Πώς μπορώ να καταγγείλω μια αξιόποινη πράξη;
Εάν έχετε πέσει θύμα αξιόποινης πράξης, μπορείτε να την καταγγείλετε στην αστυνομία. Ο/Η σύζυγος, οι γονείς, τα παιδιά, τα αδέλφια ή ο κηδεμόνας σας μπορούν να καταγγείλουν την αξιόποινη πράξη για λογαριασμό σας. Μπορείτε επίσης να ενημερώσετε την αστυνομία εάν έχει περιέλθει σε γνώση σας η διάπραξη ορισμένης αξιόποινης πράξης, ακόμη και εάν δεν είστε ο/η ίδιος/-α θύμα της.
Μπορείτε να καταγγείλετε την αξιόποινη πράξη είτε προφορικά, μεταβαίνοντας στο πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα ή, σε περίπτωση που έχετε ανάγκη άμεσης βοήθειας, καλώντας τον αριθμό έκτακτης ανάγκης 112, είτε εγγράφως, υποβάλλοντας καταγγελία στο αστυνομικό τμήμα ή αποστέλλοντας σχετική επιστολή. Εάν επιλέξετε να αποστείλετε έγγραφη καταγγελία, μπορείτε να τη συντάξετε μόνος/-η σας ή να ζητήσετε τη βοήθεια δικηγόρου. Δεν υπάρχει υποχρεωτική μορφή καταγγελίας που να πρέπει να ακολουθήσετε. Συνήθως, οι καταγγελίες συντάσσονται στην αγγλική ή τη μαλτέζικη γλώσσα, αλλά, εάν δεν κατανοείτε ή δεν ομιλείτε καμία από τις γλώσσες αυτές, έχετε το δικαίωμα να συντάξετε την καταγγελία σας σε γλώσσα που κατανοείτε ή με τη βοήθεια διερμηνέα. Πρέπει να συμπεριλάβετε τα προσωπικά στοιχεία σας. Οι ανώνυμες καταγγελίες γίνονται, καταρχήν, δεκτές, αλλά η αστυνομία θα κινήσει έρευνα βάσει τέτοιας καταγγελίας μόνο εάν το αδίκημα είναι πολύ σοβαρό.
Δεν προβλέπεται προθεσμία για την υποβολή της καταγγελίας. Ωστόσο, ο νόμος ορίζει ότι εάν έχει παρέλθει ορισμένο χρονικό διάστημα από τη διάπραξη της αξιόποινης πράξης, ο δράστης δεν μπορεί πλέον να διωχθεί. Το διάστημα αυτό διαφέρει ανάλογα με τη φύση της αξιόποινης πράξης, κυμαίνεται δε από τρεις μήνες για τα λιγότερο σοβαρά αδικήματα (π.χ. προφορική εξύβριση) έως είκοσι έτη για τα ιδιαιτέρως σοβαρά εγκλήματα (π.χ. ανθρωποκτονία). Μετά την παρέλευση του εν λόγω διαστήματος, μπορείτε μεν να υποβάλετε καταγγελία, αλλά η αστυνομία δεν θα διερευνήσει την αξιόποινη πράξη. Μάλιστα, ακόμη και αν η αστυνομία διεξαγάγει έρευνα, το δικαστήριο θα απαλλάξει το δράστη.
Για ορισμένα ήσσονος σημασίας αδικήματα, και συγκεκριμένα για τα αδικήματα για τα οποία η αστυνομία δεν μπορεί να κινήσει έρευνα αν δεν έχει υποβληθεί καταγγελία, πρέπει να υποβάλετε ειδική καταγγελία στην αστυνομία. Οι καταγγελίες υποβάλλονται συνήθως, όχι όμως υποχρεωτικά, εγγράφως. Μπορείτε να ζητήσετε από δικηγόρο να συντάξει την καταγγελία για λογαριασμό σας. Η καταγγελία σας πρέπει να περιλαμβάνει: τα προσωπικά στοιχεία σας (ονοματεπώνυμο, διεύθυνση, αριθμός δελτίου ταυτότητας), πληροφορίες σχετικά με τον δράστη, περιγραφή του περιστατικού και κατάλογο των μαρτύρων που επιθυμείτε να εξεταστούν από την αστυνομία, συμπεριλαμβανομένων των διευθύνσεών τους. Επιπλέον, συνιστάται, χωρίς όμως να είναι υποχρεωτικό, να αναφέρετε τη νομική διάταξη που θεωρείτε ότι έχει παραβιάσει ο δράστης.
Πώς μπορώ να ενημερωθώ σχετικά με τις εξελίξεις της υπόθεσης;
Μετά την υποβολή της καταγγελίας σας, θα σας δοθεί ένας αριθμός αναφοράς. Μπορείτε να χρησιμοποιείτε τον εν λόγω αριθμό προκειμένου να παρακολουθείτε την πορεία της υπόθεσής σας. Στην πράξη, μπορείτε επίσης να παρακολουθείτε την υπόθεσή σας βάσει της ημερομηνίας κατά την οποία υποβάλατε την καταγγελία σας. Όσον αφορά την ανάκριση, μπορείτε να ενημερώνεστε για την πορεία της είτε μεταβαίνοντας στο αστυνομικό τμήμα είτε τηλεφωνικώς.
Δικαιούμαι νομική συνδρομή (κατά την ανάκριση ή τη δίκη); Υπό ποιες προϋποθέσεις;
Τα θύματα αξιόποινων πράξεων δικαιούνται νομική συνδρομή.
