Rechten van slachtoffers – per land

Welke informatie kan ik verwachten van de autoriteiten (bijvoorbeeld politie, officier van justitie) na het misdrijf, maar nog vóór ik aangifte van het misdrijf doe?

Vanaf uw eerste contact met de politie of een andere bevoegde instantie, krijgt u zonder onnodige vertraging en via alle beschikbare middelen informatie over de voorwaarden voor de ontvankelijkheid van de aangifte en over het recht dat u hebt om zich als burgerlijke partij met een vordering tot schadevergoeding (politikós enágon) in de strafrechtelijke procedure te voegen; over hoe en onder welke voorwaarden u rechtsbijstand kunt krijgen, een vordering tot schadevergoeding kunt instellen of aanspraak kunt maken op vertaal- en tolkdiensten; over het beschikbare herstelrecht en de instanties die kunnen bijdragen aan het herstel van de schade door middel van bemiddeling tussen u en de dader; over hoe en onder welke voorwaarden u de kosten als gevolg van uw deelname aan de strafprocedure vergoed kunt krijgen; en over hoe u een klacht kunt indienen tegen een instantie als u vindt dat uw rechten niet zijn geëerbiedigd.

Naast informatie over uw rechten in de strafprocedure, krijgt u ook informatie

over de toegang tot medische zorg en gespecialiseerde ondersteuning, waaronder psychologische zorg en alternatieve huisvesting, en over hoe en onder welke voorwaarden er beschermingsmaatregelen kunnen worden toegepast.

Als u in een andere EU-lidstaat woont, krijgt u specifieke informatie over hoe en onder welke voorwaarden u uw rechten kunt uitoefenen.

De reikwijdte en inhoud van de verstrekte informatie zal verschillen naargelang van uw specifieke behoeften en persoonlijke omstandigheden, de aard van het strafbare feit en het soort strafbare feit. In de loop van de procedure verstrekt de bevoegde instantie naar eigen inzicht aanvullende en uitgebreidere informatie naargelang van uw behoeften (artikel 57 van Wet 4478/2017 betreffende het recht op informatie bij het eerste contact met een bevoegde autoriteit (artikel 4 van Richtlijn 2012/29/EU)).

Ik woon niet in het EU-land waar het misdrijf is gepleegd (EU-burgers en niet-EU-burgers). Hoe worden mijn rechten beschermd?

Als u in een andere EU-lidstaat woont dan het land waar het misdrijf is gepleegd, wordt er onmiddellijk nadat u aangifte van het misdrijf hebt gedaan contact met u opgenomen zodat u een verklaring kunt afleggen. Dit gebeurt overeenkomstig de bepalingen van het Wetboek van Strafvordering (Kódikas Poinikís Dikonomías — "KPD") die het mogelijk maken om gebruik te maken van communicatietechnologie, bijv. videoconferenties, telefoon of internet (artikel 233, lid 1, KPD).

Als u in Griekenland woont en het misdrijf is gepleegd in een andere EU-lidstaat, kunt aangifte doen van een misdrijf bij de openbare aanklager bij de magistratenrechtbank (eisangeléas plimmeleiodikón) van uw woonplaats. Hij stuurt uw aangifte zonder onnodige vertraging door naar de bevoegde rechtshandhavingsinstantie van de betreffende lidstaat via de openbare aanklager bij het hof van beroep (eisangeléas efetón), tenzij een Griekse rechter in de zaak bevoegd is. Als er Grieks recht van toepassing is en er in Griekenland een strafprocedure wordt gestart, is de openbare aanklager niet verplicht uw aangifte door te sturen naar de lidstaat waar het misdrijf is gepleegd. In dat geval meldt de openbare aanklager bij de magistratenrechtbank die de zaak behandelt dit zonder onnodige vertraging aan de bevoegde rechtshandhavingsinstantie in de lidstaat waar het misdrijf is gepleegd, via de openbare aanklager bij het hof van beroep, om ervoor te zorgen dat u afdoende wordt geïnformeerd en dat de wederzijdse rechtshulp wordt bevorderd.

(artikel 64 van Wet 4478/2017 betreffende de rechten van slachtoffers die in een andere lidstaat wonen (artikel 17 van Richtlijn 2012/29/EU))

Welke informatie krijg ik als ik een misdrijf aangeef?

Als u aangifte doet van een misdrijf, moet de verantwoordelijke functionaris u erop wijzen dat u een afschrift van uw aangifte kunt krijgen.

