Δικαιώματα των θυμάτων - ανά χώρα

Πώς μπορώ να καταγγείλω μια αξιόποινη πράξη;

Αν είστε θύμα αξιόποινης πράξης, μπορείτε να την καταγγείλετε στην αστυνομία (ή τον εισαγγελέα) προφορικά ή γραπτά. Μπορείτε επίσης να ζητήσετε από άλλο πρόσωπο να καταγγείλει την αξιόποινη πράξη για εσάς, θα πρέπει ωστόσο να χορηγήσετε στο πρόσωπο αυτό γραπτό πληρεξούσιο. Το γραπτό και υπογεγραμμένο πληρεξούσιο έγγραφο επισυνάπτεται στον φάκελο της υπόθεσης.

Η αξιόποινη πράξη μπορεί να καταγγελθεί από τον έναν σύζυγο εξ ονόματος του άλλου συζύγου ή από ενήλικο τέκνο εξ ονόματος των γονέων του. Αν ανήλικο παιδί καταγγείλει αξιόποινη πράξη, η καταγγελία μπορεί να γίνει από εκπρόσωπο του παιδιού ή με τη συγκατάθεση του εν λόγω εκπροσώπου.

Αν επιλέξετε να καταγγείλετε την αξιόποινη πράξη προφορικά, θα πρέπει να μεταβείτε σε αστυνομικό τμήμα. Ο αστυνομικός υπάλληλος που θα λάβει τη μήνυση ή την έγκλησή σας θα την καταγράψει σε αρχείο και θα σας ζητήσει να την υπογράψετε. Οι γραπτές μηνύσεις/εγκλήσεις πρέπει επίσης να υπογράφονται.

Η μήνυση ή έγκλησή σας πρέπει να περιλαμβάνει το όνομα, το επάγγελμα, τη διεύθυνση κατοικία σας και αναλυτική περιγραφή του περιστατικού. Αν γνωρίζετε τον δράστη, πρέπει να παράσχετε όλες τις πληροφορίες που έχετε σχετικά μ’ αυτόν, καθώς και τυχόν αποδεικτικά στοιχεία σχετικά με το περιστατικό. Πρόσθετες πληροφορίες για την υπόθεση μπορείτε επίσης να δώσετε κατά τη διάρκεια της ανακριτικής διερεύνησης της αξιόποινης πράξης.

Αν δεν μιλάτε ή δεν κατανοείτε τη ρουμανική γλώσσα, μπορείτε να υποβάλετε τη μήνυση/έγκληση σε γλώσσα που κατανοείτε και η δικαστική αρχή θα μεριμνήσει για τη μετάφρασή της. Σ’ αυτή την περίπτωση μπορείτε να ζητήσετε τυχόν κλήσεις/κλητεύσεις που θα λάβετε να εκδοθούν σε γλώσσα που κατανοείτε.

Αν είστε θύμα ενδοοικογενειακής βίας, μπορείτε να ζητήσετε την έκδοση προσωρινής εντολής προστασίας από την αστυνομία ή να ζητήσετε από το αρμόδιο δικαστήριο να εκδώσει εντολή προστασίας. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να συμπληρώσετε τυποποιημένη αίτηση, η οποία υποβάλλεται στο πρωτοδικείο (Judecătoria) που είναι αρμόδιο για τον τόπο κατοικίας σας. Η αίτηση μπορεί να υποβληθεί από εσάς αυτοπροσώπως ή, αν συμφωνείτε, από υπάλληλο του φορέα κοινωνικών υπηρεσιών που ασχολείται με θέματα ενδοοικογενειακής βίας ή από εισαγγελέα ή αστυνομικό.

Πώς μπορώ να ενημερωθώ σχετικά με τις εξελίξεις της υπόθεσης;

Μετά τη μήνυση/έγκλησή σας, οι αστυνομικές αρχές θα προωθήσουν την υπόθεση στον εισαγγελέα, όπου θα λάβει μοναδικό αριθμό.

Από τη στιγμή που θα καταγγείλετε την αξιόποινη πράξη, μπορείτε να ελέγξετε την πορεία της υπόθεσής σας μέσω γραπτού αιτήματος, δηλώνοντας διεύθυνση στη Ρουμανία ή διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή διεύθυνση ηλεκτρονικών μηνυμάτων όπου θα πρέπει οι αρχές να σας στείλουν τις πληροφορίες.

Αν ο εισαγγελέας αποφασίσει να παραπέμψει την υπόθεσή σας στο δικαστήριο, δικαιούστε να εξετάσετε τον φάκελο στους χώρους του δικαστηρίου κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας. Επιπλέον, θα κληθείτε να εμφανιστείτε ενώπιον του δικαστηρίου.

