Uit welke fasen bestaat het strafrechtelijk onderzoek (opsporingsonderzoek)?

Het doel van het vooronderzoek is:

• vast te stellen of er een misdrijf is gepleegd;
• wie een strafbaar feit ten laste moet worden gelegd;
• of het mogelijk is de zaak te seponeren, te sluiten of voor de rechter te brengen.

Het vooronderzoek bestaat uit twee fasen – onderzoek en vervolging.

Het onderzoek wordt verricht door verschillende politiediensten, waaronder de staatspolitie, de staatsveiligheidspolitie, de financiële politie, de militaire politie, de dienst gevangeniswezen, de het bureau voor corruptiepreventie en -bestrijding, de grenswachtbrigade, douane-instanties, kapiteins van schepen op volle zee en commandanten van militaire eenheden van het nationale leger die in het buitenland zijn gestationeerd. De dienst in het rechtsgebied waar het misdrijf is gepleegd, voert het onderzoek uit. Ook het openbaar ministerie kan een onderzoek verrichten.

De vervolgingsinstanties voeren de gerechtelijke vervolging uit.

Mijn rechten tijdens het onderzoek

Klik op onderstaande links voor meer informatie over uw rechten tijdens het vooronderzoek van het strafproces.

• Onderzoek (1)
• Vervolging (2)
• Bepaalde procedurele handelingen (3)

Onderzoek (1)

Het doel van het onderzoek

Het doel van een onderzoek is vast te stellen of er een misdrijf is gepleegd, wie een strafbaar feit ten laste moet worden gelegd en of de zaak kan worden geseponeerd.

Een opsporingsambtenaar (gewoonlijk een politiefunctionaris) gaat uw zaak onderzoeken. Tijdens het onderzoek kunt u 48 uur worden vastgehouden en met het oog op de veiligheid in verzekering worden gesteld.

Hoeveel tijd er beschikbaar is voor het onderzoek en de vervolging, hangt af van de ernst van het feit waarvan u wordt verdacht (van 6 tot 22 maanden met mogelijke verlenging van nog eens 6 maanden). Als deze termijnen niet in acht worden genomen, moeten alle veiligheidsmaatregelen en beperkingen van uw eigendomsrechten ongedaan worden gemaakt.

Wat zal mij verteld worden over wat er gebeurt?

De politiefunctionaris die het onderzoek verricht, zal u vertellen wat er gebeurt.

Is er een tolk aanwezig als ik de taal niet spreek?

U krijgt een tolk toegewezen; de politiefunctionaris of openbare aanklager zal daarvoor zorgen. De tolk zal alles vertalen wat van belang is – documenten, wat door de opsporingsambtenaar en de advocaat wordt gezegd, en uw getuigenis.

Tijdens welke fase zal ik met een advocaat kunnen spreken?

Als u de lokale taal niet spreekt, hoeft u geen advocaat in de arm te nemen, maar het is wel aan te raden dat te doen, omdat u wellicht niet vertrouwd bent met de plaatselijke situatie en wetten. U kunt zelf een advocaat kiezen of de opsporingsambtenaar verzoeken een piketadvocaat voor u aan te wijzen.

Als u wordt vastgehouden, wordt binnen 48 uur een advocaat verzocht u te vertegenwoordigen. Voor een buitenlandse advocaat die aan de gerechtelijke procedure deelneemt, is het raadzaam daarbij met een lokale advocaat samen te werken.

Er zal zo spoedig mogelijk een tolk beschikbaar worden gesteld; zijn/haar aanwezigheid is nodig om u de situatie uit te leggen en bij het verhoor.

Wordt mij om informatie gevraagd? Moet ik informatie verstrekken?

U hebt het recht om informatie te verschaffen maar dat is geen verplichting. U hebt het recht om te zwijgen en dat kan niet tegen u worden gebruikt of worden beschouwd als een weigering om aan het onderzoek mee te werken.

