Jakie są etapy dochodzenia w sprawach karnych?
Dochodzenie w sprawach karnych prowadzi policja. Zwykle policja wszczyna dochodzenie po otrzymaniu zawiadomienia, że dana osoba padła ofiarą przemocy lub kradzieży, bądź po ujęciu sprawcy – przez policję lub obywatela – na gorącym uczynku.
Zarzuty wstępne
Na początku policja ustala, czy doszło do popełnienia przestępstwa i czy da się zidentyfikować podejrzanego lub kilku podejrzanych, którym można przedstawić zarzuty popełnienia przestępstwa. W związku z tym policja zwykle chce przesłuchać podejrzanego.
Zatrzymanie
Policja może zatrzymać podejrzanego.
Posiedzenie wstępne i tymczasowe aresztowanie (w tym europejski nakaz aresztowania)
Jeśli policja chce zatrzymać podejrzanego, aby nie zakłócał przebiegu dochodzenia, lub z innego powodu, musi go postawić do dyspozycji sądu w ciągu 24 godzin od zatrzymania, aby sędzia mógł wydać postanowienie w tej sprawie.
Środki ingerujące w prywatność
Oprócz przesłuchania podejrzanego i potencjalnych świadków policja może w toku dochodzenia zdobywać informacje za pomocą środków ingerujących w prywatność, takich jak przeszukanie, kontrola połączeń telekomunikacyjnych, kontrola i utrwalania rozmów itp. Większość środków ingerujących w prywatność wymaga uprzedniego zatwierdzenia przez sąd.
Postanowienie o przedstawieniu bądź nieprzedstawieniu zarzutów podejrzanemu
Celem dochodzenia policyjnego jest zgromadzenie informacji, na których podstawie prokurator będzie mógł podjąć decyzję o przedstawieniu bądź nieprzedstawieniu zarzutów podejrzanemu. Jeśli nie istnieją wystarczające dowody, że podejrzany popełnił przestępstwo, prokurator umarza postępowanie.
Na szczeblu lokalnym policja i prokuratura podlegają temu samemu organowi, zatem prokurator często uczestniczy we wczesnych etapach postępowania, w tym w planowaniu dochodzenia.
Przygotowanie obrony
Więcej informacji o prawie do informacji o dochodzeniu oraz do wpływania na jego przebieg znajduje się 
tutaj.
Moje prawa w toku dochodzenia
Aby uzyskać więcej informacji o prawach przysługujących ci na każdym etapie postępowania, proszę kliknąć na poniższe linki.
Zarzuty wstępne, w tym przesłuchanie (1)
Dlaczego postawiono mi zarzuty?
Przedstawiono ci zarzuty, ponieważ policja ma uzasadnione podejrzenia, że popełniłeś przestępstwo, w związku z czym dochodzenie policyjne będzie odtąd prowadzone przeciwko tobie, a nie przeciwko innym osobom.
Co oznacza przedstawienie mi zarzutów?
Oznacza to, że dowiesz się, o jakie przestępstwo podejrzewa cię policja. Policja musi poinformować cię, jakie przepisy prawa, jej zdaniem, naruszyłeś. Masz prawo śledzić przebieg dochodzenia za pośrednictwem adwokata, a w razie podejrzenia o poważne przestępstwo masz prawo do pomocy obrońcy wyznaczonego przez sąd.
Dlaczego policja chce mnie przesłuchać?
Policja chce cię przesłuchać, aby ustalić, czy podejrzenie popełnienia przez ciebie przestępstwa jest uzasadnione. Policja wykorzysta twoje wyjaśnienia w dalszym biegu postępowania. Twoje wyjaśnienia zostaną później wykorzystane przez prokuratora przy podejmowaniu decyzji, czy sprawę należy rozpoznać w trybie przewidzianym dla podejrzanych, którzy przyznali się do winy.
Gdzie i kiedy policja może mnie przesłuchać?
Nie istnieją szczególne przepisy regulujące czas i miejsce przesłuchania przez policję. W czasie przesłuchanie nie wolno naruszać twoich praw w sposób nieuzasadniony. Co do zasady policji nie wolno kontaktować się z tobą w twoim miejscu pracy. Zwykle policja zaczyna zadawać pytania podejrzanemu na miejscu popełnienia przestępstwa. Często policja wzywa podejrzanego na posterunek policji w celu przeprowadzenia bardziej szczegółowego przesłuchania.
Co się dzieje, jeśli nie znam języka postępowania?
Jeśli nie znasz języka postępowania, masz prawo do pomocy tłumacza ustnego, który tłumaczy zarówno na twój język, jak i z twojego języka. Policja sprowadzi dla ciebie tłumacza ustnego, a do czasu jego przybycia nie musisz nic mówić.
Czy muszę złożyć wyjaśnienia na policji?
Masz obowiązek podać policji swoje imię i nazwisko, adres zamieszkania i datę urodzenia. Poza tym nie musisz nic mówić. Nie masz obowiązku mówienia prawdy. Policja ma obowiązek pouczenia cię o tych prawach przed przesłuchaniem. To, czy złożenie wyjaśnień na policji będzie dla ciebie korzystne, zależy od sprawy oraz od powagi zarzutów. Jeśli nie wiesz, czy powinieneś odpowiadać na pytania, zapytaj swojego adwokata.
Czy będę mógł porozmawiać z adwokatem?
Zanim zdecydujesz, czy zgadzasz się na przesłuchanie przez policję, masz prawo do kontaktu z wybranym przez siebie adwokatem. Jeśli nie znasz żadnego adwokata, policja zapewni ci jego pomoc.
Twój obrońca ma prawo do udziału w przesłuchaniu, lecz nie może udzielać ci porad, jak odpowiadać na poszczególne pytania.
Czy mogę sprawdzić, czy policja właściwie zrozumiała moje wyjaśnienia?