Δικαιούμαι νομική συνδρομή (κατά την ανάκριση ή τη δίκη); Υπό ποιες προϋποθέσεις;

Αν είστε ζημιωθέν μέρος, δικαιούστε να λάβετε νομική βοήθεια ή εκπροσώπηση.

α) Καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας δικαιούστε βοήθεια από συνήγορο που θα επιλέξετε και θα πληρώσετε εσείς. Αν ο δράστης καταδικαστεί, θα έχετε τη δυνατότητα να διεκδικήσετε από τον δράστη τα δικαστικά έξοδα στα οποία υποβληθήκατε.

β) Αν το επιθυμείτε, μπορείτε να παρασταθείτε δι’ εκπροσώπου καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, εκτός αν η παρουσία σας είναι υποχρεωτική ή την κρίνει απαραίτητη ο εισαγγελέας, ο δικαστής ή το δικαστήριο, ανάλογα με την περίπτωση (π.χ. για λόγους ακρόασης).

γ) Σε ορισμένες περιπτώσεις μπορεί να παρασχεθεί δωρεάν νομική βοήθεια στη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας:

• αν ο εισαγγελέας ή ο δικαστής κρίνει ότι δεν είστε σε θέση να μεριμνήσετε ο ίδιος για την υπεράσπισή σας και δεν έχετε συνήγορο πληρωμένο από εσάς
• αν είστε ανήλικος και δεν έχετε ακόμη πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα (μέσω γάμου ή δικαστικής απόφασης)
• κατόπιν σχετικής αίτησής σας, αν υπήρξατε θύμα οποιασδήποτε από τις παρακάτω αξιόποινες πράξεις: απόπειρα ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως και απόπειρα ιδιαζόντως απεχθούς ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως, σωματική βλάβη, αξιόποινες πράξεις που διαπράχθηκαν με δόλο και είχαν ως αποτέλεσμα τη σωματική βλάβη του θύματος (ο Ποινικός Κώδικας ορίζει την έννοια της σωματικής βλάβης), βιασμός, σεξουαλική επίθεση, συνουσία με ανήλικο και αποπλάνηση ανηλίκου
• κατόπιν σχετικής αίτησής σας, αν είστε σύζυγος, γονέας ή άλλο πρόσωπο που εξαρτάται από θύμα που απεβίωσε λόγω ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως, ιδιαζόντως απεχθούς ανθρωποκτονίας εκ προθέσεως ή άλλης αξιόποινης πράξης που τελέστηκε με δόλο
• κατόπιν σχετικής αίτησής σας, αν είστε θύμα άλλων αξιόποινων πράξεων πέραν των προαναφερθεισών και το μηνιαίο εισόδημά σας ανά μέλος της οικογένειας δεν υπερβαίνει τον εθνικό κατώτατο μισθό. Η αίτηση για δωρεάν νομική συνδρομή πρέπει να υποβληθεί στο δικαστήριο στην αρμοδιότητα του οποίου υπάγεται ο τόπος κατοικίας σας.

Στις περιπτώσεις αυτές, η δωρεάν νομική συνδρομή είναι διαθέσιμη μόνο αν έχετε καταγγείλει την αξιόποινη πράξη στην αστυνομία ή τον εισαγγελέα εντός 60 ημερών από την τέλεση της αξιόποινης πράξης ή, κατά περίπτωση, εντός 60 ημερών από την ημερομηνία κατά την οποία λάβατε γνώση της αξιόποινης πράξης. Αν δεν ήσασταν σε θέση να καταγγείλετε την αξιόποινη πράξη, οι 60 ημέρες αρχίζουν να τρέχουν από την ημερομηνία κατά την οποία έληξαν οι περιστάσεις που σας εμπόδισαν να την καταγγείλετε.

Αν θέλετε να λάβετε δωρεάν νομική συνδρομή, πρέπει να υποβάλετε αίτηση στον εισαγγελέα ή το δικαστήριο, ανάλογα με την περίπτωση, ώστε να λάβουν τα απαραίτητα μέτρα. Δικαιούστε δωρεάν νομική συνδρομή έως το τέλος της ποινικής διαδικασίας.

Μπορώ να ζητήσω επιστροφή των εξόδων (για τη συμμετοχή στην έρευνα/δίκη); Υπό ποιες προϋποθέσεις;

Μπορείτε να διεκδικήσετε επιστροφή των δικαστικών σας εξόδων. Το δικαστήριο θα αποφασίσει ποιο μέρος των εξόδων σας πρέπει να επιστραφεί και από ποιον.

