Oskarżeni (postępowanie karne)

Czy mogę złożyć apelację co do winy lub co do kary?

Możesz wnieść apelację od wyroku skazującego. Prawo do apelacji zależy od rodzaju i dotkliwości kary, jak również od sądu, który ją wymierzył.

Na przykład:

• w sprawie rozpoznawanej przez sąd ds. występków w składzie jednoosobowym masz prawo do apelacji, jeśli orzeczoną karą jest kara pozbawienia wolności powyżej 60 dni lub kara grzywny powyżej 1000 EUR;
• w sprawie rozpoznawanej przez sąd ds. występków w składzie trzyosobowym i sąd orzekający w sprawie apelacji od wyroków tego ostatniego, masz prawo do odwołania, jeśli zostałeś skazany na karę pozbawienia wolności powyżej 4 miesięcy lub karę grzywny powyżej 1500 EUR;
• w sprawie rozpoznawanej przez wielką ławę przysięgłych lub sąd wyższej instancji w sprawach o zbrodnie orzekający w trzyosobowym składzie masz prawo do apelacji, jeśli zostałeś skazany na karę pozbawienia wolności powyżej 2 lat w przypadku zbrodni lub karę pozbawienia wolność powyżej 1 roku w przypadku występków;

Możesz wnieść apelację od wyroku uniewinniającego tylko wówczas, gdy zostałeś uniewinniony z powodu szczerej skruchy lub zostałeś oczyszczony z zarzutów z przyczyn, które godzą w twoje dobre imię.

Jak należy złożyć apelację?

Aby wnieść apelację, musisz sporządzić apelację i złożyć ją w sekretariacie sądu, który wydał orzeczenie. W apelacji należy podać jej podstawy, twój adres zamieszkania oraz imię i nazwisko adwokata.

Termin wniesienia apelacji wynosi 10 dni od wydania wyroku sądu, lub od jego doręczenia w przypadku wydania wyroku zaocznego. Jeśli natomiast mieszkasz za granicą i wydano wyrok zaoczny bądź twój adres zamieszkania jest nieznany, termin wniesienia apelacji ulega przedłużeniu do 30 dni od daty doręczenia dokumentów.

Jakie są podstawy apelacji?

Podstawę apelacji mogą stanowić ustalenia faktyczne lub sposób wykładni prawa.

Co dzieje się po wniesieniu apelacji?

Sprawa zostanie ponownie rozpoznana przed sądem drugiej instancji.

Co stanie się, jeżeli wniosę apelację, kiedy przebywam w więzieniu?

Apelacja zostanie przesłana do prokuratury, zostanie wyznaczona data rozprawy apelacyjnej i zostaniesz wezwany do stawiennictwa przed sądem. Z zastrzeżeniem określonych warunków przewidzianych prawem możesz wystąpić o zawieszenie wykonania kary do czasu rozpoznania apelacji.

Ile czasu minie do rozpoznania apelacji?

Zwykle od jednego do trzech lat, zależnie od przestępstwa, lokalizacji sądu oraz tego, czy oskarżony jest tymczasowo aresztowany.

Czy mogę przytoczyć nowe dowody na potrzeby apelacji?

Tak, przed sądem apelacyjnym możesz przytoczyć nowe dowody. Procedura jest taka sama, jak na rozprawie przed sądem pierwszej instancji. Sędziowie, którzy rozpoznawali sprawę w pierwszej instancji, nie mogą rozpoznawać sprawy w drugiej instancji. Dokonuje się ponadto weryfikacji, czy apelacja została wniesiona prawidłowo, z zachowaniem określonego terminu.

Jak przebiega rozprawa apelacyjna?

Jeśli się nie stawisz na rozprawie apelacyjnej osobiście, a twój obrońca nie będzie obecny, apelacja zostanie oddalona, a wyrok sądu niższej instancji zostanie utrzymany. Jeśli się stawisz osobiście lub będzie obecny twój obrońca, sprawa zostanie ponownie rozpoznana i będziesz mógł wnieść nowe dowody.

Jakie orzeczenie może wydać sąd?

Sąd apelacyjny nie może nałożyć surowszej kary niż kara nałożona przez sąd niższej instancji. Może jednak cię uniewinnić, złagodzić wymiar kary bądź utrzymać karę nałożoną przez sąd niższej instancji.

Co dzieje się w razie powodzenia/niepowodzenia apelacji?

