Εναγόμενοι (ποινική διαδικασία)

Αν είμαι αλλοδαπός, επηρεάζεται η έρευνα;

Γενικά, η ιδιότητα του προσώπου υπό έρευνα ως αλλοδαπού δεν επηρεάζει την ποινική έρευνα. Οι αλλοδαποί έχουν τα ίδια δικαιώματα με τους Ισπανούς υπηκόους υπό έρευνα και τους παρέχονται επίσης ορισμένα ειδικά δικαιώματα, όπως το δικαίωμα δωρεάν συνδρομής διερμηνέα, όταν ο αλλοδαπός δεν κατανοεί ή δεν ομιλεί την ισπανική ή την επίσημη γλώσσα στην οποία διεξάγεται η διαδικασία. Όταν ο αλλοδαπός κρατείται στο πλαίσιο ποινικής έρευνας, έχει το δικαίωμα κοινοποίησης της στέρησης της ελευθερίας του και του τόπου κράτησής του ανά πάσα στιγμή στο προξενικό γραφείο της χώρας του, καθώς και το δικαίωμα να τον επισκέπτονται οι προξενικές αρχές της χώρας του και να επικοινωνεί και να αλληλογραφεί με αυτές.

Η ιδιότητα αλλοδαπού του κατηγορουμένου μπορεί να ληφθεί υπόψη κατά την έκδοση απόφασης σχετικά με την ατομική του κατάσταση (προσωρινή κράτηση) κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, καθώς και κατά τη λήψη άλλων μέτρων που περιορίζουν λιγότερο τα δικαιώματα, όπως η στέρηση διαβατηρίου ή η απαγόρευση εξόδου από την εθνική επικράτεια.

Ποια είναι τα στάδια της έρευνας;

Σκοπός της ποινικής έρευνας είναι η συλλογή αποδεικτικών στοιχείων σχετικά με την πιθανή διάπραξη ποινικού αδικήματος και η ταυτοποίηση των φερόμενων ως δραστών του εν λόγω εγκλήματος.

Εδώ υπάρχουν δύο στάδια:

• Αστυνομία: Η αστυνομία διερευνά τα πραγματικά περιστατικά που είναι γνωστά και ενδέχεται να συνιστούν αδίκημα. Για τον σκοπό αυτόν, επικοινωνεί με άτομα που εικάζεται ότι είχαν κάποια συμμετοχή στα γεγονότα, αναζητούν ουσιώδη αποδεικτικά στοιχεία, μάρτυρες κ.λπ.
• Κύρια ανάκριση: Εάν η αστυνομία εντοπίσει ενδείξεις εγκληματικής δραστηριότητας και ταυτοποιήσει τους φερόμενους ως υπαιτίους, αποστέλλει έκθεση της αστυνομίας δίωξης του εγκλήματος στον ανακριτή, ο οποίος κινεί την αντίστοιχη ποινική διαδικασία και, κατά περίπτωση, προβαίνει στις ενέργειες που κρίνει κατάλληλες (εξέταση των προσώπων υπό έρευνα και των μαρτύρων, λήψη εγγράφων σχετικών με την υπόθεση, καταχωρίσεις και αναζητήσεις, ανάλυση ουσιών κ.λπ.).

Εάν δεν βρεθούν στοιχεία που να αποδεικνύουν τη διάπραξη αδικήματος ή εάν ο δράστης είναι άγνωστος, η υπόθεση τίθεται στο αρχείο και περατώνεται.

Εάν βρεθούν αποδεικτικά στοιχεία ότι έχει διαπραχθεί αξιόποινη πράξη, λαμβάνονται μέτρα για τη συνέχιση της διαδικασίας με την έναρξη του «ενδιάμεσου σταδίου», σκοπός του οποίου είναι να διαπιστωθεί αν η έρευνα είναι πλήρης και αν είναι σκόπιμο να απαγγελθεί κατηγορία.

Μετά την υποβολή, κατά περίπτωση, του σχετικού κατηγορητηρίου και του υπομνήματος αντίκρουσης, οι διάδικοι κλητεύονται στη δίκη.

