraz pociągnięcia sprawcy do odpowiedzialności:
  • obowiązek stawienia się przed funkcjonariuszem policji, prokuratorem lub sędzią na każde wezwanie do złożenia zeznań;
  • obowiązek ujawnienia wszystkich znanych ofierze informacji na temat zdarzenia. W tym kontekście należy pamiętać o tym, że składanie fałszywych zeznań przed organami wymiaru sprawiedliwości stanowi przestępstwo krzywoprzysięstwa, za które można ponieść odpowiedzialność karną . Małżonek lub bliski krewny oskarżonego może odmówić składania zeznań. Ofiara może odmówić odpowiedzi, jeżeli pytania są związane z tajemnicą zawodową, której jest zobowiązana przestrzegać, i jeżeli jest to prawnie wiążące dla organów wymiaru sprawiedliwości;
  • obowiązek poinformowania organów wymiaru sprawiedliwości o wszelkich zmianach adresu do korespondencji, tak aby mogły przesyłać ofierze wezwania i wszelkie przyszłe zawiadomienia dotyczące postępowania;
  • podczas rozprawy należy się zachowywać w sposób wyrażający szacunek dla powagi sądu. Niewłaściwe zachowanie może skutkować wyprowadzeniem z sali rozpraw.
Ofiara jest uprawniona do skorzystania ze środków ochrony zarówno w toku postępowania przygotowawczego, jak i w toku postępowania sądowego, jeżeli organy wymiaru sprawiedliwości uznają, że może jej grozić niebezpieczeństwo, lub jeżeli popełniono przeciwko niej określonego rodzaju przestępstwa, które mogą wywierać wpływ na jej prywatność lub godność.

Ofiara przestępstwa powinna zwrócić szczególną uwagę na fakt, że jeżeli organy wymiaru sprawiedliwości stwierdzą, że może jej grozić niebezpieczeństwo z uwagi na przekazywane przez nią informacje lub z innych powodów lub że przekazywane przez nią informacje mogą wywrzeć wpływ na jej prywatność lub godność, mogą – z urzędu albo na wniosek ofiary – zastosować określone środki ochrony, np.:

  • objąć miejsce zamieszkania lub tymczasowe miejsce pobytu ofiary nadzorem lub zastosować inne środki gwarantujące bezpieczeństwo;
  • zapewnić ofierze lub członkom jej rodziny eskortę i ochronę w czasie podróży;
  • objąć dane osobowe ofiary ochroną;
  • jeżeli inne środki okażą się niewystarczające – przesłuchanie ofiary za pomocą środków audio-wizualnych przy jednoczesnym zniekształceniu jej głosu i wizerunku oraz zniesieniu spoczywającego na niej wymogu stawienia się przed sądem;
  • wyłączyć jawność rozprawy na czas przesłuchania ofiary.

Sędzia może postanowić o wyłączeniu jawności rozprawy, jeżeli uzna, że jest to konieczne do zapewnienia ofierze odpowiedniej ochrony w postępowaniu sądowym. Ofiara może również sama zwrócić się do sędziego z wnioskiem o wyłączenie jawności rozprawy.

Ponadto w toku postępowania sądowego sąd może zakazać publikacji jakichkolwiek tekstów, rysunków, zdjęć lub wizerunków mogących doprowadzić do ujawnienia tożsamości ofiary.

Jeżeli ofiara występuje w postępowaniu w charakterze świadka, jest również uprawniona do korzystania z innych szczególnych środków ochrony świadków. Jeżeli ofiara uważa, że grozi jej niebezpieczeństwo, powinna zgłosić ten fakt funkcjonariuszowi policji, prokuratorowi lub sędziemu i przekazać im jak najwięcej informacji.

Czy mogę składać oświadczenia przed sądem lub przedstawiać dowody? Na jakich warunkach?

Tak. Jeżeli ofiara zdecydowała się wziąć udział w procesie, zarówno prokurator lub funkcjonariusz policji, jak i sędzia mogą ją przesłuchać w charakterze pokrzywdzonego lub powoda cywilnego.

Prokurator lub funkcjonariusz policji wezwie ofiarę do stawienia się na komisariacie lub w prokuraturze w celu złożenia zeznań, natomiast w toku postępowania sądowego ofiara zostanie wezwana do złożenia zeznań na rozprawie.

Jakie informacje uzyskam w czasie procesu?

W toku postępowania przygotowawczego ofiara jest uprawniona do uzyskiwania informacji na temat postępów w sprawie oraz do otrzymania odpisu postanowienia prokuratora w przedmiocie zasadności wniesienia sprawy do sądu. W tym celu ofiara musi zwrócić się z wnioskiem do funkcjonariusza policji lub prokuratora prowadzącego jej sprawę oraz wskazać swój adres w Rumunii, adres e-mail lub adres komunikatora elektronicznego, na który żądane informacje mają zostać przesłane.

W toku postępowania sądowego ofiara zostanie wezwana do stawienia się na pierwszej rozprawie, na której sąd pouczy ją o możliwości wytoczenia powództwa adhezyjnego. Ofiara nie otrzyma żadnych dalszych wezwań do stawienia się na kolejnych rozprawach. Ofiara będzie mogła uzyskać informacje na temat postępów w sprawie oraz terminów kolejnych rozpraw, biorąc udział w rozprawach sądowych lub zapoznając się z aktami sprawy. Ofiara otrzyma jednak wezwanie do stawienia się przed sądem w przypadku konieczności jej przesłuchania.

Po wydaniu orzeczenia w sprawie ofierze doręczony zostanie jego odpis.

Jeżeli ofiara nie włada językiem rumuńskim, skrócony odpis orzeczenia (bez szczegółowego uzasadnienia) zostanie jej doręczony w zrozumiałym dla niej języku. Uzasadnienie orzeczenia zostanie doręczone ofierze w języku rumuńskim – ofiara może zlecić jego przetłumaczenie we własnym zakresie.

Czy będę mieć dostęp do akt sądowych?

Tak, ofiara lub jej pełnomocnik procesowy mogą uzyskać wgląd w akta sprawy. W tym celu należy udać się do sekretariatu prokuratury lub sądu, gdzie przechowywane są odpowiednie akta, i złożyć wniosek o udostępnienie akt do wglądu.

Kwestie dotyczące wglądu w akta sprawy regulują jednak przepisy szczegółowe, o których treści pouczy sekretariat;

Ofiara jest uprawniona do uzyskania informacji na temat warunków i procedur regulujących kwestie związane z obejmowaniem świadków programem ochrony świadków.

Ostatnia aktualizacja: 25/07/2023

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.