Wat gebeurt er als ik iets zeg dat nadelig is voor mijn zaak?

Uw bewijzen worden beoordeeld in samenhang met ander bewijsmateriaal in de zaak. U hoeft zichzelf niet te beschuldigen. U hebt het recht om elke verklaring af te leggen die u nodig acht. U hebt het recht om niet te getuigen.

Mag ik contact opnemen met vrienden of familieleden?

Als u wordt vastgehouden, hebt u het recht om de opsporingsambtenaar te vragen uw naaste familie, andere familieleden, uw werkplek of onderwijsinstelling enz. daarvan op de hoogte te brengen.

Mag ik een dokter raadplegen als dat nodig is?

Ja. Het onderzoek wordt verricht met inachtneming van de mensenrechten.

Mag ik contact opnemen met mijn ambassade als ik uit een ander land kom?

U hebt het recht om te verzoeken dat uw ambassade/consulaat wordt geïnformeerd.

Ik kom uit een ander land. Moet ik tijdens het onderzoek aanwezig zijn?

U moet tijdens het onderzoek aanwezig zijn. De opsporingsambtenaar bepaalt of het mogelijk is via een videoverbinding of telefonische vergadering aan het onderzoek deel te nemen.

Kan ik naar mijn eigen land worden teruggestuurd?

In de wet is een dergelijke eis niet voorzien, maar uitzetting uit de Republiek Letland vormt een mogelijke straf. Daarvoor is wel een rechterlijke uitspraak nodig.

Word ik in verzekering gesteld of vrijgelaten?

De onderzoeksrechter neemt binnen 48 uur na uw aanhouding een besluit over uw detentie. U kunt in hechtenis worden gehouden als er een gevangenisstraf wordt voorzien voor het misdrijf dat u hebt gepleegd en als geen andere veiligheidsmaatregel ervoor kan zorgen dat:

• u zich niet aan het onderzoek, de gerechtelijke procedure of de tenuitvoerlegging van de uitspraak zult onttrekken;
• u het verloop van het onderzoek niet zult belemmeren;
• u geen ander misdrijf zult plegen.

De onderzoeksrechter zal u eerst horen voordat hij/zij het besluit over uw detentie neemt. U hebt het recht om documenten te overleggen waaruit kan worden opgemaakt dat detentie niet redelijk zou zijn. Hierbij zullen een advocaat en een tolk aanwezig zijn.

Mag ik het land verlaten tijdens het onderzoek?

U mag het land verlaten met toestemming van de opsporingsambtenaar (gewoonlijk schriftelijk).

Zal ik worden gevraagd om vingerafdrukken, monsters van mijn DNA (zoals haar of speeksel) of andere lichaamsvloeistoffen af te staan?

Klik op de link voor informatie over uw rechten.

Mag de politie mij fouilleren?

Klik op de link voor informatie over uw rechten.

Mogen mijn woning, bedrijfspand, auto en dergelijke worden doorzocht?

Klik op de link voor informatie over uw rechten.

Kan ik hoger beroep instellen?

U hebt het recht om bij de president van de rechtbank hoger beroep in te stellen tegen het besluit van de onderzoeksrechter. U hebt het recht om tegen maatregelen van de opsporingsambtenaar en de openbare aanklager beroep in te stellen bij de toezichthoudende aanklager of een senior aanklager.

U hebt tien dagen de tijd om een klacht in te dienen tegen besluiten van de opsporingsambtenaar, de openbare aanklager of de onderzoeksrechter, maar u kunt zich tijdens het gehele onderzoeksproces beklagen over de maatregelen die zij treffen.

U kunt de klacht indienen in een taal die u kent. De klacht moet binnen tien dagen na ontvangst worden beoordeeld. Als de klacht niet in de officiële taal is geschreven, gaat deze termijn in vanaf de datum waarop de vertaling beschikbaar komt; u wordt daarvan op de hoogte gebracht.