Η ισπανική εισαγγελία (Ministerio Fiscal) πρέπει να τηρείται ενήμερη καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής έρευνας και μπορεί να ζητήσει από τον ανακριτή (Juez de Instrucción) να προβεί σε οποιαδήποτε ανακριτική ενέργεια κρίνει σκόπιμη. Εάν κρίνει ότι δεν υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για τη διάπραξη αξιόποινης πράξης ή τους δράστες της, μπορεί να ζητήσει τη θέση της υπόθεσης στο αρχείο. Ωστόσο, εάν κρίνει ότι υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την τέλεση αξιόποινης πράξης κατά προσώπου, υποβάλει το αντίστοιχο κατηγορητήριο μετά την ολοκλήρωση της έρευνας.

Στάδιο συλλογής αποδεικτικών στοιχείων / Εξουσία των διενεργούντων την έρευνα

Η αστυνομία δίωξης του εγκλήματος (Policía Judicial) είναι υπεύθυνη για τη διεξαγωγή της διαδικασίας έρευνας που απαιτείται για την εξακρίβωση της παράβασης του νόμου, τη συλλογή σχετικών αποδεικτικών στοιχείων και την ταυτοποίηση των δραστών του αδικήματος. Η διαδικασία αυτή διενεργείται υπό τον έλεγχο του δικαστή που είναι αρμόδιος για την κύρια ανάκριση, ο οποίος πρέπει, σε κάθε περίπτωση, να εγκρίνει κάθε διαδικασία έρευνας που συνιστά παραβίαση θεμελιωδών δικαιωμάτων (είσοδος και έρευνα σε κατοικία, παρακολούθηση επικοινωνιών κ.λπ.). Η ισπανική εισαγγελία (Ministerio Fiscal) πρέπει να τηρείται ενήμερη καθ’ όλη τη διάρκεια της ποινικής έρευνας και μπορεί να ζητήσει από τον ανακριτή να προβεί σε οποιαδήποτε ανακριτική ενέργεια κρίνει σκόπιμη.

Αστυνομική κράτηση

Κατά γενικό κανόνα, η κράτηση δεν μπορεί να διαρκεί περισσότερο από όσο είναι απολύτως αναγκαίο για τη διεξαγωγή των ερευνών με σκοπό τη διαλεύκανση των πραγματικών περιστατικών και, σε καμία περίπτωση, περισσότερο από 72 ώρες, το μέγιστο χρονικό διάστημα μετά το οποίο ο κρατούμενος πρέπει να αφεθεί ελεύθερος ή να παραδοθεί στη δικαστική αρχή.

Η κράτηση μπορεί να διαταχθεί από την αστυνομία, κάτι που οι αστυνομικοί οφείλουν να πράξουν στις περιπτώσεις που προβλέπονται από τον νόμο. Μπορεί επίσης να διαταχθεί από την ισπανική εισαγγελία ή απευθείας από τον ανακριτή. Σε εξαιρετικές περιπτώσεις, η κράτηση μπορεί να διενεργείται από ιδιώτες, οι οποίοι υποχρεούνται να παρουσιάσουν αμέσως τον κρατούμενο στη δικαστική αρχή.

Η κράτηση πρέπει να πραγματοποιείται κατά τρόπο που να προκαλεί ελάχιστη βλάβη στην προσωπικότητα, τη φήμη και τα περιουσιακά στοιχεία του κρατουμένου· τα πρόσωπα που διατάσσουν την κράτηση και οι υπεύθυνοι για την εκτέλεσή της πρέπει να διασφαλίζουν τον δέοντα σεβασμό των συνταγματικών δικαιωμάτων του κρατουμένου στην τιμή, την ιδιωτική ζωή και την προσωπική εικόνα.

Μετά τη διεξαγωγή της έρευνας από την αστυνομία με σκοπό την αποσαφήνιση των πραγματικών περιστατικών και εντός της νόμιμης προθεσμίας των 72 ωρών, ο κρατούμενος αφήνεται ελεύθερος ή παραδίδεται στη δικαστική αρχή.

Εξέταση

Το πρόσωπο υπό έρευνα ενημερώνεται για τα δικαιώματά του και ζητείται από αυτό να καταθέσει σχετικά με τα πραγματικά περιστατικά υπό έρευνα. Το πρόσωπο υπό έρευνα μπορεί να σιωπήσει και να μην καταθέσει εάν το επιθυμεί, ή να επιλέξει να μην απαντήσει σε οποιαδήποτε από τις ερωτήσεις που υποβάλλονται, ή να δηλώσει ότι θα προβεί σε κατάθεση μόνον ενώπιον του δικαστή.

