Prawa ofiar – w poszczególnych państwach

W jaki sposób można dochodzić naprawienia szkody od sprawcy (np. w czasie procesu, w drodze dochodzenia roszczenia cywilnego, w postępowaniu adhezyjnym)?

Zgodnie z przepisami szczególnymi ofiary przestępstw zagrożonych karą pozbawienia wolności w wymiarze co najmniej pięciu lat, które doznały poważnego urazu psychofizycznego lub doznały ciężkiego uszczerbku w wyniku przestępstwa, mają prawo do pomocy doradcy (savjetnik) przed złożeniem zeznań w postępowaniu karnym lub wytoczeniem powództwa adhezyjnego; koszty doradcy pokrywa Skarb Państwa.

Powództwo adhezyjne w postępowaniu karnym mogą wytoczyć osoby uprawnione do dochodzenia takich roszczeń w postępowaniu cywilnym.

Ofiary przestępstw, wytaczające powództwo adhezyjne muszą wskazać, czy uzyskały kompensatę lub wytoczyły powództwo odszkodowawcze.

Sąd zobowiązał sprawcę do wypłacenia mi odszkodowania/zadośćuczynienia. Jak mam skłonić sprawcę do wypłaty odszkodowania?

Z chwilą uprawomocnienia się orzeczenia zasądzającego odszkodowanie pokrzywdzony (oštećenik) może wnieść do sądu, który wydał orzeczenie w postępowaniu pierwszoinstancyjnym, o wydanie poświadczonego odpisu tego orzeczenia opatrzonego klauzulą wykonalności.

Jeżeli w orzeczeniu nie wyznaczono terminu dobrowolnego wykonania zobowiązania, zobowiązanie nałożone przez sąd należy wykonać w terminie 15 dni od dnia uprawomocnienia się orzeczenia. Po upływie tego terminu obowiązek wykonania zobowiązania podlega egzekucji.

Jeżeli sprawca nie wypłaci mi odszkodowania, czy mogę uzyskać zaliczkę od Skarbu Państwa? Na jakich warunkach?

Ofiara przestępstwa umyślnego może otrzymać kompensatę od Skarbu Państwa na mocy ustawy szczególnej. W przypadku uwzględnienia przez sąd powództwa adhezyjnego wytoczonego przez ofiarę wysokość kompensaty zależy od zasądzonej kwoty; sąd rozpatrujący powództwo adhezyjne postąpi w ten sam sposób, jeżeli ofiara otrzymała już kompensatę od Skarbu Państwa.

Czy mam prawo do odszkodowania od państwa?

Ofiary umyślnych przestępstw z użyciem przemocy popełnionych w Chorwacji po dniu 1 lipca 2013 r. kwalifikują się do otrzymania kompensaty:

• jeżeli są obywatelami chorwackimi lub zamieszkują w Chorwacji lub w innym państwie członkowskim UE;
• jeżeli doznały poważnego uszkodzenia ciała lub poważnego uszczerbku na zdrowiu w wyniku przestępstwa;
• jeżeli przestępstwo zostało zgłoszone policji i prokuratorowi bądź przez nich odnotowane w terminie sześciu miesięcy od dnia, w którym zostało popełnione, niezależnie od tego, czy sprawca czynu jest znany;
• jeżeli złożyły wniosek na urzędowym formularzu wraz z wymaganą dokumentacją (formularz można pobrać w każdym komisariacie policji, w każdej prokuraturze lub w każdym sądzie rejonowym (općinski sud) lub okręgowym (županijski sud); można go również pobrać w formie elektronicznej ze stron internetowych Ministerstwa Sprawiedliwości, Ministerstwa Spraw Wewnętrznych, prokuratury oraz sądów rejonowych i okręgowych.

Ofiara ma prawo do:

• zwrotu kosztów leczenia – zgodnie z krajowymi pułapami; zwrot ten jest przyznawany wyłącznie wówczas, gdy ofierze nie przysługuje zwrot z tytułu ubezpieczenia zdrowotnego;
• wypłaty kwoty w wysokości maksymalnie 35 000 HRK z tytułu utraconych zarobków.

Czy przysługuje mi odszkodowanie, jeżeli sprawca nie został skazany?

Ofiara może otrzymać kompensatę nawet wówczas, gdy sprawca jest nieznany lub nie wszczęto postępowania karnego.

Czy mam prawo do uzyskania doraźnej płatności w czasie oczekiwania na orzeczenie w sprawie odszkodowania?

W prawie chorwackim nie przewidziano możliwości uzyskania doraźnej płatności.