Εναγόμενοι (ποινική διαδικασία)

Ποιος είναι ο σκοπός της ανάκρισης;

Σκοπός της ανάκρισης είναι η συλλογή και η διατήρηση των αποδείξεων και η αποκάλυψη τυχόν ιχνών που έχουν αφεθεί στον τόπο του εγκλήματος.

Ποια είναι τα στάδια της ανάκρισης;

Προκαταρκτική εξέταση/προανάκριση/κύρια ανάκριση:

Με την προκαταρκτική εξέταση ο εισαγγελέας διαπιστώνει αν μια καταγγελία είναι βάσιμη και αν είναι πιθανό να έχει διαπραχθεί αξιόποινη πράξη.

Προανάκριση διενεργείται ιδίως αν ο ύποπτος έχει συλληφθεί επ' αυτοφώρω ή αν επίκειται άμεσος κίνδυνος λόγω της καθυστέρησης.

Κύρια ανάκριση διενεργείται μόνο στην περίπτωση σοβαρότερων αδικημάτων.

Σύλληψη – Περιοριστικοί όροι – Προσωρινή κράτηση:

Αν ο ύποπτος ανακαλυφθεί κατά την τέλεση του εγκλήματος ή συλληφθεί έως και μία ημέρα μετά την τέλεση του εγκλήματος, είναι δυνατόν να συλληφθεί και χωρίς ένταλμα.

Αν ο ύποπτος δεν συλληφθεί κατά την τέλεση του εγκλήματος, απαιτείται ένταλμα.

Ο συλληφθείς προσάγεται στον εισαγγελέα εντός 24 ωρών.

Οι περιοριστικοί όροι (π.χ. καταβολή εγγύησης, υποχρέωση του κατηγορουμένου να εμφανίζεται τακτικά σε αστυνομικό τμήμα, απαγόρευση εξόδου από τη χώρα) επιβάλλονται προκειμένου να αποτραπεί η τέλεση νέων αδικημάτων και να εξασφαλιστεί ότι ο κατηγορούμενος θα εμφανιστεί στην αστυνομία και στο δικαστήριο.

Προσωρινή κράτηση: αν οι προαναφερθέντες περιοριστικοί όροι δεν επαρκούν, σε περιπτώσεις σοβαρότερων εγκλημάτων, μπορεί να επιβληθεί στον ύποπτο προσωρινή κράτηση που μπορεί να διαρκέσει έως 18 μήνες για σοβαρά κακουργήματα ή έως 12 μήνες για λιγότερο σοβαρά κακουργήματα και 6 μήνες για ανθρωποκτονία από αμέλεια κατά συρροή. Ο προσωρινά κρατούμενος οδηγείται στη φυλακή.

Διαδικασία ενώπιον των δικαστικών συμβουλίων

Μπορείτε να προσφύγετε στα δικαστικά συμβούλια για την άρση των περιοριστικών όρων ή της προσωρινής κράτησης ή για να καταγγείλετε τυχόν παρατυπίες κατά το στάδιο της προδικασίας.

Ποιος είναι αρμόδιος σε αυτά τα στάδια;

Η προκαταρκτική εξέταση διενεργείται από τους ανακριτικούς υπαλλήλους και τον εισαγγελέα.

Η προανάκριση διενεργείται από τους προαναφερθέντες ή από τον ανακριτή, ενώ η κύρια ανάκριση διενεργείται μόνον από ανακριτή.

Η σύλληψη διατάσσεται από το δικαστικό συμβούλιο ή από τον ανακριτή. Αν ο ύποπτος καταλαμβάνεται επ' αυτοφώρω, οι ανακριτικοί υπάλληλοι και τα αρμόδια αστυνομικά όργανα έχουν την υποχρέωση, και κάθε πολίτης το δικαίωμα, να συλλάβουν τον δράστη. Οι περιορισμοί της προσωπικής ελευθερίας και η προσωρινή κράτηση διατάσσονται από τον ανακριτή με σύμφωνη γνώμη του εισαγγελέα και από το δικαστικό συμβούλιο.

Το δικαστικό συμβούλιο συγκροτείται από τρεις δικαστές με παρουσία εισαγγελέα.

Τα δικαιώματά μου κατά τη διάρκεια της ανάκρισης

Κάντε κλικ στους συνδέσμους που ακολουθούν για λεπτομερέστερες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά σας κατά τη διάρκεια της ανάκρισης.

• Προκαταρκτική εξέταση/προανάκριση/κύρια ανάκριση
• Σύλληψη/Περιορισμοί της ελευθερίας/Προσωρινή κράτηση
• Διαδικασία ενώπιον των δικαστικών συμβουλίων
• Έρευνες, δακτυλικά αποτυπώματα και DNA

Προκαταρκτική εξέταση, προανάκριση, κύρια ανάκριση (1)

Ποιος είναι ο σκοπός των διαδικασιών αυτών;

Σκοπός της προκαταρκτικής εξέτασης είναι να διαπιστώσει ο εισαγγελέας αν η κατηγορία είναι βάσιμη και να αποφασίσει για την άσκηση ή μη ποινικής δίωξης.