Το πρόσωπο υπό έρευνα είναι ελεύθερο να διορίσει δικηγόρο· εάν δεν το πράξει, επικουρείται από επισήμως διορισμένο δικηγόρο. Ομοίως, έχει το δικαίωμα να συναντηθεί κατ’ ιδίαν με τον δικηγόρο του πριν προβεί στην κατάθεσή του.

Εάν το πρόσωπο υπό έρευνα είναι αλλοδαπός και δεν κατανοεί ή δεν ομιλεί ισπανικά ή την επίσημη γλώσσα στην οποία διεξάγεται η διαδικασία, είναι κωφός ή έχει προβλήματα ακοής ή έχει γλωσσικές δυσκολίες, έχει το δικαίωμα να επικουρείται από διερμηνέα δωρεάν.

Το πρόσωπο υπό έρευνα έχει το δικαίωμα να μην καταθέσει σε βάρος του.

Το πρόσωπο υπό έρευνα μπορεί επίσης να δηλώσει εξαρχής ότι είναι ένοχος για όλα ή για οποιοδήποτε από τα αδικήματα για τα οποία κατηγορείται. Αυτό δεν εμποδίζει τη συνέχιση της έρευνας ή τη διεξαγωγή δίκης. Ωστόσο, ανάλογα με το είδος της ποινής και του αδικήματος, μπορεί να διεξαχθεί δίκη με συνοπτική διαδικασία. Στις περιπτώσεις αυτές, ο δικηγόρος που εκπροσωπεί το πρόσωπο υπό έρευνα μπορεί να καταλήξει σε συμφωνία με την ισπανική εισαγγελία έτσι ώστε να εκδοθεί καταδικαστική απόφαση, αλλά με μείωση της ποινής.

Προσωρινή κράτηση

Η προσωρινή κράτηση μπορεί να διαταχθεί μόνον εάν ο ανακριτής το κρίνει σκόπιμο, κατόπιν αιτήματος της ισπανικής εισαγγελίας και/ή τυχόν μελών της κατηγορούσας αρχής.

Σε κάθε περίπτωση, πρέπει να πληρούνται οι νομικές προϋποθέσεις και το μέτρο πρέπει να επιδιώκει την επίτευξη θεμιτού σκοπού (προστασία του θύματος και/ή εξουδετέρωση των κινδύνων διαφυγής, εκ νέου διάπραξης αδικήματος, καταστροφής ή απόκρυψης αποδεικτικών στοιχείων).

Τι δικαιώματα έχω κατά τη διάρκεια της έρευνας;

Κάθε πρόσωπο που κατηγορείται για αξιόποινη πράξη μπορεί να ασκήσει το δικαίωμα υπεράσπισης που θα προκύψει στη διαδικασία μόλις ενημερωθεί για την ύπαρξη της κατηγορίας, και για τον σκοπό αυτόν παρέχονται πληροφορίες σε κατανοητή και προσβάσιμη γλώσσα σχετικά με τα ακόλουθα δικαιώματα:

1. Το δικαίωμα ενημέρωσης για τις πράξεις για τις οποίες κατηγορείται και για κάθε σχετική μεταβολή του αντικειμένου της έρευνας και της κατηγορίας.
2. Το δικαίωμα έγκαιρης εξέτασης της διαδικασίας, ώστε να διασφαλίζεται το δικαίωμα υπεράσπισης και, σε κάθε περίπτωση, πριν από τη λήψη κατάθεσης.
3. Το δικαίωμα ενεργειών στο πλαίσιο της ποινικής διαδικασίας για την άσκηση του δικαιώματος υπεράσπισής του σύμφωνα με τον νόμο.
4. Το δικαίωμα διορισμού δικηγόρου ελεύθερα (με τις εξαιρέσεις που απαριθμούνται στο ισπανικό ποινικό δικονομικό δίκαιο).
5. Το δικαίωμα αιτήματος δωρεάν νομικής συνδρομής, τη σχετική διαδικασία και τις προϋποθέσεις για τη λήψη της εν λόγω συνδρομής.
6. Το δικαίωμα σε δωρεάν μετάφραση και διερμηνεία, σύμφωνα με το ισπανικό ποινικό δικονομικό δίκαιο.
7. Το δικαίωμα σιωπής και μη κατάθεσης, εάν δεν το επιθυμεί, και το δικαίωμα μη απάντησης σε οποιαδήποτε από τις υποβληθείσες ερωτήσεις.
8. Το δικαίωμα μη κατάθεσης σε βάρος του και μη αυτοενοχοποίησης.

