Rechten van slachtoffers – per land

Hoe geef ik een misdrijf aan?

Een misdrijf geeft u in eerste instantie aan bij de politie.

Dat kan op diverse manieren.

Noodsituatie: bel in een noodsituatie 999 of, als u een teksttelefoon gebruikt, 18000. Van een noodsituatie is sprake als er ernstig letsel is veroorzaakt of als u getuige bent van een misdrijf en er zijn verdachten ter plekke.

Sms-tekstdienst voor noodsituaties: de politie beschikt over een sms-tekstdienst die mensen met bepaalde handicaps in staat stelt in noodsituaties contact met haar op te nemen. De politie kan hulpverzoeken doorgeven aan de brandweer- en ambulancediensten. Wie gebruik wil maken van deze dienst, dient zich vooraf aan te melden door een aanvraagformulier in te vullen (zie voor meer informatie en het aanvraagformulier de website van de politie http://www.psni.police.uk/).

Niet-spoedeisende situaties: bel 101 voor niet-spoedeisende zaken.

Haatmisdrijf: bel voor niet-spoedeisende zaken 101 en kies vervolgens 2.

Dit is in aanvulling op de overige in dit gedeelte beschreven manieren om misdrijven aan te geven.

Aangifte door iemand anders: als u het misdrijf absoluut niet zelf wilt of kunt aangeven, kan iemand anders dat voor u doen, bv. een familielid of vrijwilligersorganisatie. In dat geval leggen zij het eerste contact met de politie. In een latere fase wordt u alsnog betrokken bij de procedure.

Aangifte bij uw plaatselijke politiebureau: als het voorval niet spoedeisend is, kunt u bij uw plaatselijke politiebureau aangifte doen tijdens openingsuren.

Het misdrijf kan ook op de onderstaande manieren worden aangegeven.

Crimestoppers: als u uw naam niet wilt opgeven, kunt u het misdrijf anoniem aangeven door te bellen naar de gratis hulplijn van de liefdadigheidsinstelling Crimestoppers: 0800 555 111. Deze dienst valt niet onder de politie.

Voorval in de haven of op het vliegveld: als het voorval plaatsvond op het terrein van Belfast International Airport of Belfast Harbour, neem dan contact op met de Belfast International Airport Constabulary op 028 9448 4400 (toestel 4412)/mobiel 077 1081 9183 of de Belfast Harbour Police op 028 9055 3000. Zeer ernstige voorvallen zoals een moord, terroristische aanslag of gewapende overval kunnen ook worden aangegeven bij de Noord-Ierse politiedienst. Voorvallen op Belfast City Airport worden behandeld door de Noord-Ierse Politiedienst, nadat aangifte is gedaan via bovenstaande contactnummers.

Politie-ombudsman: als volgens u een misdrijf is begaan door een politiebeambte, geeft u dat aan bij de politie-ombudsman, die vervolgens een onderzoek instelt en aan de directeur van het openbaar ministerie aanbevelingen doet voor strafrechtelijke vervolging.

Hoe kom ik er achter wat de stand van zaken is?

Als u slachtoffer van een misdrijf bent, hebt u recht op de volgende informatie van de politie en op uitleg van de redenen, zonder onnodige vertraging, nadat een verdachte is:

• aangehouden;
• verhoord;
• vrijgelaten zonder in staat van beschuldiging te zijn gesteld;
• vrijgelaten op borgtocht ("police bail") of als de voorwaarden van de borgtocht zijn gewijzigd of geannuleerd.

U hebt recht op de volgende informatie van de politie, zonder onnodige vertraging, nadat de politie die informatie heeft ontvangen:

• de datum, tijd en locatie van de eerste rechtszitting;
• als de verdachte op borgtocht is vrijgelaten om voor de rechter te verschijnen ("police bail"), de voorwaarden van de borgtocht en eventuele wijzigingen van die voorwaarden.

Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand (tijdens het onderzoek of tijdens het proces)? Onder welke voorwaarden?

In Noord-Ierland zijn slachtoffers en getuigen geen partijen in strafrechtelijke procedures en komen ze daarom niet aanmerking voor rechtsbijstand.

Kan ik aanspraak maken op onkostenvergoeding (voor deelname aan het onderzoek/het proces)? Onder welke voorwaarden?

Als u voor de rechter moet getuigen, kan het zijn dat u kosten maakt, zoals reiskosten. U kunt voor die kosten een declaratie indienen. Voor declaraties gelden indieningstermijnen en standaardtarieven voor reiskosten en kosten van levensonderhoud, evenals maxima voor dagvergoedingen wegens verlies aan inkomsten. Voor het afleggen van een verklaring over een misdrijf tegenover de politie wordt geen vergoeding betaald.

Nadere informatie over de voorwaarden waaronder onkosten kunnen worden terugbetaald door het openbaar ministerie en over de gehanteerde tarieven is te vinden op http://www.ppsni.gov.uk/Publications-7873.html.

Kan ik beroep instellen als mijn zaak wordt afgesloten voordat er een proces plaatsvindt?

Als het openbaar ministerie besluit geen vervolging in te stellen en u het daar niet mee eens bent, hebt u het recht beroep in te stellen tegen dat besluit.

Het recht op beroep tegen een besluit van het openbaar ministerie om geen vervolging in te stellen is van toepassing ongeacht de aard van het misdrijf of het niveau van het gerecht. Als het besluit om niet te vervolgen is genomen door de directeur van het openbaar ministerie en tegen dat besluit geen beroep mogelijk is bij een hogere instantie, kan het besluit worden heroverwogen door de directeur van het openbaar ministerie. Nadere informatie over het recht op beroep en hoe dat in zijn werk gaat, is te vinden op http://www.ppsni.gov.uk/.

Kan ik betrokken worden bij het proces?

