Rechten van slachtoffers – per land

Hoe geef ik een misdrijf aan?

Een aangifte of klacht wegens een misdrijf kan worden ingediend bij een van de volgende instanties:

• het openbaar ministerie (Ministério Público)
• de justitiële politie (Polícia Judiciári)
• de openbare veiligheidspolitie (Polícia de Segurança Pública)
• de nationale garde (Guarda Nacional Republicana)

U kunt ook gebruikmaken van:

• het portaal elektronische klachten (Queixas Eletrónicas) van het ministerie van Binnenlandse Zaken (Ministério da Administração Interna)
• anoniem aangifte doen

NB: al deze instanties zijn verplicht alle aangiften en klachten die bij hen worden ingediend, te registreren, ook als het misdrijf niet op hun grondgebied is gepleegd of, in het geval van de politie, als het onderzoek niet onder haar bevoegdheid valt.

U kunt een klacht indienen, zelfs als u niet weet wie het misdrijf heeft gepleegd. Het is dan aan de instanties om de identiteit van de dader te achterhalen.

Hoe kom ik erachter wat de stand van zaken is?

U hebt het recht om, als u daarom vraagt, te worden geïnformeerd over het gevolg dat aan uw klacht wordt gegeven, met inbegrip van de beslissing om de verdachte in staat van beschuldiging te stellen of de procedure te beëindigen of voorlopig op te schorten. U hebt bovendien het recht om in kennis te worden gesteld van de dag, het tijdstip en de plaats van het proces en van het vonnis.

Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand (tijdens het onderzoek of tijdens het proces)? Onder welke voorwaarden?

Ja. Wanneer u zich door een advocaat wilt laten bijstaan en niet over de middelen beschikt om de kosten daarvoor te dragen, hebt u recht op rechtsbijstand, die kan bestaan uit:

• volledige of gedeeltelijke vrijstelling van de betaling van de gerechtskosten;
• de aanwijzing van een advocaat en de betaling van zijn of haar honorarium; of
• betaling in termijnen van de gerechtskosten of het honorarium van een advocaat.

Over verzoeken om rechtsbijstand wordt beslist door de socialezekerheidsdiensten aan de hand van een berekeningsmethode waarin het vermogen, het inkomen en de uitgaven van de verzoeker in aanmerking worden genomen. Het verzoek om rechtsbijstand moet worden ingediend met de formulieren die gratis door de socialezekerheidsdiensten worden verstrekt. Het kan persoonlijk, per fax, per post of via internet worden ingediend, in dit laatste geval door het desbetreffende digitale formulier in te vullen.

Het verzoek moet vergezeld gaan van een reeks documenten waaruit de economische moeilijkheden van de verzoeker blijken. Het besluit wordt binnen een termijn van maximaal 30 dagen genomen. Er zijn voor het slachtoffer geen kosten verbonden aan de indiening van dit verzoek.

Kan ik aanspraak maken op onkostenvergoeding (voor deelname aan het onderzoek/het proces)? Onder welke voorwaarden?

Ja. Een slachtoffer dat als getuige optreedt in de procedure, heeft recht op een vergoeding voor de tijd die hij of zij aan de deelname aan de procedure besteedt, en op vergoeding van de onkosten die hij of zij in verband daarmee maakt.

De vordering tot schadeloosstelling moet schriftelijk worden ingediend met een formulier dat bij de rechtbanken verkrijgbaar is.

Kan ik beroep instellen als mijn zaak wordt afgesloten voordat er een proces plaatsvindt?

Ja. Indien u het niet eens bent met de uitkomst van het onderzoek, kunt u een verzoek indienen bij de superieur van de magistraat van het openbaar ministerie (magistrado do Ministério Público) die tot sluiting van de zaak heeft besloten, om de verdachte in staat van beschuldiging te stellen of het onderzoek voort te zetten. In het laatste geval moet u in het verzoek wijzen op nieuw bewijsmateriaal dat in aanmerking moet worden genomen.

Kan ik betrokken worden bij het proces?

Ja.

Wat is mijn officiële rol binnen het rechtsstelsel? Heb ik bijvoorbeeld de hoedanigheid van slachtoffer, getuige, burgerlijke partij of particuliere aanklager, of kan ik daarvoor kiezen?

Het slachtoffer kan aan de procedure deelnemen als assistent, als burgerlijke partij of als getuige.

Wat zijn mijn rechten en plichten in deze hoedanigheden?

• Als slachtoffer: u legt een verklaring af, net als een getuige. Dit is van fundamenteel belang voor het vaststellen van het bewijs voor het misdrijf, aangezien u directe kennis hebt van wat er is gebeurd.
• Als assistent: het slachtoffer speelt een actieve rol in het proces, door met het openbaar ministerie samen te werken bij het leveren van het bewijs voor de in de aanklacht beschreven feiten. De advocaat van het slachtoffer kan bijvoorbeeld bewijsmateriaal aandragen, de verdachte, getuigen en deskundigen vragen stellen en aan het einde van het proces pleiten, dat wil zeggen zijn mening geven over het aangedragen bewijs en over de vraag of de verdachte moet worden veroordeeld.
• Als burgerlijke partij: het slachtoffer verdedigt tijdens het proces zijn recht op schadeloosstelling. Hij of zij kan vragen stellen aan de verdachte, getuigen en deskundigen over aspecten in verband met de ingediende vordering tot schadeloosstelling, in het bijzonder over de schade die het misdrijf hem of haar heeft berokkend.

Kan ik tijdens het proces een verklaring afleggen of getuigen? Onder welke voorwaarden?

Dat kan onder de bovengenoemde voorwaarden.

Welke informatie ontvang ik tijdens het proces?

Het slachtoffer wordt in kennis gesteld van beslissingen die van invloed kunnen zijn op het verloop van de procedure, de dag, het tijdstip en de plaats van het proces en de uitspraak.

Heb ik toegang tot het procesdossier?

Ja. Het slachtoffer heeft het recht het dossier in te zien, behalve wanneer het tijdens de onderzoeksfase onder de geheimhouding van het onderzoek valt en het openbaar ministerie zich verzet tegen raadpleging ervan, omdat daarmee het onderzoek en/of de rechten van de deelnemers aan de procedure geschaad zouden kunnen worden.