Αν συμμετάσχετε στη διαδικασία ως ζημιωθείς μέρος ή ως πολιτικώς ενάγων (εφόσον είναι δυνατή η παράσταση πολιτικής αγωγής) και ο κατηγορούμενος κριθεί ένοχος (ακόμη και αν για ορισμένους λόγους δεν καταδικαστεί σε έκτιση ποινής), θα καταδικαστεί στην καταβολή των δικαστικών σας εξόδων.

Μπορώ να ασκήσω έφεση εάν η υπόθεσή μου τεθεί στο αρχείο πριν από την προσφυγή στο δικαστήριο;

Αν ο εισαγγελέας αποφασίσει να κλείσει την υπόθεση χωρίς να την παραπέμψει στο δικαστήριο, μπορείτε να προσφύγετε κατά της απόφασης αυτής εντός 20 ημερών από τη λήψη αντιγράφου της εν λόγω απόφασης. Η προσφυγή σας πρέπει να υποβληθεί στον ανώτερο εισαγγελέα.

Αν ο ανώτερος εισαγγελέας απορρίψει την προσφυγή σας, μπορείτε να προσφύγετε κατά της απόφασης του ανώτερου εισαγγελέα ενώπιον του δικαστή του προκαταρκτικού τμήματος του αρμόδιου δικαστηρίου.

Μπορώ να συμμετάσχω στη δίκη;

Μπορείτε να συμμετάσχετε στην ποινική διαδικασία ως εξής:

ως θύμα (ζημιωθέν μέρος)

αν έχετε υποστεί βλάβη λόγω αξιόποινης πράξης, μπορείτε να συμμετάσχετε στη διαδικασία ως θύμα και έχετε σειρά διαδικαστικών δικαιωμάτων, που περιγράφονται παρακάτω.

ως μάρτυρας

Αν δεν επιθυμείτε να συμμετάσχετε στην ποινική διαδικασία ως ζημιωθέν μέρος, θα πρέπει να ενημερώσετε τη δικαστική αρχή που χειρίζεται την υπόθεσή σας, η οποία, αν το κρίνει απαραίτητο, μπορεί και πάλι να σας καλέσει να καταθέσετε ως μάρτυρας. Αν κληθείτε να καταθέσετε ως μάρτυρας, πρέπει να είστε παρών και να δηλώσετε όσα ξέρετε για το περιστατικό.

ως πολιτικώς ενάγων

Αν επιθυμείτε να διεκδικήσετε αποζημίωση για τις βλάβες που προκάλεσε αξιόποινη πράξη, πρέπει να δηλώσετε παράσταση πολιτικής αγωγής και να συμμετάσχετε, με τον τρόπο αυτόν, στην ποινική διαδικασία ως πολιτικώς ενάγων.

Γενικά, οι συνεδριάσεις των δικαστηρίων είναι δημόσιες και μπορείτε να παραστείτε σ’ αυτές ανεξάρτητα από τον ρόλο σας στη διαδικασία. Ωστόσο, το δικαστήριο μπορεί να αποφασίσει να διεξαγάγει τη διαδικασία κεκλεισμένων των θυρών, αν υπάρχουν επαρκείς λόγοι για την απόφαση αυτή. Σ’ αυτήν την περίπτωση θα μπορείτε να συμμετάσχετε μόνο αν είστε ζημιωθέν μέρος ή πολιτικώς ενάγων.

Η παρουσία σας στην αίθουσα του δικαστηρίου είναι υποχρεωτική μόνο όταν κληθείτε να καταθέσετε (π.χ. ως μάρτυρας).

Ποιος είναι ο επίσημος ρόλος μου στο πλαίσιο του συστήματος δικαιοσύνης; Για παράδειγμα, είμαι ή μπορώ να επιλέξω να είμαι: θύμα, μάρτυρας, πολιτικώς ενάγων ή κατήγορος κατόπιν εγκλήσεως;

Αν υπήρξατε θύμα αξιόποινης πράξης, μπορείτε να έχετε έναν από τους παρακάτω ρόλους στο δικαστικό σύστημα:

Θύμα (ζημιωθέν μέρος)

αν έχετε υποστεί βλάβη λόγω αξιόποινης πράξης, μπορείτε να συμμετάσχετε στη διαδικασία ως θύμα και έχετε σειρά διαδικαστικών δικαιωμάτων, που περιγράφονται παρακάτω.

