Rechten van slachtoffers – per land

Frankrijk

Inhoud aangereikt door
Frankrijk

Welke informatie kan ik verwachten van de autoriteiten (bijvoorbeeld politie, officier van justitie) na het misdrijf, maar nog vóór ik aangifte van het misdrijf doe?

Als het misdrijf niet wordt aangegeven en niet onder de aandacht wordt gebracht van de gerechtelijke instanties of de politie of gendarmerie, krijgt u geen informatie, omdat de autoriteiten niet op de hoogte zijn van het misdrijf.

Als het misdrijf op enigerlei wijze onder de aandacht wordt gebracht van de gerechtelijke instanties of de politie of gendarmerie (anders dan via aangifte door u als slachtoffer), zult u worden gedagvaard om informatie te verstrekken over de schade die u hebt geleden en de omstandigheden van het misdrijf. Op dat moment wordt u ook geïnformeerd over uw rechten.

Als u zelf aangifte doet bij de politie, de gendarmerie of de gerechtelijke instanties, zult u eveneens worden verhoord zodra de feiten zijn gemeld en op de hoogte worden gebracht van uw rechten.

Ik woon niet in het EU-land waar het misdrijf is gepleegd (EU-burgers en niet-EU-burgers). Hoe worden mijn rechten beschermd?

Indien u Frans onderdaan bent, kunt u aangifte doen op ieder politiebureau of bij iedere gendarmerie-eenheid in Frankrijk. Uw aangifte zal in Frankrijk worden behandeld indien de Franse autoriteiten bevoegd zijn, of worden doorverwezen naar de bevoegde instanties van het land waar het misdrijf heeft plaatsgevonden.

Bent u onderdaan van een ander land en slachtoffer van een in Frankrijk gepleegd misdrijf, dan kunt u aangifte doen op ieder politiebureau of bij iedere gendarmerie-eenheid in Frankrijk. Tijdens het verhoor of tijdens het doen van aangifte kunt u worden bijgestaan door een tolk. U zult op passende wijze op de hoogte worden gebracht van de uitkomst en uw rechten worden op dezelfde wijze beschermd als die van Franse onderdanen, aangezien de wet voorziet in eensluidende regels voor informatie aan slachtoffers en de bescherming van hun rechten, zonder onderscheid op grond van nationaliteit.

U hebt recht op rechtsbijstand als u onderdaan bent van een lidstaat van de Europese Unie of van een land dat een relevant internationaal verdrag met Frankrijk heeft ondertekend.

Tot slot hebben slachtoffers die aangifte doen of getuigen tegen iemand vanwege koppelarij of mensenhandel recht op een voorlopige verblijfsvergunning voor Frankrijk, waarmee ze ook mogen werken, tenzij hun aanwezigheid een gevaar voor de openbare orde oplevert.

Welke informatie krijg ik als ik een misdrijf aangeef?

Wanneer u een misdrijf aangeeft, worden uw contactgegevens geregistreerd zodat men tijdens het onderzoek contact met u kan opnemen. U wordt ook op de hoogte gesteld van uw rechten en de wijze waarop u deze kunt uitoefenen.

Informatie voor het slachtoffer over de voortgang van het onderzoek

U kunt de politie of gendarmerie, de aanklager of de onderzoeksrechter (als de zaak wordt doorverwezen) vragen naar de voortgang van het onderzoek waarbij u betrokken bent.

In geval van een misdrijf, en voor bepaalde overtredingen als u een burgerlijke partij bent, wordt u om de zes maanden door de onderzoeksrechter op de hoogte gebracht van de voortgang van de procedure.

Informatie voor het slachtoffer over de uitkomst van het onderzoek

Na afloop van het onderzoek wordt u op de hoogte gebracht van de genomen beslissing: seponering, of vervolging, waarbij de verdachte voor het gerecht wordt gedagvaard. Als er een proces zal plaatsvinden, wordt u op de hoogte gebracht van de aanklacht tegen de verdachte, en van de datum en plaats van de hoorzitting.

Informatie voor het slachtoffer wanneer een zaak wordt doorverwezen naar een onderzoeksrechter

Wanneer een gerechtelijk onderzoek wordt ingesteld, zal de openbare aanklager een onderzoeksrechter met het onderzoek belasten. De onderzoeksrechter moet u laten weten dat er een gerechtelijk onderzoek is ingesteld, dat u het recht hebt om als burgerlijke partij op te treden en wat de procedures zijn om dat recht uit te oefenen. Als u minderjarig bent, wordt deze informatie aan uw wettelijke vertegenwoordigers verstrekt.

