Πώς μπορώ να συμμετάσχω στη δίκη;

Ποια είναι τα δικαιώματα μου ως μάρτυρα;

Είμαι ανήλικος/η. Έχω πρόσθετα δικαιώματα;

Μπορώ να λάβω νομική βοήθεια;

Πώς μπορώ να τύχω προστασίας, αν βρίσκομαι σε κίνδυνο;

Πώς μπορώ να διεκδικήσω αποζημίωση για ζημιά που υπέστην από τον παραβάτη ή να λάβω αποζημίωση από το κράτος;

Υπάρχει η δυνατότητα διακανονισμού/συμβιβασμού ή διαμεσολάβησης ανάμεσα στον παραβάτη και σε μένα;

Είμαι αλλοδαπόςή. Πώς προστατεύονται τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μου;

Περισσότερες πληροφορίες

Πώς μπορώ να συμμετάσχω στη δίκη;

Θα ενημερωθείτε για την ημερομηνία της ακροαματικής διαδικασίας και για το είδος της συνεδρίασης. Μπορεί να πρόκειται για:

• προκαταρκτική ακρόαση, για παράδειγμα προκειμένου να αποφασιστεί η επί εγγυήσει αποφυλάκιση ή η εξέταση της υπόθεσης από ανώτερο ή κατώτερο δικαστήριο
• δίκη, στο πλαίσιο της οποίας ο κατηγορούμενος αμφισβητεί την ενοχή του και εξετάζονται τα αποδεικτικά στοιχεία
• δίκη «guilty plea hearing», κατά την οποία ο κατηγορούμενος δεν αμφισβητεί την ενοχή του και η καταδικαστική απόφαση είναι βέβαιη
• ακρόαση για την επιμέτρηση της ποινής (σε πολλές περιπτώσεις, η ποινή αποφασίζεται στο πλαίσιο ειδικής συνεδρίασης μία εβδομάδα ή και έναν μήνα μετά την απόδειξη της ενοχής).

Έχετε δικαίωμα να παραστείτε στη δικαστική διαδικασία:

• ως μάρτυρας (αν ο κατηγορούμενος υποστηρίξει ότι δεν είναι ένοχος και αν χρειάζεται να καταθέσετε προφορικά ως μάρτυρας)
• ως παρατηρητής
• υποβάλλοντας προσωπική δήλωση θύματος (1), εφόσον το επιθυμείτε.

Έχετε το δικαίωμα να παραστείτε καθόλη τη διάρκεια της δίκης εκτός εάν:

• η δίκη διεξάγεται κεκλεισμένων των θυρών (συνήθως μόνον συνεδριάσεις του δικαστηρίου ανηλίκων) ή/και
• πρόκειται να καταθέσετε (στην περίπτωση αυτή, μπορείτε να παραστείτε μόνον μετά την ολοκλήρωση της κατάθεσής σας).

Η παράσταση σε δίκη δεν είναι υποχρεωτική, εκτός αν έχετε κληθεί στη δίκη ως μάρτυρας και υποχρεούστε να καταθέσετε.

Ποια είναι τα δικαιώματα μου ως μάρτυρα;

Επίσης θα ενημερωθείτε για το κατά πόσον θα πρέπει να καταθέσετε στη δίκη ως μάρτυρας, το οποίο κατά κανόνα ισχύει μόνον εάν ο κατηγορούμενος αμφισβητεί την ενοχή του. Ως μάρτυρας, υποχρεούστε να συμμετάσχετε στην ακροαματική διαδικασία και να απαντήσετε στις ερωτήσεις που θα σας υποβληθούν.

Αν έχετε προβεί σε γραπτή μαρτυρική κατάθεση στο πλαίσιο της ανάκρισης και σας έχει ζητηθεί να καταθέσετε και προφορικά κατά τη δίκη, θα σας επιτραπεί να διαβάσετε και πάλι τη γραπτή κατάθεση πριν από την προφορική σας κατάθεση ενώπιον του δικαστηρίου.