(artikel 58 van Wet 4478/2017 betreffende de rechten van slachtoffers bij het doen van aangifte (artikel 5 van Richtlijn 2012/29/EU))

Wanneer u aangifte doet, wordt uw aangifte voorzien van een uniek registratienummer (arithmós vivlíou mínysis). Aan de hand van dat nummer kunt u de voortgang van uw zaak volgen in het register dat wordt bijgehouden door het openbaar ministerie of door contact op te nemen met het bureau dat verantwoordelijk is voor uw aangifte. U kunt op verzoek ook een voortgangscertificaat (pistopoiitikó poreías) ontvangen, waarin wordt vermeld in welke fase van de procedure uw zaak zich op dat moment bevindt (bijv.: er wordt onderzoek verricht om vast te stellen of de aangifte gegrond is of er loopt een vooronderzoek) en wordt omschreven wat het resultaat van elke fase was (bijv. de openbare aanklager heeft de procedure gestaakt; er zijn strafbare feiten aan de verdachte ten laste gelegd en hij is gedagvaard om op de terechtzitting te verschijnen, waarbij u op de hoogte wordt gesteld van het tijdstip en de plaats van de zitting en van de aard van de ten laste gelegde feiten; er loopt een gerechtelijk vooronderzoek (kyría anákrisi) of er is een besluit genomen om de verdachte niet te vervolgen voor de ten laste gelegde feiten of om de vervolging te staken; de rechter heeft uitspraak gedaan, indien u zich als burgerlijke partij met een vordering tot schadevergoeding in de strafprocedure hebt gevoegd).

(artikel 59 van Wet 4478/2017 betreffende de rechten van slachtoffers op informatie over hun zaak (artikel 6 van Richtlijn 2012/29/EU))

Als uw zaak onder de bevoegdheid valt van de rechtbank van eerste aanleg van Athene (Protodikeío Athinón) kan uw advocaat, zodra de zaak de rechtbank heeft bereikt, de voortgang ervan volgen via de website van de Orde van Advocaten van Athene (Dikigorikós Sýllogos Athinón, http://www.dsa.gr/). Deze mogelijkheid hebben slachtoffers zelf niet, omdat hiervoor inloggegevens nodig zijn.

Kom ik in aanmerking voor gratis vertolking of vertaling (wanneer ik contact opneem met de politie of andere autoriteiten of tijdens het onderzoek en het proces)?

Als u geen Grieks begrijpt of spreekt, kunt u aangifte doen in een taal die u wel begrijpt of krijgt u de nodige taalkundige bijstand. Hierbij gelden altijd de voorwaarden die zijn neergelegd in het Wetboek van Strafvordering of in bijzondere strafwetten. De verantwoordelijke functionarissen zullen u hierover informeren. U kunt verzoeken om een gratis vertaling van uw aangifte.

(artikel 58 van Wet 4478/2017 betreffende de rechten van slachtoffers bij het doen van aangifte (artikel 5 van Richtlijn 2012/29/EU))

Als u in enige fase van de procedure als getuige moet worden gehoord en u bent het Grieks niet voldoende machtig, dan krijgt u direct een tolk toegewezen. Het recht op vertolking omvat ook de verlening van passende ondersteuning aan mensen met gehoor- of spraakstoornissen. In voorkomend geval kan gebruik worden gemaakt van communicatietechnologie zoals videoconferentie, telefoon of internet, tenzij de aanwezigheid van de tolk ter plaatse noodzakelijk wordt geacht door degene die u verhoort (artikel 233, lid 1, KPD).

Hoe zorgen de autoriteiten ervoor dat ik alles begrijp en ook begrepen word (als ik een kind ben; als ik gehandicapt ben)?

Bij hun eerste contact met u communiceren de politie of andere instanties, zowel mondeling als schriftelijk, in eenvoudige en toegankelijke bewoordingen met u. Zij houden daarbij rekening met uw persoonlijke kenmerken, zoals met name uw leeftijd, ontwikkelingsniveau, intellectuele en geestelijke vermogens, opleiding, taalvaardigheid, eventuele gehoor- of spraakstoornissen en het feit dat u mogelijk ernstig bent getraumatiseerd, waardoor u zaken minder goed begrijpt of minder goed begrepen wordt. Er is een gids beschikbaar waarin uw rechten worden beschreven in de meest gangbare talen en in braille (artikel 56, lid 2, van Wet 4478/2017 (artikel 3 van Richtlijn 2012/29/EU)). Bovendien krijgt u passende ondersteuning van een tolk als u een gehoor- of spraakstoornis hebt (artikel 233, lid 1, KPD).

