Prawa ofiar – w poszczególnych państwach

Chorwacja

Autor treści:
Chorwacja

Jakie informacje uzyskam od odpowiedniego organu (np. policji, prokuratury) w okresie między popełnieniem przestępstwa a złożeniem przeze mnie zawiadomienia o tym przestępstwie?

Kodeks postępowania karnego nie reguluje treści karty informacyjnej, którą ofiara może otrzymać w okresie między popełnieniem przestępstwa a złożeniem zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa. Każdy ma prawo i możliwość skontaktować się z prokuraturą w celu złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa, złożenia oświadczenie czy też przekazania informacji na temat sprawy wchodzącej w zakresie właściwości prokuratury. Osoba kontaktująca się z prokuraturą zostanie pouczona, w jaki sposób złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, oraz otrzyma inne podstawowe informacje na temat swoich praw i obowiązków.

Funkcjonariusze policji mają obowiązek rejestrować zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa ściganego z urzędu.

Ponadto każdy ma prawo do właściwej ochrony ze strony policji, jeżeli istnieją ku temu uzasadnione powody.

Wydziały wsparcia na rzecz ofiar i świadków przestępstw – utworzone przez siedem sądów okręgowych (županijski sud) – zapewniają ofiarom wsparcie emocjonalne oraz informacje na temat ich praw (w tym informacje techniczne i praktyczne). Zapewniają również wsparcie i informacje na rzecz świadków oraz rodzin zarówno ofiar, jak i świadków. Informacje i wsparcie są zapewniane na każdym etapie postępowania. Ofiara otrzyma informacje i wsparcie, nawet jeżeli nie złoży zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa. Ponadto wspomniane wyżej wydziały kierują ofiary i świadków do wyspecjalizowanych instytucji i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w zależności od potrzeb.

Nie mieszkam w państwie UE, w którym popełniono przestępstwo (w przypadku obywateli UE i obywateli państw trzecich). Jak chronione są moje prawa?

Przepisy regulujące prawa ofiar i pokrzywdzonych mają zastosowanie bez względu na narodowość, ponieważ przepisy chorwackiego prawa karnego mają zastosowanie do każdej osoby, która popełnia przestępstwo na terytorium Chorwacji. Strony i uczestnicy postępowania mają prawo używać swojego języka ojczystego.

Zgodnie z kodeksem postępowania karnego i ustawy o kompensacie finansowej dla ofiar przestępstw policja, prokuratura i sądy mają obowiązek informować ofiary przestępstw o ich prawach na mocy tych ustaw. Oznacza to, że zarówno przed wszczęciem postępowania karnego, jak i na każdym jego etapie prokuratura i sądy mają obowiązek zbadać, czy oskarżony jest w stanie uiścić na rzecz poszkodowanego kwoty zasądzone tytułem odszkodowania/zadośćuczynienia za wszelkie szkody poniesione wskutek przestępstwa, oraz pouczyć pokrzywdzonego – ustnie w języku dla niego zrozumiałym oraz na piśmie w języku chorwackim lub angielskim – o przysługującym mu prawie do używania języka ojczystego i do dochodzenia roszczeń majątkowych oraz o prawie do odszkodowania. Na wniosek ofiary prokuratura i sądy mają również obowiązek przekazać jej ogólne wskazówki i informacje dotyczące tego, w jaki sposób zgłosić roszczenie i jakie dokumenty uzupełniające należy złożyć. Karty informacyjne dotyczące prawa ofiary do odszkodowania, jak również formularz wniosku o odszkodowanie są dostępne w językach chorwackim i angielskim. Dokumenty te można pobrać w wersji chorwackiej i angielskiej ze strony internetowej chorwackiego Ministerstwa Sprawiedliwości.

Każda ofiara, która złoży zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa, otrzymuje od policji informacje na temat swoich praw. Po ustnym pouczeniu ofiary funkcjonariusz policji przekazuje jej pouczenie na piśmie na temat praw ofiar przestępstw i wszelkie dostępne informacje na temat służb zapewniających ochronę i wsparcie na rzecz ofiar, w tym numer bezpłatnej infolinii, pod którym ofiary mogą uzyskać wsparcie.

Osoby, które w ogóle nie znają języka chorwackiego, mogą uzyskać od policji kartę informacyjną na temat swoich praw w innych wersjach językowych.