In zijn kennisgeving zal de onderzoeksrechter u ook meedelen dat u, als u burgerlijke partij bent, het recht hebt om zich te laten bijstaan door een advocaat van uw keuze of een advocaat die op uw verzoek door de voorzitter van de Orde van Advocaten wordt toegewezen, met de vermelding dat de kosten voor uw rekening zijn, tenzij u toegang hebt tot rechtsbijstand (zie voorwaarden) of over een rechtsbijstandsverzekering beschikt.

Informatie voor het slachtoffer over de omstandigheden van de verdachte

U wordt niet noodzakelijkerwijs geïnformeerd of de vermeende dader in voorarrest wordt gehouden of in vrijheid gesteld is.

Als echter met het oog op uw veiligheid een contactverbod is uitgevaardigd, wordt u altijd geïnformeerd indien de vermeende dader onder rechterlijk toezicht uit voorarrest wordt vrijgelaten.

Kom ik in aanmerking voor gratis vertolking of vertaling (wanneer ik contact opneem met de politie of andere autoriteiten of tijdens het onderzoek en het proces)?

Als u het Frans niet voldoende beheerst, zal de politie- of gendarmerie-eenheid waarbij u het misdrijf aangeeft om een tolk verzoeken. De tolk zal tijdens uw verhoor aanwezig zijn, maar ook tijdens gesprekken die u mogelijk met een advocaat hebt en tijdens het proces.

Tijdens het onderzoek kunt u bij de rechter die uw zaak behandelt verzoeken om een vertaling van de essentiële onderdelen van het dossier. Deze vertaling is gratis als het om belangrijke documenten gaat, maar voor de vertaling van overige documenten zullen kosten in rekening worden gebracht.

Van bepaalde documenten over de rechten van slachtoffers bestaan reeds vertalingen in de meest voorkomende talen, en deze zullen u derhalve door de politie of gendarmerie worden verstrekt.

Hoe zorgen de autoriteiten ervoor dat ik alles begrijp en ook begrepen word (als ik een kind ben; als ik gehandicapt ben)?

Als u een handicap hebt die u beperkt bij het communiceren, zult u worden bijgestaan door een tolk die door de opsporingsambtenaren of de rechters wordt aangevraagd. Deze tolk zal tijdens de verhoren, gesprekken met een advocaat of tijdens het proces bij u zijn.

Als u niet kunt lezen, worden de documenten aan u voorgelezen.

Als u minderjarig bent, wordt het verhoor afgestemd op uw leeftijd en mate van volwassenheid en uitgevoerd door speciaal opgeleide ondervragers, soms in aanwezigheid van een psycholoog. Als er meer dan één verhoor nodig is, wordt u indien mogelijk door dezelfde opsporingsambtenaar ondervraagd.

Op sommige politiebureaus zijn bepaalde ruimten beschikbaar die een kindvriendelijke omgeving bieden, waardoor het verhoor een minder formeel karakter krijgt.

U mag altijd vragen om een volwassene van uw keuze bij uw verhoor aanwezig te laten zijn.

Ten slotte, als het onderzoek betrekking heeft op een ernstig misdrijf, en met name bij alle misdrijven van seksuele aard, zal uw verhoor worden gefilmd, of in ieder geval worden opgenomen.

Opvang slachtoffers

Wie biedt slachtofferhulp?

Slachtofferhulp wordt verleend door organisaties voor slachtofferhulp. Het doel van deze organisaties is het verlenen van begeleiding, sociaal-juridische bijstand of psychologische steun aan ieder slachtoffer van een misdrijf, ongeacht of hij of zij deelneemt aan een strafrechtelijke procedure.

Deze organisaties beheren de bureaus voor slachtofferhulp bij iedere regionaal gerechtshof, die hulp en bijstand verlenen aan slachtoffers die bij lopende procedures betrokken zijn.

Daarnaast kunnen gespecialiseerde organisaties passende steun bieden aan slachtoffers van specifieke misdrijven (bijvoorbeeld huiselijk geweld).

Verwijst de politie mij automatisch door naar slachtofferhulp?

