Rechten van slachtoffers – per land

Via welke procedure kan ik van de dader schadevergoeding vorderen? (bv. rechtszaak, burgerlijke vordering, voeging)

Strafzaak

A. "Bevel tot vergoeding"

Krachtens de artikelen 249 tot en met 253 van de Criminal Procedure (Scotland) Act 1995 is iedere strafrechter in Schotland in voorkomend geval bevoegd een dader te bevelen tot betaling van een vergoeding aan het slachtoffer van zijn of haar misdrijf wegens letsel, verlies of schade, zonder dat daarvoor een aparte civiele procedure nodig is.

Deze wet van 1995 biedt slachtoffers niet de mogelijkheid zelf bij een rechtbank te verzoeken om een "bevel tot vergoeding"; de openbaar aanklager kan de kwestie echter in voorkomend geval te berde brengen bij de rechter en is in alle gevallen verplicht de rechter de beschikbare informatie over de aard en omvang van letsel, verlies of schade te verstrekken.

Volgens het bestaande recht kan een slachtoffer bij een burgerlijke rechter een procedure tegen de dader aanspannen voor schadeloosstelling of (in het geval van lichamelijk of psychisch letsel) een verzoek indienen bij de Criminal Injuries Compensation Authority (CICA). Een bevel tot vergoeding door de strafrechtbank laat deze rechten onverlet, hoewel een vergoeding die de burgerlijke rechter of de CICA aan het slachtoffer toekent, wordt verlaagd met het bedrag van het "bevel tot vergoeding".

In strafzaken over ernstige misdrijven is het bedrag dat kan worden toegekend via een "bevel tot vergoeding" niet aan een limiet gebonden.

In strafzaken over minder ernstige misdrijven gelden de volgende limieten:

• In de Sheriff Court is het maximum voor elk misdrijf het voorgeschreven bedrag (10 000 GBP) (maar voor in de wet beschreven misdrijven die op of na 28 maart 2011 zijn begaan, waarbij de maximumboete die kan worden opgelegd hoger is dan het voorgeschreven bedrag, is het maximum waaraan het bevel tot vergoeding is gebonden, gelijk aan die maximumboete).
• In de Justice of the Peace Court ligt het maximum voor elk misdrijf op niveau 4 van de standaardschaal (2 500 GBP)

Betaling van een bedrag volgens een "bevel tot vergoeding" wordt verricht aan de griffier, die vervolgens zorgdraagt voor uitkering aan de rechthebbende.

B. "Eis tot vergoeding" in Community Payback Order

Wanneer een verdachte wordt veroordeeld voor een misdrijf, kan de rechter in bepaalde situaties een Community Payback Order (CPO) opleggen. Volgens artikel 227H van de Criminal Procedure (Scotland) Act 1995 kan een CPO de eis bevatten dat de dader een vergoeding betaalt (naast de eis tot ondertoezichtstelling van de dader).

Voor de "eis tot vergoeding" zijn de toe te kennen bedragen gebonden aan dezelfde limieten als voor het "bevel tot vergoeding" (zie boven).

De vergoeding kan in één keer of in termijnen worden betaald aan de griffier, die vervolgens zorgdraagt voor uitkering aan de rechthebbende. De vergoeding moet volledig zijn betaald uiterlijk anderhalf jaar nadat de CPO is opgelegd of, indien dat eerder is, uiterlijk twee maanden voordat de toezichtstermijn is verstreken. Als de dader verzuimt te betalen, kan dat een schending van de CPO inhouden.

C. "Aanbieding van een vergoeding" door de openbaar aanklager

Volgens artikel 302A van de Criminal Procedure (Scotland) Act 1995 kan de openbaar aanklager een "aanbieding van een vergoeding" doen aan een vermeende dader als blijkt dat een relevant misdrijf is begaan. De "aanbieding van een vergoeding" is een effectieve directe maatregel voor misdrijven waarbij iemand geldelijk of persoonlijk verlies heeft geleden of in paniek of angst heeft verkeerd.

Als een "aanbieding van een vergoeding" wordt aanvaard of wordt geacht geacht te zijn aanvaard (als de vermeende dader de aanbieding niet officieel afwijst), vindt er geen vervolging plaats en wordt er geen veroordeling vastgelegd.