Als u iets weet over een voorval, is het mogelijk dat u wordt verzocht voor de aanklager of de verdediging te komen getuigen.

Wat is mijn officiële rol binnen het rechtsstelsel? Heb ik bijvoorbeeld de hoedanigheid van slachtoffer, getuige, burgerlijke partij of particuliere aanklager, of kan ik daarvoor kiezen?

In het kader van de Victim Charter is een "slachtoffer":

• een persoon die als rechtstreeks gevolg van een strafbaar feit schade, met inbegrip van lichamelijke, psychische of emotionele schade of economisch nadeel, heeft geleden;
• een nauwe verwant van een persoon wiens overlijden het rechtstreekse gevolg is van een misdrijf.

Als u iets weet over een voorval, is het mogelijk dat u wordt verzocht voor de aanklager of de verdediging te komen getuigen. Als u een van de betrokkenen bij de zaak kent, is het mogelijk dat u wordt verzocht, meestal door de verdediging, een verklaring af te leggen als karaktergetuige. In beide gevallen kan uw getuigenis van doorslaggevend belang zijn voor de veroordeling of vrijspraak van de verdachte.

Wat zijn mijn rechten en plichten in deze hoedanigheden?

In de Victim Charter zijn de rechten van slachtoffers vastgesteld. Ga voor meer informatie naar: https://www.garda.ie/en/victim-services/garda-victim-service/victim-charter-2020.pdf.

Als u getuige bent geweest van een misdrijf maar zelf geen slachtoffer bent, hebt u toegang tot dienstverlening krachtens de Witness Charter. Ga voor meer informatie naar: https://www.justice-ni.gov.uk/publications/witness-charter.

Kan ik tijdens het proces een verklaring afleggen of getuigen? Onder welke voorwaarden?

Als u iets weet over een voorval, is het mogelijk dat u wordt verzocht voor de aanklager of de verdediging te komen getuigen. Als u een van de betrokkenen bij een zaak kent, is het mogelijk dat u wordt verzocht, meestal door de verdediging, een verklaring af te leggen als karaktergetuige.

Als u slachtoffer van een misdrijf bent, kunt u in een persoonlijke verklaring (VPS) in uw eigen woorden uitleggen welke gevolgen het misdrijf voor u als slachtoffer heeft gehad - lichamelijk, emotioneel, financieel of anderszins. De VPS verschilt van een getuigenverklaring over wat er destijds is gebeurd, waarin u bijvoorbeeld vermeldt wat u zag of hoorde.

U hebt het recht in de gelegenheid te worden gesteld een VPS af te leggen, nadat een besluit tot iemands vervolging voor het misdrijf is genomen.

De VPS geeft u een stem in het strafproces. Het is echter niet toegestaan dat u uw mening geeft over de verdachte, over andere of vermeende misdrijven of over een straf die volgens u zou moeten worden opgelegd. Die meningen worden namelijk niet toegelaten door de rechter. Voordat uw verklaring aan de rechter wordt voorgelegd, verwijdert het openbaar ministerie alle informatie die er niet in hoort.

De persoonlijke verklaring als slachtoffer wordt in de zaak gebruikt als de verdachte schuldig wordt bevonden of schuld bekent. De verklaring wordt ingezien door de aanklager, de verdachte, diens vertegenwoordiger en de rechter. Bij een veroordeling voor een misdrijf moet de rechter bij het bepalen van de straf relevante delen uit de verklaring meewegen. In een enkel geval is dat niet mogelijk, als de rechter heel snel klaar is met de zaak, bijvoorbeeld omdat de verdachte al snel schuld bekent of de zaak wordt afgedaan in de eerste zitting.

Welke informatie ontvang ik tijdens het proces?

U hebt het recht:

• zonder onnodige vertraging te worden geïnformeerd over de uitkomst van een borgtochtzitting (relevante voorwaarden van de borgtocht en relevante wijzigingen daarvan) en de redenen daarvoor;
• door uw Victim and Witness Care Unit te worden geïnformeerd over de datum, locatie en uitkomst van zittingen voor de strafrechter in de zaak;
• te worden geïnformeerd of een arrestatiebevel wordt uitgevaardigd voor een verdachte en over de uitkomst van een zitting als de verdachte opnieuw wordt aangehouden. Een verdachte die opnieuw wordt aangehouden na uitvaardiging van een arrestatiebevel, wordt gewoonlijk kort daarna voorgeleid;
• indien de verdachte geen schuld bekent, uw behoeften te bespreken met de Victim and Witness Care Unit en in voorkomend geval te worden doorverwezen naar een relevante hulpverlenende groep of instantie.

Als u getuige bent tijdens het proces, hebt u het recht:

• het personeel van de rechtbank te vragen om toestemming het gerechtsgebouw binnen te gaan via een andere ingang dan de verdachte en diens familie en vrienden;
• indien de omstandigheden dat toelaten, de aanklager van het openbaar ministerie persoonlijk vragen te stellen over de procedure in de rechtbank. Van de aanklager hoort u, zo mogelijk, hoe lang u zult moeten wachten voordat u uw verklaring aflegt;
• dat, waar mogelijk, de aanklager van het openbaar ministerie u laat weten of de behandeling die dag is uitgesteld en, zo ja, hoe lang dat uitstel naar verwachting zal duren;
• te kunnen wachten en plaatsnemen in een andere ruimte dan de verdachte en zijn of haar familie en vrienden - de rechtbank ziet erop toe dat dit waar mogelijk gebeurt;
• dat er voor u bijzondere maatregelen worden getroffen als de rechter daarom heeft gevraagd;
• op de gegevens van een contactpersoon bij de rechtbank, bij wie u terecht kunt met vragen omtrent het verloop van de zaak tijdens de zitting.