U zult op passende wijze op de hoogte worden gebracht van uw recht op bijstand door een overheidsdienst of door een organisatie voor slachtofferhulp, waarvan de contactgegevens aan u zullen worden verstrekt. De wet biedt politie- of gendarmeriediensten geen mogelijkheid om rechtstreeks contact op te nemen met de organisaties voor slachtofferhulp, maar wanneer er welzijnswerkers (maatschappelijk werkers of psychologen) in het pand aanwezig zijn, hetzij omdat om hun aanwezigheid is verzocht , hetzij omdat ze een permanent kantoor hebben, kunnen ze u bij het proces helpen.

Elke departementale directie voor openbare veiligheid heeft een eigen slachtofferhulpmedewerker in dienst, die is belast met het onderhouden van contacten met de organisaties, het verbeteren van de opvang van slachtoffers, het centraliseren van de informatie die voor slachtoffers van nut is en het volgen van de voortgang van de strafrechtelijke procedure om informatie te verstrekken over de voortgang van het onderzoek.

Elke departementale gendarmerie heeft een functionaris voor slachtofferhulp voor "preventie/partnerschap/contact".

Wanneer tegen X aangifte vanwege een ernstig misdrijf wordt gedaan, zal de politiefunctionaris de persoon die aangifte doet altijd een formulier voor slachtofferhulp overhandigen om hem of haar te informeren over mogelijke bijstand door het nationaal instituut voor slachtofferhulp en bemiddeling (INAVEM) en hem of haar te voorzien van contactgegevens van organisaties voor slachtofferhulp of sociale voorzieningen.

De openbare aanklager kan een slachtoffer van een misdrijf vervolgens rechtstreeks naar een organisatie voor slachtofferhulp verwijzen.

Bij een ongeval waarbij een groot aantal mensen betrokken zijn (grootschalig ongeval of terreurdaad) kunnen organisaties voor slachtofferhulp de lijst met slachtoffers raadplegen en rechtstreeks contact met de slachtoffers opnemen.

Hoe wordt mijn persoonlijke levenssfeer beschermd?

Tijdens een onderzoek hebt u het recht om, met toestemming van de openbare aanklager, uw privé-adres niet bekend te maken en in plaats daarvan het adres op te geven van de gendarmeriebrigade of het politiebureau, dan wel het adres van een derde, met de uitdrukkelijke toestemming van die derde.

Tot slot hebt u het recht om te verzoeken om een besloten rechtszitting, hetgeen de rechters niet kunnen weigeren als u slachtoffer bent van verkrachting, marteling of wreedheid die gepaard is gegaan met seksuele geweldpleging. In overige gevallen mag het proces alleen besloten zijn als u, of een andere burgerlijke partij, hier geen bezwaar tegen maakt.

In geen geval mag uw identiteit in de media worden vermeld, tenzij u daarvoor toestemming hebt gegeven.

Bovendien zijn de diensten van de organisaties voor slachtofferhulp en de gegevens die zij verzamelen volledig vertrouwelijk.

Moet ik eerst aangifte van een misdrijf doen voordat ik toegang krijg tot slachtofferhulp?

Als u gebruik wilt maken van de hulp van een organisatie voor slachtofferhulp, hoeft u niet eerst aangifte te doen.

Persoonlijke bescherming als ik in gevaar verkeer

Welke vormen van bescherming worden geboden?

Als u slachtoffer bent van huiselijk geweld, kan de dader worden gedwongen om de woning van het gezin te verlaten, kan de dader de toegang tot bepaalde plaatsen worden ontzegd of worden gedwongen om een medische of psychologische behandeling te ondergaan.

Als u slachtoffer bent van geweld door uw (ex-)echtgeno(o)t(e) of (ex-)samenwonende en u ernstig gevaar loopt, kan de openbare aanklager u een telebeschermingsapparaat (SOS-telefoon) toekennen. Een slachtoffer van huiselijk geweld kan ook de familierechter om een gerechtelijk bevel verzoeken, waarmee de dader bepaalde beperkingen worden opgelegd als er goede redenen zijn om aan te nemen dat de gewelddadige handelingen inderdaad zijn verricht en dat het slachtoffer in gevaar is.

De rechter kan u en uw familie ook tegen mogelijke bedreiging of druk van de vermeende dader beschermen door maatregelen te nemen ter voorkoming van contact, zoals voorarrest, rechterlijk toezicht of andere gerechtelijke beperkingen.

Wie kan mij bescherming bieden?