Προανάκριση διενεργείται αν ο ύποπτος συλληφθεί επ' αυτοφώρω ή αν από την καθυστέρηση απειλείται άμεσος κίνδυνος (π.χ. απώλειας ιχνών ή δακτυλικών αποτυπωμάτων κ.λπ).

Κύρια ανάκριση διενεργείται μόνο σε σχέση με κακουργήματα ή σοβαρά πλημμελήματα. Σκοπός της προανάκρισης και της κύριας ανάκρισης είναι η στοιχειοθέτηση, η συλλογή και η διατήρηση των αποδείξεων, καθώς και η αποκάλυψη τυχόν ιχνών στον τόπο του εγκλήματος.

Ποιος είναι αρμόδιος σε αυτό το στάδιο;

Η προκαταρκτική εξέταση διενεργείται από τους ανακριτικούς υπαλλήλους και τον εισαγγελέα.

Η προανάκριση διενεργείται από τους προαναφερθέντες ή από τον ανακριτή.

Η κύρια ανάκριση διενεργείται μόνον από τον ανακριτή.

Η προκαταρκτική εξέταση και η προανάκριση εποπτεύονται από τον Εισαγγελέα Πλημμελειοδικών, ενώ η κύρια ανάκριση από τον Εισαγγελέα Εφετών.

Ποιες προθεσμίες ισχύουν;

Η προκαταρκτική εξέταση διαρκεί 4-8 μήνες. Η κύρια ανάκριση διαρκεί 18 μήνες κατ' ανώτατο όριο. Η κύρια ανάκριση μπορεί να παραταθεί για 3-5 μήνες.

Στις μεγάλες πόλεις, οι προθεσμίες αυτές μπορούν να παραταθούν. Δεν προβλέπεται κύρωση για τη μη τήρησή τους.

Η προθεσμία παροχής εξηγήσεων κατά την προκαταρκτική εξέταση και η προθεσμία απολογίας κατά την προανάκριση και την κύρια ανάκριση είναι τουλάχιστον 48 ώρες και μπορεί να παραταθεί.

Δεν προβλέπονται κυρώσεις αν δεν τηρήσετε αυτή την προθεσμία στις δύο πρώτες διαδικασίες. Εντούτοις, σε περίπτωση κύριας ανάκρισης, αν δεν τηρηθεί η προθεσμία, ο ανακριτής μπορεί να εκδώσει ένταλμα βίαιης προσαγωγής του κατηγορουμένου στο δικαστήριο ή/και ένταλμα σύλληψης.

Θα πληροφορηθώ τι συμβαίνει;

Αφ’ ης στιγμής κληθείτε να συμμετάσχετε στις προαναφερθείσες διαδικασίες, έχετε το δικαίωμα:

• να ζητήσετε και να λάβετε με δικά σας έξοδα φωτοαντίγραφα όλων των σχετικών νομικών εγγράφων από τον ανακριτικό υπάλληλο, συμπεριλαμβανομένου του κατηγορητηρίου,
• να ζητήσετε προθεσμία τουλάχιστον 48 ωρών, και
• να διορίσετε συνήγορο

Θα υπάρχει διερμηνέας, αν δεν μιλώ τη γλώσσα;

Ναι. Ο διερμηνέας μεταφράζει την κατάθεσή σας στους ανακριτικούς υπαλλήλους, καθώς και τις ερωτήσεις τους.

Σε ποιο στάδιο θα μπορέσω να μιλήσω με δικηγόρο;

Μόλις εμφανιστείτε ενώπιον ανακριτικού υπαλλήλου, μπορείτε να ζητήσετε να ειδοποιηθεί ο συνήγορός σας ή να σας επιτραπεί να του τηλεφωνήσετε. Έχετε το δικαίωμα να αρνηθείτε να καταθέσετε πριν έλθει ο συνήγορός σας.

Οι αρχές υποχρεούνται απλώς να εξασφαλίσουν ότι παρίσταται διερμηνέας κατά την εξέτασή σας. Αν χρειάζεστε διερμηνέα για τον υπόλοιπο χρόνο, πρέπει να συνεννοηθείτε με το συνήγορό σας.

Είναι υποχρεωτικό να εκπροσωπηθώ από δικηγόρο; Μπορώ να επιλέξω το δικηγόρο μου;

Είναι υποχρεωτικό μόνο για τα κακουργήματα. Η επιλογή δικηγόρου εναπόκειται σε σας. Εντούτοις, αν δεν διαθέτετε συνήγορο, σε περίπτωση κακουργήματος, διορίζεται συνήγορος από τον ανακριτή κατά τη διάρκεια της ανάκρισης.