Πολιτικώς ενάγων

Αν επιθυμείτε να διεκδικήσετε αποζημίωση για τις βλάβες που προκάλεσε αξιόποινη πράξη μπορείτε να δηλώσετε παράσταση πολιτικής αγωγής και να συμμετάσχετε, με τον τρόπο αυτό, στην ποινική διαδικασία ως πολιτικώς ενάγων.

Μάρτυρας

Αν δεν επιθυμείτε να συμμετάσχετε στην ποινική διαδικασία ως ζημιωθέν μέρος, θα πρέπει να ενημερώσετε τη δικαστική αρχή που χειρίζεται την υπόθεσή σας, η οποία, αν το κρίνει απαραίτητο, μπορεί και πάλι να σας καλέσει να καταθέσετε ως μάρτυρας. Σ’ αυτήν την περίπτωση θα κληθείτε να καταθέσετε και θα σας ζητηθεί να παράσχετε λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με το περιστατικό. Η παρουσία σας κατά την κατάθεση είναι υποχρεωτική αν κληθείτε για τον λόγο αυτόν.

Ποια είναι τα δικαιώματά μου και ποιες οι υποχρεώσεις μου στο πλαίσιο του ρόλου αυτού;

Αν συμμετάσχετε στην ποινική διαδικασία ως ζημιωθείς / πολιτικώς ενάγων, έχετε ορισμένα δικονομικά δικαιώματα:

Κατά τη διάρκεια της ποινικής έρευνας (ανάκρισης):