Κατά την έναρξη της κατάθεσής σας, θα κληθείτε να δώσετε όρκο ή να διαβεβαιώσετε ότι θα πείτε την αλήθεια. Κατά τη διάρκεια της κατάθεσης, ο εισαγγελέας και ο συνήγορος υπεράσπισης θα σας υποβάλουν ερωτήσεις. Ο ερωτών μπορεί να πει ή να εννοήσει κάτι που θεωρείτε λάθος. Εάν συμβεί αυτό, πρέπει να πείτε σαφώς ότι διαφωνείτε. Ο ρόλος σας ως μάρτυρας είναι να πείτε την αλήθεια. Μετά την υποβολή όλων των ερωτήσεων, ο δικαστής θα σας ενημερώσει ότι μπορείτε να αποχωρήσετε. Τότε μπορείτε να αναχωρήσετε ή, εφόσον το επιθυμείτε και είστε άνω των 14 ετών, να παραμείνετε στην αίθουσα του δικαστηρίου και να παρακολουθήσετε το υπόλοιπο της ακροαματικής διαδικασίας.

Αν νιώθετε ευάλωτος ή ότι τελείτε υπό το κράτος του φόβου και πληροίτε τις σχετικές προϋποθέσεις, ο εισαγγελέας μπορεί να υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο, πριν από την ακροαματική διαδικασία, για τη λήψη ειδικών μέτρων, ώστε να καταστεί ευκολότερη η μαρτυρική σας κατάθεση. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν τη χρήση παραπετάσματος ούτως ώστε να μην έχετε οπτική επαφή με τον κατηγορούμενο κατά την παρουσία σας στο δικαστήριο, καθώς και τη χρήση σύνδεση μέσω βίντεο προκειμένου να καταθέσετε χωρίς να απαιτείται η σωματική σας παρουσία στο δικαστήριο. Το δικαστήριο αποφασίζει για τα μέτρα που είναι δυνατό να εφαρμοσθούν προς όφελός σας, αλλά κατά τη λήψη της απόφασης αυτής είναι υποχρεωμένο να λάβει υπόψη τις απόψεις σας.

Συνήθως, καταθέτετε ως μάρτυρας μόνο μία φορά. Παρόλα αυτά, αν κριθεί αναγκαίο, μπορεί να σας ζητηθεί να προσέλθετε εκ νέου στο δικαστήριο και να απαντήσετε σε πρόσθετες ερωτήσεις.

Μπορείτε να ζητήσετε να σας επιστραφούν ορισμένα έξοδα μετάβασης στο δικαστήριο, καθώς και αποζημίωση για σίτιση, απώλεια ημερομισθίων ή για τυχόν άλλου είδους οικονομική απώλεια, π.χ. για τα έξοδα στα οποία υποβληθήκατε για τη φροντίδα παιδιών. Το ποσό που μπορείτε να απαιτήσετε εξαρτάται από το χρονικό διάστημα κατά το οποίο χρειάζεται να λείψετε από το σπίτι ή από την εργασία σας για να παραστείτε στο δικαστήριο.

Στην Αγγλία και την Ουαλία μπορείτε να επωφεληθείτε της συνδρομής της τοπικής υπηρεσίας για τους μάρτυρες («Witness Care Unit»). Ένας υπάλληλος της εν λόγω υπηρεσίας θα επικοινωνήσει μαζί σας μόλις απαγγελθούν οι κατηγορίες εις βάρος του κατηγορουμένου. Αυτός θα είναι ο μόνος συνομιλητής σας μέχρι το πέρας της δίκης. Μπορεί να διοργανώσει επίσκεψη στο δικαστήριο πριν να μεταβείτε εκεί για να καταθέσετε, προκειμένου να εξοικειωθείτε με τον χώρο. Θα αναλάβει οτιδήποτε άλλο χρειασθείτε, όπως μεταφορά, διερμηνεία, ιατρική βοήθεια, κλπ.

Ανάλογα με τον τόπο τέλεσης της αξιόποινης πράξης, μπορείτε επίσης να λάβετε βοήθεια από την Witness Service (Υπηρεσία μαρτύρων), η οποία είναι εθελοντική οργάνωση που βοηθά τους μάρτυρες, με την υποστήριξή της και την παροχή συμβουλών, να προετοιμασθούν για την εμφάνισή τους ενώπιον του δικαστηρίου.

Περισσότερες πληροφορίες είναι διαθέσιμες στο φυλλάδιο Witness in Court (Μάρτυρες στο δικαστήριο). Για περισσότερες πληροφορίες συμβουλευθείτε τον Χάρτη του Μάρτυρα («Witness Charter»).