Θα μου ζητηθεί να δώσω πληροφορίες; Πρέπει να δώσω πληροφορίες;

Μπορεί να σας τεθούν ερωτήσεις σχετικά με τις κατηγορίες. Έχετε το δικαίωμα να μην απαντήσετε σε όλες ή σε μερικές ερωτήσεις, καθώς και το δικαίωμα να μην ενοχοποιήσετε τον εαυτό σας. Μπορείτε να αρνηθείτε να απαντήσετε σε οτιδήποτε μπορεί να σας βλάψει.

Μπορώ να έλθω σε επαφή με μέλος της οικογένειάς μου ή με φίλο;

Έχετε το δικαίωμα να έλθετε σε επαφή με την οικογένεια ή με φίλους σας τηλεφωνικά. Επιτρέπονται οι επισκέψεις μελών της οικογένειας ή, κατ' εξαίρεση, φίλων.

Μπορεί να με επισκεφθεί γιατρός, αν χρειάζεται;

Αν έχετε πρόβλημα υγείας, μπορείτε να ζητήσετε να εξεταστείτε από γιατρό.

Μπορώ να έλθω σε επαφή με την πρεσβεία της χώρας μου;

Ναι, έχετε αυτό το δικαίωμα.

Προέρχομαι από άλλη χώρα. Είναι απαραίτητο να είμαι παρών κατά την ανάκριση;

Όχι.

Μπορώ να λάβω μέρος μέσω τηλεδιάσκεψης;

Στην Ελλάδα, ο νόμος δεν προβλέπει τη συμμετοχή μέσω τηλεδιάσκεψης.

Υπάρχει περίπτωση να επαναπροωθηθώ στη χώρα από την οποία προέρχομαι;

Σε αυτό το στάδιο δεν μπορείτε να απελαθείτε.

Σε ποιες περιπτώσεις υπάρχει περίπτωση να μου επιβληθεί προσωρινή κράτηση ή να αφεθώ ελεύθερος;

Θα σας επιβληθεί προσωρινή κράτηση αν προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ότι έχετε διαπράξει σοβαρά αδικήματα και

• δεν έχετε γνωστή διαμονή στην Ελλάδα,
• έχετε κάνει προπαρασκευαστικές ενέργειες για να φύγετε από τη χώρα,
• υπήρξατε φυγόδικος κατά το παρελθόν,
• έχετε κριθεί ένοχος για απόδραση κρατουμένου ή παραβίαση περιορισμών διαμονής, εφόσον
• προκύπτει σκοπός φυγής,
• αν αφεθείτε ελεύθερος είναι πιθανό, όπως προκύπτει από προηγούμενες καταδίκες, να διαπράξετε και άλλα εγκλήματα.

Είναι επίσης δυνατόν να σας επιβληθούν περιοριστικοί όροι ή να αφεθείτε ελεύθερος.

Ποια είναι τα δικαιώματα/οι υποχρεώσεις μου;

Δικαιούσθε να σας δοθεί χρόνος για να μελετήσετε τη δικογραφία, καθώς και να διορίσετε έως δύο συνηγόρους. Υποχρεούσθε να εμφανιστείτε αυτοπροσώπως κατά την ανάκριση, διότι η παρουσία του συνηγόρου σας δεν αρκεί.

Αν ο ανακριτής αποφασίσει ότι πρέπει να σας επιβληθεί προσωρινή κράτηση, μπορείτε να προσφύγετε εντός 5 ημερών στο δικαστικό συμβούλιο. Μπορείτε επίσης να υποβάλετε αίτηση στον ανακριτή ή στο δικαστικό συμβούλιο για την άρση της προσωρινής κράτησης ή την αντικατάστασή της με άλλους περιοριστικούς όρους.

Μπορώ να εγκαταλείψω τη χώρα κατά τη διάρκεια της ανάκρισης;

Ναι, εφόσον δεν σας έχουν επιβληθεί περιοριστικοί όροι που να το απαγορεύουν.

Έρευνες, δακτυλικά αποτυπώματα και DNA

Για περισσότερες πληροφορίες σχετικά με τα δικαιώματά σας, βλ. Έρευνες, δακτυλικά αποτυπώματα και DNA (4).

Μπορώ να ασκήσω προσφυγή;

Αν διενεργήθηκαν ανίσχυρες πράξεις στο πλαίσιο της προδικασίας, μπορείτε να προσφύγετε στο δικαστικό συμβούλιο ζητώντας την ακύρωσή τους και την επανάληψη της προδικασίας.

Μπορώ να παραδεχθώ την ενοχή μου για όλες ή για ορισμένες κατηγορίες πριν τη δίκη;

Μπορείτε να ομολογήσετε την ενοχή σας σε οποιοδήποτε στάδιο της προδικασίας. Μπορείτε επίσης να ανακαλέσετε την ομολογία σας. Εν πάση περιπτώσει, η ομολογία σας εκτιμάται ελεύθερα από το δικαστήριο.

