Δικαιώματα των θυμάτων - ανά χώρα

Ποιες πληροφορίες θα μου παράσχει η αρμόδια αρχή (π.χ. αστυνομία, εισαγγελέας) μετά τη διάπραξη της αξιόποινης πράξης αλλά πριν από την καταγγελία της;

Το θύμα λαμβάνει γραπτές πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά του πριν από την πρώτη συνέντευξη που πραγματοποιείται μετά την καταγγελία της αξιόποινης πράξης. Πριν από αυτό, η αρχή μπορεί να παράσχει στο θύμα πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά του οι οποίες θα είναι χρήσιμες για τις περιστάσεις.

Δεν διαμένω στη χώρα της ΕΕ όπου διαπράχθηκε η αξιόποινη πράξη (πολίτες της ΕΕ και πολίτες τρίτων χωρών). Πώς προστατεύονται τα δικαιώματά μου;

Τα δικαιώματα των πολιτών τρίτων χωρών προστατεύονται με τον ίδιο τρόπο όπως τα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ, με εξαίρεση την κρατική αποζημίωση για την οποία είναι επιλέξιμα τα θύματα ορισμένων αδικημάτων —η αποζημίωση χορηγείται μόνο σε πολίτες της ΕΕ.

Εάν καταγγείλω μια αξιόποινη πράξη, τι πληροφορίες θα μου παρασχεθούν;

Πριν από την πρώτη συνέντευξη, το θύμα λαμβάνει γραπτές πληροφορίες σχετικά με τα βασικά δικαιώματά του, στις οποίες περιλαμβάνονται το καθεστώς του στην προπαρασκευαστική διαδικασία, το αν μπορεί να ζητήσει τη λήψη ορισμένων μέτρων (π.χ. εξέταση μαρτύρων), η συνδρομή νομικού πληρεξουσίου, συμπεριλαμβανομένου αιτήματος εκπροσώπησης από πληρεξούσιο ο οποίος διορίζεται από το δικαστήριο, το δικαίωμα παραπομπής της υπόθεσης σε διαμεσολάβηση, το δικαίωμα πρόσβασης στον φάκελο, το δικαίωμα προσφυγής κατά απόφασης για τη διακοπή της διαδικασίας, η πιθανότητα καταβολής αποζημίωσης από τον εναγόμενο ή λήψης κρατικής αποζημίωσης, η πρόσβαση σε νομική συνδρομή, τα διαθέσιμα μέτρα προστασίας και συνδρομής, η πρόσβαση σε ενίσχυση που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Στήριξης Θυμάτων και Βοήθειας μετά τον Σωφρονισμό (Fundusz Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej), η δυνατότητα έκδοσης ευρωπαϊκής εντολής προστασίας, οι οργανώσεις που παρέχουν στήριξη στα θύματα και η επιστροφή των δαπανών που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο της διαδικασίας.

Δικαιούμαι δωρεάν υπηρεσίες διερμηνείας ή μετάφρασης (όταν έρχομαι σε επαφή με την αστυνομία ή άλλες αρχές, ή στη διάρκεια της έρευνας και της δίκης);

Σε διαδικασίες στις οποίες συμμετέχει θύμα που δεν μιλά πολωνικά βοηθά μεταφραστής. Οι επιστολές προς ή από το θύμα μεταφράζονται. Το θύμα δεν επιβαρύνεται με το κόστος των μεταφράσεων.

Πώς προτίθεται να εξασφαλίσει η αρμόδια αρχή ότι κατανοώ και γίνομαι κατανοητός (σε περίπτωση παιδιού ή ατόμου με αναπηρία);

Παιδιά που είναι θύματα αξιόποινων πράξεων εκπροσωπούνται από τους γονείς τους ή από τα άτομα που τα φροντίζουν. Για άτομα που χρειάζονται βοήθεια (π.χ. τους ηλικιωμένους), τα δικαιώματά τους μπορεί να ασκούνται από το πρόσωπο που τα φροντίζει. Οι γονείς ή οι κηδεμόνες θα πρέπει να διασφαλίζουν ότι τα θύματα που τελούν υπό τη φροντίδα τους συμμετέχουν στις διαδικασίες όπως απαιτείται και, σε περίπτωση αμφιβολίας σχετικά με την εκ μέρους τους κατανόηση της σημασίας των εν λόγω διαδικασιών, μπορούν να ενημερώνουν σχετικά την αρμόδια για τη διεξαγωγή της διαδικασίας αρχή.

Υπηρεσίες στήριξης θυμάτων

Ποιος παρέχει στήριξη στα θύματα;

Στην Πολωνία, το Ταμείο Στήριξης Θυμάτων και Βοήθειας μετά τον Σωφρονισμό συσσωρεύει χρηματοοικονομικούς πόρους για σκοπούς όπως η παροχή συνδρομής σε θύματα αξιόποινων πράξεων και στους πλησιέστερους συγγενείς τους. Το Ταμείο διοικείται από τον υπουργό Δικαιοσύνης, ο οποίος χορηγεί επιδοτήσεις σε ΜΚΟ που επιλέγονται μέσω διαγωνισμού και οι οποίες ειδικεύονται στη στήριξη θυμάτων. Η ενίσχυση που χρηματοδοτείται από το Ταμείο καλύπτει τη νομική, ψυχολογική και υλική βοήθεια.