Τι δικαιώματα έχω όσον αφορά τη διερμηνεία και τη μετάφραση;

Κάθε πρόσωπο υπό έρευνα ενημερώνεται αμέσως, εγγράφως, με απλό και προσβάσιμο τρόπο, και σε γλώσσα που κατανοεί, για τις πράξεις για τις οποίες κατηγορείται, καθώς και για τα δικαιώματά του, ιδίως για το δικαίωμα δωρεάν συνδρομής διερμηνέα, στην περίπτωση αλλοδαπού που δεν κατανοεί ή δεν ομιλεί ισπανικά ή την επίσημη γλώσσα στην οποία διεξάγεται η διαδικασία, ή κωφών ή ατόμων με προβλήματα ακοής, καθώς και κάθε άλλου ατόμου που αντιμετωπίζει γλωσσικές δυσκολίες.

Κατά το στάδιο της έρευνας, το δικαίωμα αυτό λαμβάνει τη μορφή του δικαιώματος συνδρομής από διερμηνέα που χρησιμοποιεί γλώσσα την οποία κατανοεί το πρόσωπο υπό έρευνα, καθ’ όλη τη διάρκεια κάθε διαδικασίας κατά τη διάρκεια της οποίας είναι αναγκαία η παρουσία του, συμπεριλαμβανομένων της εξέτασης από την αστυνομία ή την ισπανική εισαγγελία και όλων των ακροαματικών διαδικασιών, καθώς και του δικαιώματος χρήσης διερμηνέα σε συνομιλίες με τον δικηγόρο του, οι οποίες συνδέονται άμεσα με την επακόλουθη εξέταση ή τη λήψη της κατάθεσής του, ή που είναι απαραίτητη για την άσκηση έφεσης ή για άλλες διαδικαστικές αιτήσεις.

Τι δικαιώματα έχω όσον αφορά την πρόσβαση σε πληροφορίες και στη δικογραφία;

Κατά γενικό κανόνα, έχετε δικαίωμα ενημέρωσης για τις πράξεις για τις οποίες κατηγορείστε και για κάθε σχετική μεταβολή του αντικειμένου της έρευνας και της κατηγορίας. Έχετε επίσης το δικαίωμα έγκαιρης εξέτασης της διαδικασίας, ώστε να διασφαλίζεται το δικαίωμα υπεράσπισης και, σε κάθε περίπτωση, πριν από τη λήψη κατάθεσης, με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται από τον νόμο.

Σε περίπτωση που έχετε τεθεί υπό κράτηση, ενημερώνεστε επίσης για τους λόγους της κράτησής σας και τα δικαιώματά σας (συγκεκριμένα, το δικαίωμα πρόσβασης στα τμήματα της διαδικασίας που είναι απαραίτητα για την αμφισβήτηση της νομιμότητας της κράτησης ή της στέρησης της ελευθερίας).

Τι δικαιώματα έχω όσον αφορά την πρόσβαση σε δικηγόρο και την ενημέρωση τρίτου για την κατάστασή μου;

Έχετε το δικαίωμα να διορίζετε δικηγόρο ελεύθερα (με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στο ισπανικό ποινικό δικονομικό δίκαιο) και να λαμβάνετε συνδρομή από τον εν λόγω δικηγόρο χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση. Το δικαίωμα υπεράσπισης περιλαμβάνει τη νομική βοήθεια από δικηγόρο, τον οποίο είστε ελεύθερος να διορίσετε ή, εάν δεν το πράξετε, από επισήμως διορισμένο δικηγόρο, με τον οποίο μπορείτε να επικοινωνείτε και να συναντιέστε κατ’ ιδίαν, μεταξύ άλλων πριν από την κατάθεσή σας στην αστυνομία, στην ισπανική εισαγγελία ή στη δικαστική αρχή (με τις εξαιρέσεις που προβλέπονται στον νόμο) και ο οποίος είναι παρών σε όλες τις καταθέσεις σας, καθώς και σε τυχόν αναγνώριση, εξέταση κατ’ αντιπαράσταση με μάρτυρες και διαδικασία αναπαράστασης γεγονότων.