Είναι δυνατόν να αλλάξουν οι κατηγορίες πριν τη δίκη;

Οι κατηγορίες δεν είναι δυνατόν να αλλάξουν. Μπορούν μόνο να διατυπωθούν σαφέστερα. Δεν επιτρέπεται να προστεθούν νέες κατηγορίες.

Είναι δυνατόν να κατηγορηθώ για αδίκημα για το οποίο έχω ήδη κατηγορηθεί σε άλλο κράτος μέλος;

Υπάρχει περίπτωση να κατηγορηθείτε για πράξη που τελέστηκε στο εξωτερικό κατά έλληνα πολίτη και χαρακτηρίζεται ως κακούργημα ή πλημμέλημα από το ελληνικό δίκαιο. Σε περίπτωση σοβαρών εγκλημάτων, οι ελληνικοί νόμοι εφαρμόζονται κατά οποιουδήποτε, ανεξαρτήτως του νόμου που ίσχυε στον τόπο τέλεσης του εγκλήματος.

Θα μου δοθούν πληροφορίες για τους μάρτυρες κατηγορίας;

Μπορείτε να λάβετε αυτές τις πληροφορίες, εφόσον θα σας δοθούν όλα τα έγγραφα της δικογραφίας, συμπεριλαμβανομένων των καταθέσεων των μαρτύρων. Οι πληροφορίες μπορούν να σας δοθούν πριν απολογηθείτε, αλλά και μετά.

Θα μου δοθούν πληροφορίες για άλλα ενοχοποιητικά αποδεικτικά στοιχεία;

Ο ανακριτικός υπάλληλος υποχρεούται να σας δώσει φωτοαντίγραφα της δικογραφίας και να σας επιδείξει όλο το σχετικό υλικό για να μπορέσετε να το αντικρούσετε.

Θα μου ζητηθούν πληροφορίες για το ποινικό μητρώο μου;

Το ποινικό μητρώο σας αποστέλλεται υπηρεσιακά στον ανακριτή κατά το στάδιο της κύριας ανάκρισης.

Σύλληψη/Περιορισμοί της ελευθερίας/Προσωρινή κράτηση (2)

Γιατί λαμβάνονται αυτά τα μέτρα;

Αν ο δράστης καταληφθεί επ' αυτοφώρω, σκοπός της σύλληψής του είναι να εξασφαλιστεί ότι θα προσαχθεί στη δικαιοσύνη. Σε άλλες περιπτώσεις, σκοπός της σύλληψης, της προσωρινής κράτησης και της επιβολής όρων περιοριστικών της ελεύθερης μετακίνησης είναι να εξασφαλιστεί ότι ο κατηγορούμενος θα εμφανιστεί ενώπιον των ανακριτικών και των δικαστικών αρχών.

Ποιος είναι αρμόδιος;

Η σύλληψη διατάσσεται είτε από το δικαστικό συμβούλιο είτε από τον ανακριτή. Οι ίδιοι διατάσσουν και την προσωρινή κράτηση, καθώς και την επιβολή περιοριστικών όρων. Αν ο δράστης καταληφθεί επ' αυτοφώρω, μπορεί να συλληφθεί από τους ανακριτικούς υπαλλήλους ή από τα αστυνομικά όργανα.

Προβλέπονται κάποιες προθεσμίες;

Μόλις συλληφθείτε, πρέπει να προσαχθείτε στον εισαγγελέα εντός 24 ωρών. Η μη τήρηση αυτής της προθεσμίας δεν έχει επιπτώσεις σε ό,τι σας αφορά. Προβλέπεται επίσης προθεσμία όσον αφορά τυχόν περιοριστικούς όρους με τους οποίους υποχρεούσθε να εμφανίζεστε τακτικά σε αστυνομικό τμήμα. Αν δεν συμμορφωθείτε με αυτή την προθεσμία, ο περιοριστικός όρος είναι δυνατόν να αντικατασταθεί με προσωρινή κράτηση.

Θα πληροφορηθώ τι συμβαίνει;

Αν καταληφθείτε επ' αυτοφώρω, αμέσως μετά τη σύλληψή σας, τα αστυνομικά όργανα πρέπει να σας ανακοινώσουν το λόγο σύλληψης. Αν οδηγηθείτε στον ανακριτή, θα ενημερωθείτε πλήρως για τις κατηγορίες που αντιμετωπίζετε. Το ίδιο ισχύει και αν σας επιβληθούν όροι περιοριστικοί της ελευθερίας σας ή αν σας επιβληθεί προσωρινή κράτηση.

Πριν ληφθεί απόφαση γι' αυτά τα θέματα, ο ανακριτής θα πρέπει να σας δώσει όλα τα σχετικά νομικά έγγραφα.