De bescherming van het slachtoffer valt onder de verantwoordelijkheid van de gerechtelijke instantie, die de risico's en behoeften van het slachtoffer in overweging neemt bij bepaalde beslissingen, zoals een contactverbod of een verbod om zich op bepaalde plaatsen op te houden (waaronder de woning van het slachtoffer). Beslissingen tot oplegging van deze verboden worden doorgestuurd naar politiebureaus en gendarmeriebrigades, die er vervolgens op moeten toezien dat ze worden nageleefd. Indien de verdachte of schuldig bevonden persoon het verbod overtreedt, kan hij of zij worden aangehouden, aangezien de overtreding een grond kan zijn voor detentie of voor tenlastelegging van een nieuw strafbaar feit.

Als u een speciaal beschermingsapparaat (SOS-telefoon) hebt gekregen, kunt u gemakkelijk contact opnemen met een oproepcentrale; deze waarschuwt dan onmiddellijk de dichtstbijzijnde politie- of gendarmeriedienst, zodat die kan worden ingezet om u te helpen wanneer u in gevaar bent.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat de dader mij verdere schade toebrengt?

De functionaris van de recherche die uw verhoor leidt, heeft als taak de eerste informatie te verzamelen voor een beoordeling van uw specifieke situatie en beschermingsbehoeften. De recherchefunctionaris geeft deze informatie door aan de met de procedure belaste gerechtelijke instantie, die, indien zij dit nodig acht, beslist om een grondige evaluatie te laten uitvoeren door een organisatie voor slachtofferhulp. Deze op uw situatie afgestemde beoordeling is onder meer bedoeld om te bepalen hoe groot de kans is op bedreiging of vergelding door de dader.

Is er iemand die het risico beoordeelt dat het strafrechtstelsel mij verdere schade toebrengt (tijdens het onderzoek en het proces)?

Bovengenoemde evaluatie is ook bedoeld om het risico van secundaire victimisatie als gevolg van uw deelname aan de strafprocedure vast te stellen.

Welke bescherming wordt geboden voor zeer kwetsbare slachtoffers?

Bijzonder kwetsbare slachtoffers worden beoordeeld en ondersteund door een organisatie voor slachtofferhulp.

Daarnaast worden er verschillende beschermingsmaatregelen geboden, afhankelijk van de behoeften van het slachtoffer, zoals:

  • beperking van het aantal verhoren en medische onderzoeken tot die welke strikt noodzakelijk zijn voor het onderzoek;
  • de mogelijkheid om door een opsporingsambtenaar van hetzelfde geslacht te worden verhoord in geval van seksueel geweld of gendergerelateerd geweld;
  • de mogelijkheid om het verhoor te laten plaatsvinden in een passende ruimte, door opsporingsambtenaren met de juiste opleiding en, voor zover mogelijk, door dezelfde opsporingsambtenaren in ieder verhoor.

Ik ben minderjarig – heb ik bijzondere rechten?

Een minderjarig slachtoffer heeft dezelfde rechten als een volwassene, en daarnaast ook specifieke rechten die verband houden met zijn of haar leeftijd. Wanneer de ouders (of wettelijke vertegenwoordigers) niet in staat zijn om de belangen van een minderjarige te waarborgen, wijst de gerechtelijke instantie een ad-hocvoogd (een familielid van het kind of een gemachtigde) aan die als taak heeft de minderjarige te vertegenwoordigen en zijn of haar rechten uit te oefenen.

Ook wordt er automatisch een advocaat aangewezen om de belangen van het kind te verdedigen; deze moet bij ieder verhoor van de minderjarige aanwezig zijn.

Voor bepaalde misdrijven, met name van seksuele aard, wordt de minderjarige tijdens de onderzoeksfase van het proces mogelijk medisch of psychologisch onderzocht om de aard en de omvang van de geleden schade te beoordelen en om vast te stellen of hij of zij passende behandeling of zorg nodig heeft. Verhoren van een minderjarige die slachtoffer is van bepaalde misdrijven, in het bijzonder van seksuele aard, worden verplicht gefilmd, om te voorkomen dat de minderjarige meerdere malen wordt verhoord.

Ten slotte kan de minderjarige zich bij elk verhoor, ongeacht de aard van de gepleegde feiten, laten vergezellen door een persoon van zijn of haar keuze (een naast familielid, een wettelijke vertegenwoordiger, arts of psycholoog).

Een familielid is overleden ten gevolge van het misdrijf – wat zijn mijn rechten?

Een persoon die niet rechtstreeks slachtoffer is van een strafbaar feit kan niettemin als indirect slachtoffer worden aangemerkt en bepaalde rechten genieten.