Policja ma obowiązek zaprotokołowania twoich wyjaśnień. Możesz przeczytać protokół lub zażądać, aby go tobie odczytano, a następnie zgłosić uwagi do jego treści. To, czy podpiszesz protokół, czy też nie, zależy od ciebie. Wielu adwokatów radzi, aby nie podpisywać protokołu, jeśli nie znasz języka postępowania.
Co się stanie się, kiedy część złożonych przeze mnie wyjaśnień będzie działać na moją niekorzyść?
Jeśli powiesz coś, co będzie działać na twoją niekorzyść, policja może wykorzystać to w dochodzeniu. Co do zasady protokół policyjny nie stanowi dowodu w sprawie, w związku z czym nie może zostać wykorzystany przeciwko tobie podczas rozprawy. Prokurator może jednak zadawać pytania dotyczące szczegółów protokołu. Zmiana wyjaśnień może zaszkodzić twojej wiarygodności.
Zatrzymanie (2)
Dlaczego zostałem zatrzymany?
Możesz zostać zatrzymany w przypadku, gdy policja ma powody, by podejrzewać cię o popełnienie przestępstwa, jeśli zatrzymanie jest konieczne dla zapobieżenia popełnieniu innych przestępstw, w celu zapewnienia twojego stawiennictwa oraz zapobieżenia kontaktom z innymi osobami. Możesz również zostać zatrzymany na podstawie europejskiego nakazu aresztowania wydanego przez inne państwo członkowskie UE.
Czy policja może mnie zatrzymać niezależnie od rodzaju sprawy?
Nie zostaniesz zatrzymany, jeśli byłoby to niewspółmierne do powagi zarzucanego ci czynu. Na przykład mało prawdopodobne jest, że zostaniesz zatrzymany w związku z podejrzeniem o popełnienie czynu, za które grozi najwyżej niewielka grzywna.
Gdzie będę przebywał podczas zatrzymania?
Zatrzymani zwykle przebywają na miejscowym posterunku policji. Zostaniesz umieszczony w izbie zatrzymań do czasu przesłuchania (zob. Zarzuty wstępne, przesłuchanie (1)).
Czy w razie potrzeby mogę zobaczyć się z lekarzem?
Jeżeli jesteś chory bądź znajdujesz się pod silnym wpływem alkoholu lub narkotyków, masz prawo zobaczyć się z lekarzem. Jeśli potrzebujesz pomocy lekarza albo specjalnych leków, powinieneś powiedzieć o tym policji.
Czy mogę skontaktować się z adwokatem?
Po zatrzymaniu masz prawo do kontaktu z wybranym przez siebie adwokatem przed podjęciem decyzji, czy zgadzasz się na przesłuchanie przez policję. W określonych przypadkach policja może odmówić ci zgody na skorzystanie z usług konkretnego adwokata. Możesz złożyć na to zażalenie do sądu.
Zarówno policja, jak i twój adwokat, muszą cię pouczyć o tym, że możesz skorzystać z pomocy obrońcy wyznaczonego przez sąd oraz o tym, kto pokryje koszty jego usług.
Czy mogę skontaktować się ze swoją ambasadą, jeśli jestem obywatelem innego państwa?
Jeśli jesteś obywatelem innego państwa, masz prawo skontaktować się ze swoją ambasadą. Policja może ci w tym pomóc.
Czy mogę skontaktować się z rodziną?
Masz prawo powiadomić rodzinę lub pracodawcę o swoim zatrzymaniu. Policja może nie wyrazić zgody na taki kontakt, jeśli uzna, że zakłóci to bieg sprawy. Policja może zdecydować, że powiadomi rodzinę w twoim imieniu.
Jak długo może trwać zatrzymanie?
Musisz zostać zwolniony niezwłocznie po ustaniu przyczyny zatrzymania. Jeśli nie zostałeś zwolniony w ciągu 24 godzin, musisz zostać postawiony do dyspozycji sądu (posiedzenie wstępne), aby sędzia mógł zadecydować o twoim zwolnieniu, przedłużeniu zatrzymania (możliwe jest przedłużenie zatrzymania na trzy okresy dwudziestoczterogodzinne) lub o zastosowaniu tymczasowego aresztowania (Posiedzenie wstępne i tymczasowe aresztowanie (3)).
W jakich przypadkach zatrzymanie na 24 godziny może ulec przedłużeniu?
W przypadku gdy sędzia, który rozpoznaje sprawę na posiedzeniu wstępnym, stwierdzi, że przedstawiony materiał dowodowy jest niewystarczający do wydania postanowienia o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, zatrzymanie może ulec przedłużeniu maksymalnie na trzy okresy dwudziestoczterogodzinne, licząc od zakończenia posiedzenia wstępnego.
Posiedzenie wstępne i tymczasowe aresztowanie (3)
Dlaczego przebywam w areszcie?
Zostałeś umieszczony w areszcie, ponieważ policja uznała, że konieczne jest tymczasowe aresztowanie na czas trwania dochodzenia. Możesz również zostać tymczasowo aresztowany w związku z koniecznością zabezpieczenia przekazania cię do innego państwa członkowskiego na podstawie europejskiego nakazu aresztowania.
Kto decyduje o zastosowaniu tymczasowego aresztowania?
O tym, czy zachodzą przesłanki tymczasowego aresztowania, decyduje sędzia. Zanim sędzia postanowi o zastosowaniu tymczasowego aresztowania na wniosek policji, odbywa się posiedzenie (posiedzenie wstępne). Na posiedzeniu prokurator przedstawia stanowisko policji w sprawie. Ty również będziesz miał sposobność przedstawienia swojego stanowiska. Sędzia postanowi, czy umieścić cię w areszcie, ale nie będzie rozstrzygał o tym, czy jesteś winny zarzucanych czynów.
Czy mogę zostać tymczasowo aresztowany w każdej sprawie?