Overeenkomstig de Criminal Procedure (Scotland) Act 1995 Compensation Order (Maximum Amount) Order 2008 geldt voor het bedrag voor een "aanbieding van een vergoeding" een maximum van 5 000 GBP.

Betaling van een bedrag volgens een "aanbieding van een vergoeding" wordt verricht aan de griffier, die vervolgens zorgdraagt voor uitkering aan de rechthebbende.

Burgerlijke zaak:

Volgens het bestaande recht kan een slachtoffer bij een burgerlijke rechter een procedure tegen de dader aanspannen voor schadeloosstelling. Indien het slachtoffer besluit een zaak aan te spannen bij de burgerlijke rechter, zijn er verschillende procedures die worden beheerst door verschillende rechtbankreglementen en zijn die tevens afhankelijk van de vraag of de zaak wordt aangespannen bij een Sheriff Court of bij de Court of Session. De diverse reglementen zijn beschikbaar op de website van de Scottish Courts and Tribunals Service onder Rules and Practice.

Het opstellen van een gerechtelijk stuk of verzoek en de diverse gerechtelijke procedures zijn erg ingewikkeld; het is dus raadzaam juridisch advies in te winnen.

Voeging - niet van toepassing in Schotland:

Via deze procedure kan een rechter uitspraak doen over vergoeding voor het slachtoffer van een misdrijf. Het slachtoffer hoeft dan geen aparte civiele procedure te beginnen om een vergoeding te eisen, maar stelt in het kader van de strafzaak een burgerlijke vordering in. Opgemerkt zij dat deze mogelijkheid wel bestaat in sommige burgerlijke rechtssystemen, maar niet in Schotland.

De rechter heeft de dader ertoe veroordeeld mij schadevergoeding te betalen. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de dader betaalt?

Handhaving van het recht op vergoeding in een strafzaak

Betaling van een bedrag krachtens:

• een "bevel tot vergoeding";
• een "eis tot vergoeding" in een Community Payback Order (CPO); of
• een "aanbieding van een vergoeding" door de openbaar aanklager

wordt verricht aan de griffier, die vervolgens zorgdraagt voor uitkering aan de rechthebbende.

De betaling kan alleen worden uitgevoerd door de rechtbank en in geen geval mag de rechthebbende de dader rechtstreeks benaderen of proberen te benaderen, of betaling aanvaarden van laatstgenoemde zelf.

Als er geen betaling wordt verricht naar aanleiding van een "bevel tot vergoeding" of een "aanbieding van een vergoeding", staan de rechter uiteenlopende sancties ter beschikking om het geld te innen:

• bevel tot inhouding op uitkering;
• bevel tot inhouding via loonbeslag;
• bevel tot inhouding op rekeningtegoeden; en
• bevel tot inbeslagneming van voertuig.

Als er geen betaling wordt verricht naar aanleiding van een "eis tot vergoeding" in een CPO, kan dat een schending van de CPO inhouden en kan de dader opnieuw worden voorgebracht. Artikel 227ZC van de Criminal Procedure (Scotland) Act 1995 bevat bepalingen over schendingen van CPO's en welke maatregelen de rechter kan treffen.

Handhaving van het recht op vergoeding in een burgerlijke zaak:

Als het slachtoffer een zaak aanspant voor de burgerlijke rechter en de rechter wijst het een geldbedrag toe, dient het slachtoffer contact op te nemen met een firma van Sheriff Officers voor advies over de te volgen procedure om de schuld te innen. Zie voor meer informatie de website van de Society of Messengers-at-Arms and Sheriff Officers.

Als de dader niet betaalt, kan de staat het bedrag dan voorschieten? Onder welke voorwaarden?

Betaling van vergoeding door de CICA

De staat schiet geen bedrag voor aan een slachtoffer van een misdrijf als de dader door de rechter is veroordeeld tot een betaling maar die betaling niet verricht. Zie ook onder Handhaving van het recht op vergoeding hierboven.

Heb ik recht op een schadevergoeding van de staat?

De Criminal Injuries Compensation Authority (CICA) behandelt eisen tot vergoeding van mensen die als onschuldig slachtoffer van een geweldsmisdrijf in Engeland, Schotland of Wales lichamelijk of psychisch letsel hebben opgelopen. In de overheidsregeling Criminal Injuries Compensation Scheme zijn de criteria en de bedragen van de vergoedingen beschreven.