Wolontariusze Krajowego Centrum Pomocy Telefonicznej dla Ofiar Przestępstw i Wykroczeń (Nacionalni pozivni centar za žrtve kaznenih djela i prekršaja) (116-006) zapewniają wsparcie emocjonalne, informacje na temat praw i informacje praktyczne. Ponadto kierują oni ofiary do innych właściwych służb i organizacji w celu zapewnienia, by otrzymały one dodatkowe informacje oraz inne formy wsparcia i pomocy. Infolinia ta jest bezpłatna i czynna w dni robocze w godzinach 8.00–20.00, a jej pracownicy mówią po chorwacku i angielsku.

Jakie informacje uzyskam, jeżeli złożę zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa?

a) W ciągu dwóch miesięcy od wniesienia zarzutów lub złożenia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa ofiara i pokrzywdzony (oštećenik) mają prawo zażądać od prokuratury informacji na temat czynności podjętych w związku z zarzutami/zawiadomieniem. Prokuratura informuje taką osobę o podjętych działaniach w rozsądnym terminie, nie później jednak niż w ciągu trzydziestu dni od dnia wniesienia wniosku, chyba że zagroziłoby to prowadzonemu postępowaniu. W razie odmowy podania takich informacji ofiara lub pokrzywdzony składający taki wniosek muszą zostać o tym powiadomieni.

b) Prokurator zawiesi postępowanie przygotowawcze w drodze postanowienia, jeżeli:

  • przestępstwo, które zarzuca się domniemanemu sprawcy, nie jest przestępstwem ściganym z urzędu;
  • okoliczności wyłączają odpowiedzialność domniemanego sprawcy, chyba że czyn zabroniony popełniono w stanie zakłócenia czynności psychicznych;
  • przestępstwo uległo przedawnieniu, sprawcę objęto amnestią bądź ułaskawieniem lub istnieją inne okoliczności uniemożliwiające jego ściganie; oraz
  • nie ma dowodów na to, że domniemany sprawca faktycznie popełnił zarzucane mu przestępstwo.

Postanowienie o zawieszeniu postępowania przygotowawczego doręcza się pokrzywdzonemu i oskarżonemu, który zostanie bezzwłocznie zwolniony, jeżeli został zatrzymany lub tymczasowo aresztowany. Zgodnie z art. 55 kodeksu postępowania karnego poza otrzymaniem odpisu postanowienia pokrzywdzony zostaje pouczony, w jaki sposób może wnieść oskarżenie prywatne.

c) Po rozpatrzeniu zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa i przeprowadzeniu weryfikacji w systemie informacyjnym prokuratury prokurator odmówi przyjęcia zawiadomienie w drodze uzasadnionego postanowienia, jeżeli z samego zawiadomienia wynika, że:

  • przestępstwo nie jest przestępstwem ściganym z urzędu;
  • przestępstwo uległo przedawnieniu, sprawcę objęto amnestią bądź ułaskawieniem, przestępstwo było już przedmiotem postępowania w zakończonej sprawie lub istnieją inne okoliczności uniemożliwiające jego ściganie;
  • okoliczności wykluczają winę domniemanego sprawcy;
  • nie ma uzasadnionych podstaw pozwalających podejrzewać, że domniemany sprawca faktycznie popełnił zarzucane mu przestępstwo lub
  • informacje zawarte w zawiadomieniu sugerują, że zawiadomienie nie jest wiarygodne.

Na postanowienie prokuratora o odmowie przyjęcia zawiadomienia nie przysługuje zażalenie.

O ile kodeks postępowania karnego nie stanowi inaczej, prokurator powiadamia ofiarę o postanowieniu o odmowie przyjęcia zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa oraz podaje stosowne uzasadnienie w terminie ośmiu dni. Ponadto prokurator pouczy ofiarę, w jaki sposób może wnieść oskarżenie prywatne. Na wniosek dowolnej ze stron prokurator bezzwłocznie powiadomi osobę, która złożyła zawiadomienie o podejrzeniu popełnienia przestępstwa, i domniemanego sprawcę o wydanym postanowieniu o odmowie przyjęcia zawiadomienia.