Kan ik vóór het proces schuld bekennen aan alle of enkele beschuldigingen?

U hebt het recht om tijdens de fasen van onderzoek en vervolging schuld te bekennen aan alle of enkele beschuldigingen of één beschuldiging.

Als u schuld bekent, wordt dat als een verzachtende omstandigheid beschouwd die tot een minder zware straf of beëindiging van de strafrechtelijke procedure kan leiden. Als u met de opsporingsambtenaar of openbare aanklager meewerkt, kan dat wellicht leiden tot minder strenge veiligheidsmaatregelen of tot vrijlating.

Kan de tenlastelegging vóór het proces worden veranderd?

De tenlastelegging tegen u kan worden gewijzigd als de openbare aanklager aanvullend bewijs heeft verkregen. De oorspronkelijke tenlastelegging tegen u moet worden gewijzigd als deze onjuist blijkt te zijn. De openbare aanklager zal dan de vervolging op dit punt beëindigen. De nieuwe tenlastelegging zal u worden meegedeeld.

Kan ik worden aangeklaagd voor een strafbaar feit waarvoor ik al in een andere lidstaat ben aangeklaagd?

Er kunnen beschuldigingen tegen u worden ingebracht maar u kunt niet berecht en veroordeeld worden als u reeds voor hetzelfde feit in een andere staat bent berecht of vrijgesproken.

Krijg ik te horen wie er tegen mij getuigt?

U krijgt informatie over personen die tegen u getuigen. De openbare aanklager geeft u het dossier nadat het onderzoek van de zaak is afgerond en voordat het dossier naar de rechtbank wordt gestuurd. U kunt dan kennis nemen van de getuigenverklaringen.

Zal ik worden geïnformeerd over ander bewijs dat tegen mij is verzameld?

U ontvangt het dossier, dat al het bewijsmateriaal bevat dat de openbare aanklager in de rechtbank tegen u zal gebruiken. De openbare aanklager geeft u kopieën van het dossier.

Ik ben al eerder voor hetzelfde misdrijf in een andere lidstaat veroordeeld. Wat gebeurt er nu?

U kunt voor hetzelfde feit niet in Letland worden berecht. Het ne bis in idem-beginsel geldt voor alle EU-lidstaten.

Wordt er naar mijn strafblad geïnformeerd?

Er zal naar uw strafblad worden geïnformeerd.

Vervolging (2)

Het doel van de vervolgingsfase

Het doel van de vervolging is vast te stellen of er sprake is van een strafbaar feit, te bepalen wie van dat feit moet worden beschuldigd en te bepalen of de zaak kan worden geseponeerd of gesloten of voor de rechter kan worden gebracht. De openbare aanklager werkt met u samen.

Hoeveel tijd er beschikbaar is voor het onderzoek en de vervolging, hangt af van de ernst van het feit waarvan u wordt verdacht (van 6 tot 22 maanden met mogelijke verlenging van nog eens 6 maanden). Als deze termijnen niet in acht worden genomen, moeten alle veiligheidsmaatregelen en beperkingen van eigendomsrechten ongedaan worden gemaakt.

Wat zal mij verteld worden over wat er gebeurt?

De openbare aanklager die de onderzoeksmaatregelen uitvoert (waarschijnlijk dezelfde maatregelen als tijdens het onderzoek), zal u vertellen wat er gebeurt.

Is er een tolk aanwezig als ik de taal niet spreek?

U krijgt een tolk toegewezen; de openbare aanklager zal daarvoor zorgen. De tolk zal alles vertalen wat van belang is – documenten, wat door de openbare aanklager en de advocaat wordt gezegd, en uw bewijs.

Tijdens welke fase zal ik met een advocaat kunnen spreken?

