Κληρονομική διαδοχή

Πολωνία
Περιεχόμενο που παρέχεται από
European Judicial Network
Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο (για αστικές και εμπορικές υποθέσεις)

 

Το δελτίο αυτό εκπονήθηκε σε συνεργασία με το Συμβούλιο των Συμβολαιογραφικών Συλλόγων της ΕΕ (CNUE).

 

1 Πως συντάσσεται η διάταξη τελευταίας βουλήσεως (διαθήκη, συνδιαθήκη, κληρονομική σύμβαση);

Σύμφωνα με το δίκαιο της Πολωνίας, η διάθεση περιουσίας αιτία θανάτου επιτρέπεται μόνο με τη μορφή διαθήκης. Απαγορεύονται οι συνδιαθήκες. Νόμιμοι τύποι διαθήκης είναι οι εξής:

  • η ιδιόγραφη διαθήκη, η οποία συντάσσεται εξ ολοκλήρου ιδιοχείρως και φέρει ημερομηνία και την υπογραφή του διαθέτη
  • η συμβολαιογραφική διαθήκη, η οποία συντάσσεται από συμβολαιογράφο υπό τον τύπο συμβολαιογραφικής πράξης
  • διαθήκη η οποία υπαγορεύεται προφορικά και συντάσσεται παρουσία δύο μαρτύρων ενώπιον της δημοτικής αρχής (wójt), ήτοι του δημάρχου (burmistrz) ή του επικεφαλής της δημοτικής αρχής (prezydent miasta)
  • προφορική διαθήκη (η οποία συντάσσεται μόνο ενόψει του επικείμενου θανάτου ενός προσώπου και εφόσον είναι αδύνατη ή εξαιρετικά δυσχερής η σύνταξη διαθήκης με έναν από τους ανωτέρω τρόπους), ενώπιον τριών μαρτύρων.

Όσον αφορά την κληρονομική σύμβαση, νόμιμη είναι μόνο η συμφωνία παραίτησης από την κληρονομία. Η σχετική συμφωνία μπορεί να καταρτιστεί μεταξύ του μελλοντικού διαθέτη και του νομίμου κληρονόμου και είναι έγκυρη εφόσον περιβάλλεται τον συμβολαιογραφικό τύπο.

2 Πρέπει η διάταξη να καταχωρίζεται, και εάν ναι, πως;

Η διαθήκη δεν χρειάζεται να καταχωριστεί για να είναι έγκυρη. Διαθήκη η οποία έχει συνταχθεί υπό τη μορφή συμβολαιογραφικής πράξης ή έχει εγχειριστεί σε συμβολαιογράφο πρέπει να καταχωριστεί στο Εθνικό Συμβούλιο Συμβολαιογράφων (Krajowa Rada Notarialna).

3 Υφίστανται περιορισμοί επί της ελευθερίας διάθεσης αιτία θανάτου (π.χ. νόμιμη μοίρα);

Το πολωνικό δίκαιο δεν προβλέπει περιορισμούς στο δικαίωμα του διαθέτη να ορίσει κληρονόμο ή κληρονόμους. Το δικαίωμα σε νόμιμη μοίρα επίσης δεν περιορίζει το δικαίωμα του διαθέτη να διαθέτει την περιουσία του, ωστόσο προστατεύει τα δικαιώματα των συγγενών εξ αίματος και του συζύγου του διαθέτη, οι οποίοι δικαιούνται να λάβουν συγκεκριμένο χρηματικό ποσό.

4 Ελλείψει διάταξης τελευταίας βουλήσεως, ποιος κληρονομεί και τι;

Ελλείψει διαθήκης ισχύουν οι ακόλουθοι κανόνες:

Εάν ο θανών ήταν άγαμος και άτεκνος, κληρονομούν οι γονείς του. Σε περίπτωση που ο ένας γονέας έχει αποβιώσει κατά τον χρόνο επαγωγής της κληρονομίας, το μερίδιό του περιέρχεται στα αδέλφια του διαθέτη κατ’ ισομοιρία. Σε περίπτωση που ένα από τα αδέλφια του διαθέτη έχει αποβιώσει κατά τον χρόνο επαγωγής της κληρονομίας και έχει κατιόντες, το μερίδιό του περιέρχεται στους κατιόντες του κατ’ ισομοιρία. Εάν δεν υπάρχουν αδέλφια ή κατιόντες αυτών, το σύνολο της κληρονομίας διανέμεται στους παππούδες και τις γιαγιάδες του διαθέτη κατ’ ισομοιρία. Σε περίπτωση που ένας εκ των παππούδων ή γιαγιάδων έχει αποβιώσει κατά τον χρόνο επαγωγής της κληρονομίας, το μερίδιό του/της περιέρχεται στους κατιόντες του/της. Σε περίπτωση που ένας εκ των παππούδων ή γιαγιάδων που είχε αποβιώσει κατά τον χρόνο επαγωγής της κληρονομίας δεν έχει κατιόντες, το μερίδιό του/της περιέρχεται στους λοιπούς παππούδες και γιαγιάδες του διαθέτη κατ’ ισομοιρία. Εάν δεν υπάρχουν συγγενείς οι οποίοι στοιχειοθετούν νόμιμο κληρονομικό δικαίωμα, η κληρονομία περιέρχεται στη δημοτική αρχή του τελευταίου τόπου κατοικίας του διαθέτη. Εάν δεν είναι δυνατό να προσδιοριστεί ο τελευταίος τόπος κατοικίας του διαθέτη στην Πολωνία ή εάν ο διαθέτης διέμενε στο εξωτερικό, η κληρονομία περιέρχεται στο Δημόσιο.

Εάν ο θανών ήταν άγαμος αλλά έχει τέκνα, κληρονομούν αποκλειστικά τα τέκνα του.

Εάν ο θανών ήταν έγγαμος κληρονομεί αποκλειστικά ο επιζών σύζυγος, εφόσον δεν υπάρχουν κατιόντες, γονείς, αδέλφια ή κατιόντες των αδελφών του θανόντος.

Εάν ο θανών ήταν έγγαμος και είχε τέκνα, η κληρονομία περιέρχεται στον επιζώντα σύζυγο και στα τέκνα κατ’ ισομοιρία. Ωστόσο, ο σύζυγος λαμβάνει μερίδιο τουλάχιστον ίσο προς το ένα τέταρτο της κληρονομίας. Σε περίπτωση που ο θανών και ο επιζών σύζυγος είχαν νόμιμη συγκυριότητα επί περιουσιακού στοιχείου, ο επιζών σύζυγος λαμβάνει το ένα δεύτερο του περιουσιακού στοιχείου με τη λύση της συγκυριότητας, το δε υπόλοιπο ένα δεύτερο περιέρχεται στην κληρονομία του θανόντος.

Σε περίπτωση που ο διαθέτης δεν έχει επιζώντα σύζυγο ή συγγενείς εξ αίματος που να κληρονομούν εξ αδιαθέτου, η κληρονομία διαιρείται ισομερώς μεταξύ των τέκνων του/της συζύγου του κληρονόμου των οποίων οι γονείς είχαν αποβιώσει κατά την επαγωγή της κληρονομίας (κληρονομία που αφορά τους προγονούς).

5 Ποια είναι η αρμόδια αρχή:

5.1 σε υποθέσεις διαδοχής αιτία θανάτου;

Ο αιτών πρέπει να απευθυνθεί σε συμβολαιογράφο ή στο δικαστήριο του τελευταίου τόπου κατοικίας του διαθέτη.

5.2 για την κατάθεση δήλωσης αποδοχής ή αποποίησης κληρονομίας;

Δήλωση αποδοχής ή αποποίησης κληρονομίας υποβάλλεται ενώπιον του δικαστηρίου του τόπου κατοικίας ή διαμονής του προσώπου που υποβάλλει τη δήλωση, ή ενώπιον συμβολαιογράφου. Πρόσωπα που διαμένουν στο εξωτερικό μπορούν να υποβάλουν δήλωση αποποίησης κληρονομίας με τη μορφή που προβλέπεται από το δίκαιο του τόπου όπου υποβάλλεται η δήλωση.

5.3 για την κατάθεση δήλωσης αποδοχής ή αποποίησης κληροδοσίας;

Σύμφωνα με το πολωνικό δίκαιο υπάρχουν δύο είδη κληροδοσίας: η έμμεση κληροδοσία και η άμεση κληροδοσία. Μόνο η άμεση κληροδοσία μπορεί να αποτελέσει αντικείμενο αποδοχής ή αποποίησης. Αυτό δεν είναι δυνατό για τις έμμεσες κληροδοσίες.

Οι αρχές που αναφέρονται στην προηγούμενη ερώτηση είναι αρμόδιες για την παραλαβή των εν λόγω δηλώσεων σχετικά με τις άμεσες κληροδοσίες.