Jeżeli prokurator nie jest w stanie ocenić wiarygodności zarzutów na podstawie samego zawiadomienia o popełnieniu przestępstwa lub jeżeli informacje zawarte w zawiadomieniu nie stanowią wystarczającej podstawy do wydania postanowienia o wszczęciu postępowania przygotowawczego lub o przeprowadzeniu dowodu, prokurator samodzielnie przeprowadzi stosowne czynności wyjaśniające lub zleci ich przeprowadzenie policji.

d) Komendant aresztu bezzwłocznie zwalnia domniemanego sprawcę, który został zatrzymany lub tymczasowo aresztowany,

  • na polecenie prokuratora;
  • jeśli zatrzymany lub aresztowany nie został przesłuchany w ustawowym terminie; lub
  • po uchyleniu środka zapobiegawczego.

e) Prokurator może wezwać świadków i biegłych do pomocy przy przeprowadzaniu dowodu. Wezwanie może wysłać również śledczy za zgodą prokuratora. Sąd może wezwać świadków i biegłych do złożenia zeznań na posiedzeniu, na którym odbywa się postępowanie dowodowe, lub do stawienia się na rozprawie sądowej. Właściwy organ z wyprzedzeniem wyznaczy termin i miejsce postępowania dowodowego. Wezwaną osobę poucza się o konsekwencjach niestawiennictwa na wezwanie.

Czy mam prawo skorzystać z bezpłatnego tłumaczenia pisemnego lub ustnego (na potrzeby kontaktów z policją bądź innymi organami, w trakcie śledztwa/dochodzenia lub w czasie procesu)?

Ofiara uczestnicząca w postępowaniu karnym w charakterze pokrzywdzonego ma prawo do:

  • posługiwania się swoim językiem ojczystym, w tym językiem migowym, i zażądania tłumaczenia ustnego, jeżeli nie rozumie języka chorwackiego lub się nim nie posługuje w wystarczającym stopniu, lub tłumaczenia języka migowego, jeżeli pokrzywdzony jest osobą głuchą lub głuchoniewidomą.

W jaki sposób organ zajmujący się sprawą dopilnuje, żebym zrozumiał, co się dzieje, oraz by właściwie mnie zrozumiano (jeżeli jestem dzieckiem; jeżeli jestem osobą niepełnosprawną)?

Sędzia prowadzący sprawę może przeprowadzić dowód z zeznań każdego dziecka będącego świadkiem w wieku poniżej 14 lat, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Przesłuchanie odbywa się bez obecności sędziego lub stron w tym samym pomieszczeniu, w którym znajduje się dziecko, za pośrednictwem urządzeń audiowizualnych obsługiwanych przez odpowiednio wyszkoloną osobę. Przesłuchanie odbywa się w obecności psychologa, specjalisty w dziedzinie wczesnej edukacji lub innego specjalisty. W przesłuchaniu może uczestniczyć również rodzic lub opiekun, chyba że stoi to w sprzeczności z interesem postępowania przygotowawczego lub dobrem dziecka. Za zgodą sędziego prowadzącego sprawę strony mogą zadawać dziecku, które jest świadkiem, pytania za pośrednictwem specjalisty. Przesłuchanie rejestruje się przy pomocy urządzeń audiowizualnych, a jego zapis pieczętuje się i załącza do protokołu. Dziecko będące świadkiem może zostać wezwane na kolejne przesłuchanie wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, przy zachowaniu tej samej procedury.

Sędzia prowadzący sprawę może przeprowadzić dowód również z zeznań każdego dziecka będącego świadkiem w wieku 14–18 lat, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Przesłuchania dzieci, szczególnie, jeśli są ofiarami przestępstwa, należy przeprowadzać z zachowaniem ostrożności, aby nie wpłynęło to negatywnie na ich zdrowie psychiczne. Dokłada się szczególnych starań, aby zapewnić dziecku ochronę.

Każdy świadek, który nie może odpowiedzieć na wezwanie do stawienia się przed sądem ze względu na podeszły wiek, chorobę lub niepełnosprawność, może zostać przesłuchany we własnym mieszkaniu lub w innym miejscu, w którym aktualnie przebywa. Przesłuchanie takich świadków można przeprowadzić za pośrednictwem urządzenia audiowizualnego obsługiwanego przez specjalistę. Jeżeli wymaga tego stan świadka, przesłuchanie przeprowadza się w taki sposób, aby umożliwić stronom zadawanie pytań świadkowi bez konieczności znajdowania się w jednym pomieszczeniu ze świadkiem. W razie konieczności przesłuchanie rejestruje się przy pomocy urządzeń audiowizualnych, a jego zapis pieczętuje się i załącza do protokołu. Tę samą procedurę przesłuchania świadka można zastosować na wniosek ofiary, jeżeli jest ona ofiarą przestępstwa przeciwko wolności seksualnej lub obyczajności, przestępstwa handlu ludźmi lub przestępstwa popełnionego w rodzinie. Taki świadek może zostać wezwany na kolejne przesłuchanie wyłącznie w wyjątkowych przypadkach, jeżeli sąd uzna to za konieczne.