Als u de lokale taal niet spreekt, is het raadzaam een advocaat in de arm te nemen omdat u wellicht niet vertrouwd bent met de plaatselijke situatie en wetten. Voor een buitenlandse advocaat die aan de gerechtelijke procedure deelneemt, is het raadzaam daarbij met een lokale advocaat samen te werken. U kunt zelf een advocaat kiezen of u kunt de openbare aanklager verzoeken een piketadvocaat voor u aan te wijzen.

Er zal zo spoedig mogelijk een tolk beschikbaar worden gesteld; zijn/haar aanwezigheid is nodig om u de situatie uit te leggen, bij het verhoor, enz.

Wordt mij om informatie gevraagd? Moet ik informatie verstrekken?

U hebt het recht om informatie te verschaffen maar dat is geen verplichting. U hebt het recht om te zwijgen en dat kan niet tegen u worden gebruikt of worden beschouwd als een weigering om mee te werken.

Wat gebeurt er als ik iets zeg wat tegen mij kan worden gebruikt?

Uw bewijzen worden beoordeeld in samenhang met ander bewijsmateriaal in de zaak. U hoeft zichzelf niet te beschuldigen. U mag elke verklaring afleggen die u nodig acht. U hebt het recht om niet te getuigen.

Mag ik contact opnemen met vrienden of familieleden?

Als u wordt vastgehouden, hebt u het recht om de openbare aanklager te vragen uw naaste familie, andere familieleden, uw werkplek of onderwijsinstelling enz. daarvan op de hoogte te brengen.

Mag ik een dokter raadplegen als dat nodig is?

Ja. De strafrechtelijke vervolging vindt plaats met inachtneming van de mensenrechten.

Mag ik contact opnemen met mijn ambassade als ik uit een ander land kom?

U hebt het recht om te verzoeken dat uw ambassade/consulaat wordt geïnformeerd.

Ik kom uit een ander land. Moet ik tijdens het onderzoek aanwezig zijn?

U moet tijdens de vervolgingsfase aanwezig zijn. De openbare aanklager bepaalt of het mogelijk is via een videoverbinding of telefonische vergadering aan het onderzoek deel te nemen.

Kan ik naar mijn eigen land worden teruggestuurd?

In de wet is een dergelijke eis niet voorzien, maar een aanvullende straf is mogelijk, namelijk uitzetting uit de Republiek Letland. Daarvoor is wel een rechterlijke uitspraak nodig.

Word ik in verzekering gesteld of vrijgelaten?

De onderzoeksrechter neemt een besluit over uw detentie. U kunt in hechtenis worden gehouden als een gevangenisstraf mogelijk is voor het misdrijf dat u hebt gepleegd en als geen andere veiligheidsmaatregel ervoor kan zorgen dat u zich niet aan het onderzoek, de gerechtelijke procedure of de tenuitvoerlegging van de uitspraak zult onttrekken, u het verloop van het onderzoek niet zult belemmeren of u geen ander misdrijf zult plegen.

De onderzoeksrechter zal u eerst horen voordat hij/zij een besluit over uw detentie neemt. U hebt het recht documenten te overleggen waaruit kan worden opgemaakt dat detentie onredelijk zou zijn. Hierbij zullen een advocaat en een tolk aanwezig zijn.

Mag ik het land verlaten tijdens het onderzoek?

U mag het land verlaten met toestemming van de openbare aanklager (gewoonlijk schriftelijk).

Zal mij worden gevraagd om vingerafdrukken, monsters van mijn DNA (zoals haar of speeksel) of andere lichaamsvloeistoffen af te staan?

Klik op de link voor informatie over uw rechten.

Mag de politie mij fouilleren?

Klik op de link voor informatie over uw rechten.

Mogen mijn woning, bedrijfspand, auto en dergelijke worden doorzocht?

Klik op de link voor informatie over uw rechten.

Kan ik hoger beroep instellen?

U hebt het recht om bij de president van de rechtbank hoger beroep in te stellen tegen het besluit van de onderzoeksrechter. U hebt het recht om tegen de maatregelen van de openbare aanklager beroep in te stellen bij een senior aanklager.