Είμαι ανήλικος/η. Έχω πρόσθετα δικαιώματα;

Αν είστε παιδί κάτω των 17 ετών, μπορείτε να ζητήσετε από τον εισαγγελέα να υποβάλει στο δικαστήριο, πριν από τη δίκη, αίτηση για την εφαρμογή ενός ή περισσότερων ειδικών μέτρων προκειμένου να διευκολυνθείτε να καταθέσετε στο δικαστήριο.

Στα προβλεπόμενα ειδικά μέτρα περιλαμβάνονται τα εξής:

• πραγματοποίηση κατάθεσης μέσω τηλεοπτικής ζεύξης χωρίς αυτοπρόσωπη παρουσία του μάρτυρα στην αίθουσα του δικαστηρίου (ο μάρτυρας μπορεί να δει τα τεκταινόμενα στην αίθουσα του δικαστηρίου, ενώ όσοι βρίσκονται στην αίθουσα του δικαστηρίου μπορούν να δουν τον μάρτυρα σε τηλεοπτική οθόνη)
• βιντεοσκόπηση της μαρτυρικής κατάθεσης (αν η κατάθεσή σας στην αστυνομία βιντεοσκοπήθηκε, γίνεται προβολή της στο δικαστήριο)
• μαρτυρική κατάθεση πίσω από παραπέτασμα (τοποθετείται παραπέτασμα γύρω από το κουβούκλιο των μαρτύρων ούτως ώστε να μην υπάρχει οπτική επαφή μεταξύ του μάρτυρα και του κατηγορουμένου)
• αφαίρεση περουκών και τηβέννων (ο δικαστής και οι συνήγοροι βγάζουν τις τηβέννους και τις περούκες που φορούν κανονικά, για να έχει το δικαστήριο λιγότερο επίσημη ατμόσφαιρα)
• πραγματοποίηση κατάθεσης κεκλεισμένων των θυρών τούτο προβλέπεται για τις υποθέσεις σεξουαλικών αδικημάτων και για τις υποθέσεις που περιλαμβάνουν εκφοβισμό (απαγορεύεται η παρουσία πολιτών ως κοινού στην αίθουσα του δικαστηρίου)
• χρήση βοηθημάτων επικοινωνίας, π.χ. αλφαβητικού πίνακα
• ακρόαση με τη βοήθεια ενδιάμεσου σε περίπτωση που έχετε δυσκολίες επικοινωνίας, π.χ. κάποιος που μπορεί να σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις ερωτήσεις που σας τίθενται.

Μπορώ να λάβω νομική βοήθεια;

Δεν έχετε δικαίωμα νομικής συνδρομής εκτός αν κινείται διαδικασία κατ’ έγκληση, στο πλαίσιο της οποίας διατίθεται ενίοτε νομική συνδρομή. Αυτό εξηγείται από το γεγονός ότι στο Ηνωμένο Βασίλειο τα θύματα δεν παρίστανται ενώπιον του δικαστηρίου ως διάδικοι.

Πώς μπορώ να τύχω προστασίας , αν βρίσκομαι σε κίνδυνο;

Κατά τη διάρκεια της δίκης μπορείτε να τύχετε της ίδιας προστασίας με αυτή που ισχύει κατά το στάδιο της ανάκρισης. Η αστυνομία θα εξασφαλίσει αυτήν την προστασία, στο μέτρο που θα την κρίνει αναγκαία και εύλογη, λαμβάνοντας υπόψη το επίπεδο, την πιθανότητα και την αμεσότητα του κινδύνου. Η προστασία μπορεί να λάβει διάφορες μορφές, όπως τακτικές περιπολίες κοντά στην κατοικία σας ή την τοποθέτηση συναγερμού συνδεδεμένου με το πλησιέστερο αστυνομικό τμήμα. Μόνον στις πιο σοβαρές περιπτώσεις εξετάζεται το ενδεχόμενο λήψης πιο δραστικών μέτρων προστασίας (όπως η ανωνυμία κατά τη διάρκεια δίκης ή τα προγράμματα προστασίας μαρτύρων).