• δικαιούστε να διεκδικήσετε αποζημίωση για τη βλάβη που υποστήκατε λόγω της αξιόποινης πράξης. Για τον λόγο αυτό πρέπει να δηλώσετε παράσταση πολιτικής αγωγής στην ποινική διαδικασία ή να ασκήσετε χωριστή αγωγή. Μπορείτε να γίνετε πολιτικώς ενάγων σε κάθε στιγμή της ποινικής ανάκρισης. Για να συμμετάσχετε στη διαδικασία ως πολιτικώς ενάγων, πρέπει είτε να το ζητήσετε προφορικά ενώπιον του αστυνομικού υπαλλήλου ή του εισαγγελέα είτε να υποβάλετε γραπτή αίτηση στον αστυνομικό υπάλληλο ή τον εισαγγελέα που χειρίζεται την υπόθεση. Στην αίτηση θα πρέπει να προσδιορίζονται η αποζημίωση που ζητάτε, οι λόγοι και τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία.
  Κατά την πρώτη συνέντευξη, ο εισαγγελέας ή ο αστυνομικός θα σας ενημερώσει ότι μπορείτε να συμμετάσχετε ως πολιτικώς ενάγων στη διαδικασία.
• δικαιούστε να ζητήσετε την επιστροφή των δικαστικών σας εξόδων. Το δικαστήριο θα αποφασίσει ποιο μέρος των εξόδων σας πρέπει να επιστραφεί και από ποιον.
  Αν συμμετάσχετε στη διαδικασία ως ζημιωθείς ή ως πολιτικώς ενάγων (εφόσον είναι δυνατή η παράσταση πολιτικής αγωγής) και ο κατηγορούμενος κριθεί ένοχος (ακόμη και αν για ορισμένους λόγους δεν καταδικαστεί σε έκτιση ποινής), θα καταδικαστεί στην καταβολή των δικαστικών σας εξόδων.
• δικαιούστε να ενημερωθείτε σχετικά με την πρόοδο της έρευνας και, αν ο εισαγγελέας αποφασίσει να μην παραπέμψει την υπόθεση στο δικαστήριο, να λάβετε αντίγραφο της εν λόγω απόφασης. Θα πρέπει να υποβάλετε αίτημα στον αστυνομικό υπάλληλο ή τον εισαγγελέα που χειρίζεται την υπόθεσή σας και να δηλώσετε διεύθυνση στη Ρουμανία, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή διεύθυνση ηλεκτρονικών μηνυμάτων για να λάβετε τις εν λόγω πληροφορίες. Αν ο εισαγγελέας αποφασίσει να παραπέμψει την υπόθεση στο δικαστήριο προς εκδίκαση, θα κληθείτε στο δικαστήριο.
• έχετε δικαίωμα για υπηρεσίες διερμηνείας και μετάφρασης, αν δεν μιλάτε ή δεν κατανοείτε τη ρουμανική γλώσσα. Αν δεν μιλάτε τη ρουμανική γλώσσα, θα έχετε καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας δωρεάν υπηρεσίες διερμηνέα.
• καθόλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, δικαιούστε τη συνδρομή δικηγόρου. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (π.χ. αν ο εισαγγελέας κρίνει ότι δεν μπορείτε να μεριμνήσετε οι ίδιοι για την άμυνά σας ή είστε ανήλικος και δεν έχετε ακόμη πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, αν είστε θύμα ορισμένων αξιόποινων πράξεων, αν το εισόδημά σας είναι κάτω από ορισμένο όριο κ.λπ. - βλ. απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση), δικαιούστε δωρεάν νομική συνδρομή.
• δικαιούστε να παρασταθείτε δι’ εκπροσώπου καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, εκτός αν η παρουσία σας είναι υποχρεωτική ή την κρίνει απαραίτητη ο εισαγγελέας, ο δικαστής ή το δικαστήριο, ανάλογα με την περίπτωση (π.χ. για λόγους ακρόασης).
• εσείς ή ο συνήγορός σας δικαιούστε να εξετάσετε τον φάκελο. Ωστόσο, η εξέταση του φακέλου σας υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες που θα σας κοινοποιηθούν από τη γραμματεία της εισαγγελίας.
• δικαιούστε να κληθείτε να καταθέσετε από τον αστυνομικό υπάλληλο ή τον εισαγγελέα που χειρίζεται την υπόθεση. Κατά τη διάρκεια της κατάθεσης μπορείτε να ζητήσετε να συνοδεύεστε τόσο από τον νόμιμο εκπρόσωπο, όσον υπάρχει, όσο και από άτομο της επιλογής σας του οποίου θεωρείτε χρήσιμη την παρουσία κατά την κατάθεση. Η δικαστική αρχή μπορεί να απορρίψει την αίτησή σας μόνο για εύλογους λόγους.
  Αν καταγγείλετε αξιόποινη πράξη που έχει διαπραχθεί εναντίον σας, η δικαστική αρχή πρέπει να σας ακούσει αμέσως. Αν αυτό δεν είναι δυνατόν, θα πρέπει να καταθέσετε το συντομότερο δυνατόν μετά την καταγγελία της αξιόποινης πράξης.
  Αν είστε θύμα ενδοοικογενειακής βίας, βιασμού ή άλλου είδους σεξουαλικής επίθεσης, κακοποίησης ανηλίκων, παρενόχλησης, σεξουαλικής παρενόχλησης, καθώς και σε οποιαδήποτε άλλη περίπτωση κατά την οποία θεωρείτε αναγκαία την προστασία της ιδιωτικής σας ζωής, μπορείτε να ζητήσετε ακρόαση από πρόσωπο του ίδιου φύλου με εσάς. Η δικαστική αρχή μπορεί να απορρίψει το αίτημά σας μόνο για εύλογη αιτία.
• δικαιούστε να υποβάλετε αποδεικτικά στοιχεία και άλλους ισχυρισμούς που σχετίζονται με την επίλυση της υπόθεσης. Αυτό μπορεί να γίνει κατά τη διάρκεια της κατάθεσής σας ή με χωριστή αίτηση που υποβάλλεται στη δικαστική αρχή η οποία χειρίζεται την υπόθεσή σας.
• Αν επιβλήθηκε στον δράστη προσωρινή κράτηση και στη συνέχεια αποφυλακίστηκε, δικαιούστε να ενημερωθείτε σχετικά με την αποφυλάκισή του. Κατά τη διάρκεια της πρώτης σας κατάθεσης θα ενημερωθείτε σχετικά μ’ αυτό το δικαίωμα και θα ερωτηθείτε αν επιθυμείτε να ενημερωθείτε για την αποφυλάκιση του δράστη.
• Μπορείτε να προσφύγετε κατά των πράξεων που πραγματοποιούνται σε σχέση με την υπόθεσή σας. Η προσφυγή θα πρέπει να υποβληθεί στον εισαγγελέα, αν η πράξη τελέστηκε από αστυνομικό, ή στον ανώτερο εισαγγελέα, αν η πράξη τελέστηκε από τον εισαγγελέα.
  Αν ασκήσετε έφεση κατά της απόφασης του εισαγγελέα να θέσει την υπόθεση στο αρχείο και η έφεση απορριφθεί, μπορείτε να ασκήσετε έφεση κατά της απόφασης αυτής ενώπιον του του δικαστή του προκαταρκτικού τμήματος.