Θα υπάρχει διερμηνέας, αν δεν μιλώ τη γλώσσα;

Αν δεν μιλάτε τη γλώσσα, πρέπει να το ανακοινώσετε αμέσως και να ζητήσετε διερμηνέα. Ο διερμηνέας θα μεταφράσει ό,τι λέτε, όλες τις ερωτήσεις που σας υποβάλλονται και όποια έγγραφα σας επιδειχθούν.

Σε ποιο στάδιο θα μπορέσω να μιλήσω με δικηγόρο;

Αν συλληφθείτε, μπορείτε να ζητήσετε να ειδοποιηθεί αμέσως ο συνήγορός σας ή να σας επιτραπεί να του τηλεφωνήσετε. Επίσης, έχετε το δικαίωμα να αρνηθείτε να απαντήσετε σε ερωτήσεις πριν εμφανιστεί ο συνήγορός σας.

Αν δεν γνωρίζετε δικηγόρο, μπορείτε να έλθετε σε επαφή με την πρεσβεία σας ή με τον τοπικό δικηγορικό σύλλογο. Το να υπάρχει διαθέσιμος διερμηνέας, ώστε να μπορέσετε να επικοινωνήσετε με το δικηγόρο σας είναι ζήτημα δικό σας, και όχι των ανακριτικών αρχών. Αν σας επιβληθούν όροι περιοριστικοί της μετακίνησής σας ή σας επιβληθεί προσωρινή κράτηση, μιλήστε πρώτα με το συνήγορό σας, ο οποίος θα προβεί σε διαβήματα για λογαριασμό σας και θα είναι παρών κατά την κύρια ανάκριση.

Είναι υποχρεωτικό να εκπροσωπηθώ από δικηγόρο; Μπορώ να επιλέξω το δικηγόρο μου;

Είναι υποχρεωτικό μόνο για τα κακουργήματα. Η επιλογή δικηγόρου εναπόκειται σε σας. Εντούτοις, αν δεν διαθέτετε συνήγορο, σε περίπτωση κακουργήματος, διορίζεται δικηγόρος κατά τη διάρκεια της ανάκρισης, αν το ζητήσετε.

Υπάρχει περίπτωση να μου ζητηθεί να δώσω πληροφορίες με διάφορους τρόπους; Είμαι υποχρεωμένος να δώσω τις πληροφορίες που μου ζητούνται;

Θα σας τεθούν ερωτήσεις σχετικά με τις κατηγορίες. Μπορείτε να αρνηθείτε να απαντήσετε, αν αυτό ενδέχεται να σας βλάψει.

Μπορώ να έλθω σε επαφή με μέλος της οικογένειάς μου ή με φίλο;

Έχετε το δικαίωμα να ζητήσετε από τους ανακριτικούς υπαλλήλους να σας επιτρέψουν να έλθετε σε επαφή μαζί τους.

Μπορεί να με επισκεφθεί γιατρός, αν χρειάζεται;

Ναι, αν έχετε προβλήματα υγείας.

Μπορώ να έλθω σε επαφή με την πρεσβεία μου, αν προέρχομαι από άλλη χώρα;

Ναι, έχετε αυτό το δικαίωμα.

Προέρχομαι από άλλη χώρα. Είναι απαραίτητο να είμαι παρών κατά την ανάκριση;

Δεν είστε υποχρεωμένος να παρίστασθε, εκτός αν απαιτείται σωματική έρευνα.

Μπορώ να λάβω μέρος μέσω τηλεδιάσκεψης;

Η ανάκριση μέσω τηλεδιάσκεψης δεν προβλέπεται ακόμα από το νόμο.

Υπάρχει περίπτωση να επαναπροωθηθώ στη χώρα από την οποία προέρχομαι;

Σε αυτό το στάδιο, δεν είναι δυνατόν να απελαθείτε.

Σε ποιες περιπτώσεις υπάρχει περίπτωση να μου επιβληθεί προσωρινή κράτηση ή να αφεθώ ελεύθερος;

Θα σας επιβληθεί προσωρινή κράτηση σε περίπτωση συμφωνίας ανακριτή και εισαγγελέα ή αν το διατάξει το δικαστικό συμβούλιο. Θα σας επιβληθεί προσωρινή κράτηση αν προκύπτουν σοβαρές ενδείξεις ότι έχετε διαπράξει σοβαρά αδικήματα και:

• δεν έχετε γνωστή διαμονή στην Ελλάδα,
• έχετε κάνει προπαρασκευαστικές ενέργειες για να φύγετε από τη χώρα,
• υπήρξατε φυγόδικος κατά το παρελθόν,
• έχετε κριθεί ένοχος για απόδραση κρατουμένου ή παραβίαση περιορισμών διαμονής, εφόσον
• προκύπτει σκοπός φυγής,
• έχετε προηγούμενες καταδίκες.