Ik ben minderjarig – heb ik bijzondere rechten?

Als u minderjarig (jonger dan 18 jaar) bent, kan uw wettelijke vertegenwoordiger (ouder of voogd) namens u aangifte doen van het misdrijf. Als u ouder bent dan twaalf jaar, kunt u samen met uw wettelijke vertegenwoordiger aangifte doen van het misdrijf (artikel 118, lid 2, van het Wetboek van Strafrecht (Poinikós Kódikas — "PK")).

Of u bijzondere rechten hebt in de strafprocedure hangt af van de aard van het misdrijf. Als u bijvoorbeeld slachtoffer bent van een inbreuk op uw persoonlijke of seksuele vrijheid of van mensenhandel, sekstoerisme, ontvoering, gijzeling of een zedenmisdrijf, hebt u het recht om:

• uw dossier in te zien, zelfs als u zich niet als burgerlijke partij in de strafprocedure hebt gevoegd (artikel 108A KPD);
• uw verhoor te laten opnemen, zodat het kan worden gebruikt tijdens de verdere strafprocedure en u niet opnieuw voor de openbare aanklager of de rechtbank hoeft te verschijnen (artikel 226A KPD);
• te verzoeken om bijstand van een psycholoog of kinderpsychiater wanneer u als getuige wordt gehoord;
• op de hoogte te worden gesteld wanneer de dader wordt vrijgelaten (artikel 108A KPD);
• te verzoeken om een gerechtelijk verbod (contactverbod) tegen de dader dat hem of haar verbiedt contact met u op te nemen of zich in de buurt van uw huis te bevinden.
• Bovendien hebt u in ieder geval het recht:
• op een individuele beoordeling om vast te stellen of er bijzondere beschermingsmaatregelen moeten worden toegepast indien er sprake is van een risico op herhaalde victimisatie (artikel 68 van Wet 4478/2017 betreffende de individuele beoordeling van slachtoffers om specifieke beschermingsbehoeften te bepalen (artikel 22 van Richtlijn 2012/29/EU));
• om de openbare aanklager of de gerechtelijke instanties te verzoeken een wettelijke voogd voor minderjarigen (epimelitís anilikón) aan te stellen die u vertegenwoordigt in alle fasen van de strafprocedure, indien uw ouders u niet kunnen vertegenwoordigen of als u niet begeleid bent of als u gescheiden bent van uw familie (artikel 69, lid 7, van Wet 4478/2017 betreffende het recht op bescherming van slachtoffers met specifieke beschermingsbehoeften tijdens de strafprocedure (artikelen 23 en 24 van Richtlijn 2012/29/EU));
• om te verzoeken om voeging in de procedure als burgerlijke partij met een vordering tot schadevergoeding, waarbij u wordt ondersteund door uw wettelijke vertegenwoordiger (artikel 82, lid 2, KPD).

Welke informatie kan ik van de politie of organisaties voor slachtofferhulp krijgen tijdens het strafrechtelijk onderzoek?

Als het dossier (dikografía) naar de openbare aanklager is doorgezonden, kunt u van hem informatie krijgen over de fase van de procedure waarin uw zaak zich op dat moment bevindt.

Als u zich als burgerlijke partij in de strafprocedure hebt gevoegd, kunt u het dossier inzien en kopieën krijgen van de documenten daarin, zodra de verdachte is opgeroepen om een verweerschrift (apología) in te dienen of er een arrestatiebevel (éntalma sýllipsis) of bevel tot persoonlijke verschijning (éntalma viaías prosagogís) is uitgevaardigd (artikel 108 KPD) of een verdachte door de instanties is gedagvaard om een verklaring af te leggen. Tot dat moment is de procedure vertrouwelijk.

Organisaties voor hulp en bescherming van slachtoffers kunnen informatie, advies en hulp bieden met betrekking tot de manier waarop u uw rechten kunt uitoefenen, waaronder het recht om vergoeding te vorderen van de schade die u hebt geleden als gevolg van het misdrijf, en uw rol u als burgerlijke partij of getuige in de strafprocedure (artikel 62 van Wet 478/2017 betreffende ondersteuning door slachtofferhulporganisaties (artikel 9 van Richtlijn 2012/29/EU)).

Wat zijn mijn rechten als getuige?

Als u als getuige wordt gehoord, wordt u daarvoor gedagvaard door de openbare aanklager of politiefunctionaris die is belast met het vooronderzoek of door een strafrechter (ptaismatodíkis) of onderzoeksrechter (anakritís). U moet direct na ontvangst van de dagvaarding voor hen verschijnen en een verklaring afleggen. U wordt gevraagd te beschrijven wat er is gebeurd en eventueel om enkele aanvullende vragen te beantwoorden. Als u familie bent van de verdachte, kunt u weigeren een getuigenverklaring af te leggen (artikel 222 KPD).