Usługi wsparcia dla ofiar przestępstw

Kto udziela wsparcia ofiarom przestępstw?

Wydziały wsparcia na rzecz ofiar i świadków przestępstw – utworzone przez siedem sądów okręgowych (w Zagrzebiu, Osijeku, Splicie, Rijece, Sisaku, Zadarze i Vukowarze) – zapewniają wsparcie ofiarom i świadkom, którzy zeznają w tych sądach i w sądach rejonowych w tych miastach. Wydziały te zapewniają również wsparcie w sądach ds. wykroczeń w sprawach dotyczących przemocy domowej oraz kierują ofiary i świadków do wyspecjalizowanych instytucji i organizacji społeczeństwa obywatelskiego w zależności od potrzeb.

Informacje i wsparcie zapewniane są telefonicznie oraz gdy ofiara/świadek pojawi się w gmachu sądu. Informacje przekazywane są również pocztą elektroniczną.

Więcej informacji można znaleźć na poniższej stronie chorwackiego Ministerstwa Sprawiedliwości.

Czy policja skieruje mnie automatycznie do podmiotu udzielającego wsparcia ofiarom przestępstw?

Udzielając ofierze pouczenia o przysługujących jej prawach, funkcjonariusz policji przekazuje jej również pouczenie na piśmie na temat praw ofiar przestępstw i wszelkie dostępne informacje na temat służb zapewniających wsparcie na rzecz ofiar, w tym numer bezpłatnej infolinii, pod którym ofiary mogą uzyskać wsparcie. Karta informacyjna na temat praw zawiera dane kontaktowe:

  • właściwego wydziału wsparcia na rzecz ofiar i świadków przestępstw;
  • organizacji społeczeństwa obywatelskiego w danej żupani;
  • Krajowego Centrum Pomocy Telefonicznej dla Ofiar Przestępstw i Wykroczeń (116-006).

Jak chroni się moją prywatność?

Właściwe organy mogą gromadzić dane osobowe wyłącznie do celów określonych prawem, w ramach obowiązków, o których mowa w kodeksie postępowania karnego.

Dane osobowe można przetwarzać tylko w sytuacjach określonych w ustawie lub innych przepisach, przy czym przetwarzanie musi ograniczać się do celu, w którym zgromadzono informacje. Dalsze przetwarzanie danych jest dozwolone, jeżeli nie stoi w sprzeczności z celem, w którym zgromadzono informacje, i pod warunkiem że właściwe organy są uprawnione do przetwarzania danych do innych celów określonych w prawie, a dalsze przetwarzanie jest niezbędne do realizacji innego celu oraz odpowiednio proporcjonalne.

Dane osobowe dotyczące zdrowia lub życia seksualnego osoby fizycznej można przetwarzać wyłącznie w wyjątkowych sytuacjach, jeżeli nie można wykryć lub ścigać w inny sposób przestępstwa zagrożonego karą pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej pięciu lat lub jeżeli wykrycie/ściganie przestępstwa byłoby nieproporcjonalnie utrudnione.

Niedozwolone jest przetwarzanie danych osobowych dotyczących rasy lub pochodzenia etnicznego, poglądów politycznych, przekonań religijnych lub filozoficznych bądź przynależności do związku zawodowego.

Dane osobowe zgromadzone do celów postępowania karnego mogą być przekazywane organom rządowym zgodnie z ustawą szczególną oraz innym osobom prawnym wyłącznie wówczas, gdy prokuratura lub sąd stwierdzi, że jest to konieczne do realizacji celu określonego prawem. Przy przekazywaniu danych odnośne osoby prawne poucza się o obowiązku ochrony danych osób, których te dane dotyczą.

Zgodnie z odpowiednimi przepisami dane osobowe można wykorzystywać w innych postępowaniach karnych, w innych postępowaniach w przedmiocie czynów zabronionych, które są prowadzone na terytorium Chorwacji, w postępowaniach dotyczących międzynarodowej współpracy wymiarów sprawiedliwości w sprawach karnych i w działaniach w zakresie międzynarodowej współpracy policyjnej.