Σε περίπτωση που έχετε τεθεί υπό κράτηση, έχετε το δικαίωμα να ενημερώσετε ένα μέλος της οικογένειάς σας ή ένα πρόσωπο της επιλογής σας, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, για τη στέρηση της ελευθερίας σας και για τον τόπο στον οποίο κρατείστε ανά πάσα στιγμή. Οι αλλοδαποί έχουν το δικαίωμα να ζητήσουν την κοινοποίηση των ανωτέρω περιστάσεων στο προξενικό γραφείο της χώρας τους.

Έχετε επίσης το δικαίωμα να επικοινωνήσετε τηλεφωνικώς, χωρίς αδικαιολόγητη καθυστέρηση, με τρίτο μέρος της επιλογής σας· οι αλλοδαποί υπήκοοι έχουν δικαίωμα να τους επισκεφθούν οι προξενικές αρχές της χώρας τους, καθώς και το δικαίωμα να επικοινωνούν και να αλληλογραφούν με τις εν λόγω αρχές.

Τι δικαιώματα έχω όσον αφορά την πρόσβαση σε νομική συνδρομή;

Έχετε το δικαίωμα να λάβετε δωρεάν νομική συνδρομή εάν είστε Ισπανός υπήκοος ή αλλοδαπός πολίτης που διαμένει νόμιμα στην Ισπανία και αποδείξετε ότι δεν διαθέτετε επαρκείς πόρους για την υπόθεση, σύμφωνα με τους όρους που προβλέπονται από τον νόμο.

Το δικαίωμα δωρεάν νομικής συνδρομής περιλαμβάνει την απαλλαγή από την καταβολή της αμοιβής των νομικών συμβούλων και των δικηγόρων, όταν η παρέμβασή τους είναι υποχρεωτική βάσει του νόμου και όταν, ακόμα και όταν αυτό δεν είναι υποχρεωτικό, ο δικαστής ή το δικαστήριο απαιτεί ρητά την εν λόγω παρέμβαση για τη διασφάλιση της ίσης μεταχείρισης των διαδίκων στη διαδικασία. Η συνδρομή δικηγόρου παρέχεται στον κρατούμενο ή στον φυλακισμένο που δεν έχει διορίσει δικηγόρο για οποιαδήποτε αστυνομική ενέργεια που δεν είναι αποτέλεσμα δικαστικής διαδικασίας σε εξέλιξη ή κατά την πρώτη παράστασή του ενώπιον δικαστικού οργάνου, συμπεριλαμβανομένης της παράστασης που πραγματοποιείται μέσω δικαστικής συνδρομής. Στην περίπτωση θυμάτων έμφυλης βίας, τρομοκρατίας και εμπορίας ανθρώπων, καθώς και ανηλίκων ή ατόμων με διανοητική αναπηρία ή ψυχική ασθένεια, η δωρεάν νομική συνδρομή περιλαμβάνει δωρεάν συμβουλές και καθοδήγηση αμέσως πριν από την υποβολή της μήνυσης.

v. Τι είναι σημαντικό να γνωρίζω όσον αφορά τα εξής:

Τεκμήριο αθωότητας

Το τεκμήριο αθωότητας είναι το δικαίωμα κάθε προσώπου υπό έρευνα ή κατηγορουμένου στο πλαίσιο ποινικής διαδικασίας να αντιμετωπίζεται ως αθώος έως ότου εκδοθεί τελεσίδικη απόφαση για την καταδίκη του.