Κατά τη διάρκεια της δίκης:

• δικαιούστε να διεκδικήσετε αποζημίωση για τη βλάβη που υποστήκατε λόγω της αξιόποινης πράξης. Για τον σκοπό αυτόν, πρέπει να δηλώσετε παράσταση πολιτικής αγωγής στην ποινική διαδικασία ή να ασκήσετε χωριστή αστική αγωγή.
  Αν έχετε συμμετάσχει στην ανάκριση ως πολιτικώς ενάγων, μπορείτε να διατηρήσετε το ίδιο καθεστώς κατά τη διάρκεια της δίκης.
  Αν δεν έχετε συμμετάσχει στην ανάκριση ως πολιτικώς ενάγων, μπορείτε να ζητήσετε να παραστείτε ως πολιτικώς ενάγων στη δίκη πριν από την έναρξη της ακροαματικής διαδικασίας. Όταν κληθείτε για την πρώτη ακροαματική διαδικασία, θα ενημερωθείτε σχετικά.
  Μπορείτε να ζητήσετε να παραστείτε ως πολιτικώς ενάγων στη δίκη προφορικά ενώπιον του δικαστηρίου ή να υποβάλετε γραπτή αίτηση για τον σκοπό αυτόν. Η αίτηση θα πρέπει να αναφέρει την αποζημίωση που διεκδικείτε, τους λόγους και τα σχετικά αποδεικτικά στοιχεία.
• δικαιούστε να ζητήσετε την επιστροφή των δικαστικών σας εξόδων. Το δικαστήριο θα αποφασίσει ποιο μέρος των εξόδων σας πρέπει να επιστραφεί και από ποιον.
  Αν συμμετάσχετε στη διαδικασία ως ζημιωθείς ή ως πολιτικώς ενάγων (αν είναι δυνατή η παράσταση πολιτικής αγωγής) και ο κατηγορούμενος κριθεί ένοχος (ακόμη και αν για ορισμένους λόγους δεν καταδικαστεί σε έκτιση ποινής), θα καταδικαστεί στην καταβολή των δικαστικών σας εξόδων.
• έχετε δικαίωμα για υπηρεσίες διερμηνείας και μετάφρασης, αν δεν μιλάτε ή δεν κατανοείτε τη ρουμανική γλώσσα. Αν δεν μιλάτε τη ρουμανική γλώσσα, θα έχετε καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας δωρεάν υπηρεσίες διερμηνέα.
• καθόλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, δικαιούστε τη συνδρομή δικηγόρου. Σε συγκεκριμένες περιπτώσεις (π.χ. όταν ο εισαγγελέας κρίνει ότι δεν μπορείτε να μεριμνήσετε οι ίδιοι για την άμυνά σας ή είστε ανήλικος και δεν έχετε ακόμη πλήρη δικαιοπρακτική ικανότητα, όταν είστε θύμα ορισμένων αξιόποινων πράξεων, όταν το εισόδημά σας είναι κάτω από ορισμένο όριο κ.λπ. - βλ. απάντηση στην προηγούμενη ερώτηση), δικαιούστε δωρεάν νομική συνδρομή.
• δικαιούστε να παρασταθείτε δι’ εκπροσώπου καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, εκτός αν η παρουσία σας είναι υποχρεωτική ή την κρίνει απαραίτητη ο εισαγγελέας, ο δικαστής ή το δικαστήριο, ανάλογα με την περίπτωση (π.χ. για λόγους ακρόασης).
• εσείς ή ο συνήγορός σας δικαιούστε να εξετάσετε τον φάκελο. Ωστόσο, η εξέταση του φακέλου σας υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες που θα σας κοινοποιηθούν από τη γραμματεία του δικαστηρίου.
• έχετε δικαίωμα ακρόασης κατά τη διαδικασία ενώπιον του δικαστηρίου. Το δικαστήριο θα σας καλέσει να παρουσιαστείτε στη συζήτηση και θα σας υποβάλει ερωτήματα σχετικά με την αξιόποινη πράξη. Θα σας ζητηθεί επίσης να περιγράψετε όσα θυμάστε σχετικά με το περιστατικό.
• δικαιούστε να υποβάλετε ερωτήσεις στον κατηγορούμενο, τους μάρτυρες και τους πραγματογνώμονες, όταν κληθούν προς εξέταση.
• δικαιούστε να προβάλετε ενστάσεις και να διατυπώσετε παρατηρήσεις για ποινικά ζητήματα στην υπόθεση.
• δικαιούστε να υποβάλετε αποδεικτικά στοιχεία και άλλους ισχυρισμούς που σχετίζονται με την επίλυση της υπόθεσης.
• Αν επιβλήθηκε στον δράστη προσωρινή κράτηση ή καταδικάστηκε στην έκτιση ποινής, δικαιούστε να ενημερωθείτε σχετικά με την αποφυλάκισή του. Ακόμη και αν δεν έχετε ζητήσει να ενημερωθείτε σχετικά με την αποφυλάκιση του δράστη κατά την πρώτη σας κατάθεση στη διάρκεια της ποινικής έρευνας (ανάκρισης) όταν ενημερωθήκατε για το εν λόγω δικαίωμα, μπορείτε να το ζητήσετε κατά τη διάρκεια της δίκης, είτε προφορικά ενώπιον του δικαστηρίου είτε γραπτώς.
• Όταν εκδοθεί απόφαση, θα σας κοινοποιηθεί και έχετε δικαίωμα να προσφύγετε κατ’ αυτής.