Als u slechthorend bent of moeite hebt met spreken, kunt u schriftelijk worden gehoord. Als u geen Grieks spreekt, hebt u recht op gratis vertolking.

Als u slachtoffer bent van mensenhandel, behoort u tot een bijzondere groep getuigen: u krijgt van tevoren hulp van een psycholoog of psychiater die samenwerkt met de functionarissen van politie of justitie die de zaak onderzoeken. Deze psycholoog of psychiater stelt met betrouwbare diagnosemethoden uw intellectuele vermogens en psychische toestand vast en is ook aanwezig bij uw verhoor. U kunt ook worden vergezeld door uw wettelijke vertegenwoordiger, tenzij de onderzoeksrechter op basis van een onderbouwd bevel besluit dat hij of zij niet aanwezig mag zijn.

Uw getuigenverklaring wordt schriftelijk vastgelegd en, indien mogelijk, met behulp van audiovisuele media opgenomen, zodat zij digitaal bij de rechtbank kan worden ingediend. In dat geval hoeft u in geen enkele volgende fase van de procedure persoonlijk aanwezig te zijn.

Als de zaak huiselijk geweld betreft en u een gezinslid bent, wordt uw verklaring niet onder ede afgenomen. Als u minderjarig bent, wordt u niet gedagvaard om op de zitting te getuigen. U kunt in plaats daarvan een schriftelijke verklaring afgeven die in de rechtszaal wordt voorgelezen, tenzij uw persoonlijke aanwezigheid noodzakelijk wordt geacht.

Na uw verhoor kunt u verzoeken om vergoeding van eventuele kosten die u hebt gemaakt (reis- of verblijfskosten) bij de instantie die u heeft gedagvaard om een getuigenverklaring af te leggen (artikel 288 KPD).

Hoe kan ik bescherming krijgen als ik in gevaar ben?

Afhankelijk van de aard van het misdrijf en uw rol in de strafprocedure zijn er verschillende soorten bescherming beschikbaar.

Als u slachtoffer bent van georganiseerde misdaad of terrorisme en bent gedagvaard om te worden gehoord als belangrijke getuige in het kader van een gerechtelijk vooronderzoek naar criminele activiteiten, kunt u verzoeken om bijzondere bescherming tegen mogelijke vergelding of intimidatie. Afhankelijk van de zaak bestaat de soort bescherming die beschikbaar is uit politiebescherming, bescherming van uw anonimiteit (waarbij uw naam, geboorteplaats, woon- en werkadres, beroep, leeftijd enz. in alle documenten onleesbaar worden gemaakt) of zelfs een verandering van identiteit en verhuizing naar een ander land. U kunt een verzoek doen om uw getuigenverklaring af te leggen met behulp van audiovisuele technologie. Als u in overheidsdienst werkt, kunt u ook verzoeken om tijdelijke of permanente overplaatsing naar een andere post. Beschermingsmaatregelen worden alleen met uw instemming genomen en beperken uw vrijheid slechts voor zover dit noodzakelijk is voor uw eigen veiligheid. De maatregelen kunnen worden opgeheven als u daartoe een schriftelijk verzoek indient of als u niet meewerkt aan het welslagen ervan (artikel 9 van Wet 2928/2001 betreffende getuigenbescherming).

Als u slachtoffer van huiselijk geweld bent, mogen de politiefunctionarissen die uw zaak behandelen in geen geval uw identiteit, de identiteit van de dader, uw huisadres of informatie waaruit uw identiteit kan worden afgeleid, bekendmaken (artikel 20 van Wet 3500/2006).

Als slachtoffer kunt u een schriftelijk verzoek indienen om maatregelen waarmee wordt voorkomen dat u of uw gezinsleden in contact komen met de dader op de plekken waar de strafprocedure plaatsvindt. Uw verzoek wordt in elke fase van de procedure behandeld door de magistratenrechtbank met meervoudige kamer (trimelés plimmeleiodikeío) die bevoegd is voor de plaats waar de strafprocedure plaatsvindt, overeenkomstig de versnelde procedure voor misdrijven op heterdaad.

(artikel 65 van Wet 4478/2017 betreffende het recht om contact tussen slachtoffer en dader te vermijden (artikel 19 van Richtlijn 2012/29/EU))