Το τεκμήριο αθωότητας έχει δύο πτυχές: ως κανόνας όσον αφορά την αντιμετώπιση και ως κανόνας όσον αφορά την απόφαση. Ως κανόνας όσον αφορά την αντιμετώπιση, ο κατηγορούμενος πρέπει να αντιμετωπίζεται ως αθώος, εκτός αν αποδειχθεί το αντίθετο με τελεσίδικη απόφαση. Ως κανόνας όσον αφορά την απόφαση, το τεκμήριο αθωότητας παράγει τα αποτελέσματά του κατά την αξιολόγηση των αποδεικτικών στοιχείων, δεδομένου ότι, στην ποινική διαδικασία, ο δικαστής πρέπει να ξεκινά από την παραδοχή ότι το πρόσωπο υπό έρευνα είναι αθώο, έτσι ώστε, σε περίπτωση που η κατηγορούσα αρχή δεν αποδείξει πλήρως την κατηγορία της κατά του προσώπου υπό έρευνα, η προσωρινώς προβαλλόμενη αθωότητά του να καθίσταται οριστική.

Δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης

Το δικαίωμα σιωπής και μη αυτοενοχοποίησης του προσώπου υπό έρευνα αποτελεί θεμελιώδες δικαίωμα το οποίο μπορεί να χρησιμοποιήσει χωρίς να υποστεί καμία αρνητική συνέπεια.

Η σιωπή του κατηγορουμένου δεν μπορεί να αντικαταστήσει την έλλειψη επαρκών αποδεικτικών στοιχείων από την κατηγορούσα αρχή. Δηλαδή, ανεξάρτητα από την κατάθεσή του, η κατηγορούσα αρχή πρέπει να αποδείξει την ύπαρξη αποδεικτικών στοιχείων για τη διάπραξη του εγκλήματος. Στις περιπτώσεις όπου υπάρχουν αποδείξεις, εάν, κατά την εξέταση των αποδεικτικών στοιχείων της κατηγορούσας αρχής, ο κατηγορούμενος δεν απαντήσει ή δεν παράσχει επαρκείς απαλλακτικές εξηγήσεις, η σιωπή του μπορεί να θεωρηθεί ως επιβεβαίωση της ενοχής του. Εξού και η σημασία του να γνωρίζει ο κατηγορούμενος τα αποδεικτικά στοιχεία της κατηγορούσας αρχής πριν προβεί στην κατάθεσή του.

Εάν δεν υπάρχουν επαρκή αποδεικτικά στοιχεία για την ποινική δίωξη κατά του κατηγορουμένου, η σιωπή του δεν μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη θέση της έλλειψης εν λόγω αποδεικτικών στοιχείων για την ποινική δίωξη.

Βάρος της απόδειξης

Το ουσιώδες βάρος της απόδειξης φέρει αποκλειστικά η κατηγορούσα αρχή και όχι η υπεράσπιση. Το τεκμήριο αθωότητας μεταθέτει το βάρος της απόδειξης στην κατηγορούσα αρχή, η οποία είναι αποκλειστικά υπεύθυνη για την απόδειξη των πραγματικών περιστατικών που στοιχειοθετούν τον ισχυρισμό διάπραξης ποινικού αδικήματος (η ευθύνη δεν βαρύνει ποτέ την υπεράσπιση). Επιπλέον, η εν λόγω αποδεικτική διαδικασία πρέπει να είναι επαρκής για να παράσχει στο δικαστήριο στοιχεία που να αποδεικνύουν όχι μόνο την ύπαρξη της αξιόποινης πράξης, αλλά και την ποινική ευθύνη του κατηγορουμένου στην πράξη αυτήν.

Ποιες είναι οι ειδικές εγγυήσεις για τα παιδιά;

Εάν το πρόσωπο υπό έρευνα είναι ανήλικο, η κύρια ανάκριση της ποινικής διαδικασίας διεξάγεται από την ισπανική εισαγγελία ανηλίκων (Fiscalía de Menores) και η δίκη από το ισπανικό δικαστήριο ανηλίκων (Juzgado de Menores), δεδομένου ότι πρόκειται για δικαστήριο με ειδική αρμοδιότητα που ρυθμίζεται με τον οργανικό νόμο 5/2000 της 12ης Ιανουαρίου 2000 που διέπει την ποινική ευθύνη των ανηλίκων. Ο νόμος αυτός ορίζει ότι οι ανήλικοι ηλικίας μεταξύ 14 και 18 ετών έχουν ποινική ευθύνη, αλλά υπόκεινται σε ειδικό νομικό καθεστώς. Ως εκ τούτου, εάν ένας ανήλικος τεθεί υπό κράτηση, θα παραδοθεί στο τμήμα ανηλίκων της εισαγγελίας (Secciones de Menores de la Fiscalía) και τα άτομα που έχουν τη γονική μέριμνα ή την κηδεμονία του ή ο εν τοις πράγμασι κηδεμόνας του θα ενημερωθούν για το γεγονός και τον τόπο κράτησης, μόλις διαπιστωθεί η ανηλικότητά του.