Το ζημιωθέν μέρος ή ο πολιτικώς ενάγων ή ο μάρτυρας στην ποινική δίκη έχει επίσης σειρά υποχρεώσεων που απορρέουν από την ανάγκη εξακρίβωσης της αλήθειας από τις δικαστικές αρχές και καταλογισμού της ευθύνης στον δράστη:

• υποχρέωση να εμφανιστείτε ενώπιον του αστυνομικού υπαλλήλου, του εισαγγελέα ή του δικαστή, όποτε κληθείτε να προβείτε σε δηλώσεις.
• υποχρέωση να δηλώσετε όλα όσα ξέρετε σε σχέση με το περιστατικό θα πρέπει να γνωρίζετε ότι αν υποβάλετε ψευδείς δηλώσεις ενώπιον των δικαστικών αρχών, μπορεί να κατηγορηθείτε και να καταδικαστείτε για ψευδορκία. Ως σύζυγος ή στενός συγγενής του υπόπτου/κατηγορουμένου μπορείτε να αρνηθείτε να κάνετε δηλώσεις. Μπορείτε επίσης να αρνηθείτε να απαντήσετε αν οι ερωτήσεις σχετίζονται με επαγγελματικό απόρρητο που οφείλετε να τηρήσετε, αν αυτό είναι νομικά δεσμευτικό για τα δικαστικά όργανα.
• υποχρέωση να ενημερώσετε τις δικαστικές αρχές για τυχόν αλλαγή διεύθυνσης, ώστε να μπορούν να σας καλέσουν και να σας στείλουν τυχόν μελλοντικές ειδοποιήσεις για τη διαδικασία.
• πρέπει να έχετε κόσμια συμπεριφορά και να δείχνετε σεβασμό για τη σοβαρότητα της διαδικασίας. Διαφορετικά, το δικαστήριο μπορεί να διατάξει την απομάκρυνσή σας από την αίθουσα.

Τόσο κατά τη διάρκεια της ποινικής έρευνας (ανάκρισης) όσο και κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, δικαιούστε μέτρα προστασίας αν οι δικαστικές αρχές κρίνουν ότι μπορεί να βρίσκεστε σε κίνδυνο ή ότι είστε θύμα ορισμένων αξιόποινων πράξεων που μπορεί να επηρεάσουν το απόρρητο της ιδιωτικής σας ζωής ή την αξιοπρέπειά σας.

Είναι ιδιαίτερα σημαντικό να γνωρίζετε ότι, αν οι δικαστικές αρχές κρίνουν ότι μπορεί να βρίσκεστε σε κίνδυνο ή ότι μπορεί να επηρεαστεί το απόρρητο της ιδιωτικής σας ζωής ή η αξιοπρέπειά σας λόγω των πληροφοριών που παρείχατε ή για άλλον λόγο, μπορούν να λάβουν, είτε κατόπιν αίτησής σας είτε με δική τους πρωτοβουλία (αυτεπαγγέλτως), ορισμένα μέτρα για τη διασφάλιση της προστασίας σας, όπως:

• η παροχή υπηρεσιών παρακολούθησης ή ασφάλειας στην οικία σας ή στο προσωρινό σας κατάλυμα
• η παροχή συνοδείας και προστασίας σε εσάς ή στα μέλη της οικογένειάς σας κατά τη διάρκεια μετακινήσεων
• η προστασία των στοιχείων ταυτότητάς σας
• η ακρόασή σας με οπτικοακουστικά μέσα, με αλλοίωση της φωνής και της εικόνας σας, χωρίς να υπάρχει απαίτηση παρουσίας σας, αν δεν επαρκούν τα άλλα μέτρα
• η διεξαγωγή της διαδικασίας ενώπιον του δικαστηρίου κεκλεισμένων των θυρών κατά τη διάρκεια της κατάθεσής σας

Αν κριθεί αναγκαίο για την προστασία σας κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, ο δικαστής μπορεί να αποφασίσει τη διεξαγωγή της ακρόασης κεκλεισμένων των θυρών. Μπορείτε επίσης να ζητήσετε από τον δικαστή να αποφασίσει τη διεξαγωγή της ακροαματικής διαδικασίας κεκλεισμένων των θυρών.

