Rechten van slachtoffers – per land

Hoe geef ik een misdrijf aan?

Een misdrijf wordt in eerste instantie aangegeven bij de politie. Informatie over het doen van aangifte bij de politie vindt u hier: een misdrijf aangeven

Hoe kom ik er achter wat de stand van zaken is?

Als u slachtoffer van een misdrijf bent, hebt u recht op de volgende informatie van de politie en op uitleg van de redenen binnen vijf werkdagen nadat een verdachte is:

• aangehouden;
• verhoord;
• vrijgelaten zonder in staat van beschuldiging te zijn gesteld;
• vrijgelaten op borgtocht ("police bail") of als de voorwaarden van de borgtocht zijn gewijzigd of geannuleerd.

U hebt recht op de volgende informatie van de politie binnen vijf werkdagen nadat de politie die informatie heeft ontvangen:

• de datum, tijd en locatie van de eerste rechtszitting;
• als de verdachte op borgtocht is vrijgelaten om voor de rechter te verschijnen ("police bail"), de voorwaarden van de borgtocht en eventuele wijzigingen van die voorwaarden.

Kom ik in aanmerking voor rechtsbijstand (tijdens het onderzoek of tijdens het proces)? Onder welke voorwaarden?

In Engeland en Wales zijn slachtoffers en getuigen geen partijen in strafrechtelijke procedures en komen ze daarom niet aanmerking voor rechtsbijstand.

Kan ik aanspraak maken op onkostenvergoeding (voor deelname aan het onderzoek/het proces)? Onder welke voorwaarden?

Instanties die belast zijn met het vervolgen van een misdrijf moeten beschikken over regels die slachtoffers de mogelijkheid bieden de onkosten die zij maken om voor de rechter te getuigen, vergoed te krijgen.

Meer informatie over hoe u als getuige onkosten kunt declareren, vindt u hier

En hier

Kan ik beroep instellen als mijn zaak wordt afgesloten voordat er een proces plaatsvindt?

Als u niet tevreden bent over het besluit van de politie of de Crown Prosecution Service om af te zien van vervolging, kunt u beroep instellen tegen dat besluit op grond van de regelingen voor Victims' Right to Review van de National Police Chiefs Council (NPCC) en de Crown Prosecution Service.

De regeling voor Victims' Right to Review van de Crown Prosecution Service is sinds 5 juni 2013 van kracht. De politie in Engeland en Wales beschikt sinds 1 april 2015 over een regeling voor Victims' Right to Review. Op grond van deze regelingen hebben slachtoffers het recht beroep in te stellen tegen een besluit van de politie of de Crown Prosecution Service om niet te vervolgen of om de strafprocedure anderszins te beëindigen.

Als u in kennis bent gesteld van een besluit dat vatbaar is voor beroep volgens de regeling van de NPCC of die van de Crown Prosecution Service, moet die kennisgeving voldoende informatie bevatten om u in staat te stellen te beslissen of u al dan niet beroep wilt instellen.

Kan ik betrokken worden bij het proces?

Als u iets weet over een voorval, is het mogelijk dat u wordt verzocht voor de aanklager of de verdediging te komen getuigen.

Wat is mijn officiële rol binnen het rechtsstelsel? Heb ik bijvoorbeeld de hoedanigheid van slachtoffer, getuige, burgerlijke partij of particuliere aanklager, of kan ik daarvoor kiezen?

In het kader van de Code of Practice for Victims of Crime (de "Victims' Code") is een "slachtoffer":

• een natuurlijke persoon die als rechtstreeks gevolg van een strafbaar feit schade, met inbegrip van lichamelijke, psychische of emotionele schade of economisch nadeel, heeft geleden;
• een nauwe verwant (zie woordenlijst) van een persoon wiens overlijden het rechtstreekse gevolg is van een misdrijf.

Als u iets weet over een voorval, is het mogelijk dat u wordt verzocht voor de aanklager of de verdediging te komen getuigen. Als u een van de betrokkenen bij een zaak kent, is het mogelijk dat u wordt verzocht, meestal door de verdediging, een verklaring af te leggen als karaktergetuige. In beide gevallen kan uw getuigenis van doorslaggevend belang zijn voor de veroordeling of vrijspraak van de verdachte.

Het recht als particulier strafvervolging in te stellen is gewaarborgd in artikel 6, lid 1, van de Prosecution of Offences Act (POA) 1985. Er zijn echter wel enkele beperkingen:

• de Director of Public Prosecutions (DPP) heeft krachtens artikel 6, lid 2, POA 1985 de bevoegdheid particuliere strafvervolging over te nemen;
• in sommige gevallen moet de particuliere aanklager voor aanvang van de procedure toestemming vragen aan de Attorney General of de DPP.

Wat zijn mijn rechten en plichten in deze hoedanigheden?

In de Code of Practice for Victims of Crime zijn de rechten van slachtoffers vastgesteld. Informatie vindt u hier

Als u getuige bent geweest van een misdrijf maar zelf geen slachtoffer bent, hebt u toegang tot dienstverlening krachtens de Witness Charter en dus niet krachtens deze Code. Informatie vindt u hier

Kan ik tijdens het proces een verklaring afleggen of getuigen? Onder welke voorwaarden?