Είναι επίσης δυνατόν να σας επιβληθούν περιοριστικοί όροι ή να αφεθείτε ελεύθερος.

Ποια είναι τα δικαιώματα και οι υποχρεώσεις μου;

Δικαιούσθε χρόνο για να μελετήσετε τη δικογραφία, καθώς και να διορίσετε έως δύο συνηγόρους. Αν σας επιβληθεί προσωρινή κράτηση, μπορείτε να προσφύγετε εντός 5 ημερών στο δικαστικό συμβούλιο κατά της σχετικής απόφασης του ανακριτή. Μπορείτε επίσης να υποβάλετε αίτηση στον ανακριτή ή στο δικαστικό συμβούλιο για την άρση της προσωρινής κράτησης ή την αντικατάστασή της με όρους περιοριστικούς της ελευθερίας μετακίνησής σας.

Μπορώ να εγκαταλείψω τη χώρα κατά τη διάρκεια της ανάκρισης;

Ναι, μετά το πέρας του χρόνου προσωρινής κράτησής σας και υπό την προϋπόθεση ότι δεν σας έχει επιβληθεί ο όρος της απαγόρευσης εξόδου από την Ελλάδα.

Έρευνες, δακτυλικά αποτυπώματα και DNA

Πληροφορίες για τα δικαιώματά σας δημοσιεύονται στη σελίδα Έρευνες, δακτυλικά αποτυπώματα και DNA (4).

Μπορώ να ασκήσω προσφυγή;

Αν διενεργήθηκαν ανίσχυρες πράξεις στο πλαίσιο της προδικασίας, μπορείτε να προσφύγετε στο δικαστικό συμβούλιο ζητώντας την ακύρωσή τους και την επανάληψη της προδικασίας.

Μπορώ να παραδεχθώ την ενοχή μου για όλες ή για ορισμένες κατηγορίες πριν τη δίκη;

Έχετε το δικαίωμα να ομολογήσετε την ενοχή σας, αλλά αυτό δεν επιτρέπεται να έχει θετικές ή αρνητικές έννομες συνέπειες για σας.

Είναι δυνατόν να αλλάξουν οι κατηγορίες πριν τη δίκη;

Οι κατηγορίες δεν είναι δυνατόν να αλλάξουν. Μπορούν μόνο να διατυπωθούν σαφέστερα. Δεν επιτρέπεται να προστεθούν νέες κατηγορίες.

Είναι δυνατόν να κατηγορηθώ για αδίκημα για το οποίο έχω ήδη κατηγορηθεί σε άλλο κράτος μέλος;

Υπάρχει περίπτωση να κατηγορηθείτε για πράξη που τελέστηκε στο εξωτερικό και στρεφόταν κατά έλληνα πολίτη. Σε περίπτωση σοβαρών εγκλημάτων, οι ελληνικοί νόμοι εφαρμόζονται κατά οποιουδήποτε, ανεξαρτήτως του νόμου που ίσχυε στον τόπο τέλεσης του εγκλήματος.

Θα πληροφορηθώ ποιοι είναι οι μάρτυρες κατηγορίας;

Ασφαλώς. Μόλις συλληφθείτε και προσαχθείτε για προανάκριση ή κύρια ανάκριση, πρέπει να σας δοθούν οι πληροφορίες αυτές πριν την απολογία σας.

Θα μου δοθούν πληροφορίες για άλλα ενοχοποιητικά αποδεικτικά στοιχεία;

Ο ανακριτικός υπάλληλος υποχρεούται να σας δώσει φωτοαντίγραφα όλων των εγγράφων της δικογραφίας για να μπορέσετε να τα αντικρούσετε.

Θα μου ζητηθούν πληροφορίες για το ποινικό μητρώο μου;

Όχι. Οι πληροφορίες αυτές ζητούνται από την αρμόδια υπηρεσία.

Διαδικασία ενώπιον των δικαστικών συμβουλίων (3)

Ποιος είναι ο σκοπός αυτή της διαδικασίας;

Τα δικαστικά συμβούλια είναι τα δικαστικά όργανα που είναι αρμόδια για την προδικασία. Εποπτεύουν τη νομιμότητα των πράξεων που διενεργούν οι ανακριτικοί υπάλληλοι, αποφασίζουν αν πρέπει να επιβληθεί στον κατηγορούμενο προσωρινή κράτηση ή όχι, αν πρέπει να επιβληθούν όροι περιοριστικοί της ελευθερίας μετακίνησης ή όχι, λαμβάνουν αποφάσεις για άλλα σοβαρά ζητήματα που επηρεάζουν την προδικασία και αποφασίζουν αν ο κατηγορούμενος πρέπει παραπεμφθεί σε δίκη ή να αφεθεί ελεύθερος.