U hebt tien dagen de tijd om een klacht in te dienen tegen de besluiten van de openbare aanklager of de onderzoeksrechter. Klachten over de maatregelen van de openbare aanklager kunnen tijdens het gehele onderzoeksproces worden ingediend.

U kunt de klacht indienen in een taal die u kent. De klacht moet binnen tien dagen na ontvangst worden beoordeeld. Als de klacht niet in de officiële taal is geschreven, gaat deze termijn in vanaf de datum waarop de vertaling beschikbaar komt; u wordt daarvan op de hoogte gebracht.

Kan ik vóór het proces schuld bekennen aan alle of enkele beschuldigingen?

U hebt het recht om tijdens de fasen van onderzoek en vervolging schuld te bekennen aan alle of enkele beschuldigingen of één beschuldiging.

Als u schuld bekent, wordt dat als een verzachtende omstandigheid beschouwd die tot een minder zware straf kan leiden. Als u met de opsporingsambtenaar of openbare aanklager meewerkt, kan dat wellicht leiden tot minder strenge veiligheidsmaatregelen of vrijlating.

Als u schuld bekent, kan de strafrechtelijke procedure worden stopgezet. Mogelijke uitkomsten zijn:

• voorwaardelijk ontslag van strafrechtelijke aansprakelijkheid;
• de eis van de openbare aanklager om de toepasselijke straf op te leggen;
• overeenstemming met de openbare aanklager over schuld bekennen en de toepasselijke straf, die vervolgens door de rechtbank wordt bekrachtigd, enz.

Kan de tenlastelegging vóór het proces worden veranderd?

De tenlastelegging tegen u kan worden gewijzigd als de openbare aanklager aanvullend bewijs heeft verkregen. De tenlastelegging tegen u kan worden gewijzigd als de openbare aanklager erkent dat deze niet juist blijkt te zijn. De openbare aanklager zal dan de vervolging voor dit deel van de tenlastelegging beëindigen. De nieuwe tenlastelegging zal u worden meegedeeld.

Kan ik worden aangeklaagd voor een strafbaar feit waarvoor ik al in een andere lidstaat ben aangeklaagd?

Er kunnen beschuldigingen tegen u worden ingebracht maar u kunt niet berecht en veroordeeld worden als u reeds voor hetzelfde feit in een andere staat bent berecht of vrijgesproken.

Krijg ik te horen wie er tegen mij getuigt?

U krijgt informatie over personen die tegen u getuigen. De openbare aanklager geeft u het dossier met de getuigenverklaringen nadat het onderzoek is afgerond en voordat de zaak voor de rechter wordt gebracht.

Zal ik worden geïnformeerd over ander bewijs dat tegen mij is verzameld?

U ontvangt het dossier, dat al het bewijsmateriaal bevat dat de openbare aanklager in de rechtbank tegen u zal gebruiken. De openbare aanklager geeft u kopieën van het dossier.

Ik ben al eerder voor hetzelfde misdrijf in een andere lidstaat veroordeeld. Wat gebeurt er nu?

U kunt voor hetzelfde feit niet in Letland worden berecht. Het ne bis in idem-beginsel geldt voor alle EU-lidstaten.

Wordt er naar mijn strafblad geïnformeerd?

Ja, er zal naar uw strafblad worden geïnformeerd.

Bepaalde procedurele handelingen (3)

Zal ik worden gevraagd om vingerafdrukken, monsters van mijn DNA (zoals haar of speeksel) of andere lichaamsvloeistoffen af te staan?

U kunt worden gevraagd om vingerafdrukken of monsters van uw DNA af te staan. Er kunnen ook monsters van andere lichaamsvloeistoffen worden opgevraagd en afgenomen als dat nodig is voor het onderzoeken van een specifiek strafbaar feit.