Als u iets weet over een voorval, is het mogelijk dat u wordt verzocht voor de aanklager of de verdediging te komen getuigen. Als u een van de betrokkenen bij een zaak kent, is het mogelijk dat u wordt verzocht, meestal door de verdediging, een verklaring af te leggen als karaktergetuige.

Als u slachtoffer van een misdrijf bent, kunt u in een Victim Personal Statement (VPS) in uw eigen woorden uitleggen welke gevolgen het misdrijf voor u heeft gehad - lichamelijk, emotioneel, financieel of anderszins. De VPS verschilt van een getuigenverklaring over wat er destijds is gebeurd, waarin u bijvoorbeeld vermeldt wat u zag of hoorde.

De VPS geeft u een stem in het strafproces. Het is u echter niet toegestaan kenbaar te maken wat volgens u het vonnis of de straf zou moeten zijn voor de verdachte, aangezien de rechter daarover beslist.

U hebt het recht in de gelegenheid te worden gesteld tegenover de politie een VPS over een misdrijf af te leggen, tegelijk met uw getuigenverklaring over wat er is gebeurd.

Als de verdachte schuldig wordt bevonden, hebt u het recht aan te geven of u wilt dat uw VPS in de rechtbank wordt voorgelezen of - indien uw verklaring is opgenomen - afgespeeld. U hebt ook het recht aan te geven of u uw VPS zelf wilt voorlezen of door iemand anders wilt laten voorlezen (bv. een familielid of de advocaat van de Crown Prosecution Service). Voordat u beslist of u uw VPS in de rechtbank wilt laten voorlezen of afspelen, wordt u gewezen op de mogelijke gevolgen, bv. dat er over uw VPS verslag kan worden gedaan in de media. Het is ook mogelijk dat de verdediging u in de rechtbank vragen stelt over uw VPS.

Als u inderdaad wilt dat uw VPS in de rechtbank wordt voorgelezen of afgespeeld, is het aan de rechter te bepalen - rekening houdend met uw belangen - of de VPS wordt voorgelezen of afgespeeld en, zo ja, welke fragmenten daarvan, en wie er voorleest. In de meeste gevallen zal uw VPS geheel of gedeeltelijk worden voorgelezen of afgespeeld, tenzij de rechter beslist dat er goede redenen zijn om daarvan af te zien. De beslissing van de rechter wordt aan u meegedeeld.

Welke informatie ontvang ik tijdens het proces?

U hebt het recht:

• binnen vijf werkdagen te worden geïnformeerd over de uitkomst van een borgtochtzitting (relevante voorwaarden van de borgtocht en relevante wijzigingen daarvan) en de redenen daarvoor. Als u slachtoffer van een zeer ernstig misdrijf bent, voortdurend wordt lastiggevallen, kwetsbaar bent of geïntimideerd wordt, is het uw recht deze informatie binnen één werkdag te ontvangen;
• door uw Witness Care Unit te worden geïnformeerd over de datum, locatie en uitkomst van zittingen voor de strafrechter in de zaak. Deze informatie moet de Witness Care Unit u verstrekken binnen één werkdag nadat zij die van de rechter heeft ontvangen;
• te worden geïnformeerd of een arrestatiebevel wordt uitgevaardigd voor een verdachte en de uitkomst van een zitting als de verdachte opnieuw wordt aangehouden. Een verdachte die opnieuw wordt aangehouden na uitvaardiging van een arrestatiebevel, wordt gewoonlijk kort daarna voorgeleid. Deze informatie moet de Witness Care Unit u verstrekken binnen vijf werkdagen nadat zij die van de rechter heeft ontvangen;
• indien de verdachte geen schuld bekent, uw behoeften met de Witness Care Unit te bespreken, en in voorkomend geval te worden doorverwezen naar een relevante steungroep of organisatie.

Als u getuige bent tijdens het proces, hebt u het recht:

• het personeel van de rechtbank om toestemming te vragen het gerechtsgebouw binnen te gaan via een andere ingang dan de verdachte en diens familie en vrienden;
• indien de omstandigheden dat toelaten, de advocaat of vertegenwoordiger van de Crown Prosecution Service persoonlijk vragen te stellen over de procedure in de rechtbank. Van hen hoort u, zo mogelijk, hoe lang u zult moeten wachten voordat u uw verklaring aflegt;
• dat, waar mogelijk, de advocaat of vertegenwoordiger van de Crown Prosecution Service u laat weten of de behandeling die dag is uitgesteld en, zo ja, hoe lang dat uitstel naar verwachting zal duren;
• te kunnen wachten en plaatsnemen in een andere ruimte dan de verdachte en zijn of haar familie en vrienden - de rechter ziet erop toe dat dit waar mogelijk gebeurt;
• dat er voor u bijzondere maatregelen worden getroffen als de rechter daarom heeft gevraagd;
• dat u de gegevens van een contactpersoon in de rechtbank worden verstrekt, bij wie u terecht kunt met vragen naar het verloop van de zaak tijdens de zitting.

Heb ik toegang tot de procesdossiers?

Toegang tot processtukken wordt beheerst door deel 5 van de Civil Procedure Rules. Daarvan zijn regels 5.4C en 5.4D doorgaans het meest relevant. Die vindt u hier