Ποιος είναι αρμόδιος σε αυτό το στάδιο;

Τα δικαστικά συμβούλια συγκροτούνται από 3 δικαστές και είναι: το συμβούλιο πλημμελειοδικών, το συμβούλιο εφετών και το συμβούλιο του Αρείου Πάγου.

Προβλέπονται κάποιες προθεσμίες;

Ναι, προβλέπονται προθεσμίες και αν δεν συμμορφωθείτε με αυτές, δεν θα μπορέσετε να ασκήσετε τα δικαιώματά σας.

Θα πληροφορηθώ τι συμβαίνει;

Μπορείτε να λάβετε πληροφορίες για την πρόοδο της υπόθεσής σας από τη γραμματεία των συμβουλίων. Τυχόν αποφάσεις θα σας κοινοποιηθούν δεόντως.

Θα υπάρχει διερμηνέας, αν δεν μιλώ τη γλώσσα;

Αν εμφανιστείτε ενώπιον των δικαστικών συμβουλίων, έχετε το δικαίωμα να παρίσταται διερμηνέας.

Σε ποιο στάδιο θα μπορέσω να μιλήσω με δικηγόρο;

Δικαιούσθε νομική συμβουλή και μπορείτε να επικοινωνήσετε με το συνήγορό σας σε οποιοδήποτε στάδιο της διαδικασίας. Αν ανακύψει ζήτημα μετάφρασης, θα πρέπει να φροντίσετε σχετικά εσείς ο ίδιος ή ο συνήγορός σας.

Είναι υποχρεωτικό να εκπροσωπηθώ από δικηγόρο; Μπορώ να επιλέξω το δικηγόρο μου;

Δεν είναι υποχρεωτικό. Αν το επιθυμείτε, μπορείτε είτε να εκπροσωπήσετε τον εαυτό σας είτε να εκπροσωπηθείτε από δικηγόρο. Έχετε το δικαίωμα να επιλέξετε το συνήγορό σας, εκτός αν σας ορίστηκε συνήγορος αυτεπαγγέλτως.

Υπάρχει περίπτωση να μου ζητηθεί να δώσω πληροφορίες με διάφορους τρόπους; Είμαι υποχρεωμένος να δώσω τις πληροφορίες που μου ζητούνται;

Υπάρχει περίπτωση να σας ζητηθούν πληροφορίες σχετικά με το έγκλημα για το οποίο κατηγορείσθε. Έχετε το δικαίωμα να παραμείνετε σιωπηλός και να μην αυτοενοχοποιηθείτε. Έχετε το δικαίωμα να μην απαντήσετε σε κάποια ερώτηση, αν αυτό ενδέχεται να σας βλάψει.

Μπορώ να έλθω σε επαφή με μέλος της οικογένειάς μου ή με φίλο;

Ναι, μπορείτε. Αν είστε κρατούμενος, μπορείτε να επικοινωνείτε μαζί τους κατά τις ώρες επισκεπτηρίου.

Μπορεί να με επισκεφθεί γιατρός, αν χρειάζεται;

Ναι, αν έχετε προβλήματα υγείας.

Μπορώ να έλθω σε επαφή με την πρεσβεία μου, αν προέρχομαι από άλλη χώρα;

Ναι, έχετε αυτό το δικαίωμα.

Προέρχομαι από άλλη χώρα. Είναι απαραίτητο να είμαι παρών κατά την ανάκριση;

Μόνον αν το ζητήσετε και αν το συμβούλιο το επιτρέψει.

Μπορώ να λάβω μέρος μέσω τηλεδιάσκεψης κ.λπ;

Η διεξαγωγή της διαδικασίας μέσω τηλεδιάσκεψης δεν προβλέπεται ακόμα από το νόμο.

Υπάρχει περίπτωση να επαναπροωθηθώ στη χώρα από την οποία προέρχομαι;

Σε αυτό το στάδιο, δεν είναι δυνατόν να απελαθείτε.

Θα κρατηθώ ή θα αφεθώ ελεύθερος; Υπό ποιες προϋποθέσεις;

Θα σας επιβληθεί προσωρινή κράτηση, αν το αποφασίσει το δικαστικό συμβούλιο. Υπάρχει επίσης περίπτωση να σας επιβληθούν όροι περιοριστικοί της ελευθερίας μετακίνησής σας ή να αφεθείτε ελεύθερος.

Μπορώ να εγκαταλείψω τη χώρα κατά τη διάρκεια της ανάκρισης;

Ναι, μετά το πέρας του χρόνου προσωρινής κράτησής σας και υπό την προϋπόθεση ότι δεν σας έχει επιβληθεί ο όρος της απαγόρευσης εξόδου από την Ελλάδα.

Θα μου ζητηθούν δακτυλικά αποτυπώματα, δείγματα γενετικού υλικού (DNA, π.χ. τρίχες, σάλιο), ή άλλα σωματικά υγρά;

Το δικαστικό συμβούλιο μπορεί να το διατάξει.

