Prawa ofiar – w poszczególnych państwach

Czy mogę zaskarżyć orzeczenie?

Ofiara (pokrzywdzony) może występować w charakterze oskarżyciela posiłkowego (Nebenkläger) i co do zasady może zaskarżyć orzeczenie, ale wyłącznie wówczas, gdy dotyczy ono okoliczności faktycznych istotnych w kontekście tego oskarżenia (Nebenklage). Nie może jednak wnieść środka zaskarżenia wyłącznie z uwagi na fakt, że nie zgadza się z wymiarem zasądzonej kary.

Termin na zaskarżenie orzeczenia wynosi jeden tydzień. Jeżeli ofiara lub reprezentujący ją adwokat byli obecni na rozprawie po przesłuchaniu ofiary w charakterze świadka, powyższy termin rozpoczyna bieg z chwilą ogłoszenia wyroku. W przeciwnym wypadku termin ten rozpoczyna bieg z dniem, w którym przesłano ofierze wyrok.

Jeżeli ofiara (pokrzywdzony) występuje w charakterze oskarżyciela prywatnego (Privatkläger), przysługuje jej takie samo prawo do wniesienia środków zaskarżenia jak prokuratorowi, który wszczął postępowanie z oskarżenia publicznego.

Jakie prawa przysługują mi po wydaniu wyroku?

Pokrzywdzony otrzymuje zawiadomienie o wyniku postępowania karnego, jeżeli zwrócił się o takie informacje z wyprzedzeniem. Jeżeli występował w charakterze oskarżyciela posiłkowego, otrzymuje również odpis wyroku.

Ponadto jako ofiara przestępstwa zostanie również na wniosek powiadomiony o nałożeniu na skazanego zakazu kontaktowania się z nim lub zbliżania się do niego.

Jeżeli ofiara jest w stanie wykazać, że ma w tym prawnie uzasadniony interes, lub jeżeli wykazała już posiadanie takiego prawnie uzasadnionego interesu, wnosząc o dopuszczenie do udziału w sprawie w charakterze oskarżyciela posiłkowego, zostanie również powiadomiona o nałożeniu na skazanego kary pozbawienia wolności lub innego środka pozbawienia wolności, o uchyleniu tych środków, o przyznanym po raz pierwszy złagodzeniu warunków odbywania kary lub o udzieleniu przepustki. Ofiarę powiadamia się o wszelkich kolejnych przypadkach złagodzenia warunków odbywania kary lub udzielenia przepustki, jeżeli wykaże, że ma w tym prawnie uzasadniony interes, który nie jest sprzeczny z nadrzędnym prawnie uzasadnionym interesem skazanego.

Ofiarę informuje się również o ewentualnej ucieczce skazanego z miejsca osadzenia. W takich przypadkach powiadamia się ją ponadto o środkach zastosowanych w celu jej ochrony.

Jeżeli po zakończeniu postępowania karnego ofiara chce wszcząć postępowanie cywilne przeciwko skazanemu, przysługuje jej prawo wglądu do akt sprawy z postępowania karnego na potrzeby sporządzenia pozwu. Przed udostępnieniem jej akt sprawy przesłuchuje się skazanego, aby ustalić, czy nie posiada on nadrzędnego prawnie uzasadnionego interesu, którego ochrona wiązałaby się z koniecznością odmowy udostępnienia ofierze akt sprawy.

Jeżeli w wyroku w sprawie karnej sąd uwzględni wytoczone przez ofiarę powództwo adhezyjne (Adhäsionsantrag) w przedmiocie odszkodowania lub zadośćuczynienia za ból i cierpienie (Schmerzensgeld), ofiara dysponująca odpisem prawomocnego wyroku ma prawo zwrócić się do właściwego sądu lub do komornika sądowego o zastosowanie odpowiednich środków w celu wykonania takiego wyroku.

Czy mam prawo do ochrony po zakończeniu procesu? Przez jaki okres?

Ofiara przestępstwa ma prawo do korzystania z pomocy psychologiczno-społecznej w toku postępowania sądowego i po jego zakończeniu.

Ponadto, jak już wspomniano, ofiara jest objęta ochroną przez cały okres prowadzenia postępowania, jeżeli pozostaje narażona na zagrożenie.

Jakie informacje uzyskam, jeżeli sprawca zostanie skazany?

Jak wyjaśniono powyżej (zob. odpowiedź na pytanie „Jakie prawa przysługują mi po wydaniu wyroku?”), na wniosek ofiary informuje się ją o wyniku postępowania.

Ofiara nie otrzymuje jednak informacji o miejscu osadzenia skazanego w okresie odbywania przez niego kary pozbawienia wolności lub obowiązywania innego środka pozbawienia wolności.

Czy uzyskam informację o tym, że sprawca został zwolniony (w tym o wcześniejszym lub warunkowym zwolnieniu) lub że zbiegł z zakładu karnego?

Ofiara otrzymuje takie informacje na wniosek (zob. również odpowiedź na pytanie „Jakie prawa przysługują mi po wydaniu wyroku?” powyżej).

Czy będę brać udział w wydaniu postanowienia o zwolnieniu lub warunkowym zwolnieniu? Czy mogę na przykład złożyć oświadczenie lub wnieść odwołanie?

Ofiara nie może brać udziału w postępowaniu w przedmiocie wydania postanowienia o zwolnieniu lub warunkowym zwolnieniu. Nie przysługuje jej również zażalenie na takie postanowienia. Przy wydawaniu postanowienia o zwolnieniu lub warunkowym zwolnieniu sąd może objąć ofiarę dodatkowymi środkami ochronnymi (np. nałożyć na skazanego zakaz zbliżania się do ofiary) lub przyznać jej kompensatę i zobowiązać skazanego do naprawienia szkody (np. poprzez wypłacenie odszkodowania). Sąd może również wydać zakaz zbliżania się w przypadku konieczności objęcia skazanego zwolnionego z miejsca osadzenia nadzorem kuratorskim (Führungsaufsicht). Jeżeli skazany naruszy warunki zakazu zbliżania się, może zostać ponownie poddany karze.