Dit informatieblad is opgesteld in samenwerking met de Raad van notarissen van de Europese Unie (CNUE).
1 Hoe wordt de uiterste wilsbeschikking (testament, gemeenschappelijk testament, erfovereenkomst) opgesteld?
De nalatenschap van een overledene kan op drie manieren worden verdeeld: (a) op grond van een testament, dat een gezamenlijk testament tussen twee echtgenoten kan zijn (ook 'unica carta' genoemd), of (b) op grond van een geheim testament dat door de erflater of een notaris bij het gerecht is neergelegd, of, wanneer er geen testament is, (c) door erfopvolging bij versterf (intestaat-erfopvolging).
In een testament kan worden beschikt over alle goederen of een deel ervan. Over goederen die niet in het testament zijn opgenomen, wordt beschikt conform het bepaalde in de wetgeving. Testamenten kunnen beschikkingen onder algemene titel bevatten, waarbij de erflater al zijn/haar goederen nalaat aan een of meerdere personen (erfgenamen genoemd), en beschikkingen onder bijzondere titel, waarbij personen die erven op basis van die beschikkingen legatarissen worden genoemd.
2 Moet de wilsbeschikking worden geregistreerd en, zo ja, hoe?
Binnen vijftien dagen na de datum van het testament stelt de betrokken notaris een notitie van inschrijving op en registreert hij/zij die bij de directeur van het openbare register. Geheime testamenten kunnen door de erflater worden opgemaakt voor een rechter of magistraat van het Court of Voluntary Jurisdiction (vrijwillige rechtspraak). Een geheim testament kan ook persoonlijk worden overhandigd aan een notaris, die daarna vier werkdagen de tijd heeft om het testament in te dienen bij het Court of Voluntary Jurisdiction, waar het zal worden bewaard op de griffie.
3 Gelden er beperkingen voor de bevoegdheid om bij uiterste wil te beschikken (bv. een wettelijk erfdeel)?
In het burgerlijk wetboek wordt verwezen naar de legitieme portie. Dit is een wettelijk recht dat de nakomelingen van de overledene en de langstlevende echtgeno(o)t(e) hebben op een deel van de nalatenschap van de overledene. Conform artikel 616 van het burgerlijk wetboek bedraagt de legitieme portie die voor alle kinderen, zowel binnen als buiten het huwelijk verwekt of geboren, of geadopteerd, wordt gereserveerd een derde van de nalatenschap wanneer er niet meer dan vier kinderen zijn, en de helft van de nalatenschap als er vijf of meer kinderen zijn.
4 Wie erft er en hoeveel, wanneer er geen uiterste wilsbeschikking is?
Als er geen testament is, het testament niet geldig is, de erfgenamen niet willen of kunnen erven, of er geen recht op aanwas bestaat tussen de erfgenamen, worden de regels van erfopvolging bij versterf toegepast.
In dergelijke situaties gaat de nalatenschap volgens de wet over op de nakomelingen, de bloedverwanten in opgaande lijn, de aanverwanten in de zijlijn, de echtgeno(o)t(e) van de overledene en de regering van Malta. Bij de verdeling wordt rekening gehouden met de graad van verwantschap, waarbij wordt gekeken naar het aantal generaties. Als de overledene geen erfgenamen heeft, vervalt de nalatenschap aan de regering van Malta.
Van erfopvolging bij versterf zijn uitgesloten personen die op frauduleuze of gewelddadige wijze geprobeerd hebben te voorkomen dat de overledene een testament zou opmaken. Dergelijke personen worden geacht onwaardig te zijn om te erven.
5 Welke autoriteiten zijn bevoegd:
5.1 op het gebied van erfopvolging?
Maltese gerechten hebben een algemene bevoegdheid om geschillen over erfopvolging te beslechten. De Partition of Inheritances Tribunal (rechtbank voor de verdeling van nalatenschappen) heeft in bepaalde specifieke omstandigheden een bijzondere bevoegdheid wanneer erfgenamen het niet eens worden over de verdeling van de nalatenschap.
Als er geen geschillen over de erfopvolging zijn, worden er over het algemeen notarissen en advocaten ingeschakeld.
Elke belanghebbende kan zich ook tot het Court of Voluntary Jurisdiction wenden en verzoeken dat een nalatenschap in zijn/haar voordeel wordt geopend.
5.2 om een verklaring houdende verwerping of aanvaarding van de nalatenschap te ontvangen?
De griffie van het gerecht en notarissen
5.3 om een verklaring houdende verwerping of aanvaarding van een legaat te ontvangen?
De griffie van het gerecht en notarissen
5.4 om een verklaring houdende verwerping of aanvaarding van een wettelijk erfdeel te ontvangen?
De griffie van het gerecht en notarissen
6 Korte beschrijving van de procedure voor de behandeling van een erfopvolging uit hoofde van het nationale recht, waaronder de vereffening van de nalatenschap en de verdeling van de goederen (geef ook aan of de erfopvolgingsprocedure ambtshalve wordt ingeleid door een gerecht of een andere bevoegde autoriteit).
