Nationale rechtssystemen

De lidstaten hebben zeer uiteenlopende rechtssystemen, het gevolg van verschillen in de nationale rechtsplegingtradities.

Rechtbanken

De meeste lidstaten kennen verschillende soorten rechtbanken. In het algemeen kunnen er drie soorten rechtbanken worden onderscheiden:

De gewone rechtbanken behandelen normaal gesproken civiele geschillen (geschillen tussen burgers en/of ondernemingen) en/of strafzaken. Daarnaast hebben veel lidstaten rechtbanken opgericht voor specifieke kwesties, zoals geschillen tussen overheidsinstanties en burgers of ondernemingen (bestuursrechtelijke zaken e.d.).

Bovendien beschikken verschillende lidstaten over een instantie of rechtbank die erop toeziet dat hun grondwet wordt nageleefd. Veel van deze rechtbanken en instanties kan worden gevraagd te controleren of een bepaalde wet of voorschrift wel in overeenstemming is met de grondwettelijke bepalingen. Sommige kunnen ook individuele zaken behandelen, maar meestal slechts in laatste instantie.

Buiten de informatie op de landspecifieke pagina’s (zie de vlaggetjes rechts), kunt u nuttige informatie vinden op de volgende Europese websites (geen volledige lijst):

De juiste rechtbank vinden

Wanneer u betrokken bent bij een gerechtelijke procedure, of verwacht dat dit gaat gebeuren, zult u moeten vaststellen welke rechtbank bevoegd is zich over uw zaak te buigen, oftewel waar de rechterlijke bevoegdheid ligt. Wanneer u zich tot de verkeerde rechter wendt, of wanneer er een geschil is over de rechterlijke bevoegdheid, bestaat het gevaar dat de procedure aanzienlijke vertraging oploopt of dat uw zaak zelfs wordt afgewezen vanwege onbevoegdheid.

Wanneer een rechtszaak grensoverschrijdend is en bijvoorbeeld partijen betreft die in verschillende lidstaten woonachtig zijn, dient u om te beginnen vast te stellen in welke lidstaat de procedure aanhangig moet worden gemaakt. De portaalpagina "De gang naar de rechter" kan u hierbij van dienst zijn.

Andere gerechtelijke autoriteiten en instanties

In de meeste lidstaten omvat het rechtssysteem naast de rechtbanken ook andere met openbaar gezag beklede gerechtelijke autoriteiten en instanties, zoals openbare aanklagers of in sommige gevallen landsadvocaten, openbare notarissen of deurwaarders. Zie voor informatie over particuliere advocaten, notarissen en aanverwante beroepsgroepen met belangrijke rollen in het rechtssysteem, de pagina over juridische beroepen.

Het parket of openbaar ministerie, dat in veel lidstaten geldt als onderdeel van de rechterlijke macht, speelt een cruciale rol in strafrechtelijke procedures. Van lidstaat tot lidstaat lopen de verantwoordelijkheden en de status van openbare aanklagers sterk uiteen. Informatie op dit vlak kan worden gevonden door te klikken op het vlaggetje van een lidstaat op de pagina over gewone rechtbanken en op de volgende websites:

Laatste update: 17/11/2021

Deze pagina wordt beheerd door de Europese Commissie. De informatie op deze pagina geeft niet noodzakelijk het officiële standpunt van de Europese Commissie weer. De Commissie aanvaardt geen enkele verantwoordelijkheid of aansprakelijkheid voor informatie of gegevens waarnaar in dit document wordt verwezen. Gelieve de juridische mededeling te raadplegen voor de auteursrechtelijke regeling voor Europese pagina's.