Oskarżeni (postępowanie karne)

Francja

Autor treści:
Francja

Jeżeli jesteś osobą pełnoletnią, przyznajesz się do popełnienia zarzucanych czynów oraz grozi za nie kara grzywny lub kara pozbawienia wolności do lat pięciu, możesz poddać się postępowaniu przyspieszonemu zwanemu comparution immédiate sur reconnaissance préalable de culpabilité (natychmiastowe stawiennictwo z wcześniejszym przyznaniem się do winy). Podczas tego postępowania udział adwokata jest obligatoryjny. Wymiar kar orzekanych w postępowaniu przyspieszonym jest niższy.

Gdzie odbędzie się rozprawa główna?

Właściwość sądu zależy od charakteru popełnionego przestępstwa i właściwości miejscowej. Sprawy o wykroczenia rozpoznawane są przez sądy policyjne (tribunal de police) lub sądy bliskości (juridiction de proximité) właściwe dla miejsca popełnienia przestępstwa lub miejsca zamieszkania sprawcy.

Sprawy o występki rozpoznaje sąd poprawczy (tribunal correctionnel) właściwy dla miejsca popełnienia przestępstwa, miejsca zamieszkania lub miejsca zatrzymania sprawcy.

Wreszcie, sprawy o zbrodnie są rozpoznawane przez sąd przysięgłych (cour d’assises) właściwy dla miejsca popełnienia przestępstwa, miejsca zamieszkania lub miejsca zatrzymania sprawcy.

Rozprawy w sprawach karnych są ustne i jawne. W wyjątkowych przypadkach rozprawa może odbywać się z wyłączeniem jawności, jeżeli dotyczy sprawców nieletnich lub na wniosek pokrzywdzonego w sprawach dotyczących przestępstwa zgwałcenia, tortur oraz okrutnego i nieludzkiego traktowania, czemu towarzyszyło doprowadzenie do obcowania płciowego lub innej czynności seksualnej.

W sprawach o występki i wykroczenia wyroki zapadają decyzją jednego lub kilku sędziów zawodowych, podczas gdy w sądzie przysięgłych, składającym się z dziewięciu sędziów przysięgłych i trzech sędziów zawodowych decyzje zapadają większością kwalifikowaną ośmiu osób.

Czy w trakcie rozprawy możliwa jest zmiana przedstawionych zarzutów/aktu oskarżenia?

Sąd rozpoznaje wyłącznie zarzuty opisane w skardze wszczynającej postępowanie. Sąd nie może brać pod uwagę innych zarzutów.

W trakcie rozprawy sąd może jednak dokonać zmiany kwalifikacji prawnej czynów pod warunkiem umożliwienia oskarżonemu wypowiedzenia się na ten temat. Jeżeli zmiana kwalifikacji prawnej wiąże się z rozszerzeniem sprawy o nowe zarzuty, oskarżony musi zgodzić się na dobrowolne stawiennictwo w sprawie nowych zarzutów.

We Francji przepisy nie przewidują dobrowolnego przyznania się do winy. W przypadku pewnych występków przed rozprawą główną istnieje możliwość skorzystania z postępowania przyspieszonego (natychmiastowe stawiennictwo z wcześniejszym przyznaniem się do winy). Każde przyznanie się do popełnienia danego czynu zostanie ocenione przez sędziów w taki sam sposób jak inny materiał dowodowy.

Jakie prawa przysługują mi na rozprawie?

Musisz być obecny w trakcie całej rozprawy. Jeżeli nie przedstawisz stosownego usprawiedliwienia, zostanie wydany wyrok zaoczny, chyba że sąd zgodzi się odroczyć rozprawę do czasu, gdy będziesz mógł być na niej obecny. Sąd nie ma jednak obowiązku przychylić się do takiego wniosku. Jeżeli na rozprawie obecny jest twój adwokat, może zabierać głos i cię reprezentować. W sprawach o zbrodnie istnieje możliwość wydania nakazu aresztowania.

We Francji istnieje możliwość zorganizowania wideokonferencji wyłącznie w celu przesłuchania świadków, osób dochodzących roszczeń z powództwa cywilnego i biegłych.

Jeżeli nie rozumiesz języka postępowania, istnieje możliwość skorzystania z pomocy tłumacza.

W sprawach o zbrodnie udział adwokata jest wymagany przez prawo. W sprawach o występki i wykroczenia udział adwokata jest fakultatywny. W toku postępowania masz prawo zmienić adwokata.

