Organisatie van justitie – rechtssystemen
De Estlandse grondwet bepaalt dat de rechtspraak uitsluitend bij de rechtbanken berust en dat de rechtbanken onafhankelijk handelen en recht spreken in overeenstemming met de grondwet en de wet. Krachtens de grondwet valt de rechtspleging in Estland onder de exclusieve bevoegdheid van de rechterlijke instanties en handelt de rechterlijke macht gescheiden van de uitvoerende en de wetgevende macht.
De Estlandse rechterlijke organisatie kent drie niveaus. De kantonrechtbanken en de administratieve rechtbanken zijn gerechten van eerste aanleg. Er zijn vier kantonrechtbanken in Estland: die van Harju, Viru, Tartu en Pärnu. En er zijn twee administratieve rechtbanken: die van Tallinn en Tartu. De kantonrechtbanken en administratieve rechtbanken zetelen in meerdere gerechtsgebouwen.
De arrondissementsrechtbanken zijn gerechten van tweede aanleg, die beroepen behandelen die zijn ingesteld tegen beslissingen van de gerechten van eerste aanleg. Er zijn twee arrondissementsrechtbanken: die van Tallinn en Tartu.
Het Hooggerechtshof is de hoogste rechtbank en behandelt beroepen in cassatie die zijn ingesteld tegen uitspraken van rechtbanken van tweede aanleg. In de Estlandse rechterlijke organisatie bestaat er geen afzonderlijk grondwettelijk hof. De taken van een grondwettelijk hof worden uitgevoerd door het Hooggerechtshof.
Beheer van de rechtbanken
Het ministerie van Justitie en de Raad voor het beheer van de rechtbanken beheren samen de gerechten van eerste aanleg en tweede aanleg. Op de werkzaamheden van de Raad voor het beheer van de rechtbanken, een adviesraad die is belast met het dagelijks bestuur van de rechterlijke organisatie, wordt toegezien door de president van het Hooggerechtshof. De gerechten van eerste aanleg en tweede aanleg worden gefinancierd uit de staatsbegroting via de begroting van het ministerie van Justitie. Het Hooggerechtshof daarentegen is verantwoordelijk voor zijn eigen beheer en heeft zijn eigen begroting.
De Raad voor het beheer van de rechtbanken is samengesteld uit:
- de president van het Hooggerechtshof (tevens de voorzitter van de raad);
- vijf rechters die door alle rechters in voltallige zitting (“en banc”) voor drie jaar worden aangesteld;
- twee leden van het Estlandse parlement;
- een door het bestuur van de orde van advocaten aangestelde beëdigd advocaat;
- de procureur-generaal of een door deze aangestelde openbare aanklager;
- de kanselier van Justitie of een door deze aangestelde vertegenwoordiger;
- de minister van Justitie of een door deze aangestelde vertegenwoordiger, die deelneemt aan de zittingen van de raad en spreekrecht heeft.
De minister van Justitie kan de raad bijeenroepen, maar heeft geen stemrecht.
De raad spreekt zijn goedkeuring uit over:
- de afbakening van het territoriale rechtsgebied van de rechtbanken, de structuur van de rechtbanken, de exacte ligging van de rechtbanken en gerechtsgebouwen, en het aantal rechters en lekenrechters van de rechtbanken;
- de aanstelling en het vroegtijdige ontslag van presidenten van rechtbanken;
- de vaststelling van de reglementen van orde van de rechtbanken;
- de vaststelling van het aantal kandidaten voor een rechterlijk ambt;
- de vaststelling van aanvullende vergoedingen voor de beheerders van gerechtsgebouwen;
- de vaststelling van procedures voor het verzamelen en overleggen van registergegevens vanuit het informatiesysteem van de rechtelijke organisatie;
- de vaststelling hoe en hoeveel lekenrechters voor hun diensten moeten worden betaald.
De raad moet:
- vooraf advies uitbrengen over de bij de vaststelling en wijziging van de jaarlijkse begrotingen van de rechtbanken toegepaste beginselen;
- advies uitbrengen over kandidaten voor een openstaande betrekking als rechter van het Hooggerechtshof;
- advies uitbrengen over het ontslag van een rechter;
- vooraf overleg plegen over het verslag inzake het beheer van de rechtbanken, de rechtspleging en de uniforme toepassing van de wet dat de president van het Hooggerechtshof aan het parlement moet overleggen;
- op initiatief van de president van het Hooggerechtshof of de minister van Justitie van gedachten wisselen over andere kwesties.
Hiërarchie tussen rechtbanken
De Estlandse rechterlijke organisatie kent drie niveaus:
- de kantonrechtbanken en de administratieve rechtbanken zijn gerechten van eerste aanleg.
- de arrondissementsrechtbanken (hoven van beroep) zijn gerechten van tweede aanleg.
- het Hooggerechtshof is de laatste rechterlijke instantie (cassatie).
Kantonrechtbanken zijn algemene gerechten die strafzaken, civiele zaken en overtredingen (kleine criminaliteit) behandelen. Administratieve rechtbanken zijn gerechten van eerste aanleg die administratieve zaken behandelen die rechtens onder hun jurisdictie vallen. Arrondissementsrechtbanken zijn gerechten van tweede aanleg die in geval van beroep beslissingen van kanton- of administratieve rechtbanken beoordelen. Het Hooggerechtshof is de hoogste rechterlijke instantie, die in cassatie beroepen behandelt die zijn ingesteld tegen beslissingen van arrondissementsrechtbanken. Het Hooggerechtshof fungeert tevens als grondwettelijk hof.
Juridische gegevensbanken
Voor algemene informatie over het rechtssysteem in Estland kunt u terecht op de website van het ministerie van Justitie.
Een overzicht van de rechterlijke organisatie in Estland vindt u ook op de website van de rechterlijke organisatie.
Is de toegang tot deze gegevensbank kosteloos?
De toegang tot informatie over het rechtssysteem en de rechterlijke organisatie in Estland is kosteloos.
