Rechten van slachtoffers – per land

Frankrijk

Inhoud aangereikt door
Frankrijk

Via welke procedure kan ik van de dader schadevergoeding vorderen? (bv. rechtszaak, burgerlijke vordering, voeging)

Volgens geldende wetgeving mag iedereen die zichzelf als slachtoffer beschouwt:

  • bij de met de zaak belaste onderzoeksrechter verzoeken om als burgerlijke partij met een vordering tot schadevergoeding te worden erkend (constitution de partie civile);
  • een kort geding (action en référé) aanspannen of een bodemprocedure bij de civiele rechter (action devant le juge civil au fond) instellen.

1) Er zijn een aantal manieren waarop een civiele vordering bij de strafrechter kan worden ingesteld.

- Vervolging (action) die wordt ingesteld wanneer de openbare aanklager geen strafvervolging heeft ingesteld (dit heeft als effect dat strafvervolging wordt ingesteld).

Er zijn twee methoden:

  • een directe dagvaarding (citation directe), voor lichte vergrijpen (contraventions) of middelzware vergrijpen (délits);
  • een verzoek om erkenning als burgerlijke partij in de strafrechtelijke procedure, voor middelzware vergrijpen of ernstige misdrijven (crimes).

-            Tussenkomst (intervention), wanneer reeds strafvervolging is ingesteld.

-            Een verzoek om erkenning als burgerlijke partij bij de strafrechtelijke procedure.

Een slachtoffer kan tijdens de zitting vragen om zich als burgerlijke partij in de procedure te voegen, maar kan ook een verzoek richten tot de president van de rechtbank, per aangetekende brief met ontvangstbevestiging of per fax, waarin staat dat de verzoeker zich als burgerlijke partij in de procedure wenst te voegen onder vermelding van de gevorderde schadevergoeding. Dit kan ook via een advocaat worden gedaan.

2) Er kan een civiele vordering worden ingesteld bij de civiele rechter op grond van het gewone recht inzake civiele aansprakelijkheid.

Als een slachtoffer een vordering tot schadevergoeding instelt bij de civiele rechter, kan hij of zij niet meer voor de strafrechter procederen. Als een slachtoffer echter verzoekt om als burgerlijke partij in de strafrechtelijke procedure te worden erkend, betekent dit niet dat hij of zij de zaak niet meer voor de civiele rechter kan brengen.

De rechter heeft de dader ertoe veroordeeld mij schadevergoeding te betalen. Hoe kan ik ervoor zorgen dat de dader betaalt?

Als een slachtoffer problemen heeft bij het innen van de schadevergoeding, heeft hij of zij de mogelijkheid gebruik te maken van een civiele tenuitvoerleggingsprocedure waarbij een deurwaarder (huissier de justice) wordt ingeschakeld. De aanvraag moet per post worden verzonden aan de president van de arrondissementsrechtbank (tribunal de grande instance) van de hoofdverblijfplaats (domicile) van de veroordeelde of, indien de veroordeelde in de gevangenis zit, van de arrondissementsrechtbank van de plaats waar de gevangenis zich bevindt. Op de volgende zaken kan beslag worden gelegd:

- een deel van het resterende beschikbare salaris van de veroordeelde;

- geldmiddelen op zijn of haar bankrekening;

- bepaalde activa die hem of haar toebehoren.

Als de dader niet betaalt, kan de staat het bedrag dan voorschieten? Onder welke voorwaarden?

Als de veroordeelde het slachtoffer niet vrijwillig schadeloos stelt, kan het slachtoffer de zaak voorleggen aan de dienst voor hulp bij terugvordering door slachtoffers van misdrijven (Service d'Aide au Recouvrement des Victimes d'Infractions — SARVI). Het is voor het slachtoffer voldoende om aan te tonen dat hem of haar schadevergoeding is toegekend in een definitief strafvonnis (waartegen geen beroep meer mogelijk is).

In de plaats van de aansprakelijke persoon betaalt SARVI het slachtoffer alle schade tot 1 000 EUR; daarboven betaalt zij een voorschot van 30%, tot een maximum van 3 000 EUR. Na betaling van een voorschot zal SARVI het resterende saldo betalen indien en wanneer zij geld van de veroordeelde incasseert.

Om een aanvraag bij SARVI in te dienen, moet het slachtoffer een aanvraagformulier voor hulp bij terugvordering (formulaire de demande d’aide au recouvrement) opvragen bij de arrondissementsrechtbank (bijvoorbeeld bij het loket van de griffie (guichet unique de greffe), de griffie van de rechter die bevoegd is ten aanzien van slachtoffers (greffe du juge délégué aux victimes), het uitvoeringsbureau (bureau d’execution), het bureau voor slachtofferhulp (bureau d’aide aux victimes)) of bij een rechtswinkel (maison de la justice et du droit), een juridische informatiebalie (point d’accès au droit), het gemeentehuis enz., vanwaar het ingevulde formulier tevens zal worden doorgestuurd naar SARVI.

Een aanvraag bij SARVI moet minstens twee maanden en uiterlijk één jaar na de dag waarop het vonnis waarbij de schadevergoeding wordt toegekend in kracht van gewijsde is gegaan, worden ingediend.

Heb ik recht op een schadevergoeding van de staat?