U hebt het recht om kennis te nemen van een besluit over een onderzoek door een deskundige, voordat dit besluit voor uitvoering wordt doorgezonden, mits het onderzoek op u betrekking heeft. U hebt het recht om vragen te stellen over het onderzoek door een deskundige, voordat het onderzoek plaatsvindt.

U bent verplicht om zich aan een onderzoek door een deskundige te onderwerpen. U bent verplicht om monsters te verstrekken voor een vergelijkend onderzoek of deze te laten afnemen.

Als u vrijwillig monsters afstaat voor een vergelijkend onderzoek, wordt daar nota van genomen. U hebt het recht op inzage in de geregistreerde gegevens en kunt vragen daaraan iets toe te voegen wat in uw ogen noodzakelijk is, voordat u uw handtekening eronder zet. Als u weigert monsters te laten afnemen ten behoeve van vergelijkend onderzoek, worden dwangmaatregelen ingezet om deze te verkrijgen op basis van een besluit van de onderzoeksrechter.

Mag de politie mij fouilleren?

Uw lichaam kan visueel worden onderzocht als zich daarop sporen van criminele activiteit, specifieke merktekens of kenmerken, enz. bevinden Alleen een persoon van hetzelfde geslacht / medisch specialist kan een visueel onderzoek op uw lichaam verrichten. Van het visuele onderzoek wordt een schriftelijk verslag gemaakt en u hebt het recht dat verslag in te zien en daarop commentaar te leveren.

Uw lichaam kan worden onderzocht als er voorwerpen of documenten die voor het onderzoek van belang zijn, in uw kleren, eigendommen, lichaam of de open holtes ervan verborgen zitten. Alleen een persoon van hetzelfde geslacht kan uw lichaam onderzoeken, in aanwezigheid van een medische beroepskracht. Als u in hechtenis wordt gehouden, is er geen besluit nodig om een lichaamsonderzoek te verrichten. Een besluit om een lichaamsonderzoek te verrichten is evenmin nodig als het onderzoek wordt verricht op het moment dat een vertrek of ruimte in uw aanwezigheid wordt doorzocht.

Mogen mijn woning, bedrijfspand, auto en dergelijke worden doorzocht?

Uw woning, bedrijfspand, auto en dergelijke mogen worden doorzocht. De onderzoeksrechter of de rechtbank besluit tot de doorzoeking, maar in dringende gevallen is de beslissing van de opsporingsambtenaar na goedkeuring van de openbare aanklager voldoende.

U of een volwassen lid van uw familie heeft het recht om bij de doorzoeking aanwezig te zijn, met name als deze op uw officiële woon- of werkadres plaatsvindt; dit geldt niet wanneer u bent aangehouden. Als u of een volwassen lid van uw familie niet bij de doorzoeking aanwezig kan zijn, moet een vertegenwoordiger van de lokale gemeenschap of beheerder van het pand/gebouw daarvoor worden uitgenodigd.

U hebt er recht op dat het besluit over de doorzoeking u vóór de daadwerkelijke doorzoeking wordt meegedeeld en de opsporingsambtenaar heeft de plicht om u van het besluit op de hoogte te brengen. Alle voorwerpen die bij de doorzoeking worden gevonden en in beslag worden genomen, moeten aan u worden getoond, geregistreerd en ingepakt en verzegeld, indien nodig.

U hebt het recht om te vragen dat de locatie waar de doorzoeking plaatsvindt, in de vorige staat wordt hersteld, als dat praktisch mogelijk is. U hebt het recht om kennis te nemen van het verslag over de doorzoeking, opmerkingen te maken en te vragen dat deze opmerkingen in het verslag worden opgenomen. Tijdens de doorzoeking hebt u recht op een advocaat en een tolk.

Links

Wet inzake de strafprocedure

Strafwet

Landelijke politie-instanties

Openbaar ministerie

Wet inzake het strafregister

Wet inzake detentieprocedures

Wet inzake gevangenisprocedures

Wet inzake de orde van advocaten