Μπορώ να ζητήσω επιστροφή των εξόδων (για τη συμμετοχή στην έρευνα/δίκη); Υπό ποιες προϋποθέσεις;
Ναι, μπορείτε να ζητήσετε επιστροφή των εξόδων στα οποία υποβληθήκατε.
Μπορώ να προσβάλω τυχόν απόφαση να τεθεί η υπόθεσή μου στο αρχείο χωρίς να παραπεμφθεί στο δικαστήριο;
Εάν η αστυνομία, μετά τη διερεύνηση της υπόθεσης, αποφασίσει να θέσει την υπόθεση στο αρχείο χωρίς να την παραπέμψει στο δικαστήριο, μπορείτε, ως θύμα, να προσβάλετε την απόφαση αυτή ενώπιον του Κατώτερου Πρωτοβάθμιου Δικαστηρίου (Qorti tal-Maġistrati). Το Qorti tal-Maġistrati θα σας ζητήσει να βεβαιώσετε ενόρκως τα στοιχεία που παρείχατε με την καταγγελία σας και να δηλώσετε ότι προτίθεστε να καταθέσετε στο δικαστήριο. Επίσης, θα χρειαστεί να καταβάλετε ένα ποσό που θα ορισθεί από το δικαστήριο ως εγγύηση της σοβαρότητας της πρόθεσής σας να διωχθεί ο δράστης. Το Qorti tal-Maġistrati θα εξετάσει τα αποδεικτικά στοιχεία και, αν κρίνει ότι επαρκούν, θα διατάξει την αστυνομία να δώσει συνέχεια στη διαδικασία.
Μπορώ να συμμετάσχω στη δίκη;
Μπορείτε να συμμετάσχετε στη διαδικασία ως πολιτικώς ενάγων. Για να συμμετάσχετε στη διαδικασία ως πολιτικώς ενάγων πρέπει να υποβάλετε σχετική αίτηση στο δικαστήριο. Το δικαστήριο θα εξετάσει την αίτησή σας και θα αποφασίσει αν θα σας επιτρέψει να παραστείτε ως πολιτικώς ενάγων. Ως πολιτικώς ενάγων μπορείτε να παραστείτε σε όλες τις συνεδριάσεις του δικαστηρίου, ακόμη και αυτές που διεξάγονται κεκλεισμένων των θυρών και ακόμη και αν πρόκειται να καταθέσετε στο πλαίσιο της διαδικασίας.
Ποιος είναι ο επίσημος ρόλος μου στο πλαίσιο του συστήματος δικαιοσύνης; Για παράδειγμα, είμαι ή μπορώ να επιλέξω να είμαι: θύμα, μάρτυρας, πολιτικώς ενάγων ή ιδιώτης κατήγορος;
Μπορείτε να είστε μάρτυρας ή πολιτικώς ενάγων, όπως εξηγείται παραπάνω.
Ποια είναι τα δικαιώματά μου και ποιες οι υποχρεώσεις μου στο πλαίσιο του ρόλου αυτού;
Τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις σας κατά τη διάρκεια της δίκης ενώπιον του ποινικού δικαστηρίου εξαρτώνται από το δικαστήριο που δικάζει την υπόθεσή σας:
- εάν στην υπόθεσή σας καθήκοντα κατηγορούσας αρχής ασκεί αστυνομικός υπάλληλος και η υπόθεσή σας δικάζεται από το Qorti tal-Maġistrati, έχετε σχεδόν τα ίδια δικαιώματα με τον κατηγορούμενο: εσείς ή ο δικηγόρος σας μπορείτε να προσκομίσετε αποδεικτικά στοιχεία, να εξετάσετε μάρτυρες (υποβάλλοντας τις ερωτήσεις σας μέσω του αστυνομικού υπαλλήλου που ασκεί τα καθήκοντα της κατηγορούσας αρχής) κ.λπ.
- εάν στην υπόθεσή σας καθήκοντα κατηγορούσας αρχής ασκεί ο γενικός εισαγγελέας, ο αναπληρωτής γενικός εισαγγελέας ή εισαγγελέας και η υπόθεσή σας δικάζεται από το Ποινικό Δικαστήριο (Qorti Kriminali), μπορείτε να παραστείτε μόνο στην ακροαματική διαδικασία και να λάβετε τον λόγο μόνο σε σχέση με την ποινή, αν οι ένορκοι έχουν κρίνει ένοχο τον δράστη.
Μπορώ να προβώ σε δήλωση ή να παράσχω αποδεικτικά στοιχεία κατά τη διάρκεια της δίκης; Υπό ποιες προϋποθέσεις;
Κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας θα κληθείτε πιθανότατα να καταθέσετε, διότι το δικαστήριο θα θελήσει να ακούσει την κατάθεσή σας ως θύματος της αξιόποινης πράξης.
Τι πληροφορίες θα λάβω κατά τη διάρκεια της δίκης;
Θα έχετε το δικαίωμα να ενημερώνεστε σχετικά με την πρόοδο της δίκης, καθώς και να ενημερωθείτε σχετικά με την οριστική απόφαση.
Θα έχω πρόσβαση στα δικαστικά αρχεία;
Ως πολιτικώς ενάγων θα έχετε πρόσβαση στις δικαστικές πράξεις και έγγραφα.