Het garantiefonds voor slachtoffers van terrorisme en andere misdrijven (Fonds de garantie des victimes d’actes de terrorisme et d’autres infractions — FGTI) vergoedt slachtoffers van terreurdaden volgens een speciale procedure. Het voorziet ook in vergoeding van:

- slachtoffers van verkrachting, seksueel geweld, diefstal, fraude, bedrog, afpersing en vernieling of beschadiging van eigendommen;

- slachtoffers van een misdrijf dat blijvende invaliditeit of volledige arbeidsongeschiktheid tot gevolg heeft;

- familieleden van slachtoffers van moord of doodslag.

Om voor schadevergoeding uit het fonds in aanmerking te komen, moet een slachtoffer dat aan bepaalde voorwaarden voldoet zijn of haar aanvraag rechtstreeks indienen bij de commissie voor schadevergoeding voor slachtoffers van misdrijven (CIVI) via de arrondissementsrechtbank van de hoofdverblijfplaats van de aanvrager of van de plaats van het strafgerecht waar het misdrijf wordt vervolgd.

De aanvraag moet binnen drie jaar na de datum van het misdrijf bij de commissie worden ingediend. Deze termijn wordt met één jaar verlengd vanaf de datum van het laatste strafvonnis.

Indien het misdrijf in Frankrijk is gepleegd, kan schadevergoeding worden toegekend aan:

- personen met de Franse nationaliteit;

- onderdanen van een lidstaat van de Europese Unie.

Als het misdrijf in het buitenland heeft plaatsgevonden, komen alleen Franse onderdanen voor schadevergoeding in aanmerking.

1) Bij ernstig lichamelijk letsel

Het slachtoffer kan volledige schadevergoeding krijgen voor schade als gevolg van lichamelijk letsel wanneer het misdrijf de dood, verminking of blijvende invaliditeit of volledige arbeidsongeschiktheid gedurende minimaal één maand tot gevolg heeft gehad, of wanneer het misdrijf verkrachting, seksueel geweld of mensenhandel betrof.

De commissie houdt rekening met reeds door socialezekerheidsinstanties, ziekenfondsen, verzekeringsmaatschappijen enz. uitgekeerde bedragen. Kleding of materiële schade wordt niet vergoed.

2) Bij licht lichamelijk letsel en materiële schade als gevolg van diefstal, fraude, bedrog, afpersing en vernieling of beschadiging van eigendommen

Indien het slachtoffer als gevolg van een van deze misdrijven lichamelijk letsel met volledige arbeidsongeschiktheid gedurende minder dan één maand of materiële schade heeft opgelopen, is de beschikbare schadevergoeding aan strikte voorwaarden en een limiet gebonden.

Om voor dergelijke schadevergoeding in aanmerking te komen, moet het slachtoffer aan de volgende bijkomende voorwaarden voldoen:

- de bestaansmiddelen van het slachtoffer bedragen niet meer dan 1,5 keer het voor gedeeltelijke rechtsbijstand vastgelegde plafond (gecorrigeerd voor gezinslasten);

- het slachtoffer heeft niet de mogelijkheid adequate en toereikende schadevergoeding te verkrijgen van een verzekeringsmaatschappij, een socialezekerheidsinstantie of een andere instantie die aansprakelijk zou kunnen zijn;

- bij uitsluitend materiële schade moet het slachtoffer met ernstige materiële of psychologische problemen kampen als gevolg van het misdrijf.

Als aan deze voorwaarden wordt voldaan, kan het slachtoffer in aanmerking komen voor schadevergoeding tot een maximum van 4 500 EUR.

Heb ik recht op schadevergoeding als de dader niet veroordeeld is?

Als de verdachte niet is veroordeeld, kunt u een civiele procedure voor de civiele rechter instellen om vergoeding van uw schade te vorderen. U moet hierbij aantonen dat de dader verantwoordelijk is voor de schade die u hebt geleden.

Een procedure bij de commissie voor schadevergoeding voor slachtoffers van misdrijven (CIVI) staat los van een eventuele procedure voor een strafgerecht; ook zonder vonnis of uitspraak van een strafgerecht en ook als de verdachte is vrijgesproken, kan een slachtoffer een aanvraag bij de commissie indienen.

Heb ik recht op een voorschot op dringende gronden in afwachting van de beslissing over mijn vordering tot schadevergoeding?

Tijdens een procedure bij de commissie voor schadevergoeding voor slachtoffers van misdrijven kunt u een tussentijdse vergoeding aanvragen indien uw recht op schadevergoeding niet wordt betwist en uw schade niet definitief kan worden vastgesteld omdat u het totaalbedrag niet kunt berekenen of omdat de socialezekerheidsinstanties u nog niet hebben laten weten welke bedragen zij aan u zullen vergoeden. Als u niet aan deze voorwaarden voldoet, kan de commissie naar eigen inzicht toch besluiten u een tussentijdse vergoeding toe te kennen.

Laatste update: 21/01/2019

De verschillende taalversies van deze pagina worden bijgehouden door de betrokken lidstaten. De informatie wordt vertaald door de diensten van de Europese Commissie. Eventuele aanpassingen zijn daarom mogelijk nog niet verwerkt in de vertalingen. De Europese Commissie aanvaardt geen verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid met betrekking tot informatie of gegevens in dit document. Zie de juridische mededeling voor auteursrechtelijke bepalingen van de lidstaat die verantwoordelijk is voor deze pagina.