Prawa ofiar – w poszczególnych państwach

Jakie informacje uzyskam od odpowiedniego organu (np. policji, prokuratury) w okresie między popełnieniem przestępstwa a złożeniem przeze mnie zawiadomienia o tym przestępstwie?

Kontaktując się z właściwym organem, ofiara otrzyma informacje na temat:

• sposobu złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa; oraz
• wszelkich usług wsparcia dla ofiar przestępstw, z których można skorzystać bez konieczności składania zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Wskazówki są również dostępne na stronie internetowej Biura Policji i Straży Granicznej.

Nie mieszkam w państwie UE, w którym popełniono przestępstwo (w przypadku obywateli UE i obywateli państw trzecich). Jak chronione są moje prawa?

Prawa ofiary są chronione niezależnie od kraju, w którym zostało popełnione przestępstwo. Ofiara może złożyć zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i – w razie potrzeby – skorzystać z usług wsparcia dla ofiar przestępstw zarówno w kraju, w którym popełniono przestępstwo, jak i w kraju zamieszkania ofiary.

Jakie informacje uzyskam, jeżeli złożę zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa?

Osoba składająca zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa ma prawo do otrzymania następujących informacji:

• na wniosek – pisemnego potwierdzenia złożenia zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa;
• w ciągu dziesięciu dni – zawiadomienia o wydaniu postanowienia o wszczęciu / odmowie wszczęcia postępowania karnego;
• jeżeli postępowanie karne zostanie wszczęte, osoba składająca zawiadomienie zostanie przesłuchana w charakterze ofiary i zapytana, czy chce otrzymywać informacje na temat aresztowania/zwolnienia podejrzanego oraz o terminie i miejscu rozprawy; ponadto
• po zakończeniu postępowania przygotowawczego prokurator powiadomi osobę składającą zawiadomienie, że ma ona prawo zapoznać się z treścią akt sprawy.

Czy mam prawo skorzystać z bezpłatnego tłumaczenia pisemnego lub ustnego (na potrzeby kontaktów z policją bądź innymi organami, w trakcie śledztwa/dochodzenia lub w czasie procesu)?

Każda osoba, która nie rozumie języka estońskiego lub się nim nie posługuje, ma prawo do tłumaczenia ustnego w toku postępowania. Ofiara ma prawo otrzymać – na wniosek – tłumaczenie każdego dokumentu, który jest niezbędny do zrozumienia postanowienia o umorzeniu postępowania karnego lub wyroku sądu bądź do zapewnienia rzetelności postępowania.

W jaki sposób organ zajmujący się sprawą dopilnuje, żebym zrozumiał, co się dzieje oraz by właściwie mnie zrozumiano (jeżeli jestem dzieckiem; jeżeli jestem osobą niepełnosprawną)?

Organy muszą zagwarantować, że ofiara rozumie wyjaśnienia i jest rozumiana przez innych. W tym celu na komisariatach policji i w prokuraturze udostępnia się karty informacyjne sporządzone w łatwo zrozumiałym języku oraz dostępna jest pomoc przeszkolonych specjalistów. Ponadto ofiara ma zawsze prawo do skorzystania z usług tłumacza języka migowego.

Usługi wsparcia dla ofiar przestępstw

Kto udziela wsparcia ofiarom przestępstw?

Wsparcia ofiarom przestępstw udziela estoński Krajowy Urząd Ubezpieczeń Społecznych.

Kobiety będące ofiarami przemocy mogą również zwrócić się o pomoc do schronisk dla kobiet.

Czy policja skieruje mnie automatycznie do podmiotu udzielającego wsparcia ofiarom przestępstw?

Policja przekaże ofierze informacje na temat usług wsparcia dla ofiar przestępstw i, w razie konieczności, skieruje ją do pracownika udzielającego wsparcia ofiarom. W wielu komisariatach policji przez całą dobę dyżuruje pracownik udzielający wsparcia ofiarom.

Jak chroni się moją prywatność?

Wszystkie informacje zebrane w toku postępowania karnego są poufne i nie będą udostępniane publicznie przed rozpoczęciem rozprawy. Sąd może również wyłączyć jawność rozprawy; wówczas informacje pojawiające się w trakcie rozprawy także nie będą udostępniane publicznie.

Czy muszę złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przed uzyskaniem dostępu do wsparcia dla ofiar przestępstw?