Υπάρχει περίπτωση να υποβληθώ σε σωματική έρευνα;

Όχι με διαταγή του δικαστικού συμβουλίου, αλλά ίσως από τα όργανα της ανάκρισης ή της προκαταρκτικής εξέτασης. Στην περίπτωση αυτή, μπορείτε να ζητήσετε να είναι παρών ο συνήγορός σας κατά την έρευνα.

Υπάρχει περίπτωση να διενεργηθεί έρευνα στο σπίτι μου, στην επιχείρησή μου κ.λπ;

Δεν μπορούν να διαταχθούν έρευνες αυτού του είδους στο πλαίσιο της διαδικασίας ενώπιον των δικαστικών συμβουλίων.

Μπορώ να ασκήσω προσφυγή;

Υπάρχουν ένδικα μέσα που μπορείτε να ασκήσετε κατά των αποφάσεων των δικαστικών συμβουλίων.

Μπορώ να παραδεχθώ την ενοχή μου για όλες ή για ορισμένες κατηγορίες πριν τη δίκη;

Έχετε το δικαίωμα να ομολογήσετε την ενοχή σας υποβάλλοντας υπόμνημα στο δικαστικό συμβούλιο. Οι δηλώσεις αυτές είναι δεσμευτικές και μπορούν να επηρεάσουν τη δικαστική απόφαση.

Είναι δυνατόν να αλλάξουν οι κατηγορίες πριν τη δίκη;

Οι κατηγορίες δεν είναι δυνατόν να αλλάξουν. Μπορούν μόνο να διατυπωθούν σαφέστερα από το συμβούλιο. Δεν επιτρέπεται να προστεθούν νέες κατηγορίες.

Είναι δυνατόν να κατηγορηθώ για αδίκημα για το οποίο έχω ήδη κατηγορηθεί σε άλλο κράτος μέλος;

Ναι, αν το αδίκημα στρεφόταν κατά έλληνα πολίτη. Σε περίπτωση σοβαρών εγκλημάτων, οι ελληνικοί νόμοι εφαρμόζονται κατά οποιουδήποτε, ανεξαρτήτως του νόμου που ίσχυε στον τόπο τέλεσης του εγκλήματος.

Θα μου δοθούν πληροφορίες για τους μάρτυρες κατηγορίας;

Ασφαλώς, μπορείτε να λάβετε πληροφορίες τόσο σε αυτό το στάδιο όσο και προηγουμένως. Έχετε το δικαίωμα να λάβετε πληροφορίες για όλες τις λεπτομέρειες της δικογραφίας.

Θα ζητηθούν πληροφορίες για το ποινικό μητρώο μου;

Όχι. Οι πληροφορίες αυτές ζητούνται από την αρμόδια υπηρεσία.

Έρευνες, δακτυλικά αποτυπώματα και DNA (4)

Θα μου ζητηθούν δακτυλικά αποτυπώματα, δείγματα γενετικού υλικού (DNA, π.χ. τρίχες, σάλιο), ή άλλα σωματικά υγρά;

Αν συλληφθείτε, θα ληφθούν τα δακτυλικά σας αποτυπώματα και είστε υποχρεωμένος να συνεργαστείτε. Είναι επίσης υποχρεωτικό να παράσχετε δείγμα DNA, αν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι έχετε διαπράξει σοβαρό έγκλημα. Αν τα αποτελέσματα των εξετάσεων DNA είναι θετικά, έχετε το δικαίωμα να ζητήσετε να επαναληφθούν. Αν δεν το κάνετε, το γενετικό υλικό που έχει συλλεγεί θα καταστραφεί.

Υπάρχει περίπτωση να υποβληθώ σε σωματική έρευνα;

Υπάρχει περίπτωση να υποβληθείτε σε σωματική έρευνα, αν το όργανο που διεξάγει την ανάκριση το κρίνει απαραίτητο. Η έρευνα δεν πρέπει να θίγει το αίσθημα ντροπής του προσώπου και πρέπει να γίνεται κατ’ ιδίαν. Η σωματική έρευνα σε γυναίκα πρέπει να γίνεται από γυναίκα. Αν αναζητείται ορισμένο πράγμα ή έγγραφο και το παραδώσετε, δεν επιτρέπεται να υποβληθείτε σε σωματική έρευνα.

Υπάρχει περίπτωση να διενεργηθεί έρευνα στο σπίτι μου, στην επιχείρησή μου κ.λπ;

Κατ' οίκον έρευνα μπορεί να πραγματοποιηθεί από όργανο του δικαστηρίου και ανακριτή στο πλαίσιο κύριας ανάκρισης ή προανάκρισης. Έρευνα σε αυτοκίνητα γίνεται όταν υπάρχουν σοβαρές ενδείξεις ότι έχει διαπραχθεί έγκλημα ή αν αυτό είναι απολύτως απαραίτητο.