Jeśli sąd apelacyjny uzna podstawy apelacji, może cię uniewinnić bądź złagodzić wymiar kary; w innym przypadku utrzymany zostaje wyrok sądu pierwszej instancji.

Czy przysługuje mi prawo do złożenia kolejnego środka zaskarżenia do innego sądu lub sądu wyższej instancji?

Nie. Możliwe jest jedynie uchylenie wyroku sądu drugiej instancji z powodu uchybień prawnych.

Czy będę uprawniony do odszkodowania, jeśli pierwotne orzeczenie zostanie uznane za błędne?

Przepisy prawne nie przewidują przyznania odszkodowania z uwagi na niesłuszne skazanie przez sąd pierwszej instancji, chyba że zostałeś osadzony w więzieniu, a następnie uniewinniony w postępowaniu apelacyjnym.

Czy w rejestrze karnym pozostanie wpis o wyroku skazującym, jeżeli apelacja się powiedzie?

W rejestrze zostanie jedynie wpis o wyroku sądu apelacyjnego. Wpis o wcześniejszym wyroku zostanie wykreślony z rejestru.

Kiedy wyrok skazujący staje się prawomocny?

Wyrok skazujący staje się prawomocny, kiedy wyrok sądu drugiej instancji nie zostanie zaskarżony ze względu na uchybienia prawne lub też Najwyższy Trybunał Kasacyjny (Areios Pagos) oddali złożony środek zaskarżenia.

Mieszkam w innym państwie członkowskim. Czy mogę zostać odesłany tam po rozprawie?

Możesz zostać odesłany do swojego kraju, jeśli sąd zarządzi wydalenie. Aby zostać wydalonym, musisz być skazany na co najmniej 3 miesiące pozbawienia wolności, bądź nakaz wydalenia musi zostać orzeczony jako kara dodatkowa albo nałożony jako środek zabezpieczający. Przy wyrokach skazujących, zwłaszcza za ciężkie przestępstwa związane ze środkami odurzającymi, wydalenie jest obligatoryjne, a nakaz wydalenia obowiązuje dożywotnio.

Czy wydalenie następuje od razu?

Nie, najpierw musisz odbyć karę. Jeśli jednak zostałeś skazany na karę pozbawienia wolności nie wyższą niż pięć lat oraz wydano nakaz wydalenia, tytułem środka nadzwyczajnego sąd może zawiesić wykonanie kary i zezwolić na twoje natychmiastowe wydalenie.

Sąd jest zobowiązany do wydania nakazu wydalenia w przypadku, gdy kara w sentencji wyroku nie została zawieszona i skazany ją odbył.

W drodze odwołania możesz zaskarżyć nakaz wydalenia wydany przez sąd pierwszej instancji jednocześnie z wyrokiem skazującym na karę pozbawienia wolności, od którego można się odwołać. Środek odwoławczy należy złożyć w sekretariacie sądu pierwszej instancji.

Czy mogę być ponownie sądzony za to samo przestępstwo w innym państwie członkowskim?

To zależy od ustawodawstwa danego państwa.

Czy informacje o zarzutach lub wyrokach skazujących zostaną wpisane do rejestru karnego?

Dopiero prawomocne orzeczenie zostaje wpisane do rejestru karnego. Taki wpis oficjalnie zamieszcza Biuro ds. Rejestru Karnego.

Zatarcie skazania w rejestrze karnym następuje:

• po śmierci skazanego lub po ukończeniu przez niego 80 lat;
• jeśli kara została orzeczona w zawieszeniu, skazanie ulega zatarciu po upływie 5 lat od zakończenia okresu zawieszenia wykonania kary, pod warunkiem że zawieszenie nie zostało uchylone ani odwołane;
• po upływie 10 lat od odbycia kary pozbawienia wolności, której wymiar wynosił poniżej 1 miesiąca za przestępstwo umyślne lub 2 miesięcy za przestępstwo nieumyślne, jeśli w danym okresie sprawca nie został skazany za popełnienie innego przestępstwa.

Nie wymaga się zgody skazanego na przechowywanie tych informacji.

W razie jakiegokolwiek sporu możesz zwrócić się o jego rozstrzygnięcie do prokuratora ustanowionego przy sądzie ds. występków. Rozstrzygniecie to możesz zaskarżyć do izby doradczej rozpoznającej występki w ciągu miesiąca od daty jego doręczenia.