Εάν ο ανήλικος είναι αλλοδαπός, το προξενείο της χώρας του θα ενημερωθεί για την κράτησή του.

Ποιες είναι οι ειδικές εγγυήσεις για τους ευάλωτους υπόπτους;

Επί του παρόντος, οι εγγυήσεις που ισχύουν για τους ευάλωτους υπόπτους δεν περιλαμβάνονται συστηματικά στην ισπανική νομοθεσία και, μολονότι αυτό προβλέπεται στο σχέδιο κώδικα ποινικής δικονομίας, δεν έχει ακόμη τεθεί σε ισχύ.

Ως εκ τούτου, η ισπανική νομοθεσία περιλαμβάνει ειδικές εγγυήσεις για ευάλωτους υπόπτους με αποσπασματικό τρόπο, για παράδειγμα τη χρήση κατανοητής και προσβάσιμης γλώσσας κατά τη διάρκεια της ποινικής διαδικασίας, το δικαίωμα δωρεάν συνδρομής από διερμηνέα σε περίπτωση κωφών ή ατόμων με προβλήματα ακοής, άλλων ατόμων με γλωσσικές δυσκολίες κ.λπ.

Ποιες είναι οι νόμιμες προθεσμίες κατά τη διάρκεια της έρευνας;

Η δικαστική έρευνα διεξάγεται εντός 12 μηνών το περισσότερο από την έναρξη της διαδικασίας.

Εάν, πριν από τη λήξη της προθεσμίας αυτής, διαπιστωθεί ότι δεν είναι δυνατή η ολοκλήρωση της έρευνας, ο δικαστής, αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αιτήσεως διαδίκου και έπειτα από διαβούλευση με τους διαδίκους, μπορεί να χορηγεί διαδοχικές παρατάσεις για χρονικά διαστήματα που δεν υπερβαίνουν τους έξι μήνες.

Οι παρατάσεις αυτές εγκρίνονται με απόφαση που παρέχει αιτιολογημένες εξηγήσεις για τα αίτια που εμπόδισαν την ολοκλήρωση της έρευνας εντός της προθεσμίας, καθώς και για τις συγκεκριμένες ενέργειες που απαιτούνται και τη συνάφειά τους με την έρευνα. Κατά περίπτωση, η άρνηση χορήγησης παράτασης εκδίδεται επίσης με αιτιολογημένη απόφαση.

Ποιες είναι οι ενέργειες προετοιμασίας της δίκης, συμπεριλαμβανομένων των εναλλακτικών κυρώσεων αντί της προφυλάκισης, καθώς και των δυνατοτήτων μεταφοράς στη χώρα καταγωγής (ευρωπαϊκό ένταλμα επιτήρησης);

Συγκεκριμένα, το ευρωπαϊκό ένταλμα επιτήρησης επιτρέπει σε ύποπτο ή κατηγορούμενο εν αναμονή δίκης να αποφύγει την προσωρινή κράτησή του μέσω προσωρινής απελευθέρωσης στο κράτος διαμονής του. Το ευρωπαϊκό ένταλμα επιτήρησης εκδίδεται με σκοπό τη διασφάλιση της αρχής της απαγόρευσης των διακρίσεων λόγω ιθαγένειας, η οποία κατοχυρώνεται στο άρθρο 18 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης, καθώς καθιστά δυνατή την ίση μεταχείριση των πολιτών της ΕΕ που είναι ύποπτοι για τη διάπραξη αδικήματος σε κράτος μέλος διαφορετικό από εκείνο στο οποίο διαμένουν, όσον αφορά την ατομική κατάστασή τους εν αναμονή της δίκης τους.