Podczas rozprawy oskarżony może zabierać głos. W toku postępowania ma jednak prawo do odmowy składania wyjaśnień, niemniej może to wpłynąć na ocenę sprawy przez sędziów.

Nie możesz zostać skazany wyłącznie na tej podstawie, że skłamałeś podczas przesłuchania. Kłamstwo wpłynie jednak na orzeczenie sądu. Ponadto może również negatywnie wpłynąć na strategię twojego adwokata.

Jakie prawa przysługują mi w odniesieniu do obciążających mnie dowodów?

Cały materiał dowodowy musi zostać przedstawiony stronom, aby mogły się na ten temat wypowiedzieć. Francuskie prawo karne dopuszcza wszystkie rodzaje dowodów i możliwość ich przedstawienia w każdych okolicznościach. Dotyczy to również dowodów zebranych przez prywatnego detektywa. Dowody te muszą być jednak uzyskane zgodnie z prawem. Jest to jedyny warunek.

Możesz wnosić o przesłuchanie świadków. Na rozprawie możesz zadawać pytania świadkom bezpośrednio lub za pośrednictwem twojego adwokata, a także wszelkimi sposobami podważać ich zeznania.

Czy zostaną uwzględnione informacje na mój temat znajdujące się w rejestrze karnym?

Sędziowie zapoznają się z informacjami znajdującymi się na twój temat w rejestrze karnym. Wyciąg z rejestru zostanie dołączony do akt sprawy na cały czas trwania postępowania. Właściwy organ sądowy rozpoznający twoją sprawę może również wystąpić do innego państwa członkowskiego o dostarczenie wyciągów z rejestru karnego prowadzonego przez to państwo.

Co nastąpi na końcu rozprawy?

Twoja sprawa oraz możliwe orzeczenie zostaną najpierw omówione z twoim adwokatem pod warunkiem że w pełni poinformowałeś go o swojej sytuacji. Chodzi o uwolnienie od zarzutów, uniewinnienie lub skazanie.

W przypadku wyroku skazującego mogą zostać orzeczone poniższe kary.

Kara pozbawienia wolności:

  • w przypadku zbrodni, kara dożywotniego pozbawienia wolności lub pozbawienia wolności w ustalonym wymiarze. W tym drugim przypadku kodeks karny przewiduje wymiar kary od lat 10 do 30.
  • w przypadku występków, kara pozbawienia wolności do lat 10.

Kara pozbawienia wolności może podlegać zamianie np. na karę pozbawienia wolności w zawieszeniu, karę ograniczenia wolności lub też sąd może odstąpić od wymierzenia kary.

Inne kary:

  • we wszystkich przypadkach istnieje możliwość nałożenia kary grzywny w wysokości ustalonej dla każdego przestępstwa.
  • w przypadku występków i wykroczeń może zostać nakazane „naprawienie szkody”, tzn. możesz zostać skazany na obowiązek naprawienia szkody wyrządzonej pokrzywdzonemu.
  • sąd może również orzec kary dodatkowe, takie jak kara ograniczenia wolności (za twoją zgodą), pozbawienie pewnych uprawnień (np. prawa jazdy), przepadek mienia, zamknięcie zakładu, pozbawienie praw publicznych (np. prawa głosu) lub zakaz wystawiania czeków. Sąd może także orzec zakaz przebywania na terytorium całej Francji (jeżeli jesteś obcokrajowcem) lub jej części.

Jaką rolę w postępowaniu sądowym odgrywa pokrzywdzony?

Pokrzywdzony może być obecny i reprezentowany na rozprawie. Jeżeli nie skorzysta z tego uprawnienia, uznaje się, że odstąpił od postępowania. Pokrzywdzony może wszcząć postępowanie. Obecność pokrzywdzonego lub jego pełnomocnika na rozprawie gwarantuje przestrzeganie jego praw oraz możliwość domagania się przez niego naprawienia wyrządzonej szkody.

Ostatnia aktualizacja: 06/12/2021

Za wersję tej strony w języku danego kraju odpowiada właściwe państwo członkowskie. Tłumaczenie zostało wykonane przez służby Komisji Europejskiej. Jeżeli właściwy organ krajowy wprowadził jakieś zmiany w wersji oryginalnej, mogły one jeszcze nie zostać uwzględnione w tłumaczeniu. Komisja Europejska nie przyjmuje żadnej odpowiedzialności w odniesieniu do danych lub informacji, które niniejszy dokument zawiera, lub do których się odnosi. Informacje na temat przepisów dotyczących praw autorskich, które obowiązują w państwie członkowskim odpowiedzialnym za niniejszą stronę, znajdują się w informacji prawnej.