Czy muszę złożyć zawiadomienie o popełnieniu przestępstwa przed uzyskaniem dostępu do wsparcia dla ofiar przestępstw?

Ofiara otrzyma informacje i wsparcie od wydziału wsparcia na rzecz ofiar i świadków przestępstw właściwego sądu lub od organizacji społeczeństwa obywatelskiego, nawet jeżeli nie złoży zawiadomienia o podejrzeniu popełnienia przestępstwa.

Środki ochrony osobistej – jeśli znajduję się w niebezpieczeństwie

Zgodnie z art. 99 ustawy o zadaniach i uprawnieniach policji policja zapewnia – przez okres, w którym istnieją uzasadnione podstawy do podjęcia takich działań – właściwą ochronę ofierze i każdej osobie, która podała lub może podać informacje istotne dla postępowania karnego, lub każdej bliskiej im osobie, jeżeli ofierze lub takiej osobie grozi niebezpieczeństwo ze strony sprawcy lub innych osób, które mają związek z postępowaniem karnym, chyba że przepisy szczególne stanowią inaczej. Ochrona ofiary zapewniana przez policję oznacza całodobową ochronę fizyczną.

Jakie rodzaje ochrony są dostępne?

Zgodnie z art. 130 ustawy o wykroczeniach policja może – tymczasowo i na okres do ośmiu dni – zarządzić zastosowanie środka zapobiegawczego w odniesieniu do osoby, co do której istnieje uzasadnione podejrzenie, że popełniła przestępstwo. W praktyce oznacza to zwykle zakazanie podejrzanemu przebywania w określonym miejscu lub na określonym obszarze (eksmisja z domu ofiary), zbliżania się do określonej osoby lub nawiązywania i utrzymywania z nią kontaktu. W ciągu ośmiu dni policja wnosi zarzuty do właściwego sądu ds. wykroczeń, który następnie postanawia o zawieszeniu lub przedłużeniu obowiązywania zastosowanego środka zapobiegawczego. Ponadto zgodnie z ustawą o ochronie przed przemocą domową w toku postępowania w przedmiocie wykroczenia sąd może zarządzić zastosowanie następujących środków wobec sprawcy:

  1. skierowanie na przymusową terapię psychospołeczną;
  2. nałożenie na sprawcę zakazu zbliżania się, napastowania lub uporczywego nękania ofiary przemocy domowej;
  3. eksmisję ze wspólnego miejsca mieszkania;
  4. skierowanie na przymusowe leczenie odwykowe.

Zgodnie z ustawą o wykroczeniach sąd może również zarządzić zastosowanie innych środków zabezpieczających i zapobiegawczych, które mają chronić ofiarę przed kontaktem lub nękaniem ze strony sprawcy.

Ponadto zgodnie z kodeksem postępowania karnego zamiast aresztu tymczasowego dla oskarżonego sąd i prokuratura może zarządzić zastosowanie co najmniej jednego innego środka zapobiegawczego, w tym nałożyć na sprawcę zakaz przebywania w określonym miejscu lub na określonym obszarze, zbliżania się do określonej osoby bądź nawiązywania i utrzymywania z nią kontaktu, zakaz uporczywego nękania lub napastowania ofiary lub innej osoby lub eksmisję z miejsca zamieszkania ofiary.

Kto może mi zapewnić ochronę?

Ofiara może uzyskać od policji informacje na temat wszystkich swoich praw, w tym informacje na temat przysługującego jej prawa do ochrony, oferowanych form ochrony i czynności, które wykona policja w celu ochrony ofiary.

Czy ktoś dokona oceny mojej sprawy, żeby sprawdzić, czy grozi mi dalsze niebezpieczeństwo ze strony sprawcy?

Po zakończeniu czynności wyjaśniających i złożeniu odpowiednich dokumentów do właściwych organów wymiaru sprawiedliwości w sprawach karnych policja nie przeprowadza już oceny potrzeb ofiary, chyba że w celu wykonania zarządzonych środków zabezpieczających lub zapobiegawczych. Jeżeli zgłoszone zostaną nowe okoliczności, które wskazują na ponowne zagrożenie ze strony sprawcy, policja przeprowadzi dalsze czynności w celu ochrony ofiary zgodnie z dokonaną przez nią oceną i okolicznościami faktycznymi sprawy.