Θα παραπεμφθώ αυτόματα από την αστυνομία στις υπηρεσίες στήριξης θυμάτων;

Η αρχή που διεξάγει τη διαδικασία υποχρεούται να ενημερώσει το θύμα, πριν από την πρώτη συνέντευξη, ότι είναι διαθέσιμη συνδρομή που χρηματοδοτείται από το Ταμείο Στήριξης Θυμάτων και Βοήθειας μετά τον Σωφρονισμό.

Με ποιον τρόπο προστατεύεται το ιδιωτικό μου απόρρητο;

Τα δεδομένα που αφορούν τον τόπο κατοικίας και τον τόπο εργασίας του θύματος δεν είναι διαθέσιμα στον δράστη.

Όσον αφορά τους μάρτυρες —δηλαδή, κατά κανόνα, όλα τα θύματα— ο εισαγγελέας ή το δικαστήριο μπορεί, σε ιδιαίτερα σοβαρές υποθέσεις, να αποφασίσει να μην αποκαλύψει τα δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα τους και άλλες περιστάσεις που επιτρέπουν την εξακρίβωση της ταυτότητάς τους. Αυτό είναι δυνατό σε περίπτωση εύλογων ανησυχιών όσον αφορά κίνδυνο για τη ζωή, την υγεία, την ελευθερία ή ένα σημαντικό μέρος της περιουσίας του προσώπου αυτού ή του πλησιέστερου συγγενή του.

Πρέπει να καταγγείλω μια αξιόποινη πράξη για να μπορέσω να αποκτήσω πρόσβαση σε στήριξη θυμάτων;

Η πρόσβαση σε στήριξη θυμάτων δεν εξαρτάται από την καταγγελία αξιόποινης πράξης. Το πρόσωπο που επιθυμεί να έχει πρόσβαση σε στήριξη πρέπει απλώς να αποδείξει ότι έχει διαπραχθεί αξιόποινη πράξη σε βάρος του.

Ατομική προστασία σε περίπτωση κινδύνου

Τι είδη προστασίας είναι διαθέσιμα;

Σε περίπτωση απειλής κατά της ζωής ή της υγείας, το θύμα και οι πλησιέστεροι συγγενείς του δικαιούνται:

• προστασία κατά τη διάρκεια της διαδικασίας
• σωματική προστασία
• παροχή βοήθειας για τη μετεγκατάσταση.

Ποιος μπορεί να μου προσφέρει προστασία;

Η προστασία παρέχεται από τον Αρχηγό της Αστυνομίας στη δικαιοδοσία του οποίου υπάγεται η εν λόγω επαρχία.

Θα αξιολογηθεί η υπόθεσή μου για να διαπιστωθεί αν βρίσκομαι σε κίνδυνο περαιτέρω ζημίας από τον δράστη;

Η αξιολόγηση της ανάγκης παροχής και συνέχισης παροχής προστασίας και συνδρομής γίνεται από τον Αρχηγό της Αστυνομίας που είναι αρμόδιος για την επαρχία.

Θα αξιολογηθεί η υπόθεσή μου για να διαπιστωθεί αν βρίσκομαι σε κίνδυνο περαιτέρω ζημίας από το σύστημα ποινικής δικαιοσύνης (κατά τη διάρκεια της έρευνας και της δίκης);

Η αρμόδια για τη διαδικασία αρχή απαιτείται να διεξαγάγει τις διαδικασίες στις οποίες συμμετέχει το θύμα με τρόπο που δεν επιφέρει αρνητικές συνέπειες. Θα πρέπει πάντα να αντιδρά όταν το θύμα δεν αντιμετωπίζεται με τον δέοντα σεβασμό ή όταν το θύμα δεν αισθάνεται ασφαλές.

Σε υποθέσεις βιασμού και παρόμοιες υποθέσεις, η συνέντευξη με το θύμα γίνεται σε ειδική αίθουσα χωρίς να είναι παρών ο δράστης.

Κατά τη διάρκεια της δίκης, ο προεδρεύων δικαστής μπορεί να διατάξει τον εναγόμενο να αποχωρήσει από την αίθουσα ενόσω το θύμα καταθέτει.

Τι είδους προστασία είναι διαθέσιμη για πολύ ευάλωτα θύματα;

Εάν το θύμα χρειάζεται βοήθεια επειδή, για παράδειγμα, λόγω της ηλικίας του ή των προβλημάτων υγείας που αντιμετωπίζει, δεν είναι σε θέση να συμμετάσχει ενεργά στη δίκη, τα δικαιώματά του μπορούν να ασκηθούν από το πρόσωπο που το φροντίζει.