Πώς μπορώ να διεκδικήσω αποζημίωση για ζημιά που υπέστην από τον παραβάτη ή να λάβω αποζημίωση από το κράτος;

Σε ορισμένες περιπτώσεις, ενδέχεται να δικαιούσθε να ζητήσετε αποζημίωση από το δράστη, περίπτωση κατά την οποία οφείλετε να ενημερώσετε λεπτομερώς την αστυνομία για τη βλάβη την οποία έχετε υποστεί, κατά τη στιγμή καταγγελίας της αξιόποινης πράξης ή λίγο μετά. Η αστυνομία θα διαβιβάσει αυτές τις πληροφορίες στην εισαγγελική αρχή και αυτή θα ζητήσει αποζημίωση εξ ονόματός σας. Αν κάποιος αναγνωρισθεί ένοχος της αξιόποινης πράξης, το δικαστήριο που αποφασίζει σχετικά με την ποινή θα διατάξει πιθανόν τον δράστη να καταβάλει το σύνολο ή μέρος των ζημιών που έχετε υποστεί, εκτός αν ο δράστης δεν είναι σε θέση να το πράξει. Το ποσό μπορεί να αποτελεί εβδομαδιαία ή μηνιαία πληρωμή. Η εν λόγω αποζημίωση έχει προτεραιότητα έναντι οποιασδήποτε άλλης χρηματικής ποινής την οποία οφείλει ενδεχομένως να καταβάλει ο δράστης.

Αν έχετε πέσει θύμα βίαιης αξιόποινης πράξης, ενδέχεται να δικαιούσθε να υποβάλετε αίτηση προκειμένου να σας καταβληθεί χρηματική αποζημίωση από το κράτος. Η αίτησή σας πρέπει να υποβληθεί στην αρμόδια Αρχή για την αποζημίωση των θυμάτων αξιοποίνων πράξεων. Παρακαλείσθε να συμβουλευθείτε το ενημερωτικό δελτίο για την αποζημίωση των θυμάτων αξιοποίνων πράξεων στην Αγγλία και Ουαλία (διατίθεται στα αγγλικά και σε πολλές άλλες γλώσσες) του Ευρωπαϊκού Δικαστικού Δικτύου.

Υπάρχει η δυνατότητα διακανονισμού /συμβιβασμού ή διαμεσολάβησης ανάμεσα στον παραβάτη και σε μένα;

Κατά τη διάρκεια της δίκης, μπορεί να είναι εφικτός ο συμβιβασμός και/ή η διαμεσολάβηση, ανάλογα με τον χαρακτήρα της αξιόποινης πράξης.

Θα κληθείτε κανονικά να λάβετε μέρος σε αυτή τη διαδικασία. Η διαμεσολάβηση μπορεί να γίνει μόνο με τη συγκατάθεσή σας και διενεργείται από την αστυνομία ή τους δικαστικούς επιμελητές.

Είμαι αλλοδαπός/ή. Πώς προστατεύονται τα δικαιώματα και τα συμφέροντά μου;

Αν είσθε αλλοδαπός, σας αναγνωρίζονται όλα τα δικαιώματα που απαριθμούνται παραπάνω.

Επιπλέον, αν δεν ομιλείτε την αγγλική γλώσσα, οι αρχές θα προσπαθήσουν να σας εξασφαλίσουν, κατά περίπτωση, μετάφραση ή διερμηνεία, εφόσον σας παρέχονται πληροφορίες, ιδιαίτερα όταν καλείσθε να καταθέσετε στο δικαστήριο ως μάρτυρας.

Περισσότερες Πληροφορίες

• Code of Practice for Victims of Crime (Κώδικας πρακτικής για θύματα αξιοποίνων πράξεων) – στα αγγλικά
• The Witness Charter (Χάρτης του μάρτυρα) – στα αγγλικά
• Domestic Violence, Crime and Victims Act 2004 (Νόμος του 2004 για την ενδοοικογενειακή βία, τα ποινικά αδικήματα και τα θύματα) – στα αγγλικά
• Victim Personal Statement: A guide for police officers, investigators and criminal justice practitioners (Προσωπική δήλωση θύματος: Οδηγός προς χρήση των αξιωματικών της αστυνομίας, των ανακριτών και των επαγγελματιών της ποινικής δικαιοσύνης) – στα αγγλικά

• Going to court as a victim or witness (Στο δικαστήριο, ως θύμα ή μάρτυρας) – στα αγγλικά