Czy ktoś dokona oceny mojej sprawy, żeby sprawdzić, czy grozi mi dalsze niebezpieczeństwo ze strony systemu wymiaru sprawiedliwości (w trakcie dochodzenia/śledztwa lub w czasie procesu)?

W postępowaniach przygotowawczych i sądowych wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych działa w taki sposób, aby zapewnić poszanowanie praw ofiary i jej statusu w postępowaniu karnym zgodnie z kodeksem postępowania karnego. Przed przesłuchaniem ofiary organ ścigania, który prowadzi postępowanie przygotowawcze, dokonuje indywidualnej oceny sytuacji ofiary we współpracy z organami, organizacjami lub instytucjami zapewniającymi pomoc i wsparcie ofiarom przestępstw. Taka indywidualna ocena obejmuje ustalenie konieczności zastosowania szczególnych środków ochrony wobec ofiary. W razie takiej konieczności organ ścigania określa środki ochrony, które mają zostać zastosowane (specjalne warunki przesłuchania ofiary, zastosowanie technologii komunikacyjnych w celu uniemożliwienia kontaktu wzrokowego między ofiarą a sprawcą oraz inne środki określone w przepisach). Jeżeli ofiarą przestępstwa jest dziecko, domniemywa się, że istnieje konieczność zastosowania szczególnych środków ochrony, oraz ustala się te środki. W indywidualnej ocenie uwzględnia się w szczególności cechy osobiste ofiary, rodzaj i charakter przestępstwa oraz okoliczności, w jakich popełniono przestępstwo. Szczególną uwagę zwraca się na ofiary, które poniosły istotną szkodę ze względu na ciężar przestępstwa, ofiary przestępstwa popełnionego z uwagi na szczególne cechy osobiste ofiary, a także ofiary, których związek ze sprawcą sprawia, że potrzebują szczególnego traktowania.

Jakie środki ochrony są dostępne dla najbardziej bezbronnych ofiar przestępstw?

W postępowaniach przygotowawczych i sądowych wymiar sprawiedliwości w sprawach karnych działa w taki sposób, aby zapewnić poszanowanie praw ofiary i jej statusu w postępowaniu karnym zgodnie z kodeksem postępowania karnego. Przed przesłuchaniem ofiary organ ścigania, który prowadzi postępowanie przygotowawcze, dokonuje indywidualnej oceny sytuacji ofiary we współpracy z organami, organizacjami lub instytucjami zapewniającymi pomoc i wsparcie ofiarom przestępstw. Taka indywidualna ocena obejmuje ustalenie konieczności zastosowania szczególnych środków ochrony wobec ofiary. W razie takiej konieczności organ ścigania określa środki ochrony, które mają zostać zastosowane (specjalne warunki przesłuchania ofiary, zastosowanie technologii komunikacyjnych w celu uniemożliwienia kontaktu wzrokowego między ofiarą a sprawcą oraz inne środki określone w przepisach). Jeżeli ofiarą przestępstwa jest dziecko, domniemywa się, że istnieje konieczność zastosowania szczególnych środków ochrony, oraz ustala się te środki. W indywidualnej ocenie uwzględnia się w szczególności cechy osobiste ofiary, rodzaj i charakter przestępstwa oraz okoliczności, w jakich popełniono przestępstwo. Szczególną uwagę zwraca się na ofiary, które poniosły istotną szkodę ze względu na ciężar przestępstwa, ofiary przestępstwa popełnionego z uwagi na szczególne cechy osobiste ofiary, a także ofiary, których związek ze sprawcą sprawia, że potrzebują szczególnego traktowania.

Jestem małoletni – czy przysługują mi szczególne prawa?

Dzieciom, które są ofiarami przestępstw, przysługują następujące dodatkowe prawa:

  1. prawo do pełnomocnika, którego wynagrodzenie pokrywa Skarb Państwa;
  2. prawo do poufności jej danych osobowych;
  3. prawo do wyłączenia jawności rozprawy.

Dziecko jest osobą w wieku poniżej 18 lat.

Jeżeli dziecko jest świadkiem lub ofiarą przestępstwa, przesłuchuje je sędzia prowadzący sprawę na posiedzeniu, na którym odbywa się postępowanie dowodowe, zaś wezwanie do stawienia się przed sądem wysyła się do rodziców lub opiekuna tego dziecka.