Είμαι ανήλικος — έχω ειδικά δικαιώματα;

Τα δικαιώματα των ανήλικων θυμάτων ασκούνται από τους νόμιμους εκπροσώπους τους ή το πρόσωπο που τα φροντίζει. Εάν η αξιόποινη πράξη έχει διαπραχθεί από τους γονείς, ο ανήλικος εκπροσωπείται στη δίκη από δικαστικό επίτροπο.

Μέλος της οικογένειάς μου απεβίωσε λόγω της αξιόποινης πράξης — ποια είναι τα δικαιώματά μου;

Σε περίπτωση θανάτου του θύματος, οι πλησιέστεροι συγγενείς του μπορούν να συμμετάσχουν στη θέση του στη διαδικασία. Στην περίπτωση αυτή, έχουν όλα τα δικαιώματα του θύματος.

Μέλος της οικογένειάς μου ήταν θύμα αξιόποινης πράξης — ποια είναι τα δικαιώματά μου;

Οι πλησιέστεροι συγγενείς των θυμάτων δικαιούνται νομική, ψυχολογική και υλική συνδρομή, η οποία χρηματοδοτείται από το Ταμείο Στήριξης Θυμάτων και Βοήθειας μετά τον Σωφρονισμό. Στις πιο σοβαρές περιπτώσεις που ενέχουν κίνδυνο για τη ζωή ή την υγεία των εν λόγω ατόμων, μπορούν να τους χορηγηθούν μέσα προστασίας και συνδρομής (προστασία κατά τη διάρκεια των διαδικασιών, σωματική προστασία, βοήθεια για τη μετεγκατάσταση).

Μπορώ να έχω πρόσβαση σε υπηρεσίες διαμεσολάβησης; Ποιες είναι οι προϋποθέσεις; Διασφαλίζεται η ασφάλειά μου κατά τη διαμεσολάβηση;

Η υπόθεση μπορεί να παραπεμφθεί σε διαμεσολάβηση στο προπαρασκευαστικό στάδιο ή κατά τη διάρκεια της δικαστικής διαδικασίας, υπό την προϋπόθεση της συναίνεσης του θύματος και του εναγομένου. Η διαδικασία διαμεσολάβησης διεξάγεται από τον διαμεσολαβητή με αμερόληπτο και εμπιστευτικό τρόπο. Κατά τη διάρκεια της διαμεσολάβησης, το θύμα μπορεί να παρουσιάσει τη θέση του, δηλαδή να υποδείξει τι αναμένει από τον δράστη. Η διαμεσολάβηση δεν τερματίζει την ποινική διαδικασία, αλλά το αποτέλεσμα της διαμεσολάβησης λαμβάνεται υπόψη τόσο από τον εισαγγελέα όσο και από το δικαστήριο.

Πού μπορώ να βρω τη νομοθεσία σχετικά με τα δικαιώματά μου;

Οι διατάξεις που διέπουν τα δικαιώματα των θυμάτων αξιόποινων πράξεων περιλαμβάνονται στον Κώδικα Ποινικής Δικονομίας (Kodeks postępowania karnego), στον Ποινικό Κώδικα (Kodeks karny), στον Κώδικα εκτέλεσης ποινικών αποφάσεων (Kodeks karny wykonawczy), στον νόμο περί αποζημίωσης θυμάτων για ορισμένα αδικήματα, της 7ης Ιουλίου 2005 (ustawa z dnia 7 lipca 2005 r. o państwowej kompensacie przysługującej ofiarom niektórych czynów zabronionych, ενοποιημένο κείμενο, Εφημερίδα της νομοθεσίας 2016, σημείο 325), στον νόμο περί προστασίας και στήριξης θυμάτων και μαρτύρων, της 28ης Νοεμβρίου 2014 (ustawa z dnia 28 listopada 2014 r. o ochronie i pomocy dla pokrzywdzonego i świadka, Εφημερίδα της νομοθεσίας 2015, σημείο 21), στον κανονισμό της 29ης Σεπτεμβρίου 2015 περί του Ταμείου Στήριξης Θυμάτων και Βοήθειας μετά τον Σωφρονισμό (rozporządzenie z dnia 29 września 2015 r. w sprawie Funduszu Pomocy Pokrzywdzonym oraz Pomocy Postpenitencjarnej, Εφημερίδα της νομοθεσίας 2019, σημείο 683) και στον νόμο της 17ης Ιουνίου 2004 σχετικά με τις καταγγελίες που αφορούν την παραβίαση του δικαιώματος διαδίκου να εξεταστεί η υπόθεσή του χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση σε προπαρασκευαστική διαδικασία που διεξάγεται ή επιβλέπεται από τον εισαγγελέα και σε δικαστική διαδικασία (ustawa z dnia 17 czerwca 2004 r. o skardze na naruszenie prawa strony do rozpoznania sprawy w postępowaniu przygotowawczym prowadzonym lub nadzorowanym przez prokuratora i postępowaniu sądowym bez nieuzasadnionej zwłoki, ενοποιημένο κείμενο, Εφημερίδα της νομοθεσίας 2018, σημείο 75, όπως τροποποιήθηκε).