Een indirect slachtoffer dat van mening is dat hij of zij schade heeft geleden, ook als het gaat om immateriële schade, kan in de onderzoeksfase, wanneer de zaak bij de onderzoeksrechter ligt of tijdens de hoorzitting als een vermeende dader voor een rechtbank terecht staat, een burgerlijke partij in de procedure worden.

In tegenstelling tot directe slachtoffers van een misdrijf worden indirecte slachtoffers echter niet noodzakelijkerwijs gedagvaard of op de hoogte gebracht van de hoorzittingen als zij niet vooraf een verzoek daartoe hebben ingediend.

Ten slotte zal het slachtoffer de aard van de geleden schade moeten specificeren, zodat de rechter kan bepalen of de status van burgerlijke partij van het slachtoffer kan worden erkend, ofwel als gerechtvaardigd kan worden beschouwd.

Een familielid is slachtoffer van een misdrijf – wat zijn mijn rechten?

Een persoon die niet rechtstreeks slachtoffer is van een misdrijf kan niettemin als indirect slachtoffer worden aangemerkt en bepaalde rechten genieten.

Een indirect slachtoffer dat van mening is dat hij of zij schade heeft geleden, ook als het gaat om immateriële schade, kan in de onderzoeksfase, wanneer de zaak bij de onderzoeksrechter ligt of tijdens de hoorzitting als een vermeende dader voor een rechtbank terecht staat, een burgerlijke partij in de procedure worden.

In tegenstelling tot directe slachtoffers van een misdrijf worden indirecte slachtoffers echter niet noodzakelijkerwijs gedagvaard of op de hoogte gebracht van de hoorzittingen als zij niet vooraf een verzoek daartoe hebben ingediend.

Ten slotte zal het slachtoffer de aard van de geleden schade moeten specificeren, zodat de rechter kan bepalen of de status van burgerlijke partij van het slachtoffer kan worden erkend, ofwel als gerechtvaardigd kan worden beschouwd.

Heb ik toegang tot bemiddeling/mediation? Onder welke voorwaarden? Ben ik in veiligheid tijdens bemiddeling/mediation?

Bemiddeling is een gerechtelijke maatregel die kan worden toegepast indien er een goede kans is dat zij leidt tot herstel van de schade die het slachtoffer is toegebracht, de uit het strafbaar feit voortvloeiende verstoringen doet ophouden en bijdraagt aan het reclasseringsproces van de dader.

Tot bemiddeling kan worden besloten door de openbare aanklager met instemming van het slachtoffer, of op verzoek van het slachtoffer.

Wanneer geweld is gepleegd door de echtgeno(o)t(e), voormalige echtgeno(o)t(e), een geregistreerd partner of voormalige geregistreerd partner, of samenwonend of voormalige samenwonend partner van het slachtoffer, zal er alleen worden bemiddeld als het slachtoffer hierom uitdrukkelijk heeft verzocht. In dit geval krijgt de pleger van het geweld ook een waarschuwing.

Indien na de bemiddeling opnieuw geweld wordt gepleegd door de echtgeno(o)t(e) of voormalige echtgeno(o)t(e), geregistreerd of voormalige geregistreerd partner, of samenwonend of voormalige samenwonend partner van het slachtoffer, is een verder beroep op bemiddeling niet mogelijk.

Bemiddeling, een maatregel waarmee een opsporingsambtenaar, een afgevaardigde van de openbare aanklager of een bemiddelaar kan worden belast, houdt in dat het slachtoffer in contact wordt gebracht met de dader, waarbij de veiligheid van het slachtoffer wordt gewaarborgd en het slachtoffer met het beginsel en met de wijze van uitvoering moet instemmen. Het slachtoffer mag niet tegen zijn of haar wil worden geconfronteerd met de dader en mag in geen geval met de dader alleen worden gelaten.

Bovendien wordt deze maatregel niet toegepast als er aanwijzingen zijn dat het slachtoffer gevaar loopt als hij of zij met de dader in contact wordt gebracht.

Waar vind ik de wetgeving waarin mijn rechten zijn vastgelegd?

Alle Franse wetgeving is te vinden op de website. De rechten van slachtoffers worden vermeld in het Franse Wetboek van Strafvordering, met name in de artikelen 10-2 tot en met 10-5 en D1-2 tot en met D1-12.

Laatste update: 21/01/2019

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.