Nie, każdy ma dostęp do usług ogólnego wsparcia dla ofiar, bez względu na to, czy złożył zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Istnieją jednak również specjalne usługi wsparcia dla ofiar przestępstw, np. kompensaty dla ofiar przemocy czy świadczenie na pokrycie kosztów pomocy psychologicznej, z których można skorzystać wyłącznie po złożeniu zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Środki ochrony osobistej, jeżeli znajduję się w niebezpieczeństwie

Jakie rodzaje ochrony są dostępne?

Ofiara może zwrócić się do prokuratora o złożenie do sądu wniosku o wydanie tymczasowego zakazu zbliżania się wobec podejrzanego. Tymczasowy zakaz zbliżania się oznacza, że podejrzany nie może przebywać w miejscach określonych przez sąd ani zbliżać się do wskazanych przez sąd osób i komunikować się z nimi.

Ofiara może również skorzystać ze środków ochrony świadków, które wdraża policja na wniosek prokuratury.

Kto może mi zapewnić ochronę?

W razie zagrożenia należy skontaktować się z policją, która zapewni ofierze bezpieczeństwo.

Czy ktoś dokona oceny mojej sprawy, żeby sprawdzić, czy grozi mi dalsze niebezpieczeństwo ze strony sprawcy?

Policja musi ocenić każdą sprawę, zapewniając, by ofiara nie doznała żadnej szkody.

Czy ktoś dokona oceny mojej sprawy, żeby sprawdzić, czy grozi mi dalsze niebezpieczeństwo ze strony systemu wymiaru sprawiedliwości (w trakcie dochodzenia/śledztwa lub w czasie procesu)?

Wszystkie organy prowadzące postępowanie zawsze muszą uwzględnić interesy ofiary i zapobiec jej wtórnej wiktymizacji w postępowaniu karnym.

Jakie środki ochrony są dostępne dla ofiar przestępstw najbardziej potrzebujących szczególnego traktowania?

Ofiara poważnego przestępstwa ma prawo do odmowy składania zeznań w sądzie; zamiast tego sąd może zezwolić na złożenie zeznań w trybie telekonferencji lub zastosowanie przesłony, która zasłania sprawcę przed ofiarą w trakcie składania zeznań w sądzie.

Jestem małoletni - czy przysługują mi szczególne prawa?

Organ prowadzący postępowanie może zarządzić, aby przesłuchanie małoletniej ofiary odbyło się w obecności urzędnika ds. ochrony dzieci, pracownika społecznego lub psychologa. Obecność taka jest obowiązkowa w poważnych przypadkach, jeżeli osoba prowadząca postępowanie nie została właściwie przeszkolona.

Jeżeli interesy małoletniej ofiary są sprzeczne z interesami jej przedstawiciela ustawowego lub jej rodziców, organ prowadzący postępowanie może nieodpłatnie wyznaczyć adwokata dla ofiary w ramach pomocy prawnej.

Małoletni z zaburzeniami psychicznymi i wszystkie dzieci w wieku poniżej 10 lat lub dzieci w wieku poniżej 14 lat w sprawach dotyczących przemocy domowej lub na tle seksualnym nie składają zeznań w sądzie. Zamiast tego rejestruje się zapis wideo z przesłuchania małoletniego na policji, który może zostać wykorzystany jako materiał dowodowy w sądzie.

W wyniku przestępstwa zmarł członek mojej rodziny – jakie prawa mi przysługują?

Osobie, której członek rodziny zmarł w rezultacie przestępstwa, przysługują wszystkie prawa ofiary w toku postępowania.

Członek mojej rodziny jest ofiarą przestępstwa – jakie prawa mi przysługują?

W razie potrzeby członek rodziny ofiary przestępstwa ma takie samo prawo do korzystania z usług służb udzielających wsparcia ofiarom przestępstw jak ofiara.

Czy mogę uzyskać dostęp do mediacji? Na jakich warunkach korzysta się z mediacji? Czy w trakcie mediacji będę bezpieczny/bezpieczna?

Za zgodą ofiary i podejrzanego prokuratura może postanowić o zakończeniu postępowania karnego przez rozstrzygnięcie polubowne (mediację). Mediację prowadzi pracownik udzielający wsparcia ofiarom.

Ofiara ma prawo zrezygnować z postępowania mediacyjnego w dowolnym momencie.

Gdzie mogę znaleźć przepisy, w których określono moje prawa?

Kodeks postępowania karnego

Ustawa o pomocy ofiarom przestępstw