De Criminal Injuries Compensation Scheme 2012 is een door de overheid gefinancierde regeling die in het leven is geroepen om een vergoeding toe te kennen aan onschuldige slachtoffers van geweldsmisdrijven met ernstig lichamelijk of psychisch letsel als direct gevolg van het betrokken misdrijf. De criteria van de regeling en de hoogte van de vergoedingen worden ter goedkeuring voorgelegd aan het Britse parlement, terwijl de CICA belast is met het beheer van de regeling en alle beslissingen over individuele aanvragen. De regeling hanteert een schaal van uit te keren vergoedingen als functie van de ernst van het letsel.

Er zijn twee soorten vergoeding - vergoeding voor persoonlijk letsel en vergoeding in verband met overlijden - waarbij in sommige gevallen een aanvullende vergoeding wordt toegekend voor verlies aan inkomsten, personen ten laste c.q. bijzondere uitgaven.

Een vergoeding kan worden toegekend aan slachtoffers met ernstig letsel, slachtoffers van verkrachting en ander seksueel misbruik, slachtoffers van kindermishandeling en de nabestaanden. De regeling keert niet uit bij gering letsel.

Niet alle eisen tot vergoeding worden toegewezen. Een aanvrager moet beantwoorden aan de criteria van de regeling. Zo moet worden voldaan aan voorwaarden gesteld aan nationaliteit en woonplaats (punten 10 tot en met 16 van de regeling). Aanvragen dienen zo vroeg als redelijkerwijs mogelijk te worden ingediend, maar in elk geval binnen twee jaar nadat het letsel is ontstaan als gevolg van het betrokken misdrijf (hoewel krachtens de punten 87 tot en met 89 in buitengewone situaties verlenging van deze termijn mogelijk is). Er zijn ook criteria die bepalen dat een aanvrager het voorval dat het letsel door misdrijf heeft veroorzaakt, zo snel als redelijkerwijs mogelijk moet hebben aangegeven en voor zover redelijkerwijs mogelijk moet meewerken aan het voorbrengen van de aanvaller (punten 22 en 23). Vergoedingen kunnen worden ingehouden of verlaagd in diverse andere situaties, bv. als het vanwege het gedrag van de aanvrager niet gepast is een vergoeding toe te kennen (punt 25) en als de aanvrager strafrechtelijke veroordelingen niet heeft uitgezeten ten tijde van zijn of haar aanvraag bij de CICA (punt 26 en bijlage D). Meer informatie over de regeling vindt u hier.

Heb ik recht op een voorschot op dringende gronden in afwachting van de beslissing over mijn vordering tot schadevergoeding?

De Criminal Injuries Compensation Scheme 2012 is bedoeld als regeling die in laatste instantie wordt toegepast. De vergoedingen die krachtens de regeling worden toegekend, zijn niet bedoeld om te voorzien in onmiddellijke behoeften; in de meeste gevallen wordt een ingediende aanvraag pas behandeld na het betrokken voorval. Betaling vindt pas plaats als de Criminal Injuries Compensation Authority (CICA) ervan overtuigd is dat de aanvrager voldoet aan de criteria van de regeling; de CICA zal bij de politie informatie over het voorval en de indiener opvragen om er zeker van te zijn dat de aanvraag in aanmerking komt voor toewijzing. Als de CICA wel concludeert dat een aanvrager in aanmerking komt voor betaling maar geen definitief besluit kan nemen, kan zij overwegen over te gaan tot uitkering. Dat kan het geval zijn als de CICA wacht tot de gevolgen van het letsel van de aanvrager op de lange termijn duidelijk zijn.

Heb ik recht op schadevergoeding als de dader niet veroordeeld is?

Om als slachtoffer van een geweldsmisdrijf in aanmerking te komen voor schadevergoeding is het niet nodig dat de dader bekend is of is veroordeeld (punt 9 van de Criminal Injuries Compensation Scheme). De regeling bepaalt echter wel dat een aanvrager het voorval zo snel als redelijkerwijs mogelijk bij de politie moet hebben aangegeven en voor zover redelijkerwijs mogelijk moet hebben meegewerkt aan het voorbrengen van de dader (punten 22 en 23). Aanvragers komen daarom pas in aanmerking voor een vergoeding als zij hun volledige medewerking hebben verleend aan het onderzoek naar het misdrijf en de eventuele vervolging naar aanleiding daarvan.