W wyniku przestępstwa zmarł członek mojej rodziny – jakie prawa mi przysługują?

Zgodnie z ustawą o kompensacie finansowej dla ofiar przestępstw, jeżeli bezpośrednia ofiara przestępstwa umrze na skutek przestępstwa z użyciem przemocy, pośrednia ofiara (małżonek, partner, rodzic, dziecko przysposobione, rodzic, który przysposobił ofiarę, macocha, ojczym lub pasierb bezpośredniej ofiary lub osoba tej samej płci, z którą bezpośrednia ofiara żyła w związku) ma prawo do uzyskania kompensaty zgodnie z ustawą o kompensacie finansowej dla ofiar przestępstw.

Jeżeli ofiara pośrednia pozostawała na utrzymaniu zmarłego będącego ofiarą (bezpośrednią), ma ona prawo do otrzymania kompensaty w maksymalnej wysokości 70 000 kun chorwackich z tytułu utraty ustawowego źródła utrzymania oraz kompensaty w maksymalnej wysokości 5 000 kun chorwackich z tytułu poniesionych standardowych kosztów pogrzebu.

Każdy członek rodziny osoby, która zmarła jako ofiara przestępstwa, ma prawo do uczestnictwa w postępowaniu karnym w charakterze pokrzywdzonego i do dochodzenia odszkodowania (w postępowaniu karnym lub cywilnym).

Członek mojej rodziny jest ofiarą przestępstwa – jakie prawa mi przysługują?

„Ofiara pośrednia” oznacza małżonka, partnera, dziecko, rodzica, przysposobione dziecko, rodzica adopcyjnego, macochę, ojczyma lub pasierba bezpośredniej ofiary lub osobę tej samej płci, z którą bezpośrednia ofiara żyła w związku.

Ofiarami pośrednimi mogą być również dziadkowie i wnuki, jeżeli jedna z tych osób była ofiarą bezpośrednią i jeżeli osoby te stale zamieszkiwały razem, a dziadkowie zastępowali rodziców.

Związki nieformalne i związki osób tej samej płci traktuje się zgodnie z przepisami prawa chorwackiego.

Jeżeli ofiara przestępstwa zmarła, ofiary pośrednie mają prawo do kompensaty (z tytułu utraty ustawowego źródła utrzymania i poniesionych zwyczajowych kosztów pogrzebu).

Czy mogę uzyskać dostęp do mediacji? Na jakich warunkach korzysta się z mediacji? Czy w trakcie mediacji będę bezpieczny/bezpieczna?

Chorwacja stosuje model mediacji między ofiarą a sprawcą w postępowaniu przygotowawczym w sprawach karnych w przypadku nieletnich i młodocianych sprawców przestępstw, w ramach tzw. systemu szansy warunkowej (uvjetovani oportunitet), zgodnie z przepisami ustawy o sądach dla nieletnich, na mocy której nieletni i młodociani sprawcy przestępstw mają obowiązek wziąć udział w procesie mediacji w postępowaniu pozasądowym. Oznacza to, że jeżeli nieletni sprawca wypełni ten szczególny obowiązek, uniknie postępowania sądowego.

Od 2013 r. w Chorwacji działa łącznie 60 mediatorów, którzy zostali przeszkoleni w ramach rocznego programu obejmującego 170 godzin szkolenia (w tym wykłady, prace zaliczeniowe, inscenizacje i praktyczne ćwiczenia pod opieką indywidualnego doradcy oraz nadzór). Są to jedyni w Chorwacji specjaliści upoważnieni do wymierzania sprawiedliwości naprawczej w sprawach karnych. Posiadają oni zaświadczenia chorwackiego Ministerstwa ds. Polityki Społecznej i Młodzieży, Stowarzyszenia ds. Ugód Pozasądowych (Udruga za izvansudsku nagodbu) i Funduszu Narodów Zjednoczonych na rzecz Dzieci.

W rezultacie w stolicach administracyjnych każdej chorwackiej żupanii funkcjonuje odrębne biuro ds. ugód pozasądowych.

Gdzie mogę znaleźć przepisy, w których określono moje prawa?

Kodeks postępowania karnego
Ustawa o kompensacie finansowej dla ofiar przestępstw

Ostatnia aktualizacja: 27/03/2023

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.