Επιπλέον, κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, το δικαστήριο μπορεί να απαγορεύσει τη δημοσίευση κειμένων, σχεδίων, φωτογραφιών ή εικόνων που μπορεί να αποκαλύψουν την ταυτότητά σας.

Αν είστε μάρτυρας δικαιούστε επίσης άλλα ειδικά μέσα προστασίας μαρτύρων. Αν θεωρείτε ότι βρίσκεστε σε κίνδυνο, θα πρέπει να ενημερώσετε τον αστυνομικό υπάλληλο, τον εισαγγελέα ή τον δικαστή και να παράσχετε όσο περισσότερες πληροφορίες μπορείτε.

Μπορώ να προβώ σε δήλωση ή να παράσχω αποδεικτικά στοιχεία κατά τη διάρκεια της δίκης; Υπό ποιες προϋποθέσεις;

Ναι. Αν έχετε επιλέξει να συμμετάσχετε στη δίκη, η ακρόασή σας ως ζημιωθέντος μέρους / πολιτικώς ενάγοντος μπορεί να γίνει τόσο από τον εισαγγελέα / αστυνομικό υπάλληλο όσο και από τον δικαστή.

Ο εισαγγελέας ή ο αστυνομικός υπάλληλος θα σας καλέσει να εμφανιστείτε στο γραφείο της αστυνομίας / του εισαγγελέα για να καταθέσετε και, κατά τη διάρκεια της δίκης, θα κληθείτε να καταθέσετε στη διαδικασία.

Τι πληροφορίες θα λάβω κατά τη διάρκεια της δίκης;

Κατά τη διάρκεια της ποινικής έρευνας (ανάκρισης) μπορείτε να λαμβάνετε πληροφορίες σχετικά με την πρόοδο της υπόθεσης και αντίγραφο με περιγραφή της απόφασης του εισαγγελέα όσον αφορά τη σκοπιμότητα της παραπομπής της υπόθεσης στο δικαστήριο. Θα πρέπει να υποβάλετε αίτημα στον αστυνομικό υπάλληλο ή τον εισαγγελέα που χειρίζεται την υπόθεσή σας και να δηλώσετε διεύθυνση στη Ρουμανία, διεύθυνση ηλεκτρονικού ταχυδρομείου ή διεύθυνση ηλεκτρονικών μηνυμάτων για να λάβετε τις εν λόγω πληροφορίες.

Κατά τη διάρκεια της δίκης θα κληθείτε στην πρώτη ακρόαση και θα ενημερωθείτε ότι μπορείτε να δηλώσετε παράσταση πολιτικής αγωγής στη διαδικασία. Δεν θα κληθείτε σε επόμενες ακροάσεις. Με την παράστασή σας στην επ’ ακροατηρίου συζήτηση ή την εξέταση του φακέλου θα ενημερωθείτε για την πρόοδο της δίκης και τις επόμενες ημερομηνίες ακρόασης. Ωστόσο, θα κληθείτε σε κάθε περίπτωση στην οποία θα πρέπει να καταθέσετε.

Μόλις καταστεί διαθέσιμο, θα σας σταλεί αντίγραφο της απόφασης.

Αν δεν κατανοείτε τη ρουμανική γλώσσα, η περίληψη (έκθεση της απόφασης του δικαστηρίου χωρίς εκτενές αιτιολογικό) θα σας δοθεί σε γλώσσα που κατανοείτε. Το αιτιολογικό θα σας παρασχεθεί στη ρουμανική γλώσσα και μπορείτε να καταφύγετε στις διαθέσιμες υπηρεσίες διερμηνείας για τη μετάφρασή του.

Θα έχω πρόσβαση στα δικαστικά αρχεία;

Ναι, εσείς και ο συνήγορός σας δικαιούστε να εξετάσετε τον φάκελο. Για να το κάνετε αυτό, πρέπει να πάτε στη γραμματεία της εισαγγελίας ή του δικαστηρίου που έχει τον φάκελό σας και να υποβάλετε σχετική αίτηση.

Ωστόσο, η εξέταση του φακέλου σας υπόκειται σε συγκεκριμένους κανόνες που θα σας κοινοποιηθούν από τη γραμματεία.

Δικαιούστε να λάβετε πληροφορίες σχετικά με τους όρους και τη διαδικασία που διέπουν την ένταξή σας στο πρόγραμμα προστασίας μαρτύρων.