5.4 για την κατάθεση δήλωσης αποδοχής ή αποποίησης νόμιμης μοίρας;

Στο πολωνικό δίκαιο δεν προβλέπεται νόμιμη μοίρα. Ωστόσο, κληρονόμος μπορεί να αξιώσει την καταβολή νόμιμης μοίρας, δηλ. ανάλογου χρηματικού ποσού. Δεν υποβάλλεται δήλωση αποδοχής ή αποποίησης της νόμιμης μοίρας.

6 Σύντομη περιγραφή της διαδικασίας για την επίλυση κληρονομικής διαδοχής βάσει του εθνικού δικαίου, συμπεριλαμβανομένης της εκκαθάρισης της περιουσίας και της διανομής των περιουσιακών στοιχείων (συμπεριλαμβάνονται πληροφορίες σχετικά με το εάν η διαδικασία κληρονομικής διαδοχής κινείται αυτεπαγγέλτως από δικαστήριο ή άλλη αρμόδια αρχή)

Πρόσωπο που επιθυμεί την έκδοση εγγράφου το οποίο πιστοποιεί την κληρονομική του ιδιότητα μπορεί είτε να υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο για την έκδοση κληρονομητηρίου ή να λάβει από συμβολαιογράφο αριθμημένο κληρονομητήριο. Σε περίπτωση περισσοτέρων κληρονόμων, η κληρονομία μπορεί να διανεμηθεί, κατόπιν αιτήματός τους, μέσω δικαστικής διαδικασίας εκκαθάρισης της κληρονομίας ή από συμβολαιογράφο δυνάμει συμφωνίας εκκαθάρισης της κληρονομίας η οποία περιβάλλεται τον συμβολαιογραφικό τύπο.

7 Πως και πότε καθίσταται ένα πρόσωπο κληρονόμος ή κληροδόχος;

Ένα πρόσωπο αποκτά την ιδιότητα του κληρονόμου ή κληροδόχου αντίστοιχα κατά την επαγωγή της κληρονομίας σύμφωνα με τον νόμο (με την επιφύλαξη του δικαιώματος αποποίησης της κληρονομίας).

8 Φέρουν οι κληρονόμοι την ευθύνη για τα χρέη του αποθανόντος, και εάν ναι, υπό ποιους όρους;

Καταρχήν, οι κληρονόμοι ευθύνονται απεριόριστα για τα χρέη του θανόντος. Κληρονόμος μπορεί να περιορίσει την σχετική ευθύνη του αποδεχόμενος την κληρονομία με το ευεργέτημα της απογραφής. Σε αυτή την περίπτωση, ο κληρονόμος οφείλει να υποβάλει σχετική δήλωση ενώπιον συμβολαιογράφου ή ενώπιον του αρμόδιου δικαστηρίου εντός έξι μηνών από την ημερομηνία κατά την οποία έλαβε γνώση της κληρονομίας. Οι κληρονόμοι ευθύνονται αλληλεγγύως για τα χρέη του θανόντος.

9 Ποια είναι τα έγγραφα και/ή οι πληροφορίες που συνήθως απαιτούνται για την καταχώριση ακίνητης περιουσίας;

Για την καταχώριση ακίνητης περιουσίας η οποία αποτελεί μέρος κληρονομίας στα κτηματολογικά μητρώα ο κληρονόμος πρέπει, κατά κανόνα, να προσκομίσει έγγραφα τα οποία πιστοποιούν την ιδιότητά του ως κληρονόμου, δηλ. δικαστικό κληρονομητήριο ή συμβολαιογραφικό κληρονομητήριο.

9.1 Είναι ο διορισμός διαχειριστή κληρονομίας υποχρεωτικός ή καθίσταται υποχρεωτικός μετά από αίτηση; Εάν είναι υποχρεωτικός ή καθίσταται υποχρεωτικός μετά από αίτηση, ποιες είναι οι απαιτούμενες ενέργειες;

Καταρχάς, σύμφωνα με το πολωνικό δίκαιο, μπορεί να διοριστεί αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αίτησης διαχειριστής της κληρονομίας, εφόσον για οποιονδήποτε λόγο υπάρχει κίνδυνος μη διανομής της κληρονομίας σύμφωνα με τη βούληση του διαθέτη. Προς τον σκοπό αυτό, ο ενδιαφερόμενος πρέπει να υποβάλει αίτηση στο δικαστήριο του τόπου της κληρονομίας προς αναγνώριση της ιδιότητάς του ως κληρονόμου, κληροδόχου ή δικαιούχου νόμιμης μοίρας. Αίτηση μπορεί επίσης να υποβληθεί από τον εκτελεστή διαθήκης, από πρόσωπο το οποίο έχει δικαίωμα συγκυριότητας επί περιουσιακού στοιχείου, από πρόσωπο το οποίο έχει δικαιώματα από κοινού με τον διαθέτη, από δανειστή ο οποίος προσκομίζει έγγραφες αποδείξεις της αξίωσής του κατά του διαθέτη ή από τις φορολογικές αρχές.

Κατά δεύτερον, στην περίπτωση σχολάζουσας κληρονομίας, το δικαστήριο διορίζει διαχειριστή της κληρονομίας αυτεπαγγέλτως ή κατόπιν αιτήματος.

9.2 Ποιος έχει το δικαίωμα να αναλάβει την εκτέλεση της διάταξης τελευταίας βουλήσεως του θανόντος και/ή να διαχειριστεί την περιουσία;

Στη διαθήκη του ο διαθέτης μπορεί να διορίσει εκτελεστή, ο οποίος θα διαχειριστεί την κληρονομία μετά τον θάνατο του διαθέτη.

9.3 Ποιες εξουσίες έχει ο διαχειριστής;

Ο εκτελεστής διαθήκης οφείλει να διενεργεί πράξεις διαχείρισης της κληρονομίας, να εξοφλεί τα χρέη της κληρονομίας, ειδικότερα να εκτελεί τυχόν κληροδοσίες και εντολές, και να διανέμει τελικά την κληρονομία στους κληρονόμους σύμφωνα με τη διαθήκη και τη σχετική νομοθεσία, και, σε κάθε περίπτωση, αμέσως μετά την εκκαθάριση της κληρονομίας.

Ο εκτελεστής μπορεί να ασκεί αγωγές ή να ενάγεται σε σχέση με ζητήματα που προκύπτουν από την διαχείριση της κληρονομίας, το οργανωμένο μέρος αυτής ή συγκεκριμένα κληρονομιαία στοιχεία. Μπορεί επίσης να ασκεί αγωγές για ζητήματα που σχετίζονται με δικαιώματα που αποτελούν μέρος της κληρονομίας και να ενάγεται για ζητήματα που αφορούν χρέη της κληρονομίας.

Ο εκτελεστής μπορεί επίσης να παραδώσει το αντικείμενο συγκεκριμένης κληροδοσίας στο πρόσωπο προς το οποίο αυτό καταλείπεται.

10 Ποια είναι τα τυπικά έγγραφα που εκδίδονται βάσει του εθνικού δικαίου στη διάρκεια ή στο τέλος της διαδικασίας κληρονομικής διαδοχής, για να αποδειχθεί η ιδιότητα και τα δικαιώματα των δικαιούχων; Έχουν τα εν λόγω έγγραφα ειδική αποδεικτική ισχύ;

Τα πρόσωπα τα οποία είναι νόμιμοι κληρονόμοι οφείλουν να υποβάλουν αντίγραφα των εγγράφων οικογενειακής κατάστασης που αποδεικνύουν τη συγγενική τους σχέση με τον θανόντα (π.χ. πιστοποιητικό γέννησης, πιστοποιητικό γάμου). Ο κληρονόμος ή κληροδόχος οφείλει να υποβάλει τη διαθήκη από την οποία αντλεί δικαιώματα επί της κληρονομίας.

 

Αυτή η ιστοσελίδα είναι μέρος του ιστότοπου Η Ευρώπη σου.

Θα μας βοηθούσαν πολύ τα σχόλιά σας σχετικά με τη χρησιμότητα των παρεχόμενων πληροφοριών.

Your-Europe

Τελευταία επικαιροποίηση: 23/10/2023

Την έκδοση αυτής της σελίδας στην εθνική γλώσσα διαχειρίζεται ο αντίστοιχος αρμόδιος επαφής του ΕΔΔ. Οι μεταφράσεις έχουν γίνει από την αρμόδια υπηρεσία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Οι τυχόν αλλαγές που επιφέρει η αρμόδια εθνική αρχή στο πρωτότυπο ενδέχεται να μην έχουν περιληφθεί ακόμα στις μεταφράσεις. Η Επιτροπή και το Ευρωπαϊκό Δικαστικό Δίκτυο δεν αναλαμβάνουν καμία απολύτως ευθύνη όσον αφορά πληροφορίες ή δεδομένα που περιέχονται ή αναφέρονται στο παρόν έγγραφο. Βλ. την ανακοίνωση νομικού περιεχομένου για τους κανόνες πνευματικής ιδιοκτησίας που ισχύουν στο κράτος μέλος που είναι αρμόδιο για την παρούσα σελίδα.