X’informazzjoni nirċievi mingħand l-awtorità wara li jkun seħħ ir-reat (pereżempju mingħand il-pulizija, il-prosekutur pubbliku), iżda saħansitra qabel ma nirrapporta r-reat?
Inti intitolat(a) li tirċievi informazzjoni bil-miktub dwar x’għandek tistenna mis-sistema tal-ġustizzja kriminali, bħall-“fuljett ta’ informazzjoni għall-vittmi ta’ reati”, jew id-dettalji ta’ sit web li jkun fih dik l-informazzjoni.
Skont it-tip ta’ reat, iċ-ċirkostanzi personali tiegħek, jew ir-rilevanza ta’ dan għall-istadju partikolari tal-investigazzjoni jew tal-proċedimenti kriminali, l-aċċess għall-informazzjoni li ġejja għandu jiġi offrut lilek sa mill-ewwel kuntatt tiegħek mal-pulizija:
- fejn u kif tikseb pariri jew appoġġ, inkluż aċċess għal appoġġ mediku, kwalunkwe appoġġ minn speċjalisti (bħal appoġġ psikoloġiku) u akkomodazzjoni alternattiva;
- x’għandek bżonn biex tirrapporta reat kriminali, u lil min għandek tikkuntattja f’każ li jkollok xi mistoqsijiet dwar il-każ;
- kif tfittex kumpens;
- l-arranġamenti disponibbli jekk il-vittma mhijiex preżenti fl-Irlanda ta’ Fuq;
- id-disponibbiltà ta’ servizzi ta’ interpretazzjoni u traduzzjoni;
- kif tilmenta dwar fornitur ta’ servizz;
- id-disponibbiltà ta’ servizzi tal-ġustizzja restorattiva;
- kif tirkupra l-ispejjeż imġarrba bħala xhud fi proċess kriminali.
Inti intitolat(a) li tikseb aċċess għas-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi fi kwalunkwe ħin, kemm jekk irrapportajt reat kif ukoll jekk le, u wara l-konklużjoni tal-investigazzjoni u tal-prosekuzzjoni.
Jien ma ngħixx fil-pajjiż tal-UE fejn seħħ ir-reat (ċittadini tal-UE u dawk li mhumiex). Kif inhuma mħarsa d-drittijiet tiegħi?
Inti intitiolat(a) tirċievi s-servizzi stabbiliti fil-Karta tal-Vittmi jekk ir-reat seħħ fl-Irlanda ta’ Fuq, jew jekk is-servizzi huma relatati ma’ proċedimenti kriminali li qegħdin isiru fl-Irlanda ta’ Fuq. [1]
[1] L-eliġibbiltà għal kumpens mis-Servizzi ta’ Kumpens tista’ tiddependi mir-residenza jew min-nazzjonalità tiegħek, sakemm ma tiġix identifikat(a) b’mod konklużiv bħala vittma ta’ traffikar tal-bnedmin, jew sakemm ma tingħatax ażil, protezzjoni umanitarja jew awtorizzazzjoni provviżorja ta’ residenza.
Jekk nirrapporta reat, x’informazzjoni nirċievi?
Inti intitolat(a) tirċievi dawn li ġejjin mingħand il-pulizija:
- konferma bil-miktub li rrapportajt reat, li tinkludi d-dettalji bażiċi tar-reat. Il-konferma bil-miktub tista’ tkun fil-forma ta’ ittra, notifika elettronika bħal ittra elettronika jew messaġġ testwali, jew tista’ tkun miktuba bl-idejn. Inti tista’ titlob li ma tirċevix din il-konferma. Meta l-pulizija jqisu li jista’ jkun hemm riskju ta’ ħsara għalik meta tintbagħat il-konferma bil-miktub (pereżempju f’każijiet ta’ vjolenza domestika), huma jistgħu jaqblu miegħek li ma jibagħtulekx waħda;
- spjegazzjoni ċara ta’ x’għandek tistenna mis-sistema tal-ġustizzja kriminali meta tirrapporta reat jew tiġi kkuntattjat(a) bħala vittma matul l-investigazzjonijiet;
- valutazzjoni ta’ jekk tridx appoġġ u, jekk iva, x’għajnuna jew appoġġ jista’ jkollok bżonn. Dan jgħinek tidentifika jekk intix f’waħda mit-tliet kategoriji ta’ vittmi li jista’ jkun li jkunu jeħtieġu appoġġ imsaħħaħ, kif ukoll tiddetermina jekk tistax tibbenefika minn Miżuri Speċjali u, jekk iva, sa liema punt. Is-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi jistgħu jagħmlu valutazzjoni aktar dettaljata f’isem il-pulizija;
- informazzjoni bil-miktub dwar x’għandek tistenna mis-sistema tal-ġustizzja kriminali, bħall-fuljett ta’ “informazzjoni għall-vittmi ta’ reati”, jew inkella d-dettalji ta’ sit web li jkun fih l-istess informazzjoni, mill-aktar fis possibbli, u mhux aktar tard minn 5 ijiem tax-xogħol wara li tirrapporta r-reat jew wara li tiġi kkuntattjat(a) bħala vittma matul l-investigazzjonijiet;
- li tiġi informat(a) dwar kemm-il darba ser tirċievi aġġornamenti dwar l-istatus tal-każ wara diskussjoni mal-pulizija;
- spjegazzjoni, mingħajr dewmien bla bżonn, ta’ deċiżjoni li ma jiġix investigat reat;
- li tiġi avżat(a) meta investigazzjoni dwar il-każ tkun ġiet konkluża mingħajr ma jiġi akkużat ħadd u li tingħata spjegazzjoni għalfejn.
Inti intitolat(a) tirċievi informazzjoni dwar is-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi, inklużi d-dettalji ta’ kuntatt tagħhom mingħand il-pulizija sabiex tkun tista’ tikseb aċċess għall-appoġġ tagħhom fi kwalunkwe ħin.
Inti intitolat(a) li tiġi informat(a) mill-pulizija bl-informazzjoni li ġejja u li tingħata spjegazzjoni tar-raġunijiet, mingħajr dewmien bla bżonn, meta persuna suspettata tiġi:
- arrestata;
- interrogata bi twissija;
- meħlusa mingħajr akkuża;
- meħlusa fuq libertà provviżorja tal-pulizija, jew jekk il-kundizzjonijiet tal-libertà provviżorja tal-pulizija jitbiddlu jew jitħassru.
Jien intitolat(a) għal servizzi ta’ interpretazzjoni jew traduzzjoni mingħajr ħlas (meta nikkuntattja lill-pulizija jew lil awtoritajiet oħrajn, jew matul l-investigazzjoni u l-proċess)?
Jekk inti ma tifhimx bl-Ingliż, inti intitolat(a) li titlob interpretazzjoni f’lingwa li tifhem:
- meta tirrapporta reat kriminali [1]
- meta tiġi interrogat(a) mill-pulizija; u
- meta tixhed bħala xhud.
Jekk ma tifhimx jew ma titkellimx bl-Ingliż, għandek id-dritt li titlob traduzzjoni tal-informazzjoni li ġejja:
- il-konferma bil-miktub tar-reat irrapportat;
- meta għall-finijiet tal-interrogazzjoni jew tas-seduta tal-qorti jkun essenzjali li tara dokument partikolari li jiġi divulgat lilek, kopja tal-partijiet rilevanti tad-dokument;
- id-dokument li jinformak bid-data, il-ħin u l-post tal-proċess; u
- l-eżitu tal-proċedimenti kriminali meta tkun intitolat għal dan skont dan il-Kodiċi u mill-inqas ir-raġunijiet fil-qosor għad-deċiżjoni, fejn disponibbli.
[1] Inti intitolat(a) li tirrapporta r-reat b’lingwa li tifhem jew bl-assistenza lingwistika neċessarja jekk ma titkellimx bl-Ingliż.
Kif tista’ l-awtorità tiżgura li qed nifhem u li qed ninftiehem (jekk jien minorenni; jekk għandi diżabbiltà)
Il-fornituri ta’ servizzi skont il-Karta tal-Vittmi jridu jikkomunikaw miegħek b’lingwaġġ sempliċi u aċċessibbli, filwaqt li jieħdu miżuri xierqa (eż. EasyRead, Braille jew l-użu ta’ Intermedjarju Reġistrat) sabiex jgħinuk tifhem u tinftiehem. Meta jikkunsidraw il-miżuri xierqa, il-fornituri ta’ servizzi jridu jqisu kwalunkwe karatteristika personali rilevanti li tista’ taffettwa l-abbiltà tiegħek li tifhem u tinftiehem.
Hemm firxa ta’ fuljetti ta’ informazzjoni disponibbli li jużaw lingwaġġ sempliċi, f’varjetà ta’ formats.
Is-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi
Min jipprovdi l-appoġġ għall-vittmi?
Il-Para. 76 tal-Karta tal-Vittmi jipprovdi intitolament għall-vittmi sabiex jiksbu aċċess għas-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi, irrispettivament minn jekk ikunux irrapportaw ir-reat lill-pulizija jew le. Il-Karta tkopri l-Victim Support NI u l-NSPCC Young Witness Service. Għall-NSPCC, l-intitolamenti japplikaw biss meta persuna minorenni jew żagħżugħa tkun trid tixhed fil-qorti. Jistgħu jkunu disponibbli servizzi ta’ appoġġ oħrajn tal-NSPCC barra l-kamp ta’ applikazzjoni tal-Karta, bħal servizzi ta’ Childline.
Il-pulizija jirreferuni awtomatikament għas-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi?
Il-pulizija jispjegawlek li huma jgħaddu awtomatikament id-dettalji tiegħek lis-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi meta tirrapporta r-reat. Inti għandek id-dritt titlob lill-pulizija sabiex ma jgħaddux id-dettalji tiegħek lis-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi.
Kif tiġi protetta l-privatezza tiegħi?
Meta jkunu meħtieġa jikkondividu informazzjoni skont il-Karta tal-Vittmi, il-fornituri ta’ servizzi jridu jagħmlu dan b’mod effettiv u f’konformità mal-obbligi tagħhom skont l-Att dwar il-Protezzjoni tad-Data tal-1998 u leġiżlazzjoni rilevanti oħra.
L-ewwel irrid nirrapporta reat biex ikolli aċċess għal servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi?
Le - inti għandek id-dritt ta’ aċċess għas-servizzi ta’ appoġġ għall-vittmi fi kwalunkwe ħin, kemm jekk tkun irrapportajt reat kif ukoll jekk le, u wara l-konklużjoni tal-investigazzjoni u tal-prosekuzzjoni.
Protezzjoni personali jekk inkun fil-periklu
X’tipi ta’ protezzjoni hemm disponibbli?
Meta vittma tirrapporta reat lil fornitur ta’ servizz responsabbli mill-investigazzjoni tar-reati, il-fornitur ta’ servizz irid jiżgura li l-vittma tiġi vvalutata b’mod individwali sabiex tiġi identifikata kwalunkwe ħtieġa speċifika għal protezzjoni u jiġi ddeterminat jekk il-vittma tibbenefikax u, jekk iva, sa liema punt, minn miżuri ta’ protezzjoni speċifiċi jew minn Miżuri Speċjali matul l-interrogazzjoni jew Miżuri Speċjali matul ix-xhieda.
In-natura tal-valutazzjoni tkun tiddependi miċ-ċirkostanzi kollha, inklużi s-severità tar-reat u l-grad ta’ dannu evidenti mġarrab mill-vittma. Il-valutazzjoni trid tieħu f’kunsiderazzjoni l-karatteristiċi personali tal-vittma, il-fehmiet tagħha, u n-natura u ċ-ċirkostanzi tar-reat.
Meta, minħabba l-valutazzjoni individwali, fornitur ta’ servizz ikun identifika vittma bħala waħda li għandha ħtiġijiet speċifiċi ta’ protezzjoni u li tibbenefika minn miżuri speċifiċi ta’ protezzjoni matul l-interrogazzjoni tagħha, il-fornitur ta’ servizz responsabbli mill-investigazzjoni ta’ reat irid jiżgura wkoll, soġġett għal restrizzjonijiet prattiċi u operazzjonali, li dawn li ġejjin ikunu disponibbli:
- jekk possibbli, jiġi żgurat li l-intervisti kollha mal-vittma jitmexxew mill-istess persuna, sakemm dan ma jippreġudikax l-immaniġġjar xieraq tal-investigazzjoni;
- li l-intervista ssir, fejn ikun meħtieġ, f’post iddisinjat jew adattat għal dan l-iskop;
- li l-interrogazzjonijiet isiru minn jew permezz ta’ professjonisti mħarrġin għal dan l-iskop; u
- li f’każijiet ta’ vjolenza sesswali, vjolenza abbażi ta’ sess jew vjolenza domestika, il-vittmi jiġu offruti l-opportunità li jiġu interrogati minn persuna tal-istess sess. Jekk possibbli, kwalunkwe talba bħal din għandha tintlaqa’, sakemm ma jkunx probabbli li din tippreġudika l-immaniġġjar xieraq tal-investigazzjoni.
Fil-każ improbabbli ta’ persuna suspettata li taħrab mill-kustodja, il-pulizija, ladarba jsiru jafu bil-ħarba jew jiġu nnotifikati dwarha mill-ħabs, jinnotifikawk kull fejn possibbli dwar il-ħarba u kwalunkwe miżura meħuda għall-protezzjoni tiegħek jekk jiġi vvalutat li l-persuna suspettata tirrappreżenta riskju sinifikanti ta’ dannu għalik.
Min jista’ joffrili protezzjoni?
Meta vittma tirrapporta reat lil fornitur ta’ servizz responsabbli mill-investigazzjoni tar-reati, dan irid jiżgura li l-vittma tiġi vvalutata b’mod individwali sabiex tiġi identifikata kwalunkwe ħtieġa speċifika ta’ protezzjoni. F’ħafna mill-każijiet ikunu l-pulizija.
Ikun hemm xi ħadd li jivvaluta l-każ tiegħi biex jara jekk ninsabx f’riskju ta’ aktar dannu mit-trażgressur?
Il-vittmi kollha ta’ reat kriminali huma intitolati għal valutazzjoni mill-pulizija sabiex jiġu identifikati kwalunkwe ħtieġa jew appoġġ meħtieġa, inkluż jekk dawn jistgħux jibbenefikaw minn Miżuri Speċjali u sa liema punt. It-tul u l-kontenut ta’ din il-valutazzjoni jiddependu mis-severità tar-reat u mill-ħtiġijiet individwali tiegħek. Il-valutazzjoni tqis il-karatteristiċi personali tiegħek, in-natura u ċ-ċirkostanzi tar-reat, kif ukoll il-fehmiet tiegħek. Aktar ma tkun kapaċi tipprovdi informazzjoni matul il-valutazzjoni, aktar il-livell ta’ appoġġ ikun imfassal għall-ħtiġijiet individwali tiegħek.
Ikun hemm xi ħadd li jivvaluta l-każ tiegħi biex jara jekk ninsabx f’riskju ta’ aktar dannu mis-sistema tal-ġustizzja kriminali (matul l-investigazzjoni u l-proċess)?
Il-vittmi kollha ta’ reat kriminali huma intitolati għal valutazzjoni mill-pulizija sabiex jiġu identifikati kwalunkwe ħtieġa jew appoġġ meħtieġa, inkluż jekk dawn jistgħux jibbenefikaw minn Miżuri Speċjali u sa liema punt. It-tul u l-kontenut ta’ din il-valutazzjoni jiddependu mis-severità tar-reat u mill-ħtiġijiet individwali tiegħek. Il-valutazzjoni tqis il-karatteristiċi personali tiegħek, in-natura u ċ-ċirkostanzi tar-reat, kif ukoll il-fehmiet tiegħek. Aktar ma tkun kapaċi tipprovdi informazzjoni matul il-valutazzjoni, aktar il-livell ta’ appoġġ ikun imfassal għall-ħtiġijiet individwali tiegħek.
X’tip ta' protezzjoni hemm disponibbli għal vittmi vulnerabbli ħafna?
Inti għandek id-dritt għal intitolamenti miżjuda skont il-Karta tal-Vittmi bħala vittma vulnerabbli [1] jekk il-kwalità tax-xhieda tiegħek x’aktarx li tkun affettwata minħabba li ssofri minn:
- kwistjonijiet ta’ saħħa mentali;
- diffikultajiet fit-tagħlim jew fil-komunikazzjoni;
- marda newroloġika; jew
- diżabbiltà fiżika.
[1] Dan huwa bbażat fuq il-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 4 tal-Ordni dwar l-Evidenza Kriminali (l-Irlanda ta’ Fuq) tal-1999 sabiex il-qorti tiddetermina l-eliġibbiltà tax-xhieda għal miżuri speċjali.
Jien minorenni – għandi xi drittijiet speċjali?
Inti tkun eliġibbli għal intitolamenti miżjuda skont il-Karta tal-Vittmi bħala vittma vulnerabbli [1] jekk ma tkunx għalaqt it-18-il sena fil-mument li jseħħ ir-reat. Din tinkludi l-eliġibbiltà għal Miżuri Speċjali jekk inti tixhed fil-qorti.
[1] Dan huwa bbażat fuq il-kriterji stabbiliti fl-Artikolu 4 tal-Ordni dwar l-Evidenza Kriminali (l-Irlanda ta’ Fuq) tal-1999 sabiex il-qorti tiddetermina l-eliġibbiltà tax-xhieda għal miżuri speċjali.
Il-membru tal-familja tiegħi miet kaġun tar-reat – x’inhuma d-drittijiet tiegħi?
Il-qraba stretti tal-persuna deċeduta huma intitolati li jirċievu servizzi skont il-Karta tal-Vittmi bħal vittmi tal-aktar reat serju.
Il-membru tal-familja tiegħi kien vittma ta’ reat – x’inhuma d-drittijiet tiegħi?
Il-kelliem tal-familja għall-vittmi ta’ reat li għandhom diżabbiltà jew għall-vittmi li jkunu korrew b’mod tant gravi bħala riżultat ta’ reat kriminali li ma jkunux jistgħu jikkomunikaw.
Jekk għandek diżabbiltà jew korrejt b’mod tant gravi b'riżultat ta’ reat kriminali li ma tistax tikkomunika, inti jew il-qraba stretti tiegħek għandkom id-dritt li tinnominaw kelliem tal-familja li jaġixxi bħala l-punt uniku ta’ kuntatt sabiex jiġu riċevuti s-servizzi skont il-Karta tal-Vittmi.
Il-ġenitur jew it-tutur ta’ vittma li għandha inqas minn 18-il sena.
Jekk inti vittma li għandek inqas minn 18-il sena, inti u, ġeneralment, il-ġenitur jew it-tutur tiegħek, għandkom id-dritt li tirċievu servizzi skont il-Karta tal-Vittmi. [1]
[1] Ħlief jekk il-ġenitur jew it-tutur tiegħek ikun qed jiġi investigat jew ikun ġie akkużat mill-pulizija b’konnessjoni mar-reat, jew inkella jekk, fl-opinjoni raġonevoli tal-fornitur tas-servizzi involut, ma jkunx fl-aħjar interessi tiegħek li l-ġenitur jew it-tutur tiegħek jirċievi tali servizzi.
Jista’ jkolli aċċess għas-servizzi ta’ medjazzjoni? X’inhuma l-kundizzjonijiet? Inkun sikur(a) waqt il-medjazzjoni?
L-għan tal-ġustizzja restorattiva huwa li tipprova tgħin sabiex tissewwa l-ħsara (inkluża l-ħsara mentali u emozzjonali) kkawżata mir-reat. Kwalunkwe prattiki tal-ġustizzja restorattiva huma kompletament volontarji - mhuwiex obbligatorju li tieħu sehem fihom - u huma assistiti minn faċilitatur imħarreġ. Il-ġustizzja restorattiva tista’ tinvolvi kuntatt dirett u indirett bejnek u t-trażgressur. Tista’ tkun bil-miktub, verbali jew tinvolvi laqgħa proprja. Il-partijiet kollha għandhom ċans li jgħidu x’ġara u li jispjegaw l-impatt tar-reat. Qabel dan, issir tħejjija miegħek, mill-fornitur tas-servizz rilevanti, sabiex ikun żgurat li inti tħossok appoġġat.
Jiddaħħlu fis-seħħ miżuri xierqa sabiex jiġi żgurat li kwalunkwe ħaġa li taqbel li tieħu sehem fiha tkun sikura; dejjem ikun hemm faċilitatur imħarreġ preżenti matul kwalunkwe laqgħa bejnek u t-trażgressur. Jekk it-trażgressur ikun ammetta l-ħtija u jkun lest li jieħu sehem f’laqgħa jew jikkomunika miegħek, inti jaf tkun tista’ tispjega lit-trażgressur kif affettwak l-inċident. Imbagħad inti tista’ tiddeċiedi li tfittex apoloġija, jew taqbel fuq attività li t-trażgressur irid iwettaq sabiex jagħmel tajjeb għall-ħsara li tkun saret.
Fejn nista’ nsib il-liġi li tgħid x'inhuma d-drittijiet tiegħi?
Il-Karta tal-Vittmi tpoġġiet quddiem l-Assemblea tal-Irlanda ta’ Fuq mid-Dipartiment tal-Ġustizzja skont l-Artikolu 31(2) tal-Att tal-Ġustizzja (l-Irlanda ta’ Fuq) tal-2015.
Il-Karta tal-Vittmi tistabbilixxi s-servizzi li għandhom jiġu pprovduti fl-Irlanda ta’ Fuq lill-vittmi ta’ reati mill-organizzazzjonijiet ewlenin tal-ġustizzja kriminali u minn organizzazzjonijiet oħrajn b’funzjonijiet rilevanti. Dawn l-organizzazzjonijiet jissejħu "fornituri ta’ servizzi".
L-intitolamenti fil-Karta tal-Vittmi japplikaw għall-vittmi kollha, irrispettivament mill-istatus tar-residenza tagħhom.