De erfopvolgingsprocedure vangt aan wanneer een belanghebbende naar een notaris/advocaat stapt en deze laatste bij het openbaar register of het gerecht nagaat of er openbare testamenten en/of geheime testamenten zijn opgesteld. Daarna wordt de nalatenschap geopend: de notaris of advocaat gaat, in voorkomend geval, na wie de erfgenamen en legatarissen zijn en informeert hen over de resultaten van het onderzoek. De goederen worden vervolgens verdeeld conform de wil van de erflater. Als de overledene geen testament heeft opgesteld, worden de goederen verdeeld conform het bepaalde in de wet.
Zowel roerende als onroerende zaken kunnen worden verkocht mits alle erfgenamen daarmee instemmen. Daarna wordt de opbrengst onder de erfgenamen verdeeld op basis van de in het testament aangegeven verhouding.
In het geval van een geschil, bijvoorbeeld met betrekking tot de echtheid van het testament of de verdeling van de nalatenschap, kan de desbetreffende erfgenaam naar de First Hall of the Civil Court (eerste kamer van de civiele rechtbank) of de Partition of Inheritances Tribunal stappen.
7 Hoe en wanneer wordt iemand erfgenaam of legataris?
De nalatenschap valt open op het moment van overlijden of op de datum waarop de uitspraak waarbij een langdurig afwezige persoon overleden is verklaard, in kracht van gewijsde is gegaan.
Niemand is verplicht de nalatenschap te aanvaarden die aan hem/haar toevalt. Aanvaarding geschiedt uitdrukkelijk of impliciet. Zij is impliciet als de erfgenaam enige handeling verricht waaruit blijkt dat de erfgenaam de erfenis wenst te aanvaarden; zij is uitdrukkelijk als de erfgenaam de status van erfgenaam aanneemt in een openbare akte of in een particulier document. Er kan echter niet worden vermoed dat de erfenis werd verworpen.
In het geval van een legaat heeft de legataris vanaf de datum van overlijden van de erflater het recht om de erfgenaam te verzoeken hem/haar zijn/haar legaat te geven.
8 Zijn de erfgenamen aansprakelijk voor de schulden van de erflater en, zo ja, onder welke voorwaarden?
Ja, de erfgenamen zijn aansprakelijk voor de schulden van de overledene in de verhouding en op de wijze die zijn vastgelegd door de erflater. Als de erflater intestaat overlijdt of niet heeft voorzien in de verdeling van de schulden, betalen de erfgenamen de schulden in verhouding tot hun respectievelijke aandeel in de nalatenschap. Elke erfgenaam is hoofdelijk aansprakelijk voor de schulden van de boedel.
Als een van de erfgenamen goederen in bezit heeft waarop een hypotheek gevestigd is ter zekerstelling van een schuld, is hij, met betrekking tot dergelijke goederen, aansprakelijk voor die gehele schuld. Indien een erfgenaam als gevolg van een dergelijke hypotheek meer dan zijn/haar aandeel van de gezamenlijke schulden heeft betaald, kan hij/zij van de andere erfgenamen een compensatie verlangen, die echter beperkt is tot het aandeel van die erfgenamen.
9 Welke documenten en/of informatie zijn normaliter vereist voor de registratie van onroerende goederen?
In het erfrecht wordt aan erfgenamen niet de verplichting opgelegd om onroerende zaken die zij hebben geërfd te registreren. Krachtens de Duty on Documents and Transfers Act (wet betreffende de belasting op documenten en overdrachten) moeten personen die onroerende zaken erven echter een zogeheten mortis causa-verklaring laten registreren in het openbare register. Deze verklaring bevat in essentie nadere gegevens over de overledene en de erfgenamen/legatarissen, de datum en plaats van overlijden, een omschrijving van de geërfde goederen, de titel van de overdracht, de waarde van de onroerende zaak, de plaats waar de verklaring is opgesteld en de handtekeningen van de verzoeker en de notaris.
9.1 Is de benoeming van een beheerder verplicht of op verzoek verplicht? Indien dat verplicht is of verplicht is op verzoek, welke maatregelen moeten er dan worden genomen?
Het is niet verplicht een beheerder aan te wijzen.
9.2 Wie is er gerechtigd de uiterste wilsbeschikking van de erflater uit te voeren en/of de nalatenschap te beheren?
De erfgenaam of de executeur-testamentair.
9.3 Over welke bevoegdheden beschikt een beheerder?
Een beheerder of executeur-testamentair stelt een boedelbeschrijving op. Hij/zij beheert de aan die nalatenschap verbonden rechten en oefent deze uit door te reageren op tegen de nalatenschap ingestelde rechtsvorderingen; hij/zij beheert, met inachtneming van de verplichting tot doorstorting, alle tot de nalatenschap behorende gelden en de gelden die zijn ontvangen als gevolg van de verkoop van roerende of onroerende zaken en legt daarover verantwoording af aan de betrokken personen.
10 Welke documenten worden krachtens het nationale recht gewoonlijk gebruikt tijdens of aan het einde van een erfopvolgingsprocedure ter staving van de rechtspositie en de rechten van de rechthebbenden? Hebben zij een specifieke bewijskracht?
In het algemeen worden er geen documenten afgegeven als bewijs van de status en rechten van de begunstigden, aangezien de nalatenschap automatisch overgaat na overlijden. Een belanghebbende kan zich echter ook tot het Court of Voluntary Jurisdiction wenden met een verzoek om opening van de nalatenschap in zijn/haar voordeel.