Przesłanki zastosowania tymczasowego aresztowania są następujące:
- policja obligatoryjnie przedstawi powody uzasadniające przypuszczenie, że podejrzany popełnił przestępstwo zagrożone karą pozbawienia wolności, której dolna granica wynosi 18 miesięcy;
- potencjalna kara pozbawienia wolności nie może trwać krócej niż 30 dni;
- policja musi przekonać sędziego, że tymczasowe aresztowanie jest konieczne przez cały czas trwania dochodzenia, z następujących powodów:
- policja obawia się, że będziesz unikał kary;
- istnieją podstawy, by przypuszczać, że będziesz nadal popełniał ten sam rodzaj przestępstwa;
- istnieją podstawy, by przypuszczać, że w razie zwolnienia będziesz zakłócał prawidłowy bieg postępowania;
- przestępstwo jest na tyle poważne, że niezastosowanie środka izolacyjnego przed rozprawą może wywoływać oburzenie innych osób.
W rzadkich przypadkach możesz uniknąć tymczasowego aresztowania – mimo że zachodzą przesłanki jego zastosowania – gdyby pozbawienie cię wolności było skrajnie uciążliwe w związku z twoją sytuacją osobistą. Istotne jest, abyś poinformował swojego adwokata o takiej sytuacji.
Gdzie odbędzie się posiedzenie wstępne?
Posiedzenie wstępne odbędzie się w miejscowym sądzie. Zwykle do czasu doprowadzenia na salę sądową podejrzany przebywa w izbie zatrzymań.
Czy muszę składać wyjaśnienia podczas posiedzenia wstępnego?
Nie masz obowiązku składania wyjaśnień oraz mówienia prawdy. To, czy złożenie wyjaśnień przed sądem będzie dla ciebie korzystne, zależy od sprawy oraz od powagi ciążących na tobie zarzutów. Skonsultuj się ze swoim adwokatem, aby ustalić, czy lepiej będzie złożyć wyjaśnienia czy też nie.
Czy będę mógł porozmawiać z adwokatem?
Sąd wyznaczy obrońcę, który będzie cię reprezentował przed sądem. Jeśli nie zażądasz konkretnego adwokata, sąd wyznaczy adwokata dyżurującego w danym dniu. Więcej informacji na ten temat znajduje się w arkuszu informacyjnym 1.
Masz prawo do omówienia sprawy ze swoim adwokatem przed posiedzeniem. Jeśli nie mówicie w tym samym języku, masz prawo do pomocy tłumacza. Adwokat będzie bronił twoich interesów podczas posiedzenia i może również zadawać ci pytania.
Czy mogę sprawdzić, czy sąd właściwie zrozumiał moje wyjaśnienia?
Sędzia zamieści istotne elementy twoich wyjaśnień w protokole sądowym. Twoje wyjaśnienia zostaną odczytane, tak by uniknąć wątpliwości co do ich właściwego zrozumienia.
Co się stanie się, kiedy część złożonych przeze mnie wyjaśnień będzie działać na moją niekorzyść na rozprawie?
Twoje wyjaśnienia w sądzie mogą posłużyć jako dowód w sprawie.
Jak długo może trwać tymczasowe aresztowanie?
Podczas posiedzenia sędzia postanowi o twoim zwolnieniu lub zastosowaniu tymczasowego aresztowania. W niektórych przypadkach sędzia może postanowić o przedłużeniu twojego zatrzymania na trzy okresy dwudziestoczterogodzinne (zob. Zatrzymanie (2)).
W razie zastosowania tymczasowego aresztowania sędzia ustali okres pobytu w areszcie na maksymalnie cztery tygodnie. Oznacza to, że albo musisz zostać zwolniony przed upływem tego okresu, albo sprawa ponownie trafi do sądu, który stwierdzi, czy zachodzą przesłanki przedłużenia tymczasowego aresztowania. Nie określono maksymalnego okresu tymczasowego aresztowania. Zależy to od charakteru sprawy.
Musisz zostać zwolniony niezwłocznie po ustaniu powodów tymczasowego aresztowania.
Czym są warunki zwiększonej izolacji?
W pewnych okolicznościach policja może wnioskować o umieszczenie cię w warunkach zwiększonej izolacji, tak aby nie było możliwości kontaktu z innymi osobami. Wówczas będziesz mógł wysyłać listy bądź telefonować wyłącznie pod nadzorem policji. O umieszczeniu cię warunkach zwiększonej izolacji postanawia sędzia.
Czy mogę zaskarżyć postanowienie o tymczasowym aresztowaniu lub zastosowaniu warunków zwiększonej izolacji?
Istnieje możliwość zaskarżenia do sądu wyższego (landsret) postanowienia o tymczasowym aresztowaniu lub o zastosowaniu warunków zwiększonej izolacji. Zazwyczaj zatrzymany zaskarża wydane postanowienie na posiedzeniu, na którym rozpoznawana jest sprawa.
Czy mogę uniknąć tymczasowego aresztowania, jeśli oddam paszport lub złożę poręczenie majątkowe?
Kodeks karny przewiduje możliwość niezastosowania tymczasowego aresztowania, jeśli oddasz paszport lub złożysz poręczenie majątkowe. W praktyce jednak zdarza się to rzadko.
Środki ingerujące w prywatność (4)
W toku dochodzenia policja może pozyskiwać informacje, stosując różne środki ingerujące w prywatność. Niektóre z nich opisano poniżej.
Czy policja ma prawo pobrać moje odciski palców i zrobić mi zdjęcia?
Policja może pobrać twoje odciski palców i zrobić ci zdjęcia z zastrzeżeniem spełnienia następujących warunków:
- jesteś podejrzany o popełnienie przestępstwa, a dany środek jest nieodzowny w toku dochodzenia;
- policja musi mieć uzasadnione podejrzenia, że popełniłeś przestępstwo, za które grozi ci kara pozbawienia wolności powyżej 18 miesięcy.
Czy policja ma prawo pobrać ode mnie próbki DNA lub krwi?
Policja może pobrać od ciebie próbki DNA lub krwi z zastrzeżeniem spełnienia następujących warunków:
- istnieją uzasadnione podejrzenia, że popełniłeś przestępstwo, za które grozi ci kara pozbawienia wolności powyżej 18 miesięcy, a dany środek jest uznawana za bardzo istotny w toku dochodzenia;
- próbka krwi może zostać pobrana, jeśli przestępstwo, o które jesteś podejrzewany, wiąże się z użyciem alkoholu lub narkotyku.
Czy policja ma prawo przeszukać mnie oraz moją odzież?
Policja może przeszukać twoją odzież wierzchnią, z zastrzeżeniem tych samych warunków, które mają zastosowanie do robienia zdjęć.
Czy policja ma prawo sprawdzić zawartość mojego telefonu komórkowego i przeszukać mój samochód?
Policja może sprawdzić zawartość twojego telefonu komórkowego, aby ustalić numer twojego telefonu i numer IMEI, a także przeszukać twój samochód z zastrzeżeniem spełnienia następujących warunków:
- policja ma uzasadnione przypuszczenia, że popełniłeś przestępstwo podlegającego ściganiu;
- przeszukanie uznaje się za bardzo istotne dla dochodzenia.
Czy policja może przeszukać mój dom?
Policja może przeszukać twój dom z zastrzeżeniem spełnienia następujących warunków:
- policja ma uzasadnione przypuszczenia, że popełniłeś przestępstwo podlegające ściganiu;
- przeszukanie uznaje się za bardzo istotne dla dochodzenia;
- przestępstwo jest zagrożone karą pozbawienia wolności;
- policja jest w stanie uzasadnić przypuszczenie, że spodziewa się tam znaleźć dowody mające związek z przestępstwem, bądź przedmioty, które powinna zająć z innych powodów.
Kto decyduje o zastosowaniu danego środka ingerującego w prywatność?
Sąd wydaje postanowienie w sprawie przeszukania domu. W razie uzasadnionej obawy, że dowody mogą zniknąć, o ile przeszukanie nie nastąpi niezwłocznie, policja może przeprowadzić przeszukanie bez wcześniejszego uzyskania nakazu. O przeszukaniu policja musi powiadomić sąd w ciągu 24 godzin od jego przeprowadzenia. Policja może podjąć decyzję o przeszukaniu twojego domu, jeśli udzielisz na to swojej pisemnej zgody.
Policja decyduje o pobraniu od ciebie odcisków palców, próbek DNA i krwi, oraz o zrobieniu ci zdjęć. Policja ma również prawo sprawdzić zawartość twojego telefonu komórkowego, przeszukać twój samochód itp.
Czy mogę wnieść zażalenie?
Jeśli chcesz zaskarżyć czynności podjęte przez policję w toku dochodzenia, możesz wnieść stosowne zażalenie do sądu.
Postanowienia sądu o przeszukaniu i planowaniu dochodzenia podlegają zaskarżeniu do sądu wyższego w terminie dwóch tygodni od wydania danego postanowienia.
Czy mogę żądać, aby policja zniszczyła moje odciski palców, zdjęcia, próbki DNA i wyniki analiz próbek krwi?
W przypadku gdy prokuratura umorzy sprawę albo zostaniesz uniewinniony, policja ma obowiązek zniszczenia twoich zdjęć. Może zachować twoje odciski palców i próbki DNA przez określony czas, po upływie którego musi je zniszczyć.
Czy mogę wystąpić o odszkodowanie?
Jeśli zostałeś aresztowany, pozbawiony wolności lub zastosowano wobec ciebie środki ingerujące w prywatność, a następnie okazało się, że tymczasowe aresztowanie, pozbawienie wolności lub środki ingerujące w prywatność były bezpodstawne, przysługuje ci co do zasady roszczenie odszkodowawcze. Prokurator Generalny wydaje coroczne obwieszczenie o stawkach stosowanych przy określaniu kwot takich odszkodowań.
Postanowienie o przedstawieniu bądź nieprzedstawieniu zarzutów podejrzanemu (5)
Po zakończeniu dochodzenia przez policję twoja sprawa zostaje przekazana do prokuratury, która decyduje o dalszym jej biegu.
Czy mogę przyznać się do popełnienia wszystkich lub kilku zarzucanych czynów przed rozpoczęciem rozprawy?
Jeśli w toku dochodzenia prowadzonego przez policję przyznałeś się do najpoważniejszych zarzutów, prokurator zazwyczaj wnosi o rozpoznanie sprawy w trybie przewidzianym dla podejrzanych, którzy przyznali się do winy.
Co to jest akt oskarżenia?
Akt oskarżenia stanowi podstawę do przeprowadzenia rozprawy przed sądem. Akt oskarżenia musi zawierać przepisy prawa, o których naruszenie zostałeś oskarżony, oraz opis sposobu popełnienia przez ciebie przestępstwa. Opis ten musi być na tyle dokładny, aby na jego podstawie można było przygotować twoją obronę.
Czy można oskarżyć mnie o przestępstwa inne niż te, które mi zarzucono?
Akt oskarżenia sporządza prokurator. Jeśli stanowisko prokuratora różni się w danej sprawie od stanowiska policji, akt oskarżenia może zawierać nowe lub zmienione zarzuty.
Czy do aktu oskarżenia można włączyć nowe zarzuty?
Prokurator musi dążyć do zebrania wszystkich zarzutów przeciwko tobie, aby można było orzec karę łączną. Akt oskarżenia może zatem zawierać nowe zarzuty, jeśli zarzucono ci kilkakrotnie popełnienie przestępstwa.
W przypadku twojej ekstradycji do Danii na podstawie europejskiego nakazu aresztowania lub umowy o ekstradycji mają zastosowanie przepisy szczególne. Jeśli w akcie oskarżenia pojawiły się nowe zarzuty przeciwko tobie, powinieneś skonsultować się w tej kwestii z adwokatem.
Czy dopuszczalna jest zmiana aktu oskarżenia?
Akt oskarżenia może ulec zmianie lub rozszerzeniu, jeżeli sporządzono i doręczono nowy akt oskarżenia, przy czym jest to dopuszczalne do chwili rozpoczęcia postępowania przed sądem.
Jeśli prokurator prowadzący daną sprawę uzna, że kara, o której orzeczenie wniesiono w akcie oskarżenia, powinna być surowsza, może to zmienić wyłącznie za zgodą służb prokuratorskich (statsadvokaturen). W razie zmian wniesionych do aktu oskarżenia musisz zostać o tym powiadomiony w terminie dwóch miesięcy.
Po rozpoczęciu postępowania głównego w akcie oskarżenia dopuszczalne są jedynie bardzo niewielkie zmiany. O tym, czy zmiana zostanie wprowadzona, decyduje sąd.
Czy można postawić mi zarzut popełnienia przestępstwa, za które odpowiadam w innym państwie członkowskim?
Nie można wykluczyć możliwości postawienia ci zarzutu popełnienia przestępstwa, za które odpowiadasz w innym państwie członkowskim. Nie możesz jednak zostać uznany winnym popełnienia przestępstwa, jeśli zostałeś już za to samo skazany lub uniewinniony w innym kraju.
Czy uzyskam informacje o świadkach zeznających przeciwko mnie?
Prokurator wnosi do sądu akt oskarżenia wraz z wykazem dowodów zawierającym imiona i nazwiska świadków. Twój obrońca otrzymuje kopię tego wykazu. Co do zasady oskarżony ma prawo poznać tożsamość świadków.
Przygotowanie obrony (6)
Na jakiej podstawie mój obrońca i ja możemy przygotować obronę?
Twój obrońca zwykle otrzymuje odpis wszystkich protokołów sporządzonych przez policję w toku dochodzenia. Co do zasady przysługuje ci prawo wglądu do tych materiałów. Twój obrońca może przekazać ci kopię tych materiałów wyłącznie, jeśli zezwoli mu na to policja.
Czy mam prawo wglądu do całości materiałów przedstawionych przez policję?
Policja może zakazać twojemu obrońcy przekazywania ci pewnych informacji z akt sprawy, jeśli uzna to za konieczne w celu ochrony interesów obcych państw lub przeprowadzenia dowodów. Zakaz ten może zostać wydany w poważnych sprawach i tylko do czasu złożenia przez ciebie wyjaśnień przed sądem.
Kto decyduje, czy mogę zapoznać się z aktami sprawy?
Policja przedstawia akta sprawy i decyduje o zastosowaniu zakazu wglądu do części lub całości materiałów dotyczących sprawy. Postanowienie policji można zaskarżyć do sądu, który rozstrzygnie tę kwestię.
Czy mogę uczestniczyć we wszystkich posiedzeniach w sprawie?
Co do zasady przysługuje ci prawo do udziału we wszystkich posiedzeniach, na których sąd orzeka o zastosowaniu tymczasowego aresztowania, lub na których współsprawcy lub świadkowie są przesłuchiwani przed rozprawą.
Na wniosek policji sąd może ci zakazać uczestniczenia w posiedzeniach. W tym przypadku masz prawo do informacji na temat przebiegu posiedzenia. Sąd może jednak zakazać przekazywania ci tych informacji. Masz jednak prawo dowiedzieć się o przebiegu posiedzenia, na którym nie mogłeś się stawić. Tę informację otrzymasz najpóźniej po złożeniu wyjaśnień przed sądem.
Czy mój obrońca może uczestniczyć we wszystkich posiedzeniach w sprawie?
Twój obrońca ma prawo do udziału we wszystkich posiedzeniach. Dotyczy to również posiedzeń, na których sąd wydaje postanowienie o zastosowaniu kontroli i utrwalania rozmów, przeszukań, lub innych środków wymagających uprzedniej zgody sądu.
Czy mój obrońca może uczestniczyć w dochodzeniu prowadzonym przez policję?
Twój obrońca musi zostać powiadomiony o dochodzeniu i ma prawo do udziału w tych czynnościach procesowych, które mogą dostarczyć dowodów w sprawie na twoją niekorzyść. Chodzi tu m.in. o okazania, rekonstrukcje zdarzeń itp.
Czy mój obrońca może przeprowadzić własne dochodzenie?
Twój obrońca może zwrócić się do policji z żądaniem przeprowadzenia dalszych czynności procesowych, jeśli uważasz, że policja nie dotarła do informacji, które mogą być pomocne z punktu widzenia twojej obrony. Jeśli policja odmówi podjęcia dalszych czynności procesowych, odmowa ta podlega zaskarżeniu do sądu, który może nakazać policji podjęcie odpowiednich czynności.
Twój obrońca może również zdecydować się na przeprowadzenie własnego dochodzenia. W praktyce jednak rzadko się to zdarza. W razie gdy twój obrońca prowadzi własne dochodzenie w sprawie, nie może ono zakłócać dochodzenia policji i musi być prowadzone w zgodzie z kodeksem etyki prawniczej.
Czy mój obrońca może powoływać świadków, aby zeznawali przed sądem?
Twój obrońca może wystąpić o wezwanie określonych świadków celem złożenia zeznań przed sądem. Jeśli prokuratura sprzeciwi się składaniu zeznań przez tych świadków, sąd zdecyduje, czy przesłuchanie danych świadków jest istotne dla sprawy.
Ciekawe strony
Duńska ustawa o wymiarze sprawiedliwości
Duńska ustawa o utworzeniu centralnego rejestru DNA
Prokurator Generalny
Duńska ustawa o ekstradycji
Gdzie odbędzie się rozprawa?
Rozprawa odbędzie się w miejscowym sądzie miejskim i będzie miała charakter jawny. Jeżeli przyznałeś się do popełnienia przestępstwa lub przestępstw, prokurator wniesie o przeprowadzenie postępowania w trybie przewidzianym dla osób, które przyznały się do winy. W takim przypadku sprawę rozpoznaje jeden sędzia zawodowy. To samo dotyczy sytuacji, w których prokurator wnosi wyłącznie o orzeczenie kary grzywny.
Jeżeli oskarżony nie przyznał się do winy, sprawę rozpatrują również ławnicy. W takim przypadku w składzie orzekającym zasiada jeden sędzia zawodowy i dwóch ławników.
Jeżeli prokurator żąda orzeczenia kary pozbawienia wolności na co najmniej cztery lata, sprawę rozpoznaje ława przysięgłych. Skład ten obejmuje trzech sędziów zawodowych i sześciu przysięgłych. Wyjątkiem są sprawy dotyczące przestępstw związanych z obrotem środkami odurzającymi lub substancjami psychotropowymi i przeciwko obrotowi gospodarczemu, które są rozpoznawane przez sąd złożony z sędziów zawodowych i ławników, niezależnie od kary, o jakiej orzeczenie wniesiono.
Czy zarzuty mogą ulec zmianie w trakcie rozprawy sądowej?
Jeżeli przyznajesz się do winy, możliwe jest uzgodnienie zmiany zarzutów, tak by odpowiadały one przestępstwu, do którego jesteś skłonny się przyznać.
Po rozpoczęciu rozprawy możliwa jest tylko nieznaczna zmiana zarzutów. Uwzględnienie nowych zarzutów jest niedopuszczalne, chyba że wyrazisz na to zgodę.
Jakie prawa przysługują mi podczas rozprawy?
Twoje stawiennictwo jest obligatoryjne w toku całego postępowania sądowego. Sąd może zezwolić na nieobecność na rozprawie, jeżeli złożyłeś już swoje wyjaśnienia.
Jeżeli otrzymałeś wezwanie na rozprawę, ale nie stawiłeś się w sądzie, nie podając przy tym ważnego powodu, sąd może postanowić o przesłuchaniu świadków pod twoją nieobecność. Sąd może wydać orzeczenie pod twoją nieobecność, o ile prokurator wnosi o orzeczenie kary pozbawienia wolności na nie dłuższej niż sześć miesięcy, a ty wyraziłeś zgodę na zakończenie rozprawy. Jeżeli orzeczono karę pozbawienia wolności na okres do trzech miesięcy bez warunkowego zawieszenia wykonania kary, można zakończyć postępowanie nawet bez twojej zgody.
Od 1 listopada 2009 r. możliwe jest udział w postępowaniu przed sądem za pośrednictwem wideokonferencji, jeżeli maksymalną karą, o jaką wnosi prokurator, jest kara grzywny lub kara pozbawienie wolności na okres do jednego roku. Nie wszystkie sądy posiadają jednak sprzęt, który umożliwia korzystanie z tego rozwiązania.
Jeżeli nie mówisz w języku, którym posługuje się sąd, ani go nie rozumiesz, przysługuje ci prawo do korzystania z pomocy tłumacza w trakcie całego postępowania sądowego. Tłumacz pomoże ci również, jeżeli zechcesz skonsultować się ze swoim obrońcą w trakcie rozprawy.
Jeżeli nie masz adwokata, sąd wyznaczy obrońcę z urzędu, o ile nie przyznajesz się do popełnienia zarzucanych ci czynów i kara, o której orzeczenie wniesiono, jest poważniejsza niż kara grzywny. Jeżeli przyznajesz się do winy w sprawie, w której prokurator żąda kary pozbawienia wolności, sąd wyznaczy ci obrońcę z urzędu, jeżeli zwrócisz się z takimi wnioskiem. Jeżeli nie zgadzasz się ze swoim obrońcą lub z innego powodu chcesz go zmienić, sąd zazwyczaj przychyli się do wniosku o jego zmianę.
Nie musisz odpowiadać na żadne pytania w trakcie rozprawy ani mówić prawdy. Nie możesz zostać ukarany za składanie fałszywych zeznań w toku postępowania sądowego. Możesz poradzić się swojego obrońcy, czy złożenie przez ciebie wyjaśnień będzie działać na twoją korzyść.
Jakie prawa przysługują mi w związku z dowodami na moją niekorzyść?
Korzystanie z dowodów z dokumentów w trakcie rozprawy jest szczegółowo określone przepisami prawa. Poza tym nie obowiązują niemal żadne zasady, w związku z czym możesz wnosić wszelkiego rodzaju dowody. Ty i twój obrońca możecie podważyć dopuszczalność dowodów ze świadków lub innych dowodów, zwłaszcza gdy zeznania świadków lub dowody są nieistotne w sprawie lub gdy materiał dowodowy został pozyskany w sposób niezgodny z prawem. Sąd postanowi o dopuszczeniu albo niedopuszczeniu dowodów ze świadków lub innych dowodów, które podważyłeś. W większości przypadków sąd postanowi o niedopuszczeniu dowodów pozyskanych niezgodnie z prawem. Sąd zbada istotność podważonych dowodów po przedstawieniu pozostałego materiału dowodowego.
Możesz wnioskować o powołanie pewnych świadków, aby złożyli zeznania na rozprawie, lub o przeprowadzenie danego dowodu na twoją korzyść. Dowodem takim może być na przykład lista pasażerów, z której wynika, że nie przebywałeś na miejscu zdarzenia, gdy przestępstwo zostało popełnione. Sąd podejmuje również decyzję w razie podważenia istotności danego dowodu przez prokuratora.
Strona wnioskująca o powołanie świadka zadaje mu pytania jako pierwsza. Następnie możliwość zadawania pytań ma strona przeciwna. Orzekając o winie, sąd ocenia pewność i wiarygodność zeznań świadków złożonych na rozprawie.
Czy informacje z rejestru karnego będą brane pod uwagę?
Sąd uwzględni informacje o uprzednich wyrokach skazujących wydanych wobec ciebie, jeżeli z opisu rozpoznawanej sprawy, wynika, że popełniłeś czyn w warunkach powrotu do przestępstwa. W nielicznych przypadkach informacje o trybie postępowania zastosowanym we wcześniejszej sprawie mogą być przywołana w celu uzasadnienia uznania oskarżonego winnym albo niewinnym w toczącej się sprawie. Jeżeli byłeś uprzednio skazany za podobne przestępstwo lub popełniłeś dane przestępstwo w okresie próby po orzeczeniu warunkowego zawieszenia wykonania kary lub podczas zwolnienia warunkowego, zazwyczaj wpłynie to na wymiar orzekanej kary.
Zwykle nie zasięga się informacji o wcześniejszych wyrokach skazujących orzeczonych w innych państwach członkowskich.
Co nastąpi na końcu rozprawy?
Sprawa kończy się wydaniem przez sąd wyroku. Sąd może:
- uniewinnić oskarżonego;
- skazać na karę grzywny;
- orzec o warunkowym zawieszeniu wykonania kary, o umieszczeniu sprawcy w zakładzie leczniczym bądź skierować do pracy na cele społeczne;
- orzec karę bezwarunkowego pozbawienia wolności.
W przypadku warunkowego zawieszenia wykonania kary, sąd zwykle orzeka karę pozbawienia wolności, której nie będziesz musiał odbywać, chyba że popełnisz kolejne przestępstwo w okresie próby, wynoszącym zazwyczaj rok lub dwa lata. Zawieszając wykonanie kary, sąd może oddać skazanego pod dozór kuratora oraz zobowiązać skazanego do poddania się leczeniu odwykowemu w związku z nadużywaniem alkoholu lub w związku z innym uzależnieniem, leczeniu psychiatrycznemu lub do wykonywania nieodpłatnej pracy na cele społecznie w wymiarze godzin określonym przez sąd.
Wobec sprawców nieletnich (sprawców poniżej 18 roku życia) przewidziano inne sankcje karne.
Jaka jest rola pokrzywdzonego (ofiary) na rozprawie sądowej?
Pokrzywdzony (ofiara) jest uznawany za świadka, tak jak wszyscy inni świadkowie. Jednak w niektórych sprawach pokrzywdzony ma prawo do działania przez pełnomocnika, który jest osobno powoływany przez sąd, lub do odszkodowania, pod warunkiem że wniosek o odszkodowanie jest prosty i dobrze umotywowany, a zasądzenie odszkodowania nie wiąże się z istotnym utrudnieniem.
Ciekawe strony
Duńska ustawa o wymiarze sprawiedliwości
Czy mogę wnieść apelację?
Sąd wydaje wyrok na rozprawie. Możesz zaskarżyć wyrok skazujący, rozstrzygnięcie co do winy lub co do kary do sądu wyższego (landsret). Możesz wnioskować o uniewinnienie bądź złagodzenie wymierzonej kary. Jeżeli uważasz, że podczas rozpoznawania twojej sprawy w sądzie rejonowym doszło do poważnych błędów, możesz wnieść o ponowne rozpoznanie sprawy w sądzie rejonowym przez inny skład sędziowski.
Na rozprawie, na której wyrok jest ogłoszony, możesz wnieść ustną apelację od rozstrzygnięcia co do winy lub kary. Możesz także wnieść apelację na piśmie do sądu rejonowego lub prokuratury. Apelacja musi zostać wniesiona w terminie dwóch tygodni. Jeżeli korzystasz z pomocy adwokata, zwykle to on zajmuje się praktycznymi aspektami związanymi ze złożeniem apelacji. Jeżeli orzeczona została wobec ciebie kara grzywny w wysokości 3 000 DKK lub mniejszej, wówczas aby móc wnieść apelację od wyroku, musisz uzyskać pozwolenie duńskiej Rady ds. Dopuszczalności Środków Zaskarżenia (Procesbevillingsnævnet). Wniosek do Rady ds. Dopuszczalności Środków Zaskarżenia należy złożyć w terminie dwóch tygodni od daty ogłoszenia wyroku.
Co dzieje się po wniesieniu apelacji?
Po wniesieniu apelacji od wyroku sprawę rozpozna sąd wyższy. Ta rozprawa jest również przeprowadzana bez wyłączenia jawności. Nie obowiązują żadne terminy, w których sprawa musi zostać rozpoznana przez sąd wyższy.
Jeżeli zostałeś tymczasowo aresztowany, sąd wyższy musi rozpoznać twoją sprawę w pierwszej kolejności, przed wszelkimi innymi sprawami. Sąd wyższy musi również podjąć decyzję o tym, czy należy pozostawić cię w areszcie do czasu rozpoczęcia postępowania apelacyjnego i na czas jego trwania.
Jeżeli wnosisz o uniewinnienie, twoja sprawa zostanie ponownie rozpoznana przez sąd wyższy. W takim razie przysługuje ci prawo przeprowadzenia nowych dowodów. Powinieneś jak najszybciej skonsultować się ze swoim adwokatem, jakie nowe dowody należałoby przeprowadzić w postępowaniu apelacyjnym. Po ujawnieniu przez prokuratora dowodów, na jakie będzie się powoływał podczas postępowania toczącego się w sądzie wyższym, twój adwokat będzie miał 14 dni na ujawnienie dowodów na twoją korzyść. Możliwe jest uzyskanie zwolnienia z obowiązku dotrzymania powyższego 14-dniowego terminu.
Jeżeli w apelacji wnosisz jedynie o złagodzenie orzeczonej wobec ciebie kary, sąd wyższy orzeknie w granicach apelacji. W tej sytuacji strony nie przedstawiają w sądzie wyższym żadnych dowodów, niemniej jednak twój adwokat może zwrócić się do sądu o uwzględnienie dodatkowych informacji o twojej sytuacji osobistej, co ma znaczenie podczas ustalania wymiaru kary lub w kwestii ekstradycji.
Jak przebiega rozprawa apelacyjna?
Jeżeli wniosłeś apelację, domagając się uniewinnienia, sprawa zostanie ponownie rozpoznana przez sąd wyższy. W praktyce sąd wyższy często rozpoczyna rozprawę od odczytania wyjaśnień złożonych przez ciebie oraz zeznań złożonych przez świadków w trakcie postępowania przed sądem rejonowym. Jeżeli jednak ty i twój adwokat nie wyrazicie zgody na zastosowanie takiej procedury, wyjaśnienia i zeznania będą musiały zostać złożone od nowa.
Jeżeli wniosłeś apelację, domagając się złagodzenia kary, sąd wyższy weźmie pod uwagę materiał dowodowy przedstawiony w sądzie rejonowym i na tej podstawie orzeknie co do kary.
Sąd wyższy ogłosi wyrok podczas rozprawy. Może utrzymać w mocy wyrok sądu rejonowego, zaostrzyć lub złagodzić karę lub orzec o twoim uniewinnieniu. Jeżeli zostaniesz uniewinniony lub kara zostanie złagodzona, koszty apelacji zostaną pokryte ze środków publicznych. Zasada ta dotyczy również sytuacji, gdy prokurator wniesie apelację od wyroku, a sąd wyższy utrzyma go w mocy. We wszystkich pozostałych okolicznościach prawdopodobnie sąd zasądzi pokrycie kosztów postępowania apelacyjnego przez ciebie.
Co się stanie, jeżeli apelacja zostanie uwzględniona/nieuwzględniona?
Wyrok sądu wyższego zastępuje wyrok sądu rejonowego i co do zasady jest ostateczny i prawomocny. W nadzwyczajnych okolicznościach, za zezwoleniem Rady ds. Dopuszczalności Środków Zaskarżenia, sprawa może zostać skierowana do Sądu Najwyższego. Takie zezwolenie udzielane jest zwykle jedynie wówczas, gdy sprawa dotyczy zasady prawnej i tym samym ma charakter precedensowy lub z innych szczególnych przyczyn. Rada udziela zezwolenia na wniesienie sprawy karnej do Sądu Najwyższego w niewielu przypadkach. Twój adwokat może ci doradzić w sprawie wystąpienia o takie zezwolenie i szans na jego otrzymanie.
Jeżeli zostałeś uniewinniony, a podczas postępowania przygotowawczego zastosowano środki, takie jak zatrzymanie, tymczasowe aresztowanie lub przeszukanie, możesz dochodzić odszkodowania. Wniosek należy sporządzić na piśmie i skierować do prokuratora regionalnego (regionale statsadvokat) nie później niż w terminie dwóch miesięcy od wydania przez sąd orzeczenia. Adwokat zajmie się praktycznymi aspektami związanymi ze złożeniem wniosku o odszkodowanie. Nie zapomnij podać adwokatowi danych kontaktowych w swoim kraju.
Pochodzę z innego państwa członkowskiego. Czy mogę zostać tam odesłany po zakończeniu procesu?
Co do zasady możesz zostać odesłany do innego państwa członkowskiego w celu odbycia kary. Zazwyczaj ma to miejsce wyłącznie, gdy zwrócisz się o odesłanie do swojego kraju, aby odbyć tam karę. Wniosek o odbycie kary we własnym kraju musisz przesłać do duńskiego Ministerstwa Sprawiedliwości.
Czy jeśli zostałem skazany, to mogę być sądzony ponownie za to samo przestępstwo?
W Danii nie możesz zostać dwukrotnie skazany za to samo przestępstwo. Taka sama zasada obowiązuje w innych krajach europejskich. Ze względu na to, że przepisy dotyczące kar mogą różnić się w poszczególnych państwach, musisz dowiadywać się o to w kraju, w którym możesz być również ścigany za to przestępstwo.
Informacja o zarzutach/skazaniu
Wyrok zostanie zgłoszony do Centralnego Rejestru Karnego po zakończeniu sprawy. Wyroki w sprawach dotyczących naruszeń przepisów duńskiego Kodeksu karnego wpisywane są w części rejestru dotyczącej wyroków. Wyroki dotyczące naruszeń innych przepisów prawa wpisywane są do rejestru, jeżeli została orzeczona kara pozbawienia wolności lub pozbawienie określonego prawa. Wyrok wpisywany jest do rejestru wraz ze wskazaniem nazwy sądu, który go wydał, datą ogłoszenia, wskazaniem przepisów prawa, które zostały naruszone, oraz określeniem orzeczonej kary.
Istnieją ograniczenia dotyczące wyroków, które mogą zostać uwzględnione w wyciągu z rejestru karnego, który może zostać wydany do twojego osobistego użytku. Dane przechowywane są w formie elektronicznej, a ich czas przechowywania zależy od surowości orzeczonej sankcji karnej. Możesz złożyć zażalenie co do treści wpisu lub jego zatarcia, ale nie w sprawie samego faktu wpisania wyroku do rejestru. Zażalenia w sprawie wpisów do rejestru należy wnosić do duńskiego krajowego komisarza policji (Rigspolitiet), który jest organem odpowiedzialnym za rejestr karny.
Ciekawe strony
Duńska ustawa o wymiarze sprawiedliwości
Zarządzenie w sprawie przetwarzania danych osobowych